بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى    

حالىق تورابى

سەمىرتەتىن 7 ءتۇرلى فاكتوردىڭ قانشاۋى سىزدە بار

2020.07.13 16:42     كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى

  «جىلىستاپ جاز كەلگەندە، سەمىرەسىڭ تەك سەن عانا، تالشىبىقتاي بۇراڭ بەل لين داييۇيدەي قۇربىڭا قارا ...» دەگەن ءاندى ەستىگەن كەزدە، ۇيدەن اتتاپ شىقپاي وتىرعانىڭمەن قويماي، تاماقتان دا ءوزىڭدى تارتپاعانىڭدى ويلاپ، ءوزىڭدى – ءوزىڭ كىنالايتىن شىعارسىڭ؟ ءسىزدى ونان ارى مازاسىزداندىراتىن ءبىر اقپارات جەتكىزەيىن، شەتەلدىك مامانداردىڭ زەرتتەۋ ناتيجەسىنە قاراعاندا، سەمىزدىك قانداعى ماي قۇرامى جوعارى بولۋ، قان قىسىمى جوعارى بولۋ، قانداعى قانت قۇرامى جوعارى بولۋ جانە سوزىلمالى اۋرۋلارعا دۋشار ەتۋدەن سىرت، جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيروس وكپە قابىنۋ اۋرۋىن اسقىندىراتىن حاۋىپتى فاكتورلاردىڭ ءبىرى ەكەن. باسقالار سەمىرمەيدى، ءسىز نەلىكتەن سەمىرەسىز؟ بەيجيڭ قالالىق اۋرۋدان ساقتانۋ جانە ونى تىزگىندەۋ ورتالىعى سوزىلمالى اۋرۋلاردان ساقتانۋ جانە ونى ەمدەۋ بولىمشەسى مەن دەنساۋلىق ساقتاۋ جاعىنداعى ءتالىم- تاربيە باسقارماسىنىڭ مامانى مۇنىڭ سەبەبىن بىلۋىڭىزگە كومەكتەسەدى.

  سەمىزدىك جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيروس وكپە قابىنۋ اۋرۋىن اسقىندىرىپ جىبەرۋى مۇمكىن

  بەيجيڭ قالالىق اۋرۋدان ساقتانۋ جانە ونى تىزگىندەۋ ورتالىعى سوزىلمالى اۋرۋلاردان ساقتانۋ جانە ونى ەمدەۋ باسقارماسى مامانىنىڭ تانىستىرۋىنشا، سەمىزدىك ۇنەمى قانداعى ماي قۇرامىنىڭ قالىپسىز بولۋى، باۋىردىڭ مايلانۋى، قان قىسىمىنىڭ جوعارىلاۋى، جۇرەك اۋرۋى، قانتقا شىدامدىلىقتىڭ قالىپسىز بولۋى نەمەسە قانتتى نەسەپ اۋرۋى قاتارلىلارمەن بىرگە تۋىندايدى، مۇنان سىرت، ۇيقى بارىسىنداعى توسىلۋ سيپاتىندىق تىنىس الۋدىڭ ۋاقىتتىق توقتاۋى، ءوت اۋرۋى، قانداعى نەسەپ قىشقىلىنىڭ ارتۋى جانە بۋىننىڭ سىرقىراۋى، سۇيەك پەن بۋىنداعى سوزىلمالى اۋرۋلار، ۆەنا قان تامىرىنا قان ۇيۋ، ءوربۋ فۋنكتسياسىنىڭ زيانعا ۇشىراۋى، سونداي – اق، ءىشىنارا راك اۋرۋى قاتارلى اۋرۋلار ىلەسە جۇرەدى نەمەسە قوسانجارلاي تۋىلادى.

  ال، شەتەلدىك مامانداردىڭ زەرتتەۋ ناتيجەسىنە قاراعاندا، سەمىزدىك ءتىپتى جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيروس وكپە قابىنۋ اۋرۋىن اسقىندىراتىن حاۋىپتى فاكتورلاردىڭ ءبىرى بولۋى مۇمكىن، وتە – موتە، جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيروس وكپە قابىنۋ اۋرۋىنا شالدىققان جاستار جونىنەن ايتقاندا، تىپتەن وسىلاي.

  باسقالار نەگە سەمىرمەيدى، ءسىز عانا سەمىرەسىز؟ سەبەبى بىلاي

  بەيجيڭ قالالىق دەنساۋلىق جاعىنداعى ءتالىم - تاربيە باسقارماسى مامانىنىڭ تانىستىرۋىنا قاراعاندا، ادامنىڭ سەمىرۋىنىڭ %70 سەبەبى تۇقىم قۋالاۋمەن قاتىستى، الايدا، تەك رۋحاني كۇي، ازىقتانۋ، ورتا قاتارلى فاكتورلاردىڭ بىرگە ىقپال ەتۋىندە عانا، سەمىزدىك بىرتىندەپ پايدا بولادى. نەگە باسقالار سەمىرمەيدى، ءسىز سەمىرەسىز؟ ادامدى سەمىرتەتىن مىناداي جەتى ءتۇرلى فاكتوردىڭ قانشاۋى سىزدە بار؟

  تۇقىم قۋالاۋ فاكتورى

  اتا – انا ەكى جاقتىڭ دەنە سالماعى قالىپتى بولسا، پەرزەنتىنىڭ سەمىزدىككە دۋشار بولۋ ىقتيمالدىعى تەك %8 - %10 بولادى؛ اتا – انانىڭ بىرەۋى سەمىز بولسا، پەرزەنتتەرىنىڭ سەمىزدىككە دۋشار بولۋ ىقتيمالدىعى %50 بولادى؛ اتا – انانىڭ ەكەۋى دە سەمىز بولسا، پەرزەنتتەرىنىڭ سەمىزدىككە دۋشار بولۋ ىقتيمالدىعى %80 بولادى.

   رۋحاني فاكتور

  ادام دەنەسىندەگى استىڭعى تومپاقشا ميدىڭ ىشىندە جەكە – جەكە قارىن اشۋ مەن تويۋدى باسقاراتىن ەكى نەرۆ جۇيكەسى بولادى. زەرتتەۋ ناتيجەسىىنە قاراعاندا، رۋحاني تىتىركەندىرۋ نەمەسە نەرۆتىك قوزۋ شامادان اسىپ كەتۋ، اۋرۋعا شالدىعۋ قاتارلى فاكتورلاردىڭ ءبارى دە وسى ەكى نەرۆ جۇيكەسىنىڭ قىزمەتىن رەتسىز كۇيگە ءتۇسىرىپ، سەمىزدىككە اپارىپ سوعادى.

  ىشكى سەكراتسيا فاكتورى

  كوپتەگەن فاكتورلار ينسۋليننىڭ رولىنىڭ جەتەرسىز بولۋىن نەمەسە ءسولدىڭ شامادان تىس ءبولىنۋىن ىلگەرىلەتىپ، ماي قۇرامىنىڭ جينالۋى مەن ارتۋىنا اپارىپ سوعادى، وسىنىڭ سالدارىنان سەمىزدىك پايدا بولادى.

   ازىق - تۇلىك فاكتورى

  بىرىنشىدەن، ارتىق تاماقتانۋدان بولاتىن سەمىزدىك، سەمىرۋدىڭ باستى ءتۇرى، قابىلداعان ەنەرگيا قاجەتتى مولشەردەن اسىپ كەتكەن سوڭ، ماي قۇرامىنا اينالىپ، دەنەدە ساقتالادى، وسىنىڭ سالدارىنان سەمىزدىك پايدا بولادى؛ ەكىنشىدەن، ءتاتتى تاعامداردى ۇناتىپ جەۋ. زەرتتەۋ ناتيجەلەرىنە قاراعاندا، ازىقتىقتاعى قانت مولشەرىنىڭ ارتۋىنا بايلانىستى، دەنە سالماعى مولشەردەن اسىپ كەتكەن ادامداردىڭ سالىستىرماسى مەن قانتتى نەسەپ اۋرۋىنا شالدىققانداردىڭ سالىستىرماسى بىرتىندەپ ارتادى؛ ۇشىنشىدەن، تاماقتانۋ سانى. زەرتتەۋ ناتيجەسىنە قاراعاندا، كۇنىنە ەكى رەت تاماق جەيتىندەر مەن ءۇش رەت تاماق جەيتىندەردى سالىستىرعاندا، ەكى رەت تاماق جەيتىندەردە سەمىرۋ، قانت قۇرامىنىڭ الماسۋى قالىپسىز بولۋ، ماي قۇرامىنىڭ الماسۋى قالىپسىز بولۋ، جۇرەك – قان تامىر اۋرۋلارىنا شالدىعۋ ىقتيمالدىعى كورنەكتى تۇردە جوعارىلايدى. نەگىزگى ازىقتىقتى ۇيلەسىمدى تەجەپ، جەمىس – جيدەك سەكىلدى جەمەكتىك تۇرلەرىن مولايتۋ كەرەك، وسىلاي بولعاندا ەنەرگيانىڭ تەپە – تەڭدىگىن ساقتاۋعا، ينسۋليننىڭ ونىمدىلىك كورسەتۋىنە جانە زات الماسۋعا پايدالى.

  ارەكەتتەنۋدىڭ جەتكىلىكسىز بولۋى

  قالالانۋ ءۇردىسىنىڭ ىلگەرىلەۋىنە، اۆتوكولىكتىڭ جالپىلاسۋىنا بايلانىستى، ادامداردىڭ دەنە ارەكەتى بارعان سايىن ازايدى. مىسالى، ۇيدەن شىقپاۋ، ورىندىقتا وتىرۋ، دالاعا شىعىپ، پايدالى ارەكەتتەرمەن شۇعىلدانباۋ، وسىنىڭ ءبارى ەنەرگيانىڭ سارىپ ەتىلۋىن ازايتىپ، ينسۋليندىق يممۋنيتەت پەن رەسەپتورلىق يممۋنيتەتتىڭ قالىپتاسۋىن ىلگەرىلەتىپ، ەنەرگيالىق زات الماسۋدىڭ كەدەرگىگە ۇشىراۋىنا اپارىپ سوعادى.

  ۇيقىنىڭ ازدىعى مەن بيولوگيالىق ساعاتتىڭ رەتسىز بولۋى

  زەرتتەۋ ناتيجەسىنە قاراعاندا، ۇيقى مولشەرى 7 ساعاتقا جەتپەگەن بالانىڭ سەمىرۋ ىقتيمالدىعى كورنەكتى ارتادى ەكەن. مۇنان سىرت، كۇندىز بەن ءتۇننىڭ ريتىمى دە ادام دەنەسىندەگى ەنەرگيانىڭ الماسۋى مەن قانتتىڭ الماسۋىنا ىقپال ەتەدى.

   ناشار تۇرمىس ادەتتەرى

  تەمەكى شەگۋدىڭ دەنە سالماعىنا ىقپالى زور بولماعانىمەن، تەمەكى شەگۋ ينسۋليندىق يممۋنيتەتكە اۋىر دارەجەدە ىقپال جاساپ، قانتتى نەسەپ اۋرۋى، جوعارى قان قىسىمى جانە جۇرەك – مي قان تامىرلارى اۋرۋلارىنىڭ تۋىلۋ ىقتيمالدىعىن ارتتىرادى. ال، اراق ءىشۋ، وتە – موتە، اراق ىشۋمەن بىرگە ماي قۇرامى جوعارى تاماقتاردى جەۋ دە سەمىرۋگە اپارىپ سوعادى.

  اسىقپاڭىز، اپتاسىنا جارىم كيلو ارىقتاساڭىز ۇيلەسىمدى

  سوزىلمالى اۋرۋلاردان ساقتانۋ جانە ونى ەمدەۋ بولىمشەسى مامانىنىڭ تانىستىرۋىنشا، سەمىزدىك مايدىڭ جيىلۋىنان باستالادى، مايدىڭ جيىلۋى ەنەرگيانى قابىلداۋ مولشەرىنىڭ ەنەرگيانى سارىپ ەتۋ مولشەرىنەن اسىپ كەتۋى سەبەبىنەن تۋىلادى. بۇل بىزگە سەمىرۋدەن ساقتانۋدىڭ ەكى ءتۇرلى جولىن ايقىن كورسەتەدى: ەنەرگيانى قابىلداۋ مولشەرىن ازايتىپ، ەنەرگيانى سارىپ ەتۋ مولشەرىن ارتتىرۋ. قىسقاشا ايتقاندا، «تاماقتى از جەپ، كوپ ارەكەتتەنۋ».

  دۇنيە جۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمى ارىقتاۋ جونىندە مىناداي كەڭەس بەرەدى: ماي قۇرامى مەن قانت قۇرامىنان قابىلداناتىن ەنەرگيانى شەكتەۋ؛ جەمىس – جيدەكتى، كوكونىستى جانە بۇرشاق تەكتەستەردى، تولىق ءداندى داقىلداردى، سونداي – اق، جەمىس ءدانىن كوپ تۇتىنۋ كەرەك؛ مەرزىم سايىن دەنە ارەكەتىمەن شۇعىلدانۋ قاجەت (بالالار كۇنىنە 60 مينۋت، ەرەسەكتەر اپتاسىنا 150 مينۋت).

  مۇنان سىرت، ارتىق سالماقتان ارىلۋدا اسىعىستىق ىستەۋگە بولمايدى. ارتىق سالماقتان ارىلۋدىڭ قارقىنى وتە تەز بولماۋى، ارتىق سالماقتان ارىلۋ نىساناسى وتە جوعارى بولىپ كەتپەۋى كەرەك. تومەن ەنەرگيالى تاعامداردى تۇتىنۋ مەن ارەكەت مولشەرىن ارتتىرعان جاعدايدا، اپتاسىنا 0.5 كيلوگرام سالماق تاستاۋ — اقاۋسىز ارىقتاۋدا بويسۇنۋعا ءتيىستى قارقىن ەسەپتەلەدى، ءبىر جىل ىشىندە بۇرىنعى سالماقتان %5 - %10 جەڭىلدەسە، دەنساۋلىققا پايدالى. ونىڭ ۇستىنە، «تىزگەن سۇيەك بولىپ ارىقتاۋعا» تالپىنۋدان ساقتانۋ كەرەك، دەنە سالماعى كورسەتكىشىن قالىپتى ورەدە (18.5~23.9kg/m2) ساقتاۋ كەرەك. (جۇڭگو جاستارى گازەتىنىڭ ءتىلشىسى لي جيە)

  كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى

  
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
 
  بۇل حابارعا باعاڭىز
  • 1. جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
    2. قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
    3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
    4. ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
  • ورتالىق
  • ەل ءىشى
  • شينجياڭ
  • حالىقارا

سۋرەتتى حابار