بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى    

حالىق تورابى>>جوتكەمەلەر

قيىن ءىس جوق جاھاندا، ىقىلاس قويعان ادامعا

2017.03.28 16:02     كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى

  ۋاڭ چياڭنىڭ قىزمەت ىستەگەنىنە 20 جىلدان استى، كەلەلى، قيىن ىستەرگە ءدوپ كەلگەندە ول جاۋاپكەرلىكتى باتىلدىقپەن ارقالاپ، جاپا - ماشاقاتتان تايسالمايتىندىقتان، ۇيىم وعان باستان - اياق ايرىقشا سەنىم ارتىپ كەلدى. شايار اۋدانى جاڭا ءمالى قالاشىعىنىڭ بەت - بەينەسىندەگى شىت جاڭا زور وزگەرىستەر ونىڭ ەڭبەگىنە ايعاق بولا الادى.

  «ورنىقتىلىقتى قورعاۋدىڭ جاڭا ءمالى تاجىريبەسى» جالپىلاستىرىلدى

  2004 - جىلدان باستاپ ۋاڭ چياڭ شايار اۋدانى جاڭا ءمالى قالاشىعىنىڭ پارتكوم شۋجيى مىندەتىن اتقاردى، ول جارتى اي ىشىندە قالاشىقتاعى بىتكەن قىستاق، اترەتتەردى ارالاپ شىقتى. قالاشىقتاعى ساقا كادرلار ونى جىلىنا، از دەگەندە، 100 مىڭ كيلومەتردەن استام جول جۇرەدى، قازىرگە دەيىن نەشە موتوتسيكلدى توزدىرىپ بولدى دەسەدى. جاڭا ءمالى قالاشىعىنداعى ءاربىر قىستاقتا ونىڭ اياق ءىزى قالعان.

  ۋاڭ چياڭ جاڭا ءمالى قالاشىعىنىڭ پارتكوم شۋجيى مىندەتىن اتقارعان كۇننەن باستاپ «ورنىقتىلىققا جول اشۋ، دامۋعا جول اشۋ، باياندى باسقارۋعا جول اشۋ» سىندى قىزمەت نىساناسىن بەلگىلەدى.

  اۋىل - قالاشىقتىڭ بەت - بەينەسىن وزگەرتۋ ءۇشىن، ول ۇنەمى اۋىل - قىستاق كادرلارىمەن، حالىق ساقشىلارىمەن بىرگە ينفورماتسيالاردى تۇجىرىمداپ، جاعدايعا تالداۋ جاسادى، ول نەگىزگى ساتىداعى كوپ جىلدىق قىزمەت تاجىريبەسىنە نەگىزدەلىپ، 2004 - جىلى جاڭا ءمالى قالاشىعىندا «10 وتباسى بويىنشا بىرلەسىپ ساقتانۋدى نەگىز ەتۋ، جابىلا ساقتانىپ، جۇمىلا وڭاۋ» سىندى قىزمەت وي جەلىسىن تۇراقتاندىردى، سونداي - اق وعان سايكەستى تۇردە «جاڭا ءمالى قالاشىعىنىڭ قوعام اماندىعىنا قاتىستى ءىرى دەلولاردىڭ (وقيعا) جاۋاپكەرشىلىگىن قۋزاستىرۋ ءتۇزىمى» سياقتى ءبىر قىدىرۋ تۇزىمدەردى شىعارىپ، ادام، زات، تەحنيكا جاقتاعى ساقتانۋ مەحانيزمدەرىن ورناتتى جانە كەمەلدەندىردى،ءسويتىپ، جاڭا ءمالى قالاشىعى بۇكىل اۋدان بويىنشا «10 وتباسى بويىنشا بىرلەسىپ ساقتانۋدى» نەگىز ەتكەن جابىلا ساقتانۋ، جۇمىلا وڭاۋ مەحانيزمىن جاپپاي ىلگەرىلەتكەن تۇڭعىش اۋىل - قالاشىق بولدى.

  جاڭا ءمالى قالاشىعى پارتكومىنىڭ ورىنباسار شۋجيى داي لينچۇننىڭ ايتۋىنشا، جابىلا ساقتانۋ، جۇمىلا وڭاۋ شاراسىن اتقارعاننان كەيىن، قالاشىقتىڭ اماندىق قورعاۋعا قاتىستى دەلولارى مەن قىلمىستىق ىستەر دەلولارى جىل سايىن ازايعان. ۋاڭ چياڭنىڭ العا قويعان ءتۇرلى شاراسىنىڭ ارقاسىندا قالىپتاسقان «ورنىقتىلىقتى قورعاۋدىڭ جاڭا ءمالى تاجىريبەسى» شايار اۋدانىندا، اقسۋ ايماعىندا جالپىلاستىرىلدى.

  «10 وتباسى بويىنشا بىرلەسىپ ساقتانۋ» باستاپ اتقارىلعان كەزدە، اۋىت مامۇت تۇڭعىش توپتاعى ونباسىنىڭ ءبىرى بولدى، ونىڭ ايتۋىنشا، ول نەگىزىنەن ءوزىنىڭ قاراستىلىعىنداعى 10 وتباسىنىڭ ادامدارىمەن تىعىز بايلانىس ورناتۋعا جاۋاپتى ەكەن، وسى 10 وتباسىنا سىرتتان كەلگەن قوناقتاردى دەر كەزىندە جوعارىعا مالىمدەتىپ، ەستەلىككە الۋدان تىس، تاعى ولاردى باستاپ اۋىل شارۋاشىلىعى وندىرىسىنە قاتىناسىپ، 10 وتباسىندا بولىپ جاتقان جاعدايلاردى يەلەپ، وتباسىلارىن ارالاپ پارتيانىڭ ءتۇرلى ابزال ساياساتتارىن ۇگىتتەيدى ەكەن. «ول كەزدە ونباسى بولعانىما ەڭبەكاقى بەرىلمەسەدە، قىستاقتىڭ تىنىشتىعى ءۇشىن بولماشى ءىس ىستەگەنىمدى ايرىقشا ماقتانىش سەزىنەتىنمىن»، - دەدى اۋىت مامۇت.

  ۋاڭ چياڭ شايار اۋداندىق حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتىنىڭ ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى بولعاننان كەيىن، ول جاڭا ءمالى قالاشىعىنىڭ قىزمەتىن وزدىگىنەن ۇستىنە الدى، باسشى كادرلاردىڭ اۋىل - قىستاقتارمەن بايلانىس جاساۋ، قىستاقتاردى كوتەرمەگە الۋ، وتباسىلارىن ارالاپ جاعداي ۇعىسۋ تالابىنا ساي، اي سايىن كەمىندە 10 كۇن قىستاقتا تۇرىپ تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، قىزمەتتەرگە جەتەكشىلىك ەتىپ، ءوزىنىڭ جاعدايدى قانىق بىلەتىن باسىمدىعىن تولىق ساۋلەلەندىردى، قالاشىقتار مەن قىستاقتاردىڭ اۋقىمعا تۇجىرىم جاساۋىنا كومەكتەسىپ، اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم مەن ايماقتىق پارتكومنىڭ ورنىقتىلىقتى قورعاۋعا قاتىستى ءبىر قىدىرۋ شارالارىن ويداعىداي تياناقتاندىرۋعا جەتەكشىلىك ەتتى.

  «ۋاڭ مەڭگەرۋشى ۇيعۇرشاعا ءجۇرىپ تۇر، جيىن اشقاندا، وتباسىلارىن ارالاعاندا ۇيعۇر باۋىرلاستارمەن ەمىن - ەركىن اڭگىمەلەسىپ، بىتە قايناسىپ كەتەدى. باسقالار يگەرۋ قيىن دەگەن ماسەلەنىڭ بارىنە ول كوڭىلىندە ەسەپ جاساپ قويادى»، - دەدى شايار اۋدانىنىڭ تۇرعىن ءۇي جانە قالا، اۋىل قۇرىلىسى مەكەمەسى جۇمىسشى ۇيىمىنىڭ ءتوراعاسى، جاڭا ءمالى قالاشىعى جاڭا ءمالى قىستاعىندا تۇراتىن قىزمەت اترەتىنىڭ باستىعى وسمان يمىت. «ۋاڭ اعاي بولماسا، مەنىڭ بۇگىنىم بولماس ەدى»

  جاڭا ءمالى قىستاعىنىڭ تۇرعىنى ا x 2009 - جىلى زاڭسىز ءدىني قيمىلمەن شۇعىلدانعاندىعى سەبەپتى تۇتقىندالىپ، 2 جىلعا سوتتالعان ەدى. قاماۋدان بوساتىلعاننان كەيىن، ۋاڭ چياڭ ا xتى ءوزى ىزدەپ بارىپ، ونىمەن دوس بولىپ، تاربيە بەرىپ، كومەكتەسىپ تۇردى، ۋاڭ چياڭ ۇنەمى ونىمەن اقتارىلا اڭگىمەلەسىپ، وعان مەملەكەتتىڭ ساياساتتارىن ءتۇسىندىردى، سونىمەن ونىڭ وي - ساناسى بىرتە - بىرتە ويانىپ، ءوزىنىڭ بۇرىنعى ىستەگەن ىستەرىنىڭ قوعام ورنىقتىلىعى مەن باياندى تىنىشتىققا جەتكىزگەن زيانىن تانىپ جەتتى. ا x تىلشىمەن سۇحبات وتكىزگەندە كوزىنە قايتا - قايتا جاس الىپ بىلاي دەدى: «ول مەنىڭ قامقورشىم، ومىرىمە جول اشىپ بەرگەن اسىل ادام، ونىڭ شىن ىقىلاستى ءتالىمى بولماسا، مەنىڭ بۇگىنگى كۇنگە جەتۋىم مۇمكىن ەمەس!»

  ۋاڭ چياڭنىڭ تاربيە بەرىپ، ءجون سىلتەۋىنىڭ ارقاسىندا، ا x ماسەلەسىن تاپسىرعانىمەن قويماي، سانالى تۇردە رايىنان قايتىپ، ءتۇرلى ۇگىت - لەكسيا جيىندارىندا 40 رەتتەن استام ءسوز سويلەپ، اشىق پوزيتسيا ءبىلدىرىپ، ءدىني ۇشقارى يدەيانىڭ زيانىن اشكەرەلەدى. بۇگىندە، ول قالاشىقتاعى، قىستاقتاعى ءتۇرلى قيمىلدارعا بەلسەنە ات سالىسۋمەن بىرگە، وتباسىنداعىلاردى جانە ماڭايىنداعى حالىقتى زاڭعا بويسۇنۋعا، ءوزى سەكىلدى قاتە جولعا ءتۇسىپ قالماۋعا ءناسيحاتتاپ، تاربيە بەرەتىن بولدى. نەشە جىلدىڭ الدىندا قىستاق تۇرعىندار كوميتەتىنىڭ اۋلاسىن رەتتەپ جاڭالاعان كەزدە، ول اۋلانىڭ جەرىنە سەمەنت جاتقىزۋعا 5000 يۋاندىق قۇنعا يە زاتتىق جىلۋ اتادى.

  «ۋاڭ مەڭگەرۋشىنىڭ قايتىس بولعان حابارىن ەستىپ قابىرعام قايىستى. وسىنداي جاقسى اعام بولماسا، مەنىڭ بۇگىنگى كۇنگە جەتۋىم مۇمكىن ەمەس ەدى. مەن ول كىسىنىڭ ءتالىمىن ماڭگى ۇمىتپايمىن، ءسوز جوق، يگى ىستەر ىستەپ، جاقسى ادام بولامىن، استە ەكى بەتكەي بولمايمىن!»، - دەدى ا x. ۋاڭ چياڭ دۇنيەدەن وتكەنىمەن ا x ونىڭ ءسوزىن ەستە ماڭگى ساقتاپ، تۋىس - تۋعاندارىنا، دوس - جاراندارىنا، كورشى - قولاڭدارىنا ۇشقارى يدەيانىڭ ازعىرۋىنا ەرمەي، باقىتتى، تىنىش تۇرمىس كەشىرۋ جونىندە جاقسىلاپ تاربيە بەرەتىندىگىن ايتتى. باستادى ارمان - جەڭىسكە، بۇتاقتار تولدى جەمىسكە

  17 - ناۋرىز جاڭا ءمالى قالاشىعى تەرەكارىق قىستاعىنىڭ ديقانى ماحمۇت احمەت جاڭعاق اعاشىنا تىڭايتقىش بەرىپ جاتقان ەدى. ماحمۇتتىڭ 5 مۋ جەرى بار. 2 مۋ جەرىنە جاڭعاق اعاشى، 3 مۋ جەرىنە شىلان اعاشى ەگىلگەن. ول: كەزىندە ۋاڭ شۋجي ءبىزدى باستاپ، وسى جەمىس اعاشىن ەككەن بولاتىن. بۇرىن ءبيداي ەگەتىنبىز دە، مۋ باسىندىق ورتاشا كىرىس نەبارى 500 يۋان عانا بولاتىن. ال قازىر وسى 5 مۋ جەرگە ەگىلگەن جەمىس اعاشتارىنان تاباتىن مۋ باسىندىق كىرىس 2000 يۋاننان اسادى، - دەدى.

  جاڭا ءمالى قالاشىعىنىڭ حالىق سانى 34 مىڭ 800 ادام، ەگىستىك جەر اۋماعى 126 مىڭ 900 مۋ. ادام كوپ، جەر از. قايتكەندە ديقانداردىڭ كىرىسىن ارتتىرۋعا بولادى؟ 2004 - جىلى سول كەزدە قالاشىق پارتكومىنىڭ شۋجيى مىندەتىن وتەپ جاتقان ۋاڭ چياڭ بۇل جاعدايدى كوكەيىنە بەرىك ساقتادى. قايتالاي تەكسەرۋ - زەرتتەۋ، دالەلدەۋ ارقىلى ول اۋىل شارۋاشىلىق قۇرىلىمىن رەتتەپ، شىلاندى، جاڭعاقتى نەگىز ەتكەن ەرەكشە جەمىس ورمانى شارۋاشىلىعىن دامىتۋ وي جەلىسىن العا قويادى. قالاشىق قىستاق كادرلارىمەن جانە بۇقارا ۋاكىلدەرىمەن بىرگە اقىلداسۋ ارقىلى وسى وي جەلىسى تۇتاس قالاشىقتا ورتاق تانىم قالىپتاستىرادى.

  جەمىس ورمانى شارۋاشىلىعىن جالپىلاستىرۋ، دامىتۋ ويلاعانداي وڭاي شارۋا ەمەس. «اتا - بابامىزدان بەرى ماقتا، ءبيداي ەگىپ كەلە جاتىرمىز. كادەگە جارامايتىن بۇل قالامشالاردى ەككەندە ءوزىمىز نە جەپ، نە ىشەمىز؟» العاشىندا ماحمۇتتى قامتىعان كوپ ساندى قىستاق تۇرعىندارى جاڭعاق اعاشىن، شىلان اعاشىن ەگۋدى ۇناتپادى. ءبىرقانشا قىستاق تۇرعىندارىنىڭ كۇندىز ەگىلگەن جاڭعاق قالامشالارىن، شىلان قالامشالارىن كەشتە جاسىرىن جۇلىپ الىپ، ونى الىسقا اپارىپ لاقتىرىپ تاستاعانى ماحمۇتتىڭ ءالى ەسىندە.

  «جاڭا ءمالى قالاشىعىندا ادام باسىنا ورتا ەسەپپەن تۋرا كەلەتىن ەگىستىك جەر 4 مۋعا دا جەتپەيدى. جەمىس ورمانى شارۋاشىلىعىن دامىتقاندا عانا كىرىستى ارتتىرۋعا بولادى». قىستاق تۇرعىندارىنىڭ جەمىس اعاشى قالامشالارىن جۇلىپ لاقتىرىپ تاستاعانى جونىندە ۋاڭ چياڭ بىردە - ءبىر قىستاق تۇرعىنىن جازعىرماستان، قايتا ديقانداردى جيناپ، اتىز باسىندا جۇمىس باسى ءماجىلىسىن اشىپ، ولارعا بايىپتىلىقپەن يدەيالىق قىزمەت ىستەدى. ۋاڭ چياڭنىڭ قىستاق كادرلارىن، قىستاق تۇرعىندارى ۋاكىلدەرىن ماڭىنداعى ايماق، وبلىس، اۋداندارعا (قالا) ەكسكۋرسيالاۋعا باستاپ اپارىپ، جاڭعاق، شىلان ەگىمشىلىگى ءىرى وتباسىلارىنا جاڭعاق اعاشىن، شىلان اعاشىن ەگۋدىڭ تاماشا ەكونوميكالىق ونىمدىلىگىن، دامۋ بولاشاعىن اڭگىمەلەتكەنى قىستاق تۇرعىندارىن تەز ارادا قابىلداۋىنا مۇمكىندىك جاساعان ءادىس بولعانى ماحمۇتتىڭ ءالى ەسىندە.

  بىرتە - بىرتە قىستاق تۇرعىندارى جاڭعاق اعاشىن، شىلان اعاشىن ەگۋگە پەيىل بولدى.

  سونىمەن ۋاڭ چياڭ تەمىردى قىزۋىندا سوعىپ، قىستاق تۇرعىندارىن باستاپ بىرگە ەڭبەك ىستەپ، سۋىق سۋ ىشە، قاتقان نان كەمىرە ءجۇرىپ، قىستاق تۇرعىندارىنا جاڭعاق اعاشىن، شىلان اعاشىن ەگۋدى قولما - قول ۇيرەتتى. 2004 - جىلى جاڭا ءمالى قالاشىعىندا 5500 مۋ جەرگە شىلان اعاشى، 1000 مۋ جەرگە جاڭعاق اعاشى ەگىلدى.

  بىلتىر جاڭا ءمالى قالاشىعىنىڭ جەمىس ورمانى اۋماعى 69 مىڭ مۋعا جەتىپ، تۇتاس قالاشىق جەر اۋماعىنىڭ جارىمىنان استامىن يەلەدى. ديقانداردىڭ ادام باسىنا ورتا ەسەپپەن تۋرا كەلەتىن كىرىسى 11 مىڭ 905 يۋانعا جەتتى. مۇنىڭ ىشىندە جەمىس ورمانى شارۋاشىلىعىنان كىرگەن كىرىس %50تەن استامىن يەلەيدى.

  «قازىر جەمىس اعاشتارى ءوسىپ، كىرىسىمىز دە ارتتى. ەگىس باسىندا جۇمىس ىستەپ، جەمىس اعاشتارىن كورگەنىمىزدە، ۋاڭ شۋجيدىڭ كەزىندە ءبىزدى باستاپ، جەمىس اعاشىن ەككەن بەينەسى كوز الدىمىزعا ەرىكسىز ەلەستەيدى»، - دەيدى ماحمۇت.

  ۋاڭ چياڭنىڭ جەرلەۋ سالتىندا ماحمۇت ءوزى ەككەن ءبىر تەگەنە جاڭعاق پەن شىلاندى ازا زالىنىڭ الدىنا اكەلىپ قويدى. «ۋاڭ شۋجي، اۋىز تيسەڭىزشى، بۇل ءسىزدىڭ باستاۋىڭىزدا بىرگە ەككەن جەمىستەر عوي!»، - دەيدى ماحمۇت ەگىلە.

  جاڭا ءمالى قالاشىعىنىڭ تەرەكارىق قىستاعىنداعى 86 جاستاعى ساقا پارتيا مۇشەسى ماقپيزحان مۇسا ۋاڭ چياڭنىڭ جاڭا ءمالى قالاشىعىنان قىزمەت اۋىستىرىپ كەتكەننەن كەيىن دە ارا - تۇرا ايەلىن، بالاسىن ەرتىپ، وزىنە امانداسا كەلىپ تۇراتىنىن ايتتى. «ۋاڭ شۋجي ديقانداردى باستاپ جەمىس اعاشىن ەگۋ ارقىلى ديقانداردىڭ كىرىسى ارتتى، قوعام اماندىعى جاعدايى دا وڭالدى. ول بۇقارانىڭ ۇجداندى ۇلى. ونىڭ ارامىزدان كەتكەنىنە بەينە ءوز بالامنان ايرىلعانداي قاتتى قايعىرىپ تۇرمىن»، - دەيدى ماقپيزحان كوزىنە جاس الىپ.
جاۋاپتى رەداكتورى : مۇحيت امانتاي ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
 
  بۇل حابارعا باعاڭىز
  • 1. جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
    2. قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
    3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
    4. ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
  • ورتالىق
  • ەل ءىشى
  • شينجياڭ
  • حالىقارا

سۋرەتتى حابار