بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى    

حالىق تورابى>>جوتكەمەلەر

ج ك پ ورتالىق كوميتەتىنىڭ، مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ جاڭا داۋىردەگى وقىتۋشىلار قوسىنى قۇرىلىسى رەفورماسىن جاپپاي تەرەڭدەتۋ جونىندەگى پىكىرى

2018.02.08 14:28     كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى

  عاسىرلىق ۇلى ءىس وقۋ - اعارتۋدى نەگىز ەتەدى؛ وقۋ - اعارتۋ ۇلى ءىسى وقىتۋشىلاردى نەگىز ەتەدى. پارتيا 19 - قۇرىلتايىنىڭ رۋحىن ىشكەرىلەي دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، پارتيا مەن حالىق رازى بولاتىن ساپالى ماماندانعان جاسامپاز وقىتۋشىلار قوسىنىن قۇرىپ، ءمورالدى دا ساپالى ادام تاربيەلەۋ ءتۇبىرلى مىندەتىن تياناقتاندىرىپ، احىلاق، اقىل - وي، دەنە، ەستەتيكا جاقتارىنان جاپپاي جەتىلگەن سوتسياليزمنىڭ قۇرىلىسشىلارى مەن ءىزباسارلارىن جەتىلدىرىپ، حالىقتىڭ ساپاسى مەن ادام كۇشى بايلىعىنىڭ ساپاسىن جان - جاقتى جوعارىلاتىپ، وقۋ - اعارتۋدىڭ وسىزاماندانۋىن جەدەلدەتىپ، وقۋ - اعارتۋدا قۇدىرەتتى مەملەكەت قۇرىپ، حالىق رازى بولاتىن وقۋ - اعارتۋدى جۇزەگە اسىرىپ، جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناتۋدىڭ شەشۋشى جەڭىسىنە جەتىپ، جاڭا داۋىردە جۇڭگوشا سوتسياليزمنىڭ ۇلى جەڭىسىنە قول جەتكىزىپ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋى سىندى جۇڭگو ارمانىن جۇزەگە اسىرۋعا بەرىك نەگىز قالاۋ ءۇشىن، جاڭا داۋىردەگى وقىتۋشىلار قوسىنى قۇرىلىسى رەفورماسىن جاپپاي تەرەڭدەتۋ جونىندە تومەندەگىدەي پىكىر العا قويىلدى:

  ءبىرىنشى، مەملەكەتتى گۇلدەندىرۋدە، ءسوزسىز، الدىمەن وقىتۋشىلاردى كۇشەيتۋدەن جازباي، وقىتۋشىلار قوسىنى قۇرىلىسىنىڭ كەلەلى ماڭىزى مەن جالپى تۇلعالىق تالاپتارىن جەتە تانۋ

  1. ستراتەگيالىق ماڭىزى. وقىتۋشى ءبىلىم بەرۋ، يدەيا تاراتۋ، اقيقات تاراتۋ سىندى تاريحي بورىش ارقالاپ، رۋح سومداۋدىڭ، ءومىر سومداۋدىڭ، ادام تۇلعالاۋدىڭ داۋىرلىك اۋىر مىندەتىن ۇستىنە الىپ وتىر، ولار وقۋ - اعارتۋدى دامىتۋدىڭ ءبىرىنشى بايلىعى، مەملەكەتتى بايىتۋدىڭ، ۇلتتى وركەندەتۋدىڭ، حالىقتى باقىتقا كەنەلتۋدىڭ ماڭىزدى ىرگە تاسى. پارتيا مەن مەملەكەت وقىتۋشىلار قىزمەتىنە ەجەلدەن وسكەلەڭ ءمان بەرىپ كەلەدى. پارتيانىڭ 18 - قۇرىلتايىنان بەرى، شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتى وقىتۋشىلار قوسىنى قۇرىلىسىن كورنەكتى ورىنعا قويىپ، ءبىر قىدىرۋ كەلەلى شەشىمدەر، ورنالاستىرۋلار جاسادى، وڭىرلەر، تاراۋلار جانە ءار دارەجەلى، ءار ءتۇرلى مەكتەپتەر پارمەندى شارالار ارقىلى مۇقيات دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، وقىتۋشىلار قوسىنى قۇرىلىسىندا كورنەكتى ناتيجەلەرگە قول جەتكىزدى. قالىڭ وقىتۋشىلار بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاپ، اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاي، قىزمەت ورنىن ءسۇيىپ، كاسىبىن ارداقتاپ، ءبىلىم بەرىپ ادام تاربيەلەپ، رەفورما جاساپ، جاڭالىق اشىپ، قوعامعا قىزمەت ەتىپ، ماڭىزدى ۇلەستەر قوستى.

  قازىر دۇنيە ءجۇزى قاۋىرت دامۋ، قاۋىرت وزگەرۋ، زور رەتتەلۋ كەزەڭىندە تۇر، جاڭا كەزەكتى عىلىم - تەحنيكا جانە ونەركاسىپ توڭكەرىسى جۇرىلۋدە، ارتۋدىڭ تىڭ قوزعاۋشى قۋاتتارى ۇزدىكسىز توپتالۋدا. جۇڭگوشا سوتسياليزم جاڭا داۋىرگە ءوتىپ، جاپپاي سوتسياليستىك وسىزاماندانعان ەل قۇرۋدىڭ جاڭا ساپارى باستالدى. ەلىمىز قوعامىنىڭ باستى قايشىلىعى حالىقتىڭ كۇن سايىن ارتىپ وتىرعان تاماشا تۇرمىس قاجەتى مەن دامۋدىڭ بىركەلكى، تولىق بولماۋى اراسىنداعى قايشىلىققا وزگەرىپ، حالىقتىڭ ءادىل دە ساپالى وقۋ - اعارتۋعا دەگەن تالپىنىسى بارعان سايىن كوكەي تەستى بولا ءتۇستى. جاڭا دەڭگەيگە، جاڭا ساپارعا، جاڭا بورىشقا وقىتۋشىلار قوسىنى قۇرىلىسى ءالى دە بۇكىلدەي ۇيلەسە الماي وتىر. كەيبىر جەرلەردىڭ وقۋ - اعارتۋعا جانە وقىتۋشىلار قىزمەتىنە ءمان بەرۋى جەتكىلىكتى ەمەس، وقۋ - اعارتۋ ىستەرىن دامىتۋدا قاتتى بولشەككە ءمان بەرىپ، جۇمساق بولشەككە ءمان بەرمەۋ، كولەمگە ءمان بەرىپ، ىشكى مانگە ءمان بەرمەۋ قۇبىلىستارى ءالى دە ءبىرشاما كورنەكتى، وقىتۋشىلار قوسىنى قۇرىلىسىنا قولداۋ كورسەتۋ تەبىنىن كۇشەيتۋگە تۋرا كەلەدى؛ پەداگوگيكالىق وقۋ - اعارتۋ جۇيەسى بەلگىلى دەڭگەيدە السىرەدى، پەداگوگيكالىق مەكتەپتەردى قولداۋ جەتكىلىكتى ەمەس؛ كەيبىر وقىتۋشىلاردىڭ ساپاسى، قابىلەتى جاڭا داۋىردەگى دارىندى جەتىلدىرۋدىڭ قاجەتىنە ۇيلەسە الماي وتىر، يدەيالىق - ساياسي ساپاسى مەن وقىتۋشىلىق ءمورال ورەسىن جوعارىلاتۋ، ماماندانۋ ورەسىن جوعارىلاتۋ قاجەت بولىپ وتىر؛ وقىتۋشىلىقتىڭ، وتە - موتە، ورتا، باستاۋىش مەكتەپتەر وقىتۋشىسى بولۋدىڭ باۋراۋ قۋاتى جەتكىلىكسىز، مارتەبەسىن، مامىلەسىن جوعارىلاتۋ قاجەتتىلىك بايقاتۋدا؛ وقىتۋشىلاردىڭ قالا، اۋىل قۇرىلىمىنداعى، ءپان قۇرىلىمىنداعى ورنالاسۋى لايىقتى ەمەس، وقىتۋشىلىققا رۇقسات ەتۋ، وقىتۋشىلىققا قابىلداۋ، وقىتۋشىلار اۋىس - كۇيىسى، وقىتۋشىلىقتان شەگىنۋ سياقتى مەحانيزمدەر ءالى دە كەمەلدى ەمەس، باسقارۋ ءتۇزىلىسى مەن مەحانيزمىن رەتتەۋ قاجەتتى بولىپ وتىر. ءداۋىر نەعۇرلىم العا ىلگەرىلەگەن سايىن، ءبىلىم مەن دارىندىنىڭ ماڭىزدىلىعى سولعۇرلىم كورنەكتىلەنە ءتۇستى، وقۋ - اعارتۋ مەن وقىتۋشىلاردىڭ ورنى مەن رولى سولعۇرلىم ايگىلەنە ءتۇستى. ءار دارەجەلى پارتكومدار مەن ۇكىمەتتەر وقىتۋشىلار قوسىنى قۇرىلىسىنىڭ ايرىقشا ماڭىزدىلىعىن ستراتەگيالىق جانە جالپى جاعداي تۇرعىسىنان جەتە تانىپ، وقىتۋشىلار قوسىنى قۇرىلىسىن جان - جاقتى كۇشەيتۋدى ماڭىزدى ساياسي مىندەت جانە ءتۇبىرلى حالىق تۇرمىسى ينجەنەرياسى رەتىندە شىن مانىندە مىقتاپ يگەرۋ، تىڭعىلىقتى يگەرۋ كەرەك.

  2. جەتەكشى يدەياسى. پارتيا 19 - قۇرىلتايىنىڭ رۋحىن جان - جاقتى دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، شي جينپيڭنىڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن جەتەكشى ەتىپ، «بەستى ءبىر تۇلعالاندىرۋ» جالپى تۇلعالىق ورنالاستىرۋىن ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ ىلگەرىلەتۋدى جانە «ءتورتتى جاپپاي ورىنداۋ» ستراتەگيالىق ورنالاستىرۋىن سايكەستى ىلگەرىلەتۋدى مىقتاپ ارقاۋ ەتىپ، پارتيانىڭ جالپى بەتتىك باسشىلىعىندا تاباندى بولىپ جانە ونى كۇشەيتىپ، حالىقتى وزەك ەتكەن دامۋ يدەياسىنا تاباندى بولىپ، رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋدەن جازباي، جاڭا دامۋ ۇستانىمىن بەرىك ورناتىپ، پارتيانىڭ وقۋ - اعارتۋ باعىتىن جاپپاي دايەكتىلەندىرىپ، سوتسياليستىك وقۋ - اعارتۋ بەتالىسىنان جازباي، ءمورالدى دا ساپالى ادام تاربيەلەۋ ءتۇبىرلى مىندەتىن تياناقتاندىرىپ، وقۋ - اعارتۋدىڭ زاڭدىلىعى مەن وقىتۋشىلاردىڭ جەتىلۋ، تولىسۋ زاڭدىلىعىنا بويسۇنىپ، وقىتۋشى ءمورالى، وقىتۋشى ستيلى قۇرىلىسىن كۇشەيتىپ، ساپالى وقىتۋشىلار قوسىنىن جەتىلدىرىپ، تۇتاس قوعامدا وقىتۋشىعا قۇرمەت ەتۋدى، وقۋ - اعارتۋعا ءمان بەرۋدى دارىپتەپ، تاڭداۋلى دارىندىلار وقىتۋشى بولۋعا تالپىناتىن، وقىتۋشىلار ءوز دارىندارىن بارىنشا ايگىلەيتىن، جاقسى وقىتۋشى ۇزدىكسىز جەتىلىپ شىعاتىن تاماشا جاعداي قالىپتاستىرۋ.

  3. نەگىزگى پرينسيبى

  − بەتالىسقا شىنايى كەپىلدىك ەتۋ. پارتيا كادرلاردى باسقارۋعا، پارتيا دارىندىلاردى باسقارۋعا، وقۋ - اعارتۋدى زاڭمەن جونگە سالۋعا، وقۋ - اعارتۋدى زاڭ بويىنشا جۇرگىزۋگە، قاتاڭ باسقارۋ - باقىلاۋ مەن شابىتتاندىرۋدى، قامقورلىق جاساۋدى ۇشتاستىرۋعا تاباندى بولىپ، پارتكومداردىڭ (پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسى) باسشىلىق ەتۋ جانە وتكەلدى يگەرۋ رولىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، پارتيانىڭ وقىتۋشىلار قوسىنى قۇرىلىسىنا باسشىلىق ەتۋ بيلىگىن بەرىك يگەرۋىنە كەپىلدىك ەتۋ، وقىتۋشىلار قوسىنى قۇرىلىسىنىڭ دۇرىس ساياسي بەتالىسىنا كەپىلدىك ەتۋ.

  − قامتاماسىز ەتۋدى كۇشەيتۋ. وقۋ - اعارتۋدى الدىمەن دامىتۋ ستراتەگياسىنا تاباندى بولىپ، وقىتۋشىلار قىزمەتىن وقۋ - اعارتۋ ىستەرىن دامىتۋدا ءتۇيىندى قولداۋ كورسەتىلەتىن ستراتەگيالىق سالاعا قويىپ، وقىتۋشىلار قىزمەتىن الدىمەن جوسپارلاپ، وقىتۋشىلار قىزمەتىنە ۇسىنىلىمدى الدىمەن قامتاماسىز ەتىپ، وقىتۋشىلار قوسىنى قۇرىلىسىنىڭ قاجەتىن الدىمەن قاناعاتتاندىرۋ.

  − وقىتۋشىلىق ءمورالدى كورنەكتىلەندىرۋ. وقىتۋشىلاردىڭ يدەيالىق - ساياسي ساپاسى مەن كاسىپتىك ءمورال دەڭگەيىن جوعارىلاتۋدى ماڭداي الدى ورىنعا قويىپ، سوتسياليستىك وزەكتى قۇن كوزقاراسىن ءبىلىم بەرىپ، ادام تاربيەلەۋدىڭ تۇتاس بارىسىنا ءسىڭىرىپ، تۇتاستاي، جان - جاقتى، بۇكىل بارىستا ءمورالىن جەتىلدىرۋدى كورنەكتىلەندىرىپ، وقىتۋشىلاردى وزىق يدەيامەن مادەنيەتتىڭ تاراتۋشىسىنا، پارتيانىڭ بيلىك جۇرگىزۋىنىڭ مىزعىماس قولداۋشىسىنا، وقۋشىلاردىڭ اقاۋسىز جەتىلۋىنىڭ جەتەكشىسىنە اينالدىرۋ.

  − رەفورمانى تەرەڭدەتۋ. ءتۇيىندى بۋىنداردى مىقتى ۇستاپ، جوعارى دەڭگەيدە جوبالاۋدى ساپالىلاندىرىپ، امالياتتىق ىزدەنىستى جەبەپ، دامۋداعى كىلتەڭ ماسەلەلەردى شەشىپ، باسقارۋ ءتۇزىلىسى رەفورماسى مەن مەحانيزمدە جاڭالىق اشۋدى قامال الۋ ءتۇيىنى ەتىپ، وقىتۋشىلاردىڭ ورنى مەن مامىلەسىن شىنايى، ناقتى ءادىس - امال ارقىلى جوعارىلاتىپ، وقىتۋشىلىق كاسىپتىڭ باۋراۋ قۋاتىن كۇشەيتۋ.
 − تۇرگە ءبولىپ شارا قولدانۋ. ەلىمىزدىڭ جاعدايىن تياناق ەتىپ، حالىقاراداعى تاجىريبەلەردى قابىلداپ، ءار دارەجەلى، ءار ءتۇرلى وقىتۋشىلاردىڭ تۇرلىشە ەرەكشەلىگى مەن جەتىلۋ امالياتىنا نەگىزدەلىپ، ءوڭىر ارا، قالا، اۋىل، مەكتەپ ارا پارىقتاردى ەسكەرىپ، باعىتتامالى ساياسات، شارا قولدانىپ، باعىتتامالى كۇش سالىپ، ماماندىق جاقتان جەتىلۋگە ءمان بەرىپ، ءبىر توپ وقىتۋشى جەتىلدىرۋ؛ بايلىقپەن قامداۋدى كۇشەيتىپ، ءبىر توپ وقىتۋشىنى تولىقتاۋ؛ تۇزىلىستە، مەحانيزمدە جاڭالىق جاساپ، ءبىر توپ وقىتۋشىنى ىنتالاندىرۋ؛ قوسىن قۇرىلىمىن جاقسارتىپ، ءبىر توپ وقىتۋشىنى رەتتەپ، سەپتەۋ.

  4. نىسانالىق مىندەتتەرى. 5 جىل شاماسىندا قۇلشىنۋ ارقىلى وقىتۋشىلاردى باۋلۋ، تاربيەلەۋ جۇيەسى نەگىزىنەن كەمەلدى، كاسىپتىك دامۋ ارناسى ءبىرشاما داڭعىل، ءىس بيلىگى، ادامدىق ۇقىعى، قازىنا بيلىگى بىرلىككە كەلگەن وقىتۋشىلاردى باسقارۋ ءتۇزىلىسىن جالپى بەتتىك ورناتۋ، مامىلەنى جوعارىلاتۋدىڭ قامتاماسىزدىق مەحانيزمىن اناعۇرلىم كەمەلدەندىرۋ، وقىتۋشىلىق كاسىپتىڭ باۋراۋ قۋاتىن كورنەكتى كۇشەيتۋ. وقىتۋشىلار قوسىنىنىڭ كولەمى، قۇرىلىمى، ساپا - قابىلەتى جاقتارىنان ءار دارەجەلى، ءار ءتۇرلى وقۋ - اعارتۋدىڭ دامۋ قاجەتىن نەگىزىنەن قاناعاتتاندىرۋ.

  2035 - جىلعا بارعاندا، وقىتۋشىلاردىڭ جالپىلىق ساپاسىن، ماماندانۋ ورەسىن جانە جاڭالىق اشۋ قابىلەتىن نەداۋىر جوعارىلاتىپ، ءبىر ميلليونعا تارتا تىرەكتى وقىتۋشى، 100 مىڭعا تارتا ۇزدىك وقىتۋشى، 10 مىڭعا تارتا پەداگوك وقىتۋشى جەتىلدىرۋ. وقىتۋشىلاردى باسقارۋ ءتۇزىلىسى مەن مەحانيزمىنىڭ عىلميلىعىن، ونىمدىلىگىن جوعارىلاتىپ، وقىتۋشىلار قوسىنىن جونگە سالۋ جۇيەسى جانە جونگە سالۋ قابىلەتىن وسىزامانداندىرۋ. وقىتۋشىلاردى ينفورماتسيالانۋ، جاساندى زەردە سياقتى جاڭا تەحنيكالىق وزگەرىسكە ىرىقتىلىقپەن سايكەسىپ، وقۋ - وقىتۋدى بەلسەندى دە ءونىمدى تۇردە ورىستەيتىن ەتۋ. وقىتۋشىلاردى قۇرمەتتەپ، وقۋ - اعارتۋعا ءمان بەرۋدى سالتقا اينالدىرىپ، وقىتۋشىلار جۇمىس ورنىندا وزدەرىن باقىتتى سەزىنەتىن، كاسىپتە تابىس سەزىمى بولاتىن، قوعامدا داڭق سەزىمىنە بولەنەتىن ەتىپ، وقىتۋشىلىقتى ادام ىنتىعاتىن كاسىپكە اينالدىرۋ.
 ەكىنشى، يدەيالىق - ساياسي ساپانى كۇش سالا جوعارىلاتىپ، وقىتۋشى ءمورالى، وقىتۋشى ستيلى قۇرىلىسىن جان - جاقتى كۇشەيتۋ

  5. وقىتۋشىلار پارتيا ياچەيكاسىن جانە پارتيا مۇشەلەرى قوسىنى قۇرىلىسىن كۇشەيتۋ. پارتيانى جاپپاي قاتاڭ جونگە سالۋ تالاپتارىن وقىتۋشىلار پارتيا ياچەيكاسى مەن وقىتۋشى پارتيا مۇشەلەرىنە تياناقتاندىرىپ، پارتيانىڭ ساياسي قۇرىلىسىن ماڭداي الدى ورىنعا قويىپ، وي - سانانى شي جينپيڭنىڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىمەن قارۋلاندىرىپ، وقىتۋشىلار پارتيا ياچەيكاسىنىڭ پارتيا مۇشەلەرىن تاربيەلەۋ، باسقارۋ، باقىلاۋ جانە وقىتۋشى - وقۋشىلارعا ۇگىت جۇرگىزۋدەگى، ولاردى جەتەكتەۋدەگى، ۇيىستىرۋداعى جاۋىنگەر قامالدىق رولىن تولىق ساۋلەلەندىرۋ، پارتيالى وقىتۋشىلاردىڭ اۆانگارد ۇلگىلىك رولىن تولىق ساۋلەلەندىرۋ. وقىتۋشىلار پارتيا ياچەيكالارىنىڭ شۋجيلەرىن ۇزدىكتەردەن تاڭداپ، كۇشەيتىپ سەپتەۋ، پارتيالىلىعى كۇشتى، كاسىپكە ىسىلعان، بەدەلى بار، ۇلەس قوسۋعا پەيىل تاڭداۋلى پارتيالى وقىتۋشىلاردى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيلىق مىندەتىنە تاڭداپ قويۋعا ءمان بەرىپ، وقىتۋشىلار پارتيا ياچەيكاسى شۋجيلەرىن «قوس باستاماشى» بەتالىسىمەن باۋلۋ ينجەنەرياسىن اتقارىپ، وقىتۋشىلار پارتيا ياچەيكالارىنىڭ شۋجيلەرىن كەزەكپەن تاربيەلەۋدى قانات جايدىرۋ. پارتيانىڭ ۇيىمدىق تۇرمىس تۇزىمدەرىندە تاباندى بولىپ، فورمادا، ءادىس - امالدا جاڭالىق اشىپ، پارتيانىڭ ۇيىمدىق تۇرمىسىنىڭ ومىرشەڭدىك كۇشىن ارتتىرۋ. تاقىرىپتىق پارتيا كۇنى قيمىل ءتۇزىمىن كەمەلدەندىرىپ، پارتيالى وقىتۋشىلاردى كۇندەلىكتى باسقارۋ - باقىلاۋدى كۇشەيتۋ. «ەكىنى ۇيرەنۋ، بىردە تولىمدى بولۋ» ۇيرەنۋ - تاربيەسىن ۇدايىلاندىرۋدى، تۇزىمدەندىرۋدى ىلگەرىلەتىپ، «اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاي، بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاۋ» تاقىرىپتىق تاربيەسىن ورىستەتىپ، پارتيالى وقىتۋشىلاردى ساياسي تانىمدى، جالپى جاعداي تانىمىن، ۇيتقى تانىمىن، ساپ تۇزەۋ تانىمىن كۇشەيتىپ، سانالى تۇردە پارتيانى سۇيۋگە، پارتيانى قورعاۋعا، پارتيا ءۇشىن ىستەۋگە، كاسىپتى قۇرمەتتەپ، ءمورال جەتىلدىرۋگە، قوعامعا ۇلەس قوسىپ، «ءتورت قۇلىققا يە» ۇلگىلى جاقسى وقىتۋشى بولۋعا قۇلشىنۋعا جەتەكتەۋ. تاڭداۋلى جاس وقىتۋشىلاردىڭ، شەتەلدە وقىپ ەلگە ورالعان وقىتۋشىلاردىڭ اراسىنان پارتياعا مۇشە قابىلداۋ قىزمەتىنە ءمان بەرۋ جانە ونى جاقسى ىستەۋ. تىرەكتى وقىتۋشىلاردى باۋلىپ، پارتياعا مۇشە قابىلداۋ، پارتيالى وقىتۋشىلاردى وقىتۋداعى، عىلمي زەرتتەۋدەگى، باسقارۋداعى تىرەكتىلەر ەتىپ باۋلۋ سىندى «قوس باۋلۋ» مەحانيزمىن كەمەلدەندىرۋ.

  جوعارى مەكتەپتەردىڭ يدەيالىق - ساياسي قىزمەت قوسىنى مەن پارتيا ىستەرى قىزمەت قوسىندارىن تولىقتاپ، كۇشەيتىپ، سارالاپ ءوسىرۋ، باۋلۋ، شابىتتاندىرۋ مەحانيزمىن كەمەلدەندىرىپ، باستى ماماندىقتى نەگىز ەتەتىن، باستى ماماندىق پەن قوسىمشا قىزمەت ۇشتاسقان، سانى جەتكىلىكتى، ساپاسى تاماشا قىزمەت كۇشىن قالىپتاستىرۋ. وقۋشىلارعا يدەيالىق - ساياسي تاربيە جۇرگىزۋدى جوعارى مەكتەپتەردەگى يدەيالىق - ساياسي قىزمەتتى قوسىمشا ىستەيتىن وقىتۋشىلاردىڭ قىزمەت مولشەرىنە ەنگىزىپ، كاسىپتىك اتاق باعالاۋدىڭ ماڭىزدى نەگىزى ەتىپ، يدەيالىق - ساياسي قىزمەت ورىستەتۋ بەلسەندىلىگى مەن ىرىقتىلىعىن ونان ارى كۇشەيتۋ.

  6. يدەيالىق − ساياسي ساپانى جوعارىلاتۋ. مۇرات - سەنىم تاربيەسىن كۇشەيتىپ، شي جينپيڭنىڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن ىشكەرىلەي ۇيرەنىپ، ءتۇسىنىپ، وقىتۋشىلاردى دۇرىس تاريح كوزقاراسىن، ۇلت كوزقاراسىن، مەملەكەت كوزقاراسىن، مادەنيەت كوزقاراسىن ورناتۋعا جەتەكتەپ، جۇڭگوشا سوتسياليزم جولى سەنىمىن، نازارياسى سەنىمىن، ءتۇزىمى سەنىمىن، مادەنيەتى سەنىمىن بەكەمدەۋ. وقىتۋشىلاردى سوتسياليستىك وزەكتى قۇن كوزقاراسىنىڭ تەرەڭ ءمانىن دۇرىس تۇسىنۋگە جانە يگەرۋگە، قۇنعا تۇجىرىم جاساۋ جانە ونى تاڭداۋ، تۇلعالاۋ قابىلەتىن كۇشەيتۋگە، سوتسياليستىك وزەكتى قۇن كوزقاراسىن امالياتتا باس بولىپ اتقارۋعا جەتەكتەۋ. قالىڭ وقىتۋشىلاردى جۇڭگونىڭ وقۋ - اعارتۋىنىڭ شۇعىلالى جەتىستىكتەرىن جەتە تانۋعا، جۇڭگونىڭ بايتاق دالاسىنا تامىر تارتىپ، جۇڭگونىڭ وقۋ - اعارتۋىن جاقسى جۇرگىزۋگە جەتەكتەۋ.

  جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ءداستۇرلى مادەنيەتى جانە توڭكەرىس مادەنيەتى، سوتسياليستىك وزىق مادەنيەت تاربيەسىن كۇشەيتىپ، وتانشىلدىق رۋحتى اسقاقتاتىپ، قالىڭ وقىتۋشىلاردى وتاندى سۇيۋگە، وتانعا ۇلەس قوسۋعا جەتەكتەۋ. وقىتۋشىلاردىڭ يدەيالىق - ساياسي قىزمەتىنىڭ ءادىس - تاسىلىنە جاڭالىق ەنگىزىپ، يدەيالىق - ساياسي تاربيەنىڭ جاڭا شەبىن اشىپ، يدەيالىق - ساياسي تاربيەنىڭ جاڭا دانەكەرلەرىنەن پايدالانىپ، وقىتۋشىلاردىڭ قوعامدىق امالياتقا ات سالىسۋىن كۇشەيتىپ، وقىتۋشىلاردىڭ پارتيا جاعدايىن، مەملەكەت جاعدايىن، قوعامدىق جاعدايدى، حالىقتىڭ جاعدايىن تولىق ءبىلۋىن ىلگەرىلەتىپ، يدەيالىق - ساياسي قىزمەتتىڭ باعىتتامالىلىعى مەن ونىمدىلىگىن كۇشەيتۋ. جاس وقىتۋشىلار شوعىرىنىڭ ەرەكشەلىگىن كوزدەپ، يدەيالىق - ساياسي تاربيەنى باعىتتامالى تۇردە كۇشەيتۋ. پارتيانىڭ زيالىلار ساياساتىن تياناقتاندىرىپ، ساياسي جاقتا تولىق سەنىم ارتىپ، يدەيالىق جاقتا ىرىقتى تۇردە جەتەكتەپ، قىزمەتتە شارت - جاعداي جاساپ، تۇرمىستا كوڭىل ءبولىپ، قارايلاسىپ، يدەيالىق - ساياسي قىزمەتتىڭ جاناسىمدىلىعىنا، جۇرەككە ۇيالاۋىنا مۇمكىندىك جاساۋ كەرەك.

  7. اسقاق وقىتۋشىلىق ءمورالدى ساۋلەلەندىرۋ. وقىتۋشىلىق ءمورال قۇرىلىسىنىڭ باياندى مەحانيزمىن كەمەلدەندىرىپ، وقىتۋشىلىق ءمورال قۇرىلىسىنىڭ ۇدايىلانۋىن، باياندى ونىمدىلىگىن ىلگەرىلەتىپ، وقىتۋشىلىق ءمورال تاربيەسىندە جاڭالىق اشىپ، وقىتۋشىلىق ءمورال ولشەمىن كەمەلدەندىرىپ، قالىڭ وقىتۋشىلاردى ءوزىن مورالمەن سومداۋعا، ءمورال ارقىلى ءبىلىم بەرۋگە، ءمورال ارقىلى تاربيە جۇرگىزۋگە، ءمورال ارقىلى احىلاقتى سومداۋعا جەتەكتەپ، ءبىلىم بەرۋ مەن ادام تاربيەلەۋدىڭ بىرلىگىنە، ءسوز ارقىلى تاربيەلەۋ مەن ءوز باسىنان ونەگە كورسەتىپ تاربيەلەۋدىڭ بىرلىگىنە، بەرىلە ىزدەنۋ مەن قوعامعا نازار سالۋدىڭ بىرلىگىنە، ءىلىم ەركىندىگى مەن ءىلىم ولشەمىنىڭ بىرلىگىنە تاباندى بولىپ، «ءتورت قۇلىققا يە» جاقسى وقىتۋشى بولۋعا تالپىنىپ، وقۋشىلاردىڭ مىنەز - قۇلقىن سومداپ، ءبىلىم ۇيرەتىپ، جاڭاشا وي تولعاپ، وتانعا ۇلەس قوسۋعا بار ىنتا - پەيىلىن ارناعان جەتەكشى بولۋ.

  وقىتۋشىلىق ءمورال، وقىتۋشىلىق ستيل قۇرىلىسى ينجەنەرياسىن اتقارۋ. وقىتۋشىلاردىڭ مەملەكەتتىك ماڭىزى بار تاقىرىپتاردى ۇگىتتەيتىن تۋىندىلارىن نىسانعا كىرگىزىپ، جۇرت ۇناتاتىن، كەڭ ىقپال تۋدىراتىن، وقىتۋشىلاردىڭ ءداۋىر كەلبەتىن كورسەتەتىن كينو - تەلە فيلم تۋىندىلارى مەن كوركەم شىعارمالار ۇسىنىپ، وقىتۋشىلىق ءمورال ۇلگىلەرىن تاۋىپ، وقىتۋشىلىق ءمورال اڭگىمەلەرىن جاقسى بايانداپ، جەتەكتەۋدى كۇشەيتىپ، اسەرلەندىرۋگە ءمان بەرىپ، ۇلگىلەردى ۇلىقتاپ، قۇدىرەتتى وڭ ەنەرگيا قالىپتاستىرۋ. وقىتۋشىلاردىڭ يدەيالىق - ساياسي ساپاسى، وقىتۋشىلىق ءمورال، وقىتۋشىلىق ستيل سياقتىلاردى باقىلاۋ - تەكسەرۋدى قاتايتىپ، وقىتۋشىلىق ءمورال باعالاۋىن كۇشەيتىپ، ۇزدىكتەردى سيلاۋ مەن ناشارلارىن جازالاۋدى كورنەكتىلەندىرىپ، وقىتۋشىلىق ءمورالدى باعالاۋدىڭ ۇنامسىز تىزىمدىگى ءتۇزىمىن جالپىلاستىرىپ، وقىتۋشىلاردىڭ جەكەلىك سەنىمدىلىك ەستەلىگىن ورناتىپ، سەنىمدىلىك ۋادەسى مەن سەنىمدى اقتاماعانداردى جازالاۋ مەحانيزمىن كەمەلدەندىرىپ، وقىتۋشىلىق ءمورالدىڭ جۇيەدەن اۋىتقۋى، ىلىمدەگى بۇرىستىق سياقتى ماسەلەلەردى كۇش سالا شەشۋ.

  ءۇشىنشى، وقىتۋشىلار ءتالىم - تاربيەسىن كۇش سالا وركەندەتىپ، وقىتۋشىلاردىڭ كاسىپتىك ساپاسى مەن قابىلەتىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتۋ

  8. پەداگوگيكالىق مەكتەپتەردى قولداۋ سەرپىنىن كۇشەيتۋ. وقىتۋشىلار اعارتۋىن كوركەيتۋ ارەكەت جوسپارىن اتقارىپ، پەداگوگيكالىق مەكتەپتەردى نەگىزگى تۇلعا ەتكەن، پەداگوگيكالىق ەمەس جوعارى مەكتەپتەر ات سالىساتىن جۇڭگوشا پەداگوگيكالىق وقۋ - اعارتۋ جۇيەسىن قۇرىپ، جەرگىلىكتى ۇكىمەت، جوعارى وقۋ ورىندارى، ورتا، باستاۋىش مەكتەپ «3 ءبىر تۇلعالانىپ»، سايكەسىپ ادام تاربيەلەۋدى ىلگەرىلەتۋ. پەداگوگيكالىق مەكتەپتەردىڭ قۇرىلىس ولشەمى مەن پەداگوگيكالىق ماماندىقتاردىڭ وقۋ - وقىتۋ ولشەمىن زەرتتەپ، جاساپ، پەداگوگيكالىق وقۋ - اعارتۋ بازالارىنان ءبىر توبىن ءتۇيىندى تۇردە قۇرىپ، پەداگوگيكالىق مەكتەپتەر مەن پەداگوگيكالىق ماماندىقتاردىڭ وقۋ - وقىتۋ دەڭگەيىن تۇتاستاي جوعارىلاتۋ. جەر - جەردى ناقتى جاعدايمەن بىرلەستىرىپ، پەداگوگيكالىق ماماندىقتا وقيتىن وقۋشىلاردىڭ اربىرىنە بولىنەتىن ورتاشا قاراجات ولشەمىن لايىقتى جوعارىلاتۋعا ىنتالاندىرىپ، پەداگوگيكالىق وقۋ - اعارتۋدى قامتاماسىز ەتۋ دەڭگەيىن جوعارىلاتۋ. قابىلداناتىن وقۋشىلاردىڭ ساپاسىن شىنايى جوعارىلاتىپ، قاتىستى ساياسات - بەلگىلەمەلەرگە ۇيلەسەتىندەرىنە قىزمەت ورنىنا بارعان سوڭ وقۋ اقشاسىن قايتارۋ نەمەسە ۇكىمەت اقشاسىمەن تاربيەلەۋ، باعىتتامالى تاربيەلەۋ سياقتى تاسىلدەر قولدانىپ، ۇزدىك جاستاردى پەداگوگيكالىق مەكتەپتەر مەن پەداگوگيكالىق ماماندىقتارعا ەمتيحان تاپسىرۋعا باۋراۋ. وقۋ - اعارتۋ مينيسترلىگىنە توتە قاراستى پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتتەردەگى پەداگوگيكالىق ماماندىق وقۋشىلارىن ۇكىمەت اقشاسىمەن تاربيەلەۋ ساياساتىن كەمەلدەندىرۋ، كەلىسىمدى ورىنداپ، وقىتۋشى بولۋ، قىزمەت كورسەتۋ ۋاقىتىن 6 جىلعا رەتتەۋ. وقۋشى قابىلداۋ تۇزىمىنە رەفورما جاساپ، وقۋ - وقىتۋ شارت - جاعدايى جاقسى، وقىتۋ ساپاسى جوعارى ءبىر ءبولىم مەكتەپتەردى پەداگوگيكالىق ماماندىقتارعا الدىڭعى كەزەكتە وقۋشى قابىلداۋ نەمەسە مەكتەپتە كىرگەن سوڭ 2 - رەت تاڭداۋعا مۇمكىندىك بەرۋ ءتاسىلىن قولدانۋعا ىنتالاندىرىپ، وقىتۋشى بولۋدى مۇرات ەتكەن ۇزدىك وقۋشىلاردى پەداگوگيكالىق ماماندىقتارعا تاڭداۋ. وقىتۋشىلار اعارتۋىنىڭ ءپان قۇرىلىسىن كۇشەيتۋ. وقۋ - اعارتۋ ماگيسترى، وقۋ - اعارتۋ دوكتورى اتاعىن بەرەتىن ورىندار مەن تۇيىندەردى پەداگوگيكالىق مەكتەپتەرگە قاراي بەيىمدەۋ. وقىتۋشىلار اعارتۋى قوسىنى قۇرىلىسىن كۇشەيتىپ، ولارعا ماماندىعىن دامىتۋ، كاسىپتىك اتاعىن ءوسىرۋ جانە قىزمەت ورنىنا تاعايىنداۋ سياقتى جاقتاردا بەيىمدەلۋ ارقىلى قولداۋ كورسەتۋ. پەداگوگيكالىق مەكتەپتەردى باعالاۋدا پەداگوگيكالىق اعارتۋ ەرەكشەلىگىن ايگىلەپ، پەداگوگيكالىق مەكتەپتەردىڭ پەداگوگيكالىق وقۋ - اعارتۋدى نەگىز ەتۋىنە كەپىلدىك ەتىپ، پەداگوگيكالىق مەكتەپتەردىڭ اتىن پەداگوگيكالىق ەمەس مەكتەپتەرگە وزگەرتۋدى قاتاڭ مەڭگەرۋ. پەداگوگيكالىق ماماندىقتارعا كۋالاندىرۋ جۇرگىزىپ، وقىتۋشى باۋلۋ ساپاسىنا كەپىلدىك ەتۋ.

  9. جوعارى دەڭگەيدەگى كوپ سالالى ۋنيۆەرسيتەتتەردىڭ وقىتۋشىلار اعارتۋىن ورىستەتۋىنە قولداۋ كورسەتۋ. شارت - جاعداي ازىرلەپ، نەگىزى بار، جوعارى دەڭگەيلى كوپ سالالى ۋنيۆەرسيتەتتەردىڭ وقىتۋشىلار اعارتۋ ينستيتۋتتارىنان ءبىر توبىن قۇرۋدى ىلگەرىلەتىپ، پەداگوگيكالىق ماماندىقتار اشىپ، نەگىزدىك وقۋ - اعارتۋ، كاسىپتىك وقۋ - اعارتۋ وقۋشىلارىن تاربيەلەۋ، باۋلۋ قىزمەتىنە بەلسەنە ات سالىسۋ. ارتىقشىلىعى باسىم پاندەردەگى ءىلىم كۇشتەرىن بىرىكتىرىپ، جوعارى دەڭگەيدەگى وقىتۋ قوسىنىن ۇيىمداستىرۋ. ماماندىقتاردىڭ ەرەكشەلىگىن ساۋلەلەندىرىپ، نەگىزى مىعىم، اۋقىمى كەڭ، ءتۇرى الۋان وقىتۋشىلار اعارتۋى ساباقتارىن اشۋ. وقىتۋشىلاردى تاربيەلەۋ فورماتسياسىنا جاڭالىق ەنگىزىپ، وقىتۋشىلار اعارتۋىنىڭ ەرەكشەلىگىن كورنەكتىلەندىرىپ، وقۋ - اعارتۋ ماگيسترلەرىن ءتۇيىندى تۇردە تاربيەلەپ، وقۋ - اعارتۋ دوكتورلارىن لايىقتى باۋلىپ، ءپان ءبىلىمى تولىق، ماماندىق قابىلەتى كورنەكتى، وقۋ - اعارتۋعا سۇيىسپەنشىلىگى تەرەڭ، ساپالى، ءبىلىمى جان - جاقتى وقىتۋشىلار دايىنداۋ.

  10. ورتا، باستاۋىش مەكتەپ وقىتۋشىلارىنىڭ ساپاسىن جاپپاي جوعارىلاتىپ، ساپالى، ماماندانعان وقىتۋشىلار قوسىنىن قۇرۋ. وقىتۋشىلاردى باۋلۋ دەڭگەيىن جوعارىلاتىپ، وقىتۋشىلاردى تاربيەلەۋ ساپاسىن ءوسىرۋ. وقىتۋشىلاردى باۋلۋدا قامداۋ جاعىنداعى قۇرىلىمدىق رەفورمانى ىلگەرىلەتىپ، مىندەتتى وقۋ - اعارتۋ ساتىسىنداعى مەكتەپتەرگە ساپاسى جان - جاقتى، كاسىپتە ىسىلعان، تولىق كۋرس دەڭگەيىندەگى وقىتۋشىلار دايىنداۋعا باسا ءمان بەرۋ، ورتا مەكتەپ ساتىسىنداعى مەكتەپتەرگە ماماندىققا جەتىك، نەگىزى مىعىم اسپيرانت دەڭگەيىندەگى وقىتۋشىلار دايىنداۋعا باسا ءمان بەرۋ. ماگيستر دەڭگەيىندەگى وقىتۋشىلار تاربيەلەۋدى بار كۇشپەن ىلگەرىلەتىپ، وقۋ - اعارتۋ ماگيسترىنە وقۋشى قابىلداۋ جوسپارىن كوبەيتىپ، ونى ورتا، باتىس وڭىرگە جانە اۋىل - قىستاققا بەيىمدەۋ. نەگىزدىك وقۋ - اعارتۋ رەفورما، دامۋ قاجەتىن نەگىز ەتىپ، امالياتتى جەتەكشى ەتۋ ارقىلى وقىتۋشىلار اعارتۋىنىڭ ساباق جۇيەسىن ساپالىلاندىرىپ، «ق−الام، قىل قالام، بور جانە ورتاق ءتىل» ىستەتۋ سياقتى وقۋ - وقىتۋدىڭ نەگىزگى ونەرلەرى مەن وقۋ - وقىتۋدىڭ تەحنيكالىق جاتتىعۋلارىن كۇشەيتۋ، پەداگوگيكالىق ماماندىقتاعى وقۋشىلاردىڭ وقۋ - اعارتۋ پراكتيكاسى جارتى جىلدان كەم بولماۋ. شۇعىل قاجەتتى، ءالسىز پاندەردىڭ وقىتۋشىلارىن، ەرەكشە اعارتۋ بويىنشا ءبىلىم بەرەتىن وقىتۋشىلاردى جانە از ۇلت وڭىرلەرىندەگى «قوس ءتىل» وقىتۋشىلارىن باۋلۋدى كۇشەيتۋ. ورتا، باستاۋىش مەكتەپ وقىتۋشىلارىن جاپپاي كۋرستىق تاربيەلەۋدەن وتكىزىپ، وقىتۋشىلاردىڭ ءومىر بويى ۇيرەنۋىن جانە كاسىپتىك جەتىلۋىن جەبەۋ. تاربيەلەۋ تاسىلىنە بۇرىلىس جاساپ، ينفورماتسيا تەحنيكاسىن وقىتۋشىلاردى كۋرستىق تاربيەلەۋمەن ورگانيكالى توعىستىرۋدى ىلگەرىلەتىپ، جەلىدە جانە جەلىدەن سىرت تاربيە ءوزارا بىرلەستىرىلگەن ارالاسپا تۇردەگى جەتىلدىرۋدى جۇزەگە اسىرۋ. كۋرستىق تاربيە مازمۇندارىن جاقسارتىپ، وقۋ - اعارتۋدىڭ، وقۋ - وقىتۋدىڭ ءبىرىنشى شەبىنىڭ ءىس جۇزىندىك جاعدايىمەن تىعىز بىرلەستىرىپ، ساپالى كۋرستىق تاربيەلەۋ ۇيىمداستىرىپ، وقىتۋشىلاردىڭ وقۋ - وقىتۋعا بەرىلە دەن قويۋىنا مۇمكىندىك جاساپ، وقۋ - وقىتۋ دەڭگەيىن شىنايى جوعارىلاتۋ. تاربيەلەۋ كۋرستارىن ەرىكتى تاڭداۋدى جالپىلاستىرىپ، كۋرس وقۋ ءنومىرى بويىنشا باسقارىپ، كۋرس وقۋ ءنومىرى قويماسىن قۇرىپ، وقىتۋشىلاردىڭ كۋرستىق تاربيەلەنۋى مەن وقۋ ماعلۇماتى ۇشتاسقان «ايقاسپالى كوپىر» سالۋ. وقىتۋشىلاردى تولىستىرۋدىڭ جەرگىلىكتى قۇرىلىمدارى مەن ماماندانعان تاربيەشىلەر قوسىنىن قۇرىپ جانە كەمەلدەندىرىپ، قازىرگى بايلىقتارعا سۇيەنىپ، ءار جەردىڭ ناقتى جاعدايىمەن بىرلەستىرىپ، وقىتۋشىلاردى جەتىلدىرەتىن اۋدان دارەجەلى قۇرىلىمدار قۇرىلىسىن جانە رەفورماسىن بىرتىندەپ ىلگەرىلەتىپ، كۋرستىق تاربيە، وقىتۋ - زەرتتەۋ، ەلەكتروندىق وقىتۋ، عىلمي زەرتتەۋ ورىندارىنىڭ ورگانيكالى بىرىگۋىن جۇزەگە اسىرۋ. وقىتۋشىلاردى مەملەكەت باۋلۋ جوسپارىن ۇزدىكسىز اتقارۋ. وقىتۋشىلاردى زەرتتەۋ، ءبىلىم تولىقتاۋ ماقساتىمەن شەتەلگە شىعۋعا ىنتالاندىرۋ.

  ورتا، باستاۋىش مەكتەپ باستىقتارى قوسىنى قۇرىلىسىن كۇشەيتىپ، ساياسيدا بەرىك، ءمورالى تاماشا، كاسىپتە ىسىلعان، مەكتەپ باسقارۋعا شەبەر مەكتەپ باستىقتارى قوسىنىن قالىپتاستىرۋعا قۇلشىنۋ. ورتا، باستاۋىش مەكتەپ باستىقتارىنىڭ بارلىعىن كۋرستىق تاربيەدەن وتكىزۋ سەرپىنىن كۇشەيتىپ، مەكتەپ باستىقتارىنىڭ وقۋ - وقىتۋدى باسقارۋ، مەكتەپتى جونگە سالۋ قابىلەتىن جوعارىلاتىپ، ساپالى مەكتەپ قۇرۋ. مەكتەپ باستىقتارىن مەملەكەت كۋرستىق تاربيەدەن وتكىزۋ جوسپارىن اتقارىپ، اۋىل - قىستاق ورتا، باستاۋىش مەكتەپتەرىندەگى تىرەكتى مەكتەپ باستىقتارىن كۋرستىق تاربيەدەن وتكىزۋدى جانە ايگىلى مەكتەپ باستىقتارىنىڭ ءبىلىمىن جەتىلدىرۋدى ءتۇيىندى تۇردە ورىستەتۋ. وقىتۋشىلار مەن مەكتەپ باستىقتارىنىڭ باتىلدىقپەن ىزدەنىس جاساۋىنا قولداۋ كورسەتىپ، وقۋ - اعارتۋ يدەياسىنا، تاربيە ۇلگىسىنە، وقۋ - وقىتۋ ادىسىنە جاڭالىق ەنگىزىپ، وقىتۋ ەرەكشەلىگىن جانە ءبىلىم بەرۋ ستيلىن قالىپتاستىرىپ، پەداگوگتار ءوز ونەرىن ايگىلەيتىن تۇزىمدىك ورتا ازىرلەۋ.

  11. بالاباقشا وقىتۋشىلارىنىڭ ساپاسىن جاپپاي جوعارىلاتىپ، ماپەلەۋگە، باۋلۋعا شەبەر ساپالى وقىتۋشىلار قوسىنىن قۇرۋ. بالالار پەداگوگيكالىق ارناۋلى ءپان مەكتەبى مەن بالالار پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىنان ءبىرسىپىراسىن قۇرىپ، پەداگوگيكالىق مەكتەپتەردىڭ مەكتەپكە دەيىنگى تاربيە ماماندىعىن اشۋىنا قولداۋ كورسەتىپ، مەكتەپكە دەيىنگى تاربيە ءىسىن قىزۋ سۇيەتىن، بالدىرعانداردى نەگىز ەتەتىن، قابىلەتتى، ونەرلى، ماپەلەۋگە، تاربيەلەۋگە شەبەر جوعارى ورەلى بالاباقشا وقىتۋشىلارىن باۋلۋ. بالاباقشا وقىتۋشىلارىن باۋلۋ ۇلگىسىندە جاڭالىق اشىپ، باۋلۋ باستاماسىن الدىعا جىلجىتىپ، ورتالاۋ مەكتەپ بىتىرگەندەردى باۋلۋدى باستالۋ ءتۇيىنى ەتكەن 5 جىلدىق ارناۋلى دەڭگەيدەگى بالاباقشا وقىتۋشىلارىن بارىنشا باۋلۋ. بالاباقشا وقىتۋشىلارىن باۋلۋ ساباق جۇيەسىن ساپالىلاندىرىپ، ماپەلەۋ مەن تاربيەلەۋدىڭ توعسۋىن كورنەكتىلەندىرىپ، بالالاردىڭ جەتىلۋى، ماپەلەۋ - تاربيەلەۋ قيمىلى، ءتالىم - تاربيە قيمىلى تۇرىندەگى ساباقتاردى عىلمي تۇراقتاندىرىپ، امالياتتىق ساباقتى كوشەيتۋ، مەكتەپكە دەيىنگى تاربيە كاسىبىن وقىعانداردىڭ جالپىلىق قابىلەتىن جەتىلدىرۋ.

  بالاباقشا وقىتۋشىلارىن جاپپاي باۋلۋ ءتۇزىمىن ورناتىپ، بالاباقشا وقىتۋشىلارىنىڭ عىلمي باعىپ - قاعۋ، تاربيەلەۋ قابىلەتىن شىن مانىندە ءوسىرۋ. بالاباقشا باستىقتارىن، اۋىل - قىستاق بالاباقشا وقىتۋشىلارىن، جاپپاي تيىمدىلىك جاساۋ سيپاتىنداعى حالىق باسقارۋىنداعى بالاباقشا وقىتۋشىلارىن باۋلۋ تەبىنىن ارتتىرۋ. بالاباقشا وقىتۋشىلارىن باۋلۋ ۇلگىسىندە جاڭالىق اشىپ، جوعارى مەكتەپتەر مەن ساپالى بالا باقشالاردى تياناق ەتىپ، بالاباقشا وقىتۋشىلارىن باۋلۋدا شوعىرلى باۋلۋ، قىزمەت ورنى امالياتىمەن ۇشتاستىرۋ ءتاسىلىن ءتۇيىندى تۇردە قولدانۋ. پەداگوگيكا مەكتەپتەرىنىڭ بالاباقشامەن سەلبەسىپ، بالاباقشا وقىتۋشىلارىن باۋلۋ بازاسىن اشۋعا شابىتتاندىرۋ.

  12. كاسىپتىك مەكتەپتەردەگى وقىتۋشىلاردىڭ ساپاسىن جان - جاقتى جوعارىلاتىپ، جوعارى ساپالى قوس ۇستاز ۇلگىسىندەگى وقىتۋشىلار قوسىنىن قۇرۋ. كاسىپتىك مەكتەپتەردەگى وقىتۋشىلاردىڭ ساپاسىن جوعارىلاتۋ جوسپارىن ۇزدىكسىز اتقارىپ، جەر - جەردىڭ ونەرگە جاتىلعان، كاسىپتىك مىندەت پەن قوسالقى مىندەت ۇشتاستىرىلعان قوس ۇستاز ۇلگىسىندەگى وقىتۋشىلار قوسىنىن قۇرۋىنا جەتەكشىلىك ەتۋ. كاسىپتىك تەحنيكالىق پەداگوگيكالىق مەكتەپتەر قۇرىلىسىن كۇشەيتىپ، جوعارى دەڭگەيلى مەكتەپتەر مەن ءىرى، ورتاشا كاسىپورىنداردىڭ قوس ۇستاز ۇلگىسىندەگى وقىتۋشىلاردى باۋلۋ بازاسىن بىرگە قۇرۋىن قولداپ، جوعارى مەكتەپ، كاسىپ سالاسى، كاسىپورىن بىرلەسىپ قوس ۇستاز ۇلگىسىندەگى وقىتۋشىلاردى باۋلۋ مەحانيزمىن ورناتۋ. كاسىپتىك مەكتەپ وقىتۋشىلارىن بەلگىلى مەرزىمدە كاسىپورىندارعا بارىپ امالياتپەن ارالاسۋىن شىن مانىندە جەبەپ، امالياتپەن ۇشتاستىرىپ وقىتۋ قابىلەتىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتۋ. كاسىپورىن شارۋاشىلىعىن باسقارۋشىلار، تەحنيكا شەبەرلەرى، كاسىپتىك مەكتەپ باسقارۋشىلارى، تىرەكتى وقىتۋشىلار قوسالقى مىندەتتەردى ءوزارا وتەۋ ءتۇزىمىن ورناتۋ.

  13. جوعارى مەكتەپ وقىتۋشىلارىنىڭ ساپاسىن جاپپاي جوعارىلاتىپ، جوعارى ساپالى، جاڭالىق اشۋعا شەبەر وقىتۋشىلار قوسىنىن قۇرۋ. وقىتۋشىلاردىڭ كاسىپتىك قابىلەتىن كۇش سالا جوعارىلاتىپ، جوعارى دارەجەلى وقۋ - اعارتۋدىڭ ماندىك جاقتان دامۋىن جەبەۋ. وقىتۋشىلاردى دامىتۋدىڭ مەكتەپ دارەجەلى تۇعىرىن ورناتىپ، ءبىلىم اسىرۋ قيمىلدارىن ۇيىمداستىرىپ، وقىتۋ، زەرتتەۋ، جەتەكشىلىك ەتۋ قىزمەتىن ورىستەتىپ، وقىتۋ رەفورماسى مەن جاڭالىق اشۋ ءىسىن ىلگەرىلەتۋ. ينستيتۋت، فاكۋلتەت، كافەدرا سياقتى ۇيرەنۋ ورتاق تۇلعا قۇرىلىسىن كۇشەيتىپ، باۋلۋ، جاردەمدەسۋ، جەتەكشىلىك ەتۋ مەحانيزمىن ورناتۋ، كەمەلدەندىرۋ. جوعارى مەكتەپ وقىتۋشىلارىنىڭ ساباق ءوتۋ قابىلەتىن جوعارىلاتۋ كۋرسىن جاپپاي ورىستەتىپ، جاڭادان قابىلدانعان وقىتۋشىلار مەن جاس وقىتۋشىلارعا ءتۇيىندى تۇردە بەيىمدەلىپ، جوعارى مەكتەپتەر ءۇشىن دارىندى جەتىلدىرۋ، جالىندى قوسىن باۋلۋ. ءار دارەجەلى، ءتۇرلى مەكتەپتەردەگى جەتەكشىلەردى كاسىپتىك جاقتان دامىتۋعا باسا ءمان بەرۋ. «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» قۇرىلىسى جانە گۋمانيتارلىق اۋىس - كۇيىس مەحانيزمىمەن ۇشتاستىرىپ، ەل ءىشى - سىرتىنداعى وقىتۋشىلاردىڭ قوس باعىتتاعى اۋىس - كۇيىسىن تارتىپپەن ىلگەرىلەتۋ. كۇڭزى ينستيتۋتى وقىتۋشىلارىن قولداپ، شەتەلگە بارىپ ساباق وتەتىن وقىتۋشىلاردىڭ جەتىلۋىنە، دامۋىنا كومەك بەرۋ.

  جاڭالىق اشۋ ۇلگىسىندەگى ەل جانە دارىندىلار قۋاتى مىعىم ەل قۇرىلىسىنا، دۇنيە ءجۇزى بويىنشا وزىق ۋنيۆەرسيتەت جانە وزىق ءپان قۇرىلىسىنا قىزمەت ەتىپ، مىڭ ادامدىق جوسپار، 10 مىڭ ادامدىق جوسپار، چاڭجياڭ وقىمىستىلار سيلىعى جوسپارى سياقتى ەلەۋلى دارىندىلار نىسانىن ويداعىداي اتقارىپ، جاڭالىق اشۋ قوسىنىن كۇش سالا قۇرىپ، حالىقارالىق ىقپالعا يە ءپان جەتەكشىلەرى مەن جاس عىلىم دارىندىلارىنان ءبىرسىپىراسىن باۋلۋ، ەنگىزۋ. جوعارى دەڭگەيلى پاراسات قويماسى قۇرىلىسىن نىعايتىپ، گۋمانيتارلىق قوعامدىق عىلىمدى ءتۇيىندى تۇردە زەرتتەۋ بازاسى سياقتىلارعا تايانىپ، فيلوسوفيا، قوعامدىق عىلىم جاعىندا ءبىرسىپىرا تانىمالى عۇلاما، ايتۋلى ۇستاز باۋلۋ. جوعارى مەكتەپتەردەن دارىندىلاردى سارالاۋ، باۋلۋ بارىسىندا ءبىلىم بەرىپ ادام تاربيەلەۋدى كورنەكتىلەندىرىپ، عالىم بولۋمەن قوسا، پەداگوگ بولۋعا مۇمكىندىك جاساۋ.

  ءتورتىنشى، وقىتۋشىلاردى باسقارۋ جالپىلىق رەفورماسىن تەرەڭدەتىپ، ءتۇزىلىس پەن مەحانيزمدى شىن مانىندە رەتتەۋ

  14. ورتا، باستاۋىش مەكتەپ وقىتۋشىلارىنىڭ شتات بولىسىندە جاڭالىق اشۋ جانە ونى ارناعا ءتۇسىرۋ. وقۋ - اعارتۋدىڭ وسىزاماندانۋىن جەبەۋدىڭ كوكەي تەستى قاجەتى مەن قالا، اۋىل - قىستاق وقۋ - اعارتۋىنىڭ ءبىر تۇلعالانعان دامۋىن، رەفورماسىن جەدەل ىلگەرىلەتۋدىڭ جاڭا جاعدايىنا ۇيلەسىپ، جاڭاشا قالا - قالاشىقتاندىرۋ، 2 بالالى بولۋ ساياساتى جانە جوعارى مەكتەپ ەمتيحانى رەفورماسىنان تۋىنداعان جاڭا جاعدايدى تولىق ويلاستىرىپ، وقۋ - اعارتۋدىڭ دامۋ قاجەتىنە نەگىزدەلىپ، قازىرگى بار شتات جالپى سانى كولەمىندە وقىتۋشىلار مەن جۇمىسشى - قىزمەتشىلەردىڭ شتاتىن ءبىر تۇتاس ويلاستىرىپ، ۇيلەسىمدى تەكسەرىپ تۇراقتاندىرۋ، ءىسورىن شتاتى ىركىندىسىن جانداندىرىپ، شتات قۇرىلىمىن ساپالىلاندىرىپ، وقىتۋشىلار قوسىنىنا قاراي بەيىمدەپ، وقىتۋشىلار جالپى سانىن ءتۇرلى فورمالارمەن ارتتىرىپ، وقۋ - اعارتۋدىڭ دامۋ قاجەتىن الدىمەن قامتاماسىزداندىرۋ. قالا، اۋىل - قىستاق ورتا، باستاۋىش مەكتەپ وقىتۋشىلارىنىڭ، جۇمىسشى - قىزمەتشىلەردىڭ شتات ولشەمىن بىرلىككە كەلتىرىپ، شارت - جاعدايى بار جەرلەردە ۇكىمەت قۇرعان بالاباقشا قىزمەتكەرلەرىن ورنالاستىرۋدى ارناعا ءتۇسىرۋ، ەرەكشە وقۋ - اعارتۋ مەكتەپتەرىندەگى وقىتۋشىلاردىڭ، جۇمىسشى - قىزمەتشىلەردىڭ شتات ولشەمىن تياناقتاندىرۋ. شتات باسقارۋدا جاڭالىق اشىپ، وقىتۋشىلار مەن جۇمىسشى - قىزمەتشىلەر شتاتىن ءبىر تۇتاس ءبولىپ ورنالاستىرۋ، رايون اتتاۋدى رەتتەۋ تەبىنىن ارتتىرىپ، ولكە دەڭگەيىندە ءبىر تۇتاس جوبالاۋ، قالا كولەمىندە رەتتەۋ، اۋداندى نەگىز ەتۋ، يكەمدى رەتتەپ ورنالاستىرۋ. شتاتتى اۋىل - قىستاقتارداعى شاعىن مەكتەپتەرگە قاراي بەيىمدەپ، كلاس پەن وقىتۋشىلاردىڭ سالىستىرماسىن وقۋشىلار مەن وقىتۋشىلاردىڭ سالىستىرماسىمەن ۇشتاستىرۋ ءتاسىلى بويىنشا تەكسەرىپ تۇراقتاندىرۋ. ورتا، باستاۋىش مەكتەپ وقىتۋشىلارىنىڭ، جۇمىسشى - قىزمەتشىلەرىنىڭ شتاتىن باسقارۋدى كۇشەيتىپ، ارناعا ءتۇسىرىپ، شتاتتى يەمدەنىپ الۋ، باسقاعا پايدالانۋ، ۇستاپ قالۋ جانە بوس تۇرعان شتاتتى تولىقتاماۋ جايتىنە قاتاڭ تيىم سالۋ. وقىتۋشىلار شتاتىن ءبولىپ ورنالاستىرۋ مەن جۇمىسكەرلىك قىزمەت وتەۋدى ساتىپ الۋدى ءوزارا ۇشتاستىرىپ، وقۋ - اعارتۋدىڭ جەدەل دامۋ قاجەتىن قاناعاتتاندىرۋ.

  15. مىندەتتى وقۋ - اعارتۋ وقىتۋشىلار بايلىعىن ورنالاستىرۋدى ساپالىلاندىرۋ. مىندەتتى وقۋ - اعارتۋ وقىتۋشىلارىن «اۋدان باسقارۋدى، مەكتەپ ۇسىنىس ەتۋدى» جولعا قويۋ. اۋدان كولەمىندەگى مىندەتتى وقۋ - اعارتۋ مەكتەپتەرىندەگى وقىتۋشىلاردى، مەكتەپ باستىقتارىن ورىن اۋىستىرىپ ىستەتۋدى ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتىپ، وقىتۋشىلاردى ۇسىنىس ەتۋ مەرزىمى ءتۇزىمى، مەكتەپ باستىقتارىن مىندەت وتەۋ مەرزىمى ءتۇزىمى بويىنشا باسقارۋدى جۇزەگە اسىرىپ، قالا - قالاشىقتارداعى ۇزدىك وقىتۋشىلاردىڭ، مەكتەپ باستىقتارىنىڭ اۋىل - قىستاقتارداعى مەكتەپتەرگە، ءالسىز مەكتەپتەرگە بارىپ اۋىسىپ ىستەۋىن جەبەۋ. وقۋ رايونى (اۋىل - قالاشىق) كولەمىندە يكەمدى وقىتۋ ءتۇزىمىن اتقارۋ، جەرگىلىكتى ۇكىمەت ناقتى جاعدايعا سايكەستى كومەك قاراجات بەرۋ.

  اۋىل - قىستاق وقىتۋشىلارىنىڭ ەرەكشە قىزمەت ورنى جوسپارىن اتقارۋ كولەمىن كەڭەيتىپ، ەرەكشە قىزمەت ورنىنداعى وقىتۋشىلارعا بەرىلەتىن ەڭبەكاقى سيپاتىنداعى كومەك قاراجات ولشەمىن لايىقتى ءوسىرۋ. ەرەكشە قىزمەت ورنىنداعى ۇزدىك وقىتۋشىلاردى وقۋ - اعارتۋ بويىنشا ماگيسترلىك وقۋعا شابىتتاندىرۋ. جەرگىلىكتى ۇكىمەت پەن قاتىستى مەكتەپتەردى جەرگىلىكتى جاعدايعا قاراي وقۋشىلاردى باعىتتامالى قابىلداۋ، باعىتتامالى باۋلۋ، بەلگىلى مەرزىم بويىنشا قىزمەت ەتۋ تاسىلىنەن پايدالانىپ، اۋىل - قىستاقتارداعى مەكتەپتەرگە، وقىتۋ تۇيىندەرىنە «ءبىر كاسىپكە مامان، وزگە كاسىپتەن دە حابارلى» وقىتۋشىلار باۋلىپ بەرۋگە شابىتتاندىرۋ. بايىرعى، از ۇلتتار قونىستانعان، شەكارا وڭىردەگى، كەدەي رايونداردىڭ وقىتۋشىلارعا بولعان قاجەتىن الدىمەن قاناعاتتاندىرۋ. ساقا وقىتۋشىلار ساباق ءوتۋ جوسپارىن اتقارىپ، ۇلەس قوسۋعا پەيىل، دەنساۋلىعى جاقسى زەينەتكە شىققان ۇزدىك وقىتۋشىلاردى اۋىل - قىستاقتارداعى، نەگىزگى ساتىلارداعى مەكتەپتەردە وقۋ - اعارتۋعا كومەك كورسەتۋ بويىنشا ساباق وتۋگە شابىتتاندىرۋ.

  16. ورتا، باستاۋىش مەكتەپ وقىتۋشىلارىنىڭ وقىتۋشىلىق سالاعا كىرۋىنە رۇقسات ەتۋ جانە ۇسىنىس ەتۋ ءتۇزىمىن كەمەلدەندىرۋ. وقىتۋشىلاردىڭ تولىمدىلىق ەمتيحانى ساياساتىن كەمەلدەندىرىپ، ءبىلىم اسىرۋعا قاتىناسقان وقىتۋشىلارعا وتىلەتىن ساباق، وقۋ - اعارتۋ، وقىتۋ امالياتىنا قاتىناسۋ جاعدايى سياقتىلاردى وقۋ - اعارتۋ، وقىتۋ قابىلەتىن تۇراقتاندىرۋ، وقىتۋشى تولىمدىلىعىن بەرۋ جاعىنداعى قاجەتتى شارت ەتۋ. جاڭادان قابىلدانعان وقىتۋشىلاردا، ءسوز جوق، وقىتۋشى تولىمدىلىعى بولۋ. وقىتۋشى بولۋعا رۇقسات بەرۋ، وقىتۋشىلىق كاسىبى ولشەمىن جوعارىلاتۋدى قاتايتىپ، يدەيالىق - ساياسي ساپاسى مەن كاسىپتىك قابىلەتىنە باسا ءمان بەرىپ، وقۋ - اعارتۋ كاسىبى ەرەكشەلىگىنە قاراي وڭىرلەرگە ءبولىپ جوبالاپ، سالا بويىنشا جەتەكشىلىك ەتىپ، امالياتپەن ۇشتاستىرىپ، بالاباقشا وقىتۋشىلارىنىڭ ماعلۇماتىن بىرتىندەپ ارناۋلى ءپان دەڭگەيىنە كوتەرۋ، باستاۋىش مەكتەپ وقىتۋشىلارىنىڭ ماعلۇماتىن پەداگوگيكالىق ارناۋلى كاسىپتىك جانە بەي پەداگوگيكالىق كاسىپتىك تولىق كۋرس دەڭگەيىنە كوتەرۋ، ورتالاۋ مەكتەپ وقىتۋشىلارىنىڭ ماعلۇماتىن تولىق كۋرس دەڭگەيىنە كوتەرۋ، شارت - جاعدايى بار جەرلەر ادەتتەگى ورتا مەكتەپ وقىتۋشىلارىنىڭ ماعلۇماتىن اسپيرانتتىققا كوتەرۋ. وقۋ - اعارتۋ سالاسىنىڭ ەرەكشەلىگىنە ۇيلەسەتىن ورتا، باستاۋىش مەكتەپ، بالاباقشا وقىتۋشىلارىن جۇمىسقا قابىلداۋ ءادىسىن ورناتىپ، وقىتۋدى ۇناتاتىن، وقىتۋعا ۇيلەسەتىن، وقىتۋعا شەبەر ۇزدىك دارىندىلاردى وقىتۋشىلار قوسىنىنا تاڭداپ قابىلداۋ. ورتا، باستاۋىش مەكتەپ باسشىلارىن باسقارۋدىڭ ۋاقىتشا ءادىسى بويىنشا، مىندەتكە تاعايىنداۋ شارتى مەن تولىمدىلىعىن ايقىنداپ، تاڭداپ مىندەتكە قويۋ قىزمەتىن ارناعا ءتۇسىرىپ، وقىتۋدى باسقارۋ، مەكتەپتى جونگە سالۋ ومىرشەڭدىگىنە دەم بەرۋ.

  17. ورتا، باستاۋىش مەكتەپ وقىتۋشىلارىنىڭ كاسىپتىك اتاق جانە تەكسەرۋ، باعالاۋ ءتۇزىمى رەفورماسىن تەرەڭدەتۋ. ورتا، باستاۋىش مەكتەپتەردەگى ورتا دارەجەلى، جوعارى دارەجەلى وقىتۋشىلاردىڭ جۇمىس ورنى سالىستىرماسىن ۇيلەسىمدى تۇردە مولايتىپ، وقىتۋشىلىق كاسىبىنىڭ دامۋ ارناسىن ىركىلىسسىزدەندىرۋ. ورتا، باستاۋىش مەكتەپتىڭ ەرەكشەلىگىنە ۇيلەسەتىن جۇمىس ورنىن باسقارۋ ءتۇزىمىن كەمەلدەندىرىپ، عىلمي اتاقتىڭ وقىتۋشىلاردى ۇسىنىس ەتۋمەن توعىستىرىلۋىن ىسكە اسىرۋ. ورتا، باستاۋىش مەكتەپ وقىتۋشىلارىنىڭ اۋىل - قىستاق مەكتەپتەرىنە، ءالسىز مەكتەپتەرگە بارىپ ءبىر جىلدان ارتىق ۋاقىت وقىتۋشىلىق ىستەۋ كەشىرمەسىن جوعارى دارەجەلى وقىتۋشى اتاعىن جانە ەرەكشە دارەجەلى وقىتۋشى اتاعىن الۋعا ءوتىنىش بەرۋدەگى قاجەتتى شارت ەتۋ. ورتا، باستاۋىش مەكتەپ باستىقتارىنىڭ دارەجە ءتۇزىمى رەفورماسىن اتقارىپ، كاسىپتىك دامۋ كەڭىستىگىن كەڭەيتىپ، مەكتەپ باستىقتارى قوسىنىن كاسىپتەندىرۋ قۇرىلىسىن جەبەۋ.

  كاسىپتىك اتاعىن باعالاۋ ولشەمىن اناعۇرلىم كەمەلدەندىرىپ، ورتا، باستاۋىش مەكتەپ وقىتۋشىلارىنىڭ جۇمىس ورنى ەرەكشەلىگىنە ۇيلەسەتىن تەكسەرۋ، باعالاۋ كورسەتكىشى جۇيەسىن ورناتىپ، ءمورالدى دا دارىندى بولۋدا جاپپاي تەكسەرۋدەن جازباي، وقۋ - اعارتۋدىڭ، وقىتۋدىڭ ناقتى ناتيجەسىن كورنەكتىلەندىرىپ، وقىتۋشىلاردى وقىتۋ ارقىلى ادام تاربيەلەۋگە زەيىن سالۋعا جەتەكتەۋ. ۇسىنىس ەتكەننەن كەيىن باسقارۋدى كۇشەيتىپ، وقىتۋشىلاردىڭ قىزمەت ومىرشەڭدىگىن شابىتتاندىرۋ. قاتىستى ساياساتتاردى كەمەلدەندىرىپ، فورماشىلدىققا سالىناتىن باعالاۋ، تەكسەرۋدىڭ قالىپتى وقىتۋعا كەدەرگىلىك جاساۋىنان ساقتانۋ. وقىتۋشىلاردى جوعارىلاپ وقۋ، وقۋشىلاردىڭ ەمتيحان ناتيجەسى سياقتىلار نەگىزىندە عانا باعالاۋدان اۋلاق بولۋ. مەرزىمدى تۇردە تىزىمگە الدىرۋ ءتۇزىمىن اتقارىپ، وقىتۋشىلاردىڭ شەگىنۋ مەحانيزمىن ورناتۋ، كەمەلدەندىرۋ، وقىتۋشىلار قوسىنىنىڭ جالپى تۇلعالىق ومىرشەڭدىگىن ءوسىرۋ. ورتا، باستاۋىش مەكتەپ باستىقتارىن تەكسەرىپ باعالاۋدى كۇشەيتىپ، ساپا قابىلەتىن ءوسىرۋدى جەبەپ، ساپالىسى جەڭىپ، ساپاسىزى جەڭىلەتىن مەحانيزمدى كەمەلدەندىرۋ.

  18. كاسىپتىك مەكتەپ وقىتۋشىلارىن باسقارۋ ءتۇزىمىن اقاۋسىزداندىرۋ. كاسىپتىك وقۋ - اعارتۋدىڭ ەرەكشەلىگى بويىنشا، شارت - جاعدايى بار جەرلەر ورتا دارەجەلى كاسىپتىك مەكتەپ قىزمەتكەرلەرىن ورنالاستىرۋ ولشەمىن زەرتتەپ بەلگىلەۋ. كاسىپتىك مەكتەپتەردەگى وقىتۋشىلاردىڭ تولىمدىلىعى ولشەمىن كەمەلدەندىرىپ، سول سالاداعى كاسىپورىنداردا جۇمىس ىستەگەندەگى كەشىرمەلەرىن وقۋ - اعارتۋ، وقىتۋ قابىلەتىن مويىنداۋدىڭ، كاسىپتىك ساباق وقىتۋشىلىق تولىمدىلىعىن بەرۋدىڭ قاجەتتى تالابى ەتۋدى قاراستىرۋ. كاسىپتىك مەكتەپتەردىڭ ادام ىستەتۋ وزىندىك ۇقىعىن تياناقتاندىرۋ، وقىتۋشىلاردى جۇمىسقا قابىلداۋ ءادىسىن كەمەلدەندىرۋ. تۇراقتى جۇمىس ورىندارى مەن اۋىسپالى جۇمىس ورىندارى ءوزارا ۇشتاستىرىلعان كاسىپتىك مەكتەپتەردەگى وقىتۋشىلاردى باسقارۋ ءتۇزىمى رەفورماسىن ىلگەرىلەتۋ. كاسىپتىك مەكتەپتەردىڭ اۋىسپالى جۇمىس ورنىن ارناۋلى ورنالاستىرۋىن قولداۋ، كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋىنا جانە جەر شارىنداعى كاسىپ سالاسىنىڭ باسەكەسىنە قاتىناسۋ سۇرانىسىنا سايكەسۋ، سول سالاداعى كاسىپورىندارعا تاڭداۋلى دارىندىلاردى زور كۇشپەن ەنگىزۋ، جاڭالىق اشۋ امالياتتىق تاجىريبەسى بار كاسىپورىنشىلار، جوعارى عىلىم - تەحنيكالىق دارىندىلار، ونەرى ۇستەم دارىندىلار سياقتىلاردى وقىتۋشىلىقتى قوسىمشا ىستەۋگە باۋراۋ. كاسىپتىك مەكتەپتەردەگى وقىتۋشىلاردى تەكسەرۋ، باعالاۋ ءتۇزىمىن كەمەلدەندىرىپ، قوس ۇستاز ۇلگىسىندەگى وقىتۋشىلاردى تەكسەرۋ، باعالاۋدا ونەر ورەسى مەن كاسىپتىك وقىتۋ قابىلەتىن تولىق بەينەلەۋ.

  19. جوعارى مەكتەپ وقىتۋشىلارىن باسقارۋ ءتۇزىمى رەفورماسىن تەرەڭدەتۋ. جوعارى مەكتەپ قىزمەتكەرلەرىن جالپى سان بويىنشا باسقارۋدى بەلسەنە قاراستىرۋ، اتقارۋ. جوعارى مەكتەپ وقىتۋشىلارىن تاڭداپ ۇسىنىس ەتۋ وتكەلىن مىقتاپ يگەرىپ، يدەيالىق - ساياسي ساپاسى مەن كاسىپتىك قابىلەتى جاقتان بىردەي تەكسەرۋ. وقىتۋشىلىق كاسىبىنە قابىلداۋ ولشەمىن قاتاڭداستىرىپ، جاڭادان قابىلدانعان وقىتۋشىلاردى جۇمىسقا كىرىسۋدەن بۇرىن تاربيەلەۋدى جانە پراكتيكاعا ورنالاستىرۋدى وقۋ - اعارتۋ، وقىتۋ قابىلەتىن مويىنداۋدىڭ، جوعارى مەكتەپ وقىتۋشىلارىنىڭ تولىمدىلىعىن الۋدىڭ قاجەتتى شارتى ەتۋ. دارىندىلاردى باۋلۋ قۇرىلىمىن رەتتەۋدىڭ سۇرانىسىنا سايكەسىپ، جوعارى مەكتەپ وقىتۋشىلارىنىڭ قۇرىلىمىن ساپالىلاندىرىپ، جوعارى مەكتەپتەردىڭ وزگە مەكتەپتەردە ۇيرەنۋ، قىزمەت ىستەۋ جانە سول سالاداعى كاسىپورىنداردا قىزمەت ىستەۋ تاجىريبەسى بار وقىتۋشىلاردى ۇسىنىس ەتۋ سەرپىنىن كۇشەيتۋگە شابىتتاندىرۋ. شەتەلدىكتەردىڭ ماڭگى قونىستانۋ ءتۇزىمى رەفورماسىنا سايكەستىرىپ، شەتەل قاراستىلىعىنداعى وقىتۋشىلاردىڭ تولىمدىلىعىن مويىنداۋ، قىزمەت كورسەتۋ، باسقارۋ سياقتى تۇزىمدەردى اقاۋسىزداندىرۋ. جوعارى مەكتەپتەردەگى جاس وقىتۋشىلاردىڭ تۇرعىن ءۇي سياقتى قيىنشىلىقتارىن شەشۋىنە كومەكتەسۋ.

  جوعارى مەكتەپ وقىتۋشىلارىنىڭ كاسىپتىك اتاق ءتۇزىمى رەفورماسىن ىلگەرىلەتىپ، باعالاۋ، قاراۋ ۇقىعىن جوعارى مەكتەپتەردىڭ وزىنە بەرىپ، اتاق باعالاۋ، قاراۋدى، دەربەس باعالاۋدى، جۇمىس ورنى بويىنشا ۇسىنىس ەتۋدى جوعارى مەكتەپتەر دەربەس ۇيىمداستىرۋ. شارت - جاعدايى جوق، دەربەس باعالاۋ، قاراۋ قابىلەتى جوق جوعارى مەكتەپتەر بىرلەسىپ باعالاۋ، قاراۋ ءتاسىلىن قولدانسا بولادى. جوعارى مەكتەپ وقىتۋشىلارىن مىندەتكە ۇسىنىس ەتۋ ءتۇزىمى رەفورماسىن ىلگەرىلەتۋ، ۇسىنىس ەتىلگەن مەزگىلدەگى تەكسەرۋدى كۇشەيتۋ، ۇسىنىس ەتۋگە رۇقسات ەتۋ مەن ۇزاق ۋاقىت ۇسىنىس ەتۋدى ءوزارا ۇشتاستىرۋ، ورلەي دە، تۇسە دە، كىرە دە، شىعا دا الاتىن بولۋ. وقۋ - اعارتۋ، ادام كۇشى بايلىعى جانە قوعامدىق قامتاماسىز ەتۋ سياقتى تاراۋلار اتاق باعالاۋ، ۇسىنىس ەتۋ بارىسىندا، سوڭىندا باقىلاۋدى، باسقارۋدى كۇشەيتۋ. جوعارى مەكتەپ وقىتۋشىلارىن تەكسەرۋ، باعالاۋ ءتۇزىمى رەفورماسىن ىلگەرىلەتۋدى تەرەڭدەتىپ، وقۋ - اعارتۋ، وقىتۋ ناتيجەسىن جانە ۇستازدىق ءمورالدى تەكسەرۋدى كورنەكتىلەندىرۋ، تولىق كۋرس وقۋشىلارىنا پروفەسسورلاردىڭ ساباق بەرۋىن نەگىزگى ءتۇزىم ەتۋ. دۇرىس باعداردان جازباي، جوعارى دارەجەلى دارىندىلاردىڭ ۇيلەسىمدى، ءتارتىپتى اۋىسۋىن ارناعا ءتۇسىرۋ.
 بەسىنشى، وقىتۋشىلاردىڭ ورنىن، مامىلەسىن ۇزدىكسىز ءوسىرىپ، وقىتۋشىلىقتى شىنىمەن جۇرت قىزىعاتىن كاسىپكە اينالدىرۋ

  20. وقىتۋشىنىڭ ەرەكشە ماڭىزدى ورنىن ايقىنداۋ. وقىتۋشىلىق كاسىبىنىڭ الەۋمەتتىك سيپاتىن كورنەكتىلەندىرىپ، وقىتۋشىلار ارقالايتىن مەملەكەتتىك بورىش پەن الەۋمەتتىك وقۋ - اعارتۋعا قىزمەت كورسەتۋ جاۋاپكەرلىگىن كۇشەيتۋ، ۇكىمەتتىك ورتا، باستاۋىش مەكتەپ وقىتۋشىلارىنىڭ مەملەكەت قىزمەتكەرىندىك ەرەكشە زاڭدىق ورنىن تۇراقتاندىرۋ، ورتا، باستاۋىش مەكتەپ وقىتۋشىلارىنىڭ ۇقىق - مۇددەسى مەن بورىشىن ايقىنداۋ، قامتاماسىز ەتۋ مەن باسقارۋدى كۇشەيتۋ. ءار دارەجەلى پارتكوم مەن ۇكىمەت ورتا، باستاۋىش مەكتەپ وقىتۋشىلارىن قامتاماسىز ەتۋ جاۋاپكەرلىگىن شىنايى ارقالاپ، وقىتۋشىلاردىڭ ساياسي ورنىن، قوعامدىق ورنىن، كاسىپتىك ورنىن ءوسىرۋ، ۇزدىك دارىندىلاردى وقىتۋشى بولۋعا باۋراۋ جانە ورنىقتىرۋ. ۇكىمەتتىك ورتا، باستاۋىش مەكتەپتەردىڭ وقىتۋشىلارى مەملەكەت قىزمەتكەرى ساناتىنداعى بورىشىن شىنايى اتقارۋ، مەملەكەت الدىنداعى جاۋاپكەرلىگىن، ساياسي جاۋاپكەرلىگىن، قوعامدىق جاۋاپكەرلىگىن جانە وقۋ - اعارتۋ جاۋاپكەرلىگىن كۇشەيتۋ.

  21. ورتا، باستاۋىش مەكتەپ وقىتۋشىلارىنا جاسالاتىن مامىلەنى قامتاماسىز ەتۋ مەحانيزمىن كەمەلدەندىرۋ. ورتا، باستاۋىش مەكتەپ وقىتۋشىلارى ەڭبەكاقىسىنىڭ ۇزاق مەرزىمدىك ءونىمدى ىقپالداستىق مەحانيزمىن اقاۋسىزداندىرۋ، قىزمەت ناتيجەسىنە قاراي بەرىلەتىن ەڭبەكاقىنىڭ جالپى مولشەرىن اداقتاعاندا، جەرگىلىكتى ورىنداعى ۇكىمەت قىزمەتكەرلەرىنىڭ ءىس جۇزىندىك كىرىس ورەسىن ءبىر تۇتاس ويلاستىرىپ، ورتا، باستاۋىش مەكتەپ وقىتۋشىلارىنىڭ ورتاشا ەڭبەكاقى ورەسىنىڭ جەرگىلىكتى ورىنداعى ۇكىمەت قىزمەتكەرلەرىنىڭ ورتاشا ەڭبەكاقى ورەسىنەن تومەن بولماۋىنا نەمەسە جوعارى بولۋىنا كەپىلدىك ەتۋ. وقىتۋشىلاردىڭ كىرىس بولىسىندە شابىتتاندىرۋ مەحانيزمىن كەمەلدەندىرىپ، وقىتۋشىلاردىڭ قىزمەت مولشەرى مەن قىزمەت ناتيجەسىن ءونىمدى بەينەلەۋ، قىزمەت ناتيجەسى ەڭبەكاقىسىن ۇلەستىرۋدە كلاس جەتەكشىسىنە جانە ەرەكشە وقۋ - اعارتۋ وقىتۋشىلارىنا بەيىمدەلۋ. ورتا، باستاۋىش مەكتەپ باستىقتارىنىڭ دارەجە ءتۇزىمىن اتقارعان وڭىرلەر ءىس جۇزىندىك جاعدايعا نەگىزدەلىپ، مەكتەپ باستىقتارىنىڭ كىرىس ءبولىسىنىڭ سايكەستى ءادىسىن اتقارۋ.

  22. اۋىل - قىستاق وقىتۋشىلارىنا جاسالاتىن مامىلەنى بارىنشا جاقسارتۋ. اۋىل - قىستاق وقىتۋشىلارىن قولداۋ جوسپارىن ىشكەرىلەي اتقارىپ، اۋىل - قىستاق وقىتۋشىلارىنىڭ تۇرمىسىنا كوڭىل ءبولۋ. جاپالى، شەت - شالعاي وڭىرلەر قوسىمشا قاراجاتى سياقتى ساياساتتاردى مۇقيات تياناقتاندىرىپ، شوعىرلى تۇتاسقان ەرەكشە كەدەي وڭىرلەردەگى اۋىل - قىستاق وقىتۋشىلارىنىڭ تۇرمىستىق كومەك قاراجاتى ساياساتىن جاپپاي تياناقتاندىرىپ، مەكتەپتىڭ جاپالىلىق، شالعايلىق دارەجەسىنە قاراي وتىرىپ پارىقتاندىرىپ قوسىمشا قاراجات بەرۋ، شارت - جاعدايى بار جەرلەردى قوسىمشا قاراجات بەرۋ ولشەمىن وسىرۋگە شابىتتاندىرۋ، اناعۇرلىم كوپ اۋىل - قىستاق وقىتۋشىسىنا پايدا جەتكىزۋگە قۇلشىنۋ. اۋىل - قىستاق وقىتۋشىلارىنىڭ جاتاقحانا قۇرىلىسىن كۇشەيتىپ، بەلگىلەمە بويىنشا شارتقا ۇيلەسەتىن وقىتۋشىلاردى جەرگىلىكتى ورىننىڭ تۇرعىن ۇيلەرىن قامتاماسىز ەتۋ كولەمىنە ەنگىزىپ، اۋىل - قىستاق وقىتۋشىلارىنىڭ تۇراتىن تۇراعى بولۋعا كەپىلدىك ەتۋ. ناقتى شارا قولدانىپ، اۋىل - قىستاقتاعى جاس وقىتۋشىلاردىڭ قيىنشىلىعىن شەشۋ، اۋىل - قىستاقتاعى جاس وقىتۋشىلاردىڭ قىزمەتىنە، تۇرمىسىنا كوڭىل ءبولۋ، اۋىل - قىستاقتاعى جاس وقىتۋشىلار قوسىنىن بەكەمدەۋ. تاربيەلەۋ، اتاق باعالاۋ، ماداقتاۋ، سيلاۋ سياقتى جاقتاردا اۋىل - قىستاقتاعى جاس وقىتۋشىلارعا بەيىمدەلۋ، اۋىل - قىستاقتاعى جاس وقىتۋشىلاردىڭ دامۋ ورتاسىن ساپالىلاندىرۋ، اۋىل - قىستاقتاعى جاس وقىتۋشىلاردىڭ جەتىلۋ اياق الىسىن جەدەلدەتۋ. اۋىل - قىستاق وقىتۋشىلارى ءۇشىن سايكەستى قۇرىلعىلاردى ازىرلەپ، رۋحاني مادەني تۇرمىسىن بايىتۋ.

  23. حالىق باسقارۋىنداعى مەكتەپتەردەگى وقىتۋشىلاردىڭ ۇقىق - مۇددەسىن قورعاۋ. مەكتەپ، جەكە، ۇكىمەت ۇيلەسىمدى جاۋاپكەرلىك ارقالايتىن حالىق باسقارۋىنداعى مەكتەپتەردەگى وقىتۋشىلاردى قوعامدىق قامتاماسىز ەتۋ مەحانيزمىن كەمەلدەندىرۋ، حالىق باسقارۋىنداعى مەكتەپتەر وقىتۋشىلارمەن زاڭ بويىنشا توقتام جاساساسىپ، ەڭبەكاقىسىن ۋاعىندا تولىق بەرۋ، ولاردىڭ يگىلىكتەرىن جانە وزگە زاڭدى ۇقىق - مۇددەسىن قامتاماسىز ەتۋ ءارى وقىتۋشىلاردىڭ قوعامدىق ساقتاندىرۋ اقىسىن جانە تۇرعىن ءۇي الەۋمەتتىك قورىن تولىق تاپسىرۋ. حالىق باسقارۋىنداعى مەكتەپتەردەگى وقىتۋشىلاردىڭ كاسىپتىك ۇيرەنۋ، اتاق باعالاۋ، وقىتۋشىلىق ستاجى مەن قىزمەت ستاجىن ەسەپتەۋ، ماداقتاۋ، سيلاۋ، عىلمي زەرتتەۋ نىسانىن تۇراقتاندىرۋ سياقتى جاقتاردا ۇكىمەتتىك مەكتەپتەردەگى وقىتۋشىلارمەن ۇقساس ۇقىق - مۇددەدەن يگىلىكتەنۋىن زاڭ بويىنشا قامتاماسىز ەتۋ جانە تياناقتاندىرۋ.

  24. جوعارى مەكتەپ وقىتۋشىلارىنىڭ ەڭبەكاقى ءتۇزىمى رەفورماسىن ىلگەرىلەتۋ. ءبىلىم قۇنىن ارتتىرۋدى ىسكە اسىرۋدى بەتالىس ەتكەن كىرىس ءبولىسى مەحانيزمىن ورناتىپ، جوعارى مەكتەپتەردىڭ كىرىس بولىسىندەگى ءوزىن - ءوزى باسقارۋ ۇقىعى اياسىن كەڭەيتۋ، جوعارى مەكتەپتەر بەلگىلەنگەن تابىس ەڭبەكاقىسى جالپى مولشەرى اياسىندا كىرىس ءبولىسى ءادىسىن وزدەرى بەلگىلەيدى. جوعارى مەكتەپ وقىتۋشىلارىنىڭ زاڭ بويىنشا قول جەتكىزگەن عىلىم - تەحنيكا جەتىستىكتەرىن كادەگە جاراتۋدان تاپقان سيلىق كىرىسى سول مەكەمەنىڭ ەڭبەكاقى جالپى سوماسىنىڭ نەگىزگى سانىنا قامتىلمايدى. جوعارى مەكتەپتەردىڭ وقىتۋ قىزمەت ورنى ەرەكشەلىگىنە ۇيلەسەتىن ىشكى جاقتان شابىتتاندىرۋ مەحانيزمىن كەمەلدەندىرىپ، ارنايى وقىتۋمەن شۇعىلداناتىن ادامدار جونىندە نەگىزدىك تابىس ەڭبەكاقىسىنداعى تابىس ەڭبەكاقى سالىستىرماسىن ۇيلەسىمدى جوعارىلاتىپ، وقىتۋعا شەبەر ايتۋلى وقىتۋشىلاردى قىزمەت ورنى بويىنشا شابىتتاندىرۋ تەبىنىن كۇشەيتۋ.

  25. وقىتۋشىلاردىڭ قوعامدىق ورنىن جوعارىلاتۋ. وقىتۋشىلاردى سيلاۋ، ماراپاتتاۋ تەبىنىن كۇشەيتۋ. وقىتۋشىلار قوسىنى اراسىنداعى «ءداۋىر ۇلگىسى» جانە «ەڭ سۇيىكتى وقىتۋشىلاردى» كۇش سالا ۇگىتتەۋ، مەملەكەت دارەجەلى وقىتۋداعى ايتۋلى ۇستازداردى، مەملەكەت دارەجەلى وقىتۋ تابىستارى سيلىعىن باعالاۋ، ماراپاتتاۋ، وقىتۋدىڭ ءبىرىنشى شەبىندە كورنەكتى ۇلەس قوسقان وقىتۋشىلاردى ءتۇيىندى تۇردە سيلاۋ. ەرەكشە دارەجەلى وقىتۋشىلاردى باعالاۋ قىزمەتىن ويداعىداي ىستەپ، باستاماشىلدىق ەتۋ رولىن ساۋلەلەندىرۋ. اۋىل - قىستاقتا وقىتۋمەن شۇعىلدانعانىنا 30 جىل بولعان وقىتۋشىلاردى داڭق كۋالىگىمەن ماراپاتتاۋ قىزمەتىن ويداعىداي ىستەۋ. جەر - جەرلەر مەملەكەتتىڭ قاتىستى بەلگىلەمەسى بويىنشا، جەرگىلىكتى جاعدايعا قاراي وتىرىپ، وقىتۋشىلاردى ماراپاتتاۋ، سيلاۋ قيمىلىن ءتۇرلى فورمادا ورىستەتۋلەرى، سونداي - اق سايكەستى قامقورلىق جاساۋ ساياساتتارىن تياناقتاندىرۋلارى كەرەك. قوعامدىق توپتاردى، كاسىپورىندار مەن ءىسورىنداردى، حالىقتىق ۇيىمداردى وقىتۋشىلاردى اقشالاي سيلاۋعا، وقىتۋشىلاردى قۇرمەتتەۋ قيمىلىن ورىستەتۋگە شابىتتاندىرىپ، وقىتۋشىلاردى قۇرمەتتەپ، وقۋ - اعارتۋعا ءمان بەرەتىن تاماشا قوعامدىق سالت قالىپتاستىرۋ.

  وسى زامانعى مەكتەپ ءتۇزىمىن ورناتىپ، ادامدى ارقاۋ ەتىپ، وقىتۋشىلاردىڭ تۇلعالىق ورنىن كورنەكتىلەندىرىپ، وقىتۋشىلاردىڭ جاعدايدان حاباردار بولۋ ۇقىعىن، ارالاسۋ ۇقىعىن، ايتۋ ۇقىعىن، باقىلاۋ ۇقىعىن تياناقتاندىرۋ. وقىتۋشىلار، جۇمىسشى - قىزمەتشىلەر ۋاكىلدەرى جينالىسى ءتۇزىمىن ورناتىپ جانە كەمەلدەندىرىپ، وقىتۋشىلاردىڭ مەكتەپتىڭ شەشىمدەرىنە ارالاسۋداعى دەموكراتيالىق ۇقىعىن قامتاماسىز ەتۋ. جۇڭگوشا ۋنيۆەرسيتەت قۇرۋ ەرەجەسىن اتقارىپ، پارتكوم باسشىلىعىنداعى مەكتەپ باستىعى جاۋاپتى بولۋ تۇزىمىنە تاباندى بولىپ، كەمەلدەندىرىپ، وقىتۋشىلاردىڭ وقىتۋدى باسقارۋداعى جانە مەكتەپتى جونگە سالۋداعى رولىن تولىق ساۋلەلەندىرۋ. وقىتۋشىلاردىڭ كاسىپتىك بەدەلى مەن زاڭدى ۇقىق - مۇددەسىن قورعاۋ، وقىتۋشىلاردىڭ جان، ءتان ساۋلىعىنا كوڭىل ءبولىپ، كاسىپتە قاجۋ، قالجىراۋ جايتىن جويىپ، قىزمەتتەگى قىزۋ ىنتاسىنا دەم بەرۋ.

  التىنشى، پارتيانىڭ باسشىلىعىن شىن مانىندە كۇشەيتىپ، ساياسات، شارالاردى تياناقتاندىرىپ، ناقتى ءونىم بەرۋىنە كۇش سالا كەپىلدىك ەتۋ

  26. ۇيىمدىق قامتاماسىز ەتۋدى كۇشەيتۋ. ءار دارەجەلى پارتكومدار مەن ۇكىمەتتەر ىستىق ىقىلاسپەن وقىتۋشىلارعا كوڭىل ءبولۋى، ولارعا تولىق سەنىم ارتۋى، وقىتۋشىلارعا تىعىز ارقا سۇيەۋلەرى كەرەك. باسشىلىقتى شىنايى كۇشەيتىپ، ءبىرىنشى باسشى جاۋاپتى بولۋ ءتۇزىمىن اتقارىپ، قالىڭ وقىتۋشىلار ەڭ كوڭىل بولەتىن، ەڭ تىكە، ەڭ رەال ءتۇيىندى ماسەلەلەردى ءجىتى قاداعالاپ، وقىتۋشىلار قوسىنى قۇرىلىسىنداعى قامال الۋ ءتۇيىنى مەن كۇش سالۋ ءتۇيىنىن ءداپ باسىپ يگەرۋ، دامۋدا ادىلدىكتى مىقتى يگەرۋگە، رەفورمادا مەحانيزمدى مىقتى يگەرۋگە، جالپىلىق جاقتا ساپانى مىقتى يگەرۋگە، حاۋىپسىزدىكتە جاۋاپكەرشىلىكتى مىقتى يگەرۋگە، كەپىلدىك ەتۋدە پارتيا قۇرىلىسىن مىقتى يگەرۋگە تاباندى بولىپ، وقىتۋشىلار قىزمەتىن كوكەيدە بەرىك ساقتاپ، مىقتى يگەرىپ، ماڭىزدى كەڭەستىك كۇن تارتىپكە ەنگىزىپ، جۇمىس ءبولىسىن اشالاپ، باعدار كارتاسىن، مىندەتتەمەنى، ۋاقىت كەستەسى مەن جاۋاپتى ادامدى تۇراقتاندىرۋ كەرەك. باستى جاۋاپتى جولداستار مەن قاتىستى جاۋاپتى ادامدار شىندىقتى ءىس جۇزىنەن ىزدەۋدى، شىندىققا جۇگىنىپ، ناقتى ءىس ىستەۋدى، ساتىمەن باستاپ، تابىسپەن اياقتاتۋدى، جۇمىستى تىڭعىلىقتى ىستەۋدى، بەتالىستى دۇرىس يگەرىپ، باتىل جاۋاپكەرشىلىك ارقالاپ، بارىنە بىردەي بىلەك سىبانا كىرىسىپ، قىزمەتتى ناقتى يگەرۋدى شىن مانىندە ىسكە اسىرۋ قاجەت.

  ولكەلىك، اۆتونوميالى رايوندىق، توتە قاراستى قالالىق پارتكومداردىڭ تۇراقتى كوميتەتتەرى جىل سايىن، كەم دەگەندە، ءبىر رەت وقىتۋشىلار قوسىنى قۇرىلىسى قىزمەتى جونىندە زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، وقىتۋشىلار قىزمەتى جونىندە بىرىككەن ءماجىلىسى ءتۇزىمىن اتقارىپ، وقىتۋشىلار قوسىنى قۇرىلىسىنداعى كەلەلى ماسەلەلەردى شەشۋى، قاتىستى تاراۋلار وقىتۋشىلاردىڭ مامىلەسىن شىن مانىندە جوعارىلاتاتىن ناقتى شارالاردى بەلگىلەپ، وقىتۋشىلار زاڭىنا وزگەرىس ەنگىزۋدى زەرتتەۋى ءتيىس. قولداعى بايلىقتى ءبىر تۇتاس ورنالاستىرىپ، بۇكىل ەلدەگى وقىتۋشىلار قىزمەتى كۇش - قۋاتىن نىعايتىپ، كاسىپتىك قۇرىلىمداردى باۋلىپ، جەتىلدىرىپ، وقىتۋشىلار قوسىنى قۇرىلىسىنداعى كەلەلى ماسەلەلەردى ارناۋلى زەرتتەپ، كەلەلى شەشىمدەردى مىعىم نەگىزبەن قامداۋ كەرەك.

  27. قاراجاتپەن قامتاماسىز ەتۋدى كۇشەيتۋ. ءار دارەجەلى ۇكىمەتتەر وقىتۋشىلار قوسىنى قۇرىلىسىن وقۋ - اعارتۋ ۇسىنىلىمىنداعى ەڭ الدىمەن كەپىلدىك ەتىلەتىن ءتۇيىن ساناپ، كىرىس - شىعىستى قامتاماسىز ەتۋ مەحانيزمىن كەمەلدەندىرۋلەرى، پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ وقىتۋشىلار قوسىنى قۇرىلىسىنا ساياتىن كەلەلى شەشىمدەرى مەن ورنالاستىرۋلارىن ناقتاپ تياناقتاندىرۋعا كەپىلدىك ەتۋلەرى كەرەك. قارجى ۇسىنىلىمى قۇرىلىمىن ساپالىلاندىرىپ، وقىتۋشىلار قوسىنى قۇرىلىسىنداعى ەڭ ءالسىز، ەڭ كوكەي تەستى سالالارعا الدىمەن قولداۋ كورسەتۋ، بەلگىلەمە بويىنشا وقىتۋشىلار مامىلەسىن جوعارىلاتۋدى قامتاماسىز ەتۋگە ءتۇيىندى تۇردە پايدالانىپ، وقىتۋشىلاردىڭ كاسىپتىك ساپا قابىلەتىن جوعارىلاتۋ، پەداگوگيكالىق وقۋ - اعارتۋعا قوسىلاتىن ۇسىنىلىم تەبىنىن ارتتىرۋ. ۇكىمەت ۇسىنىلىمىن نەگىز ەتە وتىرىپ، ءتۇرلى ارنامەن وقۋ - اعارتۋ قاراجاتىن توپتاۋ ءتۇزىلىسىن كەمەلدەندىرىپ، قوعامدىق كۇشتەردىڭ وقىتۋشىلار قوسىنى قۇرىلىسىنا ۇسىنىلىمدى ارتتىرۋ بەلسەندىلىگىن تولىق اتتانىسقا كەلتىرۋ. قاراجاتتى قاتاڭ باقىلاپ - باسقارۋ ءتۇزىمىن ورناتىپ، قاراجاتتى پايدالانۋدى جۇيەگە ءتۇسىرۋ، قاراجاتتى پايدالانۋ ونىمدىلىگىنە كەپىلدىك ەتۋ.

  ءار دارەجەلى پارتكومدار مەن ۇكىمەتتەر وقىتۋشىلار قوسىنى قۇرىلىسىن باقىلاۋ - تەكسەرۋ، باقىلاۋ - جەتەكشىلىك ىستەۋ قىزمەتىندەگى ءتۇيىندى مازمۇن ەتۋ، سونداي - اق ونىڭ ناتيجەسىن پارتيا مەن ۇكىمەت باسشىلىق القاسىنداعىلاردى جانە قاتىستى باسشى كادرلاردى جاپپاي باعالاۋداعى، سيلاۋ، جازالاۋداعى، مىندەتىنەن قالدىرۋ، مىندەتكە تاعايىنداۋداعى ماڭىزدى پايدالانۋ ولشەمى ەتىپ، ءتۇرلى ساياسات، شارالاردى جاپپاي ناقتاپ تياناقتاندىرۋعا كەپىلدىك ەتىپ، شىنايى ونىمدىلىككە قول جەتكىزۋلەرى ءتيىس.
جاۋاپتى رەداكتورى : مۇحيت امانتاي ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
 
  بۇل حابارعا باعاڭىز
  • 1. جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
    2. قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
    3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
    4. ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
  • ورتالىق
  • ەل ءىشى
  • شينجياڭ
  • حالىقارا

سۋرەتتى حابار