تەڭ ۇتىپ، ورتاق يگىلىكتەنۋ تۋىن بيىك جەلبىرەتەيىك
2018.02.05 10:27 كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى
− ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ 2017 - جىلى شۆەتساريانىڭ داۆوسىندا جاساعان ەكى رەتكى تاريحي لەكسياسىنان تۋعان داۋىرلىك وي
شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ تىلشىلەرى حان مو، شين جيانچياڭ
شۆەتساريانىڭ داۆوسى − الپى تاۋ جۇيەسىندەگى تەڭىز دەڭگەيىنەن ەڭ بيىك شاعىن قالاشىق. عالامدىق ساياسي تۇلعالار مەن ەليتالار بيىكتەن الىسقا كوز تاستاپ، الماعايىپ دۇنيەگە تەرەڭ ءۇڭىلىپ، اۋقىمدى قۇبىلىستاردىڭ ءمانىن تانۋ ماقساتىمەن ءار جىلدىڭ باسىندا وسىندا باس قوسادى.
وزگەرىسكە تولى ءداۋىر ۇلى يدەياعا مۇقتاج. ۇلى يدەيا ادامزاتتىڭ بولاشاعىنا جول باستايدى. ءبىر جىلدىڭ الدىندا مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ داۆوس پەن جەنەۆادا ەكى مارتە تاريحي لەكسيا جاساپ، جالپىلىق جانە عالامدىق تۇرعىدان، فيلوسوفيا مەن ءداۋىردىڭ بيىك تۇعىرىنان جۇڭگونىڭ ەكونوميكانىڭ جاھاندانۋى تۋرالى قۋاتتاماسى مەن ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قالىپتاستىرۋ جونىندەگى يدەياسىن بايىمداپ، «ادامزات قوعامى قايدا بارادى» دەگەن ءتۇبىرلى سۇراۋعا تەرەڭ جاۋاپ قايتاردى، ونىڭ اقيقات نۇرى قاراڭعى تۇنەككە ساۋلە شاشىپ، پاراسات ءۇنى جەر بەتىنە تەگىس تارالىپ، جۇرەكتى بۇلقىنتار قۋات - كۇشى قازىرگە دەيىن جالعاسىپ كەلەدى.
«ورتاق بولاشاق قالىپتاستىرۋ» جونىندە عالامدىق جاڭعىرىق تۋدىردى
«جۇڭگونىڭ جوباسى: ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قالىپتاستىرىپ، تەڭ ۇتىپ، ورتاق يگىلىكتەنۋدى ىسكە اسىرۋ». ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ ب م ۇ - نىڭ جەنەۆاداعى باس شتابىندا ايتقان وسى ءسوزى ءبىر جىلدان بەرى عالامدىق اقپارات قۇرالدارىندا قايتا - قايتا تىلگە الىنۋمەن بىرگە، قازىرگى جۇڭگو يدەياسىنىڭ الەمدىك ساحناعا كوتەرىلگەن كلاسسيكالىق ءساتىنىڭ كۋاسىنا اينالدى.
بيىلعى داۆوس الەمدىك ەكونوميكالىق تالقى مىنبەرىنىڭ جىلدىق جينالىسىنىڭ نەگىزگى تاقىرىبى: «بولىنگەن دۇنيەدە ورتاق تاعدىر قالىپتاستىرۋ». تالقى مىنبەرىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى جانە اتقارۋشى ءتوراعاسى، بۇل كۇندە جاسى سەكسەنگە كەلگەن شۆاب پروفەسسور اقپارات قۇرالدارىنا: «اتالعان تاقىرىپ ءتوراعا شي جينپيڭ بىلتىر داۆوستا بايىمداعان ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋ تۋرالى ۇستانىمىنىڭ جالعاستىرىلۋى»، - دەپ بۇكپەسىز اتاپ كورسەتتى.
ەكى رەتكى دۇنيە جۇزىلىك سوعىستى باستان وتكەرگەن، جارتى عاسىرعا جۋىق ۋاقىتتان بەرى داۆوس تالقى مىنبەرىنىڭ تىزگىن - شىلبىرىن ۇستاپ كەلە جاتقان، دۇنيەنىڭ قىم - قۋىت، الماعايىپ وزگەرىستەرىن كوپ كورگەن وسى ەكونوميست: «ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ داۆوستاعى لەكسياسى جۇڭگو مەن دۇنيە ءجۇزىنىڭ قاتىناسىنىڭ بۇرىلىس نۇكتەسى، تاريحي مانگە يە»، - دەدى بەرىك سەنىممەن.
«ەگەر وتكەن 5 جىلدى وي ەلەگىمىزدەن وتكىزەر بولساق، بۇنى، راسىندا، بۇرىلىس نۇكتەسى دەۋگە بولادى، جۇڭگو الەمنىڭ جەتەكشى تۇلعاسىنا ءبىر ادىم جاقىنداي ءتۇستى». ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ وسى ەكى رەتكى لەكسياسى تۋرالى توقتالعاندا، ا ق ش پيتەرسون حالىقارالىق ەكونوميكا ينستيتۋتىنىڭ قۇرمەتتى باستىعى فرەد بەرگستەن دە «بۇرىلىس» دەگەن ءسوزدى اۋىزعا الدى.
ادامزات قوعامىنىڭ دامۋ تاريحىندا تاپ بۇگىنگىدەي ءوزارا بايلانىس پەن ءوزارا تاۋەلدىلىك بولعان ەمەس. تاۋار، كاپيتال، ينفورماتسيا جانە ادام جاھاندىق اۋقىمدا جوعارى جىلدامدىقپەن اينالىسقا ءتۇسىپ، «عالامدىق اۋىل» ءبىزدى تىعىز بايلانىستىردى. سونىمەن قاتار، دۇنيە ءجۇزى اۋمالى - توكپەلى كۇيدە تۇر، حاۋىپ - قاتەر جيناقتالۋ ۇستىندە. دامۋ ايىرماشىلىعى ۇلعايىپ، قورعانىمپازدىق باس كوتەرىپ، «جاھاندانۋعا كەرەعار» يدەيالار سەڭدەي سوعىلىپ، اسكەري قاقتىعىس تولاستاماي، لاڭكەستىك، بوسقىندار داعدارىسى، كليماتتىڭ وزگەرۋى سياقتىلاردىڭ قاتەرى ۇزدىكسىز كەڭەيۋدە.
اشىقتىق پەن كەرباقپالىقتىڭ، ىنتىماقتاستىق پەن توماعا - تۇيىقتىقتىڭ، وزگەرىس پەن كونە سۇردەكتىڭ قايسىسى كەرەك؟ تاڭداۋ جاساۋعا ءتيىستى وسى ەلەۋلى ساتتە، ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ داۆوس پەن جەنەۆادا جاساعان لەكسياسى ادامدى تولعاندىرىپ، كىسىگە قايرات بەرىپ، كومەسكى اعىس پەن كۇڭگىرت تۇماندى جارىپ ءوتىپ، جۇڭگونىڭ قازىرگى يدەياسىنىڭ دۇنيە جۇزىلىك وزگەرىسكە ءجون سىلتەپ، ورتاق بولاشاقتىڭ تاعانىن قالاسقان «بۇرىلىس نۇكتەسىن» بەلگىلەپ، ءتىپتى كوپ عالامدىق جاڭعىرىق تۋدىرىپ وتىر.
«ءتوراعا شي جينپيڭ العا قويعان ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن ورناتۋ سياقتى ۇستانىمدار اماليات بارىسىندا ۇزدىكسىز مولىعىپ، دامىپ، دۇنيە ءجۇزىنىڭ بىرگە دامۋى مەن گۇلدەنىپ - كوركەيۋىنە شارت - جاعداي ازىرلەگەن يدەياعا اينالىپ وتىر»، - دەدى رەسەي عىلىم اكادەمياسى قيىر شىعىس ينستيتۋتىنىڭ اعا زەرتتەۋشىسى الەكساندر يسايەۆ.
جاڭالىق اشۋدى جەتەكشى ەتۋگە تاباندى بولىپ، ومىرشەڭدىككە تولى ارتۋ ۇلگىسىن ورناتۋ؛ بىرلەسكەن ارەكەتتەستىككە تاباندى بولىپ، اشىق، ءوزارا ءتيىمدى ىنتىماقتاستىق ۇلگىسىن ورناتۋ؛ داۋىرمەن تەڭ العا باسۋعا تاباندى بولىپ، ادىلەتتى دە ۇيلەسىمدى جونگە سالۋ ۇلگىسىن ورناتۋ؛ تەڭدىك پەن قامتىمدىلىققا تاباندى بولىپ، تەڭ تۇرعىلى جالپىعا بىردەي دامۋ ۇلگىسىن ورناتۋ. بۇل ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ ەكونوميكانىڭ جاھاندانۋىنىڭ ناقتى ءمانىن ءداپ باسىپ، داۆوس تالقى مىنبەرىندە الەمنىڭ ەكونوميكالىق ارتۋى، جونگە سالىنۋى جانە دامۋ ۇلگىسى جونىندە العا قويعان جۇيەلى يدەياسى.
«ءبىر جىلدان بەرى دۇنيە جۇزىلىك ەكونوميكانىڭ دامۋ جاعدايى ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ لەكسياسىنىڭ مازمۇنىن دالەلدەدى، - دەدى پاكيستاننىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترى ءاسىپ، - ەكونوميكانىڭ جاھاندانۋى، ەركىن ساۋدا جانە ءوزارا بايلانىستار عانا الەمدىك ەكونوميكانىڭ دامۋىنداعى بىردەن - ءبىر شىعار جول».
اق قار، كوك مۇز جامىلعان داۆوستا، وتكەن جىلى ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ لەكسياسى تۋدىرعان جاھاندانۋ تۋرالى تالقى قىزۋ ءجۇرىپ جاتتى. جۇڭگو قۋاتتاماسىنا ءۇن قوسقان داۋىستار كوبەيىپ كەلەدى. فرانسيا زۇڭتۇڭى ماكرون لەكسيا جاساعاندا: بۇقارانىڭ كوپشىلىگى جاھاندانۋدىڭ جاقسىلىعىنان نەسىبە الا العان جوق، جاھاندانۋ قامتىمدىلىق پەن باياندىلىققا كوبىرەك يە بولۋى كەرەك، - دەپ العا قويدى. ءۇندىستاننىڭ زۇڭليى مودي: جاھاندانۋدىڭ ارىنى باسەڭدەۋىن شەشۋدىڭ ءادىسى «وقشاۋلانۋشىلىق ەمەس، تۇسىنىستىك پەن وزگەرىستى قابىلداۋ ءارى وزگەرىس ۇستىندەگى داۋىرگە يكەمدى ساياساتتار ۇسىنۋ»، - دەدى.
گەرمانيا زۇڭليى مەركەل: «قاقپانى بەكىتىپ، ءوزىن - ءوزى كوتەرمەلەۋ ءبىزدى كوركەم بولاشاققا جەتكىزبەيدى، قورعانىمپازدىق جاۋاپ ەمەس»، - دەپ قارادى. برازيليا زۇڭتۇڭى تەمەر: برازيليا ەسىك اشۋدى كەڭەيتىپ، كوپ جاقتى ىنتىماقتاستىقتى كۇشەيتىپ، دۇنيە جۇزىلىك ساۋدا ۇيىمى سياقتى كوپ جاقتى ىنتىماقتاستىق مەحانيزمىن باتىل قولدايدى، - دەپ اشىعىن ايتتى.
داۆوستا جاساعان لەكسياسىندا ا ق ش - تىڭ زۇڭتۇڭى ترامپ «ا ق ش - تى الدىمەن ەسكەرۋ» دەگەندى ءباز - باياعىسىنداي دارىپتەدى. ايتسەدە، مكينسەي سەرىكتەستىگىنىڭ ازيا - تىنىق مۇحيت رايونىنداعى باس جوراسى سنيدى بۇرىنعىمەن سالىستىرعاندا، ترامپتىڭ بۇل رەت «ا ق ش - تى الدىمەن ەسكەرۋ» دەگەندى ارناۋلى اۋىزعا الۋى «ا ق ش - تىڭ وقشاۋلانعاندىعى» ەمەس، قايتا «ءبىرشاما بەلسەندى سيگنالى» ەكەندىگىنە نازار اۋدارعان.
«قازىر جاھاندانۋدىڭ باس سكريپكاشىسى جۇڭگو ەكەندىگى بەسەنەدەن بەلگىلى». رەسەي حالىق دوستىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى تافىلوۆسكي: جۇڭگو اناعۇرلىم ءادىل الەم ءتارتىبىن سومداۋعا كۇش سالۋدا، - دەپ قورىتىندىلادى.
ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ بىلتىرعى لەكسياسى «ب م ۇ - نىڭ تالپىنىس بەتالىسى − حالىقارالىق ىنتىماققا، كوپ جاقتىلىققا جانە ەركىن ساۋداعا ەرەكشە ۇيلەسەدى». ب م ۇ - نىڭ جەنەۆاداعى باس شتابىنىڭ باسالقاسى مۇللەنىڭ جۇڭگونىڭ رولىنا دەگەن تىلەگى كۇشەيە ءتۇستى، ول: «ءبىز قوزعالتۋشىعا مۇقتاجبىز، جۇڭگو سىندى ءىرى ەلدىڭ ءبىزدىڭ ورتاق نىسانامىزدى جۇزەگە اسىرۋىمىزعا كومەكتەسۋىنە مۇقتاجبىز»، - دەدى.
«اناعۇرلىم كوركەم الەمدى قۇرۋداي» ورتاق جاۋاپكەرلىكتى ارقالايىق
«دۇنيە ءجۇزىنىڭ تاعدىرىن ءار ەل بىرگە يگەرۋى كەرەك، حالىقارالىق ءتارتىپتى ءار ەل ورتاق جاساۋى كەرەك، الەمنىڭ ءىسىن ءار ەل بىرگە جونگە سالۋ كەرەك، دامۋ تابىسىنان ءار ەل ورتاق يگىلىكتەنۋ كەرەك». ب م ۇ - نىڭ جەنەۆا باس شتابىندا جاساعان لەكسياسىندا ءتوراعا شي جينپيڭ 4 «ورتاقتى» ءۇرتىس اۋىزعا الىپ، كوپ ۇيەكتى سەلبەسۋ، جاۋاپكەرلىكتى بىرگە ارقالاۋ قاعيداسىن دارىپتەدى.
كوپتىڭ كۇشى ماقساتقا جەتكىزەدى. قازىرگى الەمدە ادامزاتتىڭ ءدوپ كەلىپ وتىرعان ءتۇرلى سىن - سايىستارىنا ءارقانداي ەل جەكە - دارا توتەپ بەرە المايدى ءارى ءارقانداي ەل ءوزىن تۇيىقتايتىن وقشاۋ ارالعا قايتا المايدى، «حالىقارانى جونگە سالۋ ءتۇزىلىسىن ءبىر ەلدىڭ كۇشىنە، وزىندىك كۇشكە سۇيەنىپ جاقسارتۋعا بولمايدى»، - دەيدى ب م ۇ - نىڭ بۇرىنعى باس حاتشىسى پان جي - ۋىن.
الەمدىك ىقپالداستىقتى دامىتۋعا بارىنشا كۇش سالىپ، دۇنيە جۇزىندەگى ءارقايسى ەلدەردىڭ ارتۋعا بىرگە ىقپال جاساۋىن جۇزەگە اسىرۋ؛ اشىق الەم ەكونوميكاسىن ورناتىپ، ساۋدا مەن قارجى قوسۋدىڭ ەركىندىگىن، قولايلىلىعىن جەبەۋ؛ ەكونوميكانىڭ جاھاندانۋىنىڭ ءتىپتى دە اشىق، قامتىمدى، جاپپاي تيىمدىلىك جاسالعان، تەپە - تەڭ بولۋ، تەڭ ۇتۋ بەتالىسىنا قاراي دامۋىن ىلگەرىلەتۋ. بۇل ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ داۆوستا جانە جەنەۆادا لەكسيا جاساعاندا قايتالاي دارىپتەگەن «جۇڭگو جوباسى»، سونداي - اق جۇڭگونىڭ دۇنيە جۇزىنە جولداعان گۇلدەنىپ - كوركەيگەن دۇنيە ءجۇزىن تىزە قوسا قۇرۋ جونىندەگى شىنايى ۇسىنىسى.
بيىل قاڭتاردا، قۇرىلعانىنا 2 جىل تولعان ازيا نەگىزدىك قۇرىلعىلارعا قارجى قوسۋ بانكەسى تاماشا ناتيجە ءتىزىمىن تاپسىردى: ازيا نەگىزدىك قۇرىلعىلارعا قارجى قوسۋ بانكەسىنە مۇشە ەمەس 12 ەلدىڭ 24 نەگىزدىك قۇرىلىس نىساندارىنا قارجى قوسۋعا ات سالىستى، قارىز اقشاسىنىڭ سوماسى 4 ميلليارد 200 ميلليون دوللاردان استامعا، مۇشەلەرى باستاپقى 57 ەلدەن 84 ەلگە كوبەيدى. ءتوراعا شي جينپيڭ: ازيا نەگىزدىك قۇرىلعىلارعا قارجى قوسۋ بانكەسى «ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن ورناتاتىن جاڭا تۇعىرعا اينالۋى» كەرەك، - دەگەن بولاتىن. جۇڭگو العاش رەت دارىپتەگەن، كوپ جاق ات سالىسقان وسى حالىقارالىق فينانس قۇرىلىمى جوقتان زورايىپ، ءىس جۇزىندىك ارەكەتى ارقىلى حالىقارالىق قوعامنىڭ قولداۋىنا يە بولىپ، جۇڭگونىڭ «بىرگە اقىلداسۋ، بىرگە قۇرۋ، بىرگە يگىلىكتەنۋ» سىندى الەمدىك جونگە سالۋ كوزقاراسىنىڭ جاندى بەينەسىنە اينالدى.
بولشەكتەنگەن الەم اناعۇرلىم كوپ جاۋاپكەرلىكتى بىرگە ارقالاۋدى، سايكەسە سەلبەسۋدى قاجەت ەتەدى. شۆاب بىلاي دەدى: «ءبىز جاڭا ىنتىماقتاستىق ۇلگىسىن ورناتۋىمىز كەرەك. ال مۇنداي ىنتىماقتاستىقتا، ءسوز جوق، تار ءورىستى مۇددە كوزقاراسىن جويۋ كەرەك، ادامزاتتىڭ ورتاق تاعدىرى نەگىزىندە ورناۋى كەرەك».
ماۋريتيۋستىڭ بۇرىنعى زۇڭتۇڭى كاسسام ۇتەم بىلاي دەدى: «جۇڭگونىڭ الەمدى جونگە سالۋ قۋاتتاماسى كوپ جاقتىلى ايقىن ەرەكشەلىككە يە، افريكانىڭ قۋاتتاماسىمەن بىردەي. اسىرەسە، <ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول> دارىپتەمەسى افريكانىڭ كەدەيلىكتەن قۇتىلۋ شايقاسىندا ماڭىزدى رول اتقارادى».
«ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول»، ادامزاتتى باقىتقا كەنەلتەتىن 2 دوعاشا سوراپ، وعان جۇڭگو مەن دۇنيە جۇزىندەگى ەلدەردىڭ دامۋ جاۋاپكەرشىلىگىن بىرگە ارقالاۋ جولىنداعى ەڭبەگى سىڭگەن. 4 جىلدان استام ۋاقىتتان بەرى، جۇڭگو 80 نەشە ەلمەن، ۇيىممەن «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى» بىرگە قۇرۋ جونىندە ۇكىمەت ارا كەلىسىمگە قول قويىپ، دارىپتەمە جۇلگەسىندە قاتىستى ەلدەرگە 50 ميلليارد دوللاردان استام قارجى قوسىپ، 200 مىڭعا جۋىق كاسىپتەنۋ ورنىن اشتى. «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» دامۋدان تەڭ يگىلىكتەنۋ، ورتاق پايدالانۋ ارمانىنا قانات ءبىتىرىپ، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن ورناتۋدىڭ ايبىندى سيمفونياسىن ورىندادى. سينگاپۋر زۇڭلي مەكەمەسىنىڭ مينيسترى چىن جىنشىڭ بىلاي دەدى: بولشەكتەنگەن دۇنيە ءجۇزى الدىندا «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى» بىرگە قۇرۋدان ارتىق جاقسى ءادىس بولماسا كەرەك.
«ۇيرەنۋگە شەبەر ادام مانىنە جەتەدى، ىسكە شەبەر ادام قيىنشىلىقتى شەشەدى». بەيبىتشىلىكتى قورعاۋ بويىنشا 40 مىڭعا جۋىق اسكەر جىبەرىپ، ب م ۇ - نىڭ بەيبىتشىلىكتى قورعاۋ قيمىلىن اسكەري جانە قارجى جاعىنان قولداعان باستى ەلگە اينالعاننان مەكونگ وزەنى اڭعارىندا زاڭنىڭ اتقارىلۋ حاۋىپسىزدىگىن ساقتاۋ سەلبەستىك مەحانيزمىن ورناتقانعا دەيىن؛ كەدەيلىكتى ازايتۋ ءىسىن بارىنشا ىلگەرىلەتۋدەن سىرتقا بەلسەنە كومەك كورسەتۋگە دەيىن؛ اتموسفەرا وزگەرىسى جونىندەگى «پاريج كەلىسىمىن» تاباندىلىقپەن قولداۋ مەن تياناقتاندىرۋدان، جۇڭگو - ەگيپەت مادەنيەت جىلىنا، جۇڭگو - رەسەي اقپارات قۇرالدارى اۋىس - كۇيىس جىلىنا، جۇڭگو - لاتىن امەريكاسى مادەنيەت اۋىس - كۇيىس جىلىنا دەيىن؛ APEC (ازيا - تىنىق مۇحيت ەلدەرى ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق ۇيىمى) بەيجيڭ جينالىسىنان، 20G (20 ەل توبى باسشىلارىنىڭ) حاڭجوۋداعى باس قوسۋىنان، بريكس ەلدەرى باسشىلارىنىڭ شيامىنداعى باس قوسۋىنان «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» حالىقارالىق سەلبەستىك جوعارى دارەجەلى تالقى مىنبەرىنە، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى مەن دۇنيە جۇزىندەگى بيلىك باسىنداعى ساياسي پارتيالاردىڭ جوعارى جىكتەگىلەرىنىڭ تىلدەسۋىنە دەيىن... جۇڭگو باستان - اياق دۇنيە جۇزىمەن قول ۇستاسىپ، جاۋاپكەرشىلىكتى بىرگە ارقالاپ، سىن - سايىستارعا بىرگە توتەپ بەرىپ، يدەيالىق كۇش ارقىلى كەڭ كولەمدە ورتاق تانىم قالىپتاستىرىپ، ءىس جۇزىندىك قۋاتى ارقىلى ءداۋىر جۇگىن ارقالادى.
يسپانيا رەال بيلكانو ينستيتۋتىنىڭ اعا زەرتتەۋشىسى ەستەبان بىلاي دەدى: «جۇڭگونىڭ تىنباي ىلگەرىلەۋى، ونى باسقا ەلگە ونەگە كورسەتەتىن دۇنيە جۇزىندەگى ءىرى ەلگە اينالدىردى، الەمنىڭ جالپىلىق باقىتىنا شىنايى كەپىلدىك ەتەتىن باستاۋشىعا اينالدىردى».
ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن ورناتۋدىڭ العا باسۋ كۇشىن ۇيىستىردى
ەرتەدەن قازىرگە دەيىن، باقىتتى تاماشا تۇرمىس كەشىرۋ − ادامزاتتىڭ باستان - اياق تالماي تالپىناتىن ارمانى بولىپ كەلەدى. ءتوراعا شي جينپيڭ داۆوس پەن جەنەۆاداعى تاريحي سيپات الاتىن سوزدەرىندە دۇنيە جۇزىندەگى ءار ەل حالىقتارىنىڭ بەيبىتشىلىككە، دامۋعا، گۇلدەنۋگە دەگەن تالپىنىسى سىندى ەڭ ۇلكەن ورتاق ارمانى يگەرىلىپ، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن ورناتۋ ورتاق ۇستانىم ەتىلىپ، ءاربىر ۇلتتىڭ، ءار ەلدىڭ بولاشاق تاعدىرى مىقتاپ بايلانىستىرىلدى.
شۆەتساريالىق ايگىلى اقىن، نوبەل ادەبيەت سيلىعىنىڭ يەگەرى سپيتلەر: «تىنىستاس، تاعدىرلاس دوس تابۋ − ومىردەگى ەڭ ۇلكەن باقىت»، - دەيدى. كەسەنگر «دۇنيەنىڭ ءتارتىبى» اتتى شىعارماسىندا: «ءبىر ءداۋىردىڭ ادامدارىنا باعا بەرگەندە، ولاردىڭ ادامزات قوعامىنداعى ەڭ ۇلى جانە ەڭ ماڭىزدى ماسەلەگە دۇرىس قاراعان - قاراماعاندىعىنا قاراۋ كەرەك»، - دەپ جازادى.
«دۇنيە جۇزىندە ءار ەلدىڭ ءوزارا بايلانىس ورناتۋ، ءبىر - بىرىنە سۇيەنۋ دەڭگەيى بۇرىن - سوڭدى بولماعان دارەجەدە تەرەڭدەدى، ادامزات ءبىر جەر شارى قىستاعىندا ءومىر ءسۇرىپ، تاريح پەن بولمىستىڭ توعىسقان ۇقساس ءبىر ۋاقىت كەڭىستىگىندە تۇرمىس كەشىرىپ، ءبىر - بىرىمەن قابىسقان تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاعا اينالا تۇسۋدە». 2013 - جىلى ناۋرىزدا، شي جينپيڭ مەملەكەت ءتوراعاسى بولىپ تاعايىندالعاننان كەيىنگى تۇڭعىش شەتەل ساپارىنداعى العاشقى ماڭىزدى سوزىندە دۇنيە جۇزىنە «تاعدىرلاس ورتاق تۇلعا» ۇستانىمىن ايقىن العا قويدى.
وسىدان كەيىنگى 5 جىلدا، ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ الەمنىڭ ءار تۇكپىرىندەگى ساپارىمەن ىلەسە، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن ورناتۋ ۇستانىمى ۇزدىكسىز بايىپ، كەمەلدەنىپ، ءوسىپ، جۇڭگولىق ەرەكشەلىككە يە ءىرى ەلدىك ديپلوماتيانىڭ ءار تاراپىمەن ساباقتاسىپ، جاڭا داۋىردەگى جۇڭگونىڭ دۇنيە جۇزىمەن بىرگە تەڭ ۇتىپ، بىرگە يگىلىكتەنۋىنىڭ ايقىن تۋىنا اينالدى، ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ ادامزاتتىڭ ەڭ ۇلى، ەڭ ماڭىزدى ماسەلەلەرىنە وي جۇگىرتۋدەگى نازاريالىق جانە امالياتتىق جاسامپازدىعىنا اينالدى.
2015 - جىلى قىركۇيەكتە ءتوراعا شي جينپيڭ كۇللى الەمنىڭ نازارىندا تۇڭعىش رەت ب م ۇ مىنبەرىنە كوتەرىلىپ، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن تۇلعالاۋدىڭ جالپى ورنالاستىرۋى مەن جالپى جولىن ورتاعا قويىپ، حالىقارالىق قاتىناستىڭ دامۋىنا جاڭا لەپ اكەلدى. 20 مينۋتقا جالعاسقان سوزىندە 15 رەت دۇركىرەتە شاپالاق سوعىلدى. اراعا ءبىر جارىم جىلدان استام ۋاقىتتى سالىپ، ءتوراعا شي جينپيڭ جەنەۆاداعى قاراپايىم دا ايباتتى مەملەكەتتەر سارايىندا كەڭ اۋقىمدى كوز ايا، فيلوسوفيالىق ويمەن ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسى ۇستانىمىن تاعى دا تەرەڭ، جان - جاقتى، جۇيەلى پايىمدادى. ءسوزدىڭ ءتۇيىندى تۇستارىنا كەلگەندە، شاپالاق ءۇنى كوتەرىلىپ تۇردى.
ديالوگ پەن كەڭەسۋگە، بىرگە قۇرۋ مەن تەڭ يگىلىكتەنۋگە، سەلبەسىپ تەڭ ۇتۋعا، ءوزارا بارىس - كەلىس جاساپ، ءوزارا ۇلگى الاتىن، جاسىل، تومەن كومىرتەكتى دامۋعا تاباندى بولىپ، باياندى بەيبىت، جاپپاي حاۋىپسىز، بىرگە گۇلدەنگەن، اشىق تا باۋىرمال، تازا دا كورىكتى دۇنيە قۇرۋ كەرەك. ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسى توڭىرەگىندە، جۇڭگو عىلمي دا كەمەلدى، مازمۇنى باي، ءمانى تەرەڭ يدەيالىق جۇيە قالىپتاستىردى. فرانسيانىڭ بۇرىنعى زۇڭليى راففارين مۇنى «عالامنىڭ 21 - عاسىرداعى ەڭ ماڭىزدى بورىشى» دەپ اتادى. 71 - كەزەكتى ب م ۇ جينالىسىنىڭ ءتوراعاسى پەتەر تومپسون: «مەن ءۇشىن العاندا، بۇل ادامزاتتىڭ وسى عالامشارداعى بىردەن - ءبىر بولاشاعى»، - دەدى.
«ءبىز تۇرلىشە ۇلتتاردىڭ، تۇرلىشە سەنىمدەردىڭ، تۇرلىشە مادەنيەتتەردىڭ، تۇرلىشە وڭىردەگى حالىقتاردىڭ ورتاق تانىمىن ۇيىستىرىپ، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن ورناتۋ ۇلى ىسىنە بىرگە ات سالىسۋىمىز كەرەك». باس شۋجي شي جينپيڭ جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى مەن دۇنيە جۇزىندەگى ساياسي پارتيالاردىڭ جوعارى دارەجەلىلەر كەڭەسىندەگى ارقاۋ سوزىندە جۇڭگو سىندى ءىرى ەلدىڭ، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى سىندى ءىرى پارتيانىڭ دارقان سۇيىسپەنشىلىگى مەن قاسيەتىن كورسەتىپ، كەڭ اۋقىمدى كەڭىستىكتە قۇدىرەتتى اسەرلەندىرۋ قۋاتى مەن تۇلعالاۋ قۋاتىن ايگىلەدى.
زۇڭلي اقىلشىسى بولىپ مىندەت وتەگەن ءۇندىستان باقىلاۋشىلار زەرتتەۋ قورى قوعامىنىڭ ءتوراعاسى كۇلكارني: «بۇگىنگى تاڭداعى دۇنيەدە وسىنداي قۇدىرەتتى كۇش پەن اقىل - پاراساتتى ۇيىستىرىپ، بۇكىل ادامزاتتىڭ ورتاق بولاشاعى جونىندە وسىنداي باتىل اڭگىمە ايتقان ەكىنشى باسشى جوق»، - دەدى.
«بۇگىنگى دۇنيە جۇزىندە كەيبىر ساياسي تۇلعالار <ءوز ەلىن الدىمەن ويلاستىرۋدى> ايتىپ ەلەۋرەپ جاتقاندا، جۇڭگو باسشىسى وعان ۇقسامايتىن وزگەشە، بەيبىتشىلىكتى سۇيەتىن ادامداردى سۇيىنتەتىن ءسوز سويلەدى. جۇڭگونىڭ نازارىندا، جالپى ادامزاتقا پايدالى بولۋ جۇڭگوعا پايدالى بولعاندىق؛ كەرىسىنشە، جۇڭگو ءۇشىن جاقسى ءىس جالپى ادامزات ءۇشىن دە پايدالى بولماق»، - دەيدى كۇلكارني.
وتكەن 5 جىلدان بەرى، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن ورناتۋ ۇستانىمىنىڭ جەتەكشىلىگىندە جۇڭگو ۇزدىكسىز تۇردە الەمدى جونگە سالۋعا جانە كەلەلى حالىقارالىق ارەكەتتەرگە ۇزدىكسىز تۇردە بەلسەندى كۇيمەن ات سالىسىپ، بەيبىتشىلىك قىزىل سيفرىن، دامۋ قىزىل سيفرىن، جونگە سالۋ قىزىل سيفرىن شەشۋ جونىندە جۇڭگو ءۇنىن شىعارىپ، جۇڭگو جوباسىن العا قويىپ، جۇڭگو اقىل - پاراساتىن كورسەتتى.
زامانا اۋقىمىنىڭ اساۋ تولقىنىندا «جۇڭگو كوپ جاقتىلىقتىڭ ماڭىزدى تىرەگىنە اينالدى، ال ءبىزدىڭ كوپ جاقتىلىقتى امالياتتا كورسەتۋدەگى ماقساتىمىز − ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن ورناتۋ»، - دەيدى ب م ۇ - نىڭ باس حاتشىسى گۋتتەريش جۇڭگونىڭ ۇستانىمى مەن ارەكەتىنە جوعارى باعا بەرىپ.
«كۇش بىرىكتىرسەك، جەڭبەيتىن نارسە جوق؛ جۇدىرىقتاي جۇمىلساق، تابىسقا جەتپەي قويمايمىز». دۇنيە ءجۇزىنىڭ تاعدىرى ءار ەل حالىقتارىنىڭ قولىندا، ادامزاتتىڭ بولاشاعى ءار ۇلت حالىقتارىنىڭ تاڭداۋىمەن بايلانىسىپ جاتىر. بۇگىن جۇڭگو مەن دۇنيە ءجۇزىنىڭ قاتىناسى جاڭا تاريحي باستامادا تۇر. ۇلى گۇلدەنۋگە قادام تاستاعان جۇڭگو دۇنيە جۇزىندەگى ەلدەرمەن بىرگە، ءبىر جاعادان باس، ءبىر جەڭنەن قول شىعارىپ، ءبىر نيەتپەن سەلبەسىپ، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن ورناتۋدىڭ العا باسۋ كۇشىن ۇيىستىرىپ، ادامزاتتىڭ كوركەم بولاشاعىن بىرگە اشۋدى قالايدى.
جاۋاپتى رەداكتورى : مۇحيت امانتاي ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
