جاڭا ءداۋىردىڭ رۋحاني تىرەگىن سومدايىق
2018.07.03 14:27 كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى
− جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى قۇرىلعاندىعىنىڭ 97 جىلدىعى بايلانىسىمەن
شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ تىلشىلەرى
89 ميلليون 564 مىڭ − بۇل جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ ەڭ جاڭا جاريالانعان مۇشە سانى.
قۇرىلعانىنا 97 جىل تولىپ، بيلىك جۇرگىزگەنىنە 70 جىلعا تاياعان، 60 ادامعا جەتپەيتىن مۇشەسى بار جاڭا ساياسي پارتيادان، 89 ميلليوننان استام مۇشەسى بار دۇنيە جۇزىندەگى ءبىرىنشى ۇلكەن پارتياعا، توڭكەرىس ۇشقىنىن تۇتاتقان كىشكەنە قىزىل قايىقتان، گۇلدەنۋ ۇلى ىسىنە جەتەكشىلىك ەتكەن ايبىندى الىپ كەمەگە اينالعانعا دەيىن، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ كىشكەنەدەن ۇلكەيۋىنە، ۇلكەننەن قۇدىرەتتەنۋىنە مۇمكىندىك بەرگەن قانداي كۇش؟
ەڭسە كوتەرگەن تاۋ شوقىسىنىڭ جوتاسى اسپانعا بوي سوزادى؛ ءبىر ساياسي پارتيانىڭ گۇلدەنۋىندە ونىڭ رۋحى اسقاقتادى.
ەڭسە كوتەرۋدەن، بايۋدان قۇدىرەتتەنۋگە دەيىن، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋى ءۇشىن ماتەريالدىق ءزاۋلىم عيمارات تۇرعىزۋ قاجەت، ونان دا ماڭىزدىسى، رۋحاني ءزاۋلىم عيمارات سالۋ كەرەك.
بۇل جاڭا داۋىردە باس شۋجي شي جينپيڭ جاريالاعان بۇيرىق −
بۇكىل پارتياداعى جولداستار، ءسوز جوق، توڭكەرىستىك رۋح پەن توڭكەرىستىك جىگەردى ساقتاپ، پارتيامىز حالىققا باسشىلىق ەتىپ 97 جىل بويى جۇرگىزگەن ۇلى قوعامدىق توڭكەرىستى ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتە بەرۋى كەرەك.
توڭكەرىسشى ەكەنىمىزدى ۇمىتپايىق − تاريحي بورىش الدىندا، جۇڭگو كوممۋنيستەرى، ءسوز جوق، توڭكەرىسشىلەردىڭ قاسيەتىن ساقتاۋ، جەر - الەمدى جاڭارتاتىن رۋحاني ۇلى كۇش تۋىنداتۋ كەرەك
جياڭشي ولكەسىنىڭ يۇڭشين اۋدانى، 32 جاستاعى شيڭ لەي جەرگىلىكتى اكسەنتتە اۋىلداستارىمەن كۇرىشتىڭ ءوسۋ جاعدايى تۋرالى پىكىرلەسۋدە. بىلتىر عانا ول سانۋان اۋىلىن باستاپ كەدەيلىك قالپاعىن الىپ تاستاعان ەدى. اۋىلدىق پارتكومنىڭ حۋبەيدەن كەلگەن جاس شۋجيىنىڭ وسى جەرگە تامىر تارتقانىنا 9 جىل، ونىڭ ماقساتى «اۋىلداستاردىڭ دوڭگەلەك داۋلەتكە جەتكەنىن كورۋ».
90 نەشە جىلدىڭ الدىندا، تاعى وسى جەردە سانۋاننان ءبىر تىڭ قوسىن رەتتەلىپ شىققان، ولار توڭكەرىس جاساپ، كەدەيلەردى باقىتتى ومىرگە جەتكىزەمىز دەگەن قاراپايىم ءارى مىعىم سەنىم ارقالاعان - دى.
زامان وزگەرگەنىمەن، رۋح − ماڭگىلىك. ءبىر بۋىننىڭ ءىزىن ەندى ءبىر بۋىن باسقان كۇرەسكەرلەردىڭ اياق ءىزى تاريح كىتابىنا اسقاق ۇندەۋ جازىپ قالدىردى: جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ اۋەلگى ماقساتى مەن بورىشى − جۇڭگو حالقىنىڭ باقىتىن كوزدەۋ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ گۇلدەنۋىن كوزدەۋ.
2020 - جىلى جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ مىڭ جىل كۇتكەن دوڭگەلەك داۋلەتتىلىك ارمانى جۇزەگە اسادى. ونان ارى تاعى ەكى 15 جىلدىق كۇرەستەن كەيىن، وسى عاسىردىڭ ورتاسىنا بارعاندا، جۇڭگو سوتسياليستىك وسىزاماندانعان قۇدىرەتتى ەل بەينەسىمەن الەمنىڭ شىعىسىندا اسقاق بوي كوتەرىپ تۇرادى.
بۇل تالاي ادامنىڭ كۇرەس جۇرگىزىپ، قۇربان بەرگەن، اسىعا كۇتكەن اسەرلى كورىنىسى، سونداي - اق ادامزات تاريحىندا بۇرىن بولىپ كورمەگەن ايبىندى ۇلى ءىس بولماق.
وسىنداي ۇلى تاريحي بورىشتى قالاي ارقالاۋ كەرەك؟ باس شۋجي شي جينپيڭ بۇكىل پارتياعا بىلاي دەپ ەسكەرتتى: ءوزىمىزدىڭ كوممۋنيست ەكەنىمىزدى، توڭكەرىسشى ەكەنىمىزدى ۇمىتپايىق، توڭكەرىستىك رۋحىمىزدى جوعالتپايىق.
«قۇربان بەرۋ بولعانى ءۇشىن ەرلىك - جىگەر تاسقىنداپ، جارلىق شاشتىق اي مەن كۇنگە جاڭا الەم اش دەپ ناق». توڭكەرىستىك رۋح دەپ سالعان اتتان جۇڭگو كوممۋنيستەرىنىڭ 100 جىلدىق كۇرەس ساپارىندا باستان - اياق جاڭعىرىپ تۇردى.
60 نەشە جىلدىڭ الدىندا سوتسياليستىك قۇرىلىستىڭ جاڭا كەزەڭىن قارسى العاندا، ماۋ زىدۇڭ جولداس بۇكىل پارتياعا: «وتكەندەگى توڭكەرىستىك سوعىس جىلدارىنداعى سول ءبىر قايراتتى، سول ءبىر توڭكەرىستىك ىنتانى، سول ءبىر جان قيارلىق رۋحتى ساقتاپ، توڭكەرىستىك قىزمەتتى سوڭىنا دەيىن جالعاستىرايىق» دەپ ۇندەۋ تاستادى.
40 جىلدىڭ الدىندا رەفورما جاساپ، ەسىك اشۋدىڭ ۇلى تولقىنى كوتەرىلگەن العاشقى كەزدە، «بەيبىت دامۋ كەزەڭىنە بەت بۇرعان كەزدەگى توڭكەرىس بۇرىنعى توڭكەرىستەن اناعۇرلىم تەرەڭ، اناعۇرلىم ماشاقاتتى بولاتىنىن» جەتە تانىپ، دىڭ شياۋپيڭ جولداس بۇكىل پارتياداعى جولداستاردى جان قيارلىقپەن جاڭا جول تابۋعا ىنتالاندىردى.
قازىر ءبىراز ادامدار ءۇشىن «توڭكەرىس» دەگەن ءسوز كوپتەن كورمەگەن ءسوز، «توڭكەرىستىك رۋح» وتكەن شاققا ءتان سياقتى سەزىلەدى. ءبىراق، شىنىندا، وسىلاي ما؟
بەيجيڭ، مەملەكەتتىك مۇراجاي. «ماركس دۇنيەگە كەلگەندىگىنىڭ 200 جىلدىعىن ەسكە ءتۇسىرۋ تاقىرىپتىق كورمەسى» ءوتىپ جاتىر، كورمەنى تاماشالاۋعا كەلگەن كورەرمەندەردىڭ اياعى ۇزىلمەيدى. «اسپان مەن جەردىڭ تىرەگى» اتتى الىپ كىتاپ قابىرعاسىندا ءار كەزەڭدە، ءار مەملەكەت تىلىندە شىققان تۇرلىشە نۇسقاداعى نەشە ءجۇز، مىڭ دانا «كوممۋنيستىك پارتيا جارناماسى» تولتىرىلا تىزىلگەن، كىسىگە اقيقاتتىڭ كۇشىن سەزدىرگەن بۇل كىتاپتار ەكسكۋرسيالاۋشىلاردىڭ كوڭىلىن كولدەي تولقىتتى.
«توڭكەرىس − تاريحتىڭ پاراۆوزى». ماركسيزم بىلاي دەپ قارايدى: قوعامدىق توڭكەرىس وندىرگىش كۇش پەن وندىرىستىك قاتىناستىڭ قايشىلىق قوزعالىسىن نەگىز ەتەدى، ول كونە ساياسي قوندىرمانى تالقاندايتىن قوعامدىق قوزعالىستىڭ ءبىر ءتۇرى عانا ەمەس، ونان دا ماڭىزدىسى، ول جاڭا قوعامدىق قۇرىلىس قوزعالىسى بولىپ تابىلادى، توڭكەرىس − «قوعامنىڭ العا باسۋى مەن ساياسيدىڭ العا باسۋىنىڭ قۋاتتى موتورى».
پارتيانىڭ كۇرەس تاريحىنا قايىرىلا قاراساق، توڭكەرىستىك رۋح ىستەردىڭ دامۋىندا، ۇلعايۋىندا جەڭىسكە جەتكىزەتىن اسىل، سونداي - اق كوممۋنيستەردىڭ ەڭ ايقىن رۋحاني بەلگىسى بولعانىن كورەمىز. توڭكەرىستىك رۋح بولماسا، توڭكەرىستىك ارەكەت بولمايدى، توڭكەرىستىڭ جەڭىسى تىپتەن بولمايدى. جاڭا داۋىردە، پارتيامىز، ءسوز جوق، ۇلى قوعامدىق توڭكەرىستە جاڭا جاعداي اشۋى، ءوز - وزىنە ۇلى توڭكەرىس جۇرگىزۋدە تۇلعاسىن شىڭداپ، قايراتىن جانۋى، ۇلى تاريحي بورىشتى ارقالاۋى، قىزىل گەندى، ءسوز جوق، جالعاستىرىپ، توڭكەرىستىك رۋحتى اسقاقتاتىپ، جەر - الەمدى جاڭارتاتىن قۇدىرەتتى كۇش تۋىنداتۋى كەرەك.
شانشي ولكەسى ۋچي اۋدانى نانگوۋ قىستاعى. 20 جىلدىڭ الدىنداعى سۋرەتتە بۇل جەر قۋ مەديان بولاتىن. نانگوۋ قىستاعىنداعى قارت پارتيا ياچەيكا شۋجيى يان جىشيۇڭ قىستاق تۇرعىندارىن باستاپ، اعاش ەگىپ، ورمان ءوسىرىپ، مويىماس قايسارلىق كورسەتىپ، «ەگىستىكتى ورمانعا قايتارۋداعى 1 - اۋداننىڭ» «جاسىل توڭكەرىس» اتويشسىنا اينالدى. بۇگىنگى تاڭدا، جاساندى سەرىكتىڭ قاشىقتان بارلانعان ەڭ جاڭا سۋرەتىنەن ۋچيدىڭ تۇتاستاي جاسىل تۇسپەن كومكەرىلگەنىن كورۋگە بولادى. ال ياچەيكانىڭ جاڭا شۋجيى باي تاۋ بۇرىنعىلاردىڭ ءىسىن جالعاپ، بۇكىل قىستاقتاعىلاردى باستاپ، تاۋ جاعالاي جەمىس باعىن ءوسىرىپ، شارۋالار شاتتىعى ساياجايىن اشىپ، جىگەر - قايراتتى جاني وتىرىپ دوڭگەلەك داۋلەتتىلىككە جەتۋگە تالپىنۋدا...
يەن تاتىردان گۇلدەنگەن مولشىلىققا، كەدەيلىكتەن بايۋعا، ازدى - كوپتى مەڭگەرۋدەن ءوز - وزىنە تولىق سەنىم بايلاۋعا، ماسەلەلەردىڭ ورشۋىنەن ستيلدىڭ پاك، سالتتىڭ دۇرىس بولۋىنا دەيىن... بۇگىنگى جۇڭگودا اعا بۋىندار كۇتكەندەي، «بارلىق جەردە جالىنداعان جاسامپازدىق، بارلىق جەردە كۇن سايىن جاڭارعان العا باسۋ» جارىققا شىعۋدا.
«كوممۋنيستىك پارتيا بولماسا، جاڭا جۇڭگو بولماق ەمەس»، جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى سوعىس ورتىندە تۋعان وسى قىزىل ءان ءالى كۇنگە شىرقالۋدا. ءان ماتىنىندەگى «جاڭا» دەگەن ءسوزدى ماۋ زىدۇڭ جولداس ارنايى قوسقان. كونە دۇنيەنى تالقانداپ، جاڭا جۇڭگو قۇردى، بۇل جۇڭگو كوممۋنيستەرىنىڭ ەلدەن وزىق تۇراتىن، كونەنى وزگەرتىپ، جاڭانى ورناتاتىن توڭكەرىستىك گەنى.
توڭكەرىس بولماي ءىس تىنباس، رۋحسىز دۇنيە جاڭارماس. ءبىز الدىڭعىلار ءجۇرىپ كورمەگەن جول ىزدەۋدەمىز جانە اشۋدامىز. العا تىڭ قادام باسۋ جاڭالىق اشاتىن جىگەر - قايراتتى قاجەت ەتەدى؛ تىڭ بيىككە كوتەرىلۋ وزىنەن وزاتىن باتىلدىقتى قاجەت ەتەدى. توڭكەرىستىك رۋح پەن توڭكەرىستىك ارەكەت توڭكەرىستىك نىسانادا بىرلىككە كەلگەن كەزدە، ونان تاسقىنداعان رۋحتىڭ ۇلى كۇشىنىڭ الماس قامالى، جەڭبەس شايقاسى بولمايتىنى ءسوزسىز.
«ءبىز قاۋلاعان جالىندى ماڭگى ساقتاپ، ماڭگى حالىقتىڭ قىزمەتشىسى، ءداۋىردىڭ اتويشىسى، ۇلتتىڭ تىرەگى بولۋىمىز كەرەك». بۇل ءبىر ءىرى پارتيانىڭ جاڭا ءداۋىردى بەتكە العانداعى وزىنە سەنىمى جانە سانالىلىعى، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ماڭگىلىك ۇلى ءىسىن مۇرات ەتكەن ايبىندى ۇندەۋ.
دايىن تۇرعان تەگىس جول جوق − حاۋىپ - قاتەر مەن سىن - سايىستار الدىندا، جۇڭگو كوممۋنيستەرىندە سونداي ءبىر قايرات، سونداي ءبىر جىگەر بولۋى، جاڭا ۇلى كۇرەسكە كىرىسۋى كەرەك
ماركس: ەگەر كۇرەس توتەنشە ءساتتى ورايلى شارت - جاعدايدا عانا جۇرىلەتىن بولسا، وندا دۇنيە تاريحىن جاساۋ وپ - وڭاي بولىپ قالماي ما؟ − دەپ اتاپ كورسەتكەن.
3 جىلعا جەتپەيتىن ۋاقىت قالدى، ءالى 30 ميلليوننان استام ادام كەدەيلىكتەن قۇتىلعان جوق، ولاردىڭ كوپشىلىگى كەدەيلىكتىڭ ىشىندەگى كەدەيلىكتە، قيىندىقتىڭ ىشىندەگى قيىندىقتا وتىر؛ اۋانىڭ لاستانۋى، سۋدىڭ لاستانۋى، توپىراقتىڭ لاستانۋى سياقتىلار شۇعىل جونگە سالۋدى كۇتىپ تۇر؛ پارتيا ىشىندە يدەيانىڭ كىرشىكسىز بولماۋى، ۇيىمنىڭ كىرشىكسىز بولماۋى، ستيلدىڭ كىرشىكسىز بولماۋى سياقتى كورنەكتى ماسەلەلەر ءالى تۇبەگەيلى شەشىلگەن جوق؛ حالىقارادا ءبىر جاقتىلىق، ساۋدا قورعانىمپازدىعى، جاھاندانۋعا قارسىلىق ۇزدىكسىز بەلەڭ بەرۋدە...
جاڭا داۋىردە، جۇڭگونىڭ الدىنا قويىلعان «ماسەلەلەر تىزىمىندەگى» حاۋىپ - قاتەر مەن سىن - سايىستار اناعۇرلىم شىتىرمان، كۇردەلى. مەملەكەت جاعدايىنا قاراساق، ەكونوميكانىڭ، قوعامنىڭ تۇرلەنۋى كوپتەگەن سىن - سايىستارعا ءدوپ كەلدى، «3 ۇلكەن قامال الۋ شايقاسىنىڭ» قاي - قايسىسى دا ءتىس وڭاي باتپايتىن «قاتتى سۇيەك». دۇنيە ءجۇزىنىڭ جاعدايىن باعامداساق، حالىقارالىق جاعدايدا الماعايىپ وزگەرىس تۋىلىپ، بەلگىسىزدىك فاكتورلار كۇشەيۋدە. پارتيانىڭ جاعدايىن بارلاساق، «ءتورت ۇلكەن سىناق»، «ءتورت ءتۇرلى حاۋىپ» ءالى كورنەكتى.
ۇلى ىستەردىڭ ۇلى بولۋىنىڭ سەبەبى بۇل ءىستىڭ اقيقات ءىسى، زور ءىس بولۋىندا عانا ەمەس، ءىستىڭ تابىستىلىعىن جۇزەگە اسىرۋدا ونىمەن بىرگە جۇرەتىن زور قيىندىقتار مەن سايىستاردى، ءسوز جوق، جەڭىپ شىعۋ كەرەكتىگىندە.
باس شۋجي شي جينپيڭ اسا سالماقتى تاۋقىمەت تانىممەن بۇكىل پارتياعا ۇلى ارماندى جۇزەگە اسىرۋعا دايىن تەگىس جول جوق ەكەنىن ەسكەرتتى. «ءبىز ارى اساتىن ءالى تالاي <قارلى تاۋلار>، <سازدى دالالار> بار، ءبىز الاتىن ءالى تالاي <لوۋشان قامالى> مەن <لازى ساعاسى> بار». جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋى استە قۇر ايعاي - سۇرەنمەن وڭاي - وسپاق جۇزەگە اسا سالمايدى. «پارتيامىز حالىقتى ىنتىماقتاستىرىپ، باستاپ، ءونىمدى تۇردە ەلەۋلى سىن - سايىستارعا توتەپ بەرۋى، ەلەۋلى حاۋىپ - قاتەرلەردەن قورعانۋى، ەلەۋلى كەدەرگىلەردى جەڭۋى، ەلەۋلى قايشىلىقتاردى شەشۋى كەرەك».
اقيقات جولى − بۇرالاڭ.
قازىرگە دەيىن ءجۇرىپ وتكەن جولىندا، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى قيىندىق پەن ماشاقات ىشىندە دامىپ، كەمەلدەندى. پارتيانىڭ باستى قۇرۋشىلارىنىڭ ءبىرى لي داجاۋ: «كەيدە قيىن وتكەل، تار كەشۋگە جولىعامىز، مۇندايدا تەك اسقاق، اقاۋسىز رۋحپەن عانا بۇزىپ وتۋگە تۋرا كەلەدى» دەگەن ەدى. كوممۋنيستەردىڭ كۇرەس جۇرگىزۋ ساپارىندا، توڭكەرىستىك رۋح الاۋ وتىنداي، جارىق شاشقان شامداي الداعى جولدى نۇرلاندىرىپ، العان ماقساتتان تايماي، ۇدەرە العا تارتاتىن ۇلى كۇش جالىنداتتى.
اسا ماشاقاتتى جيڭگاڭشانداعى كۇرەس 2 جىلدان اسا جالعاسىپ، كۇنىنە 60قا جۋىق ارداگەر قۇربان بولدى. 25 مىڭ شاقىرىم ۇزاق جورىقتا، ءار 300 مەتر سايىن ءبىر قىزىل ارميا جاۋىنگەرى قۇربان بولدى.
قيىندىققا باس يمەي، ساتىسىزدىككە ساعىن سىندىرماي، جاپادان دا، ولىمنەن دە قورىقپاي، توڭكەرىسشىلەردىڭ رۋحاني تىرەگىن اسقاقتاتتى، بۇل جۇڭگو كوممۋنيستەرى جالىنداتقان «وتاندى كوركەيتۋ شۇعىلاسى» ەدى.
قىزىل قايىق رۋحىنان باستالىپ، توڭكەرىستىك سوعىس ورتىندە شىڭدالعان جيڭگاڭشان رۋحىن، ۇزاق جورىق رۋحىن، يان - ان رۋحىن، تايحاڭ رۋحىن، قىزىل جارتاس رۋحىن، شيبايپو رۋحىن، سوتسياليستىك قۇرىلىس جىلدارىندا سومدالعان «ەكى بومبى، ءبىر سەرىك» رۋحىن، لەي فىڭ رۋحىن، قۇرىش ادام رۋحىن، جياۋ يۇيلۋ رۋحىن، قىزىل تۋ توعانى رۋحىن، رەفورما جاساپ، ەسىك اشقان جاڭا كەزەڭدە جالىنداعان شياۋگاڭ رۋحىن، ەرەكشە رايون رۋحىن، عارىشقا ادام ۇشىرۋ رۋحىن، تاسقىنعا قارسى تۇرۋ رۋحىن، جەر سىلكىنىسىنە قارسى تۇرىپ، اپاتتان قۇتقارۋ رۋحىن باستان كەشىرگەن... ۇزدىكسىز جالعاسقان، ۇزدىكسىز كەڭەيگەن رۋحتىڭ وسى ۇلكەن دارياسى جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ رۋحاني بيىگىن بەلگىلەپ، كوممۋنيستەردىڭ جەڭىستەن − جەڭىسكە ۇمتىلعان قۇدىرەتتى قوزعاۋشى كۇشىنە اينالدى.
جاڭا باستامادا تۇرىپ، جاڭا ۇلى كۇرەس باستاعان بۇگىنگى تاڭدا، ءبىز نەمەنەگە سۇيەنىپ، حاۋىپ - قاتەرلەر مەن سىن - سايىستاردى جەڭىپ، دۇنيەنىڭ جاڭا حيكىمەتىن جاراتۋدى جالعاستىرامىز؟ مۇنىڭ جاۋابى تاعى سول توڭكەرىستىك رۋحتا.
رۋحتىڭ تۇقىمى بۇرشىك جارسا، الىپ تاستى كوتەرەر كۇش تۋىندايدى.
پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ پارمەندى باسشىلىعىندا، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى مەن جۇڭگو حالقى جاڭا رۋح جالىنداتتى. «بىرەۋى دە كەم بولماسىن» دەيتىن قاجىرلىلىقپەن كەدەيلىكتەن قۇتىلدىرۋدان قامال الۋ شايقاسىن ىشكەرىلەي ورىستەتتىك؛ تاۋ جولىقسا جول اشىپ، سۋ كەزدەسسە كوپىر سالاتىن ارىنمەن رەفورمانى تاباندىلىقپەن جاپپاي تەرەڭدەتتىك؛ «ەڭبەك ماعان جازىلماسا دا، ەڭبەگىم ءسىڭۋى كەرەك» دەيتىن جاۋاپكەرلىكپەن، ەكونوميكانىڭ ساپالى دامۋعا قادام تاستاۋىن ىلگەرىلەتتىك؛ «وپەراتسيا پىشاعىن قولعا الىپ»، ءوز - وزىنە توڭكەرىس جۇرگىزەتىن باتىلدىقپەن «جولبارىستى سوعىپ، شىبىندى دا قاعىپ»، ستيلدى دۇرىستاپ، ءىرىپ - شىرۋگە قارسى تۇرۋدا تەگەۋرىندى كۇيدى ساقتادىق؛ «اشىق اسپان بولمايدى دەگەنگە سەنبەيمىن» دەيتىن بەكىممەن لاستانۋدان ساقتانۋدان جانە ونى جونگە سالۋدان قامال الۋ شايقاسىن جۇرگىزدىك...
پارتيانى جاپپاي قاتاڭ جونگە سالۋ امالياتىندا، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى پارتيانىڭ ساياسي قۇرىلىسىن كورنەكتى ورىنعا قويىپ، ساياسي سەنىمدى نىعايتۋ، «ءتورت تانىمدى» كۇشەيتۋ، پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ بەدەلى مەن ورتالىقتانعان ءبىر تۇتاس باسشىلىعىن قورعاۋ، پارتيانىڭ ساياسي ءتارتىبى مەن ساياسي قاعيداسىن قاتايتۋ، جاڭا جاعدايداعى پارتيانىڭ ىشكى ساياسي تۇرمىسىن كۇشەيتۋ جانە ارناعا ءتۇسىرۋ، پارتيانىڭ ىشكى ساياسي ەكولوگياسىن كىرشىكسىزدەندىرۋ، ستيلدى تۇزەتىپ، ءتارتىپتى قاتايتۋ، ءىرىپ - شىرۋگە قارسى تۇرۋ، سۇرقيا كۇشتەردى جازالاۋ سياقتى جاقتاردا كورنەكتى ونىمدىلىككە قول جەتكىزدى.
قيىنشىلىقتان قورىقپادى، ارىنىنان تايمادى، جىگەرىن مۇقالتپادى، رۋحىن تۇسىرمەدى. پارتيا مەن مەملەكەت ىستەرىنىڭ تاريحي جەتىستىگى مەن تاريحي وزگەرىسىنىڭ استارىندا جۇرتتى تاڭ قالدىرعان تالايلاعان رۋحاني كورىنىستەر جاتىر.
بۇل − ەل قامى ءۇشىن قوسىلعان ۇلەس. ەرەكشە اۋىر تاسقىن اپاتىنا قارسى اتتانعاندا، حۋنان ولكەسى گۋلو قالاسى سانجياڭ قالاشىعى حۋاچياۋ قىستاعى پارتيا باس ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى لي دايۋان ءتىرى قالۋدىڭ ءبىر عانا ورايىن باسقالارعا بەردى. قىستاق تۇرعىندارى ونىڭ ەڭ سوڭعى «مەن قىستاق پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيىمىن، مەن بارايىن» دەگەن ءسوزىن ەستىدى. گۇيجوۋ ولكەسى زۇن - ي قالاسىنداعى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ كادرى، 90 - جىلداردىڭ تۇلەگى شۇي مەي ءۇنحاتىنا «بويىمدا دارمەنىم قالماعانعا دەيىن قۇلشىنامىن، ءوزىمدى اسەرلەندىرگەنگە دەيىن جالعاستىرامىن» دەپ قولتاڭبا قالدىرىپ، ادامداردىڭ نازىك جۇرەك قىلىن تەربەدى. ول نەبارى 25 جاسىندا قايتىس بولىپ، كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋدىڭ ماشاقاتتى جولىنداعى العا باسۋدىڭ ماڭگىلىك جول بەلگىسىنە اينالدى.
بۇل − اينىماس جاۋاپكەرلىك. جۇڭگونىڭ باتىس وڭتۇستىگىندە، جينپيڭ تاۋىنداعى تۋنەلدىڭ ورتا بولىگىندەگى تاۋ باسىنان 2400 نەشە مەتر ارالىقتاعى جەردە قالىڭ تاۋ جىنىسى عارىش ساۋلەسىن توسىپ قالدى ءارى ورتاشا جاسى 30عا تولمايتىن توپتىڭ سىرتقى دۇنيەمەن بايلانىسىنا كەدەرگى كەلتىردى. ولار قاراڭعى ءتۇن قۇشاعىندا «ۇڭگىر ادامى» تۇرمىسىن كەشىپ، دۇنيە ءجۇزىنىڭ قارا زاتىن ىزدەۋ سالاسىنىڭ «نۇر - شۇعىلاسىنا» ۇمتىلدى. جۇڭگو عارىش سالماق ارتتىرۋعا جاتتىعۋ بولمەسىندە، عارىشكەرلەردىڭ جوعارى جىلدامدىقپەن اينالاتىن سەنتردەن تەپكىش اپپاراتتىڭ ىشىندە 40 سەكۋندتا 8 ەسە ارتاتىن اۋىرلىق كۇش ۇدەۋىنىڭ اسەرىندە جاق بۇلشىق ەتىنىڭ ءپىشىنى وزگەرىپ، تىنىس الۋى قيىندادى، ءتىپتى، ەسىنەن ايرىلدى. 20 جىلدان بەرى، ەشبىر عارىشكەر ۋاقىتشا توقتاتۋ كىنوپكاسىن باسىپ كورگەن جوق. بورىشتى ەستە ساقتاعاندىقتان دا ولار ادىلەت ءۇشىن باستارىن ءباي تىكتى...
«ءور اسۋ − قۇرىش قامال دەمە استە وتە الماس، بۇگىن قايتا اسساق تا قادام تالماس». كەزىندە قىزىل ارميا جاۋىنگەرلەرى گۇيجوۋدىڭ زۇن - ي قالاسىنداعى لوۋشان اسۋىندا قابىرعادان قان كەشە سوعىسىپ، جۇڭگو توڭكەرىسىندە تاريحي بەت بۇرىستى جارىققا شىعاردى. بۇگىندە گۇيجوۋ مەن چۇڭچيڭ اراسىنداعى «كوپىر باسى بەكىنىسى» سانالاتىن وسى جەر جوعارى جىلدامدىقتى تەمىر جول داۋىرىنە قۇلشىنا قادام تاستادى. سىچۋاننىڭ گۋاڭحان قالاسى كەزىندە الدىمەن قيمىلداپ، حالىق كوممۋناسى ءتۇزىمىن الدىمەن جولعا قويىپ، اۋىل - قىستاق رەفورماسىنىڭ ءۇنىن الدىمەن قاتقان ەدى. بۇگىندە «كوللەكتيۆ مال - مۇلىك جارنا ءتۇزىمى» رەفورماسىن الدىمەن ورىستەتىپ، جاڭا كەزەكتەگى اۋىل - قىستاق رەفورماسىنىڭ جاعدايىن اشۋىنا جول اشتى.
جۇڭگونىڭ ۇلان - بايتاق دالاسىندا جاڭا ۇلى كۇرەسكە دەم بەرىپ، جاڭا توڭكەرىستىك امالياتقا ات سالىسىپ، جاڭا ءداۋىردىڭ ايبىندى سيمفونياسى ورىندالۋدا.
رۋح الاۋى جالعاستىرىلىپ، كۇش - قۋات جالىنداۋدا. 97 جىلداعى العاشقى ماقسات جاقۇتتاي جارقىراپ، تاريح ءۇنى ۋاقىت پەن كەڭىستىكتى شارلاپ، بولاشاققا باستاۋدا − «ءارقانداي قيىنشىلىق پەن كەدەرگىنى بۇكىل ەل حالقىمەن بىرگە، ءسوز جوق، جەڭە الساق، جۇڭگونىڭ تاريحي مىندەتى ورىندالادى».
تاريح ەرلىكپەن العا باسۋشىلاردى عانا ەسكە تۇسىرەدى − شۇعىلالى تابىستار مەن نۇرلى بولاشاق الدىندا، جۇڭگو كوممۋنيستەرى ءوزىن ساقتاندىرىپ، ءوزىن ىنتالاندىرىپ، رۋحاني بويكۇيەزدىكتەن ساقتانىپ، توڭكەرىستى سوڭىنا دەيىن جۇرگىزدى
شاڭحايداعى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ 1 - قۇرىلتايى اشىلعان جەردەگى ەسكەرتكىش سارايداعى «قاراپايىم باستالعانىمەن، ىقپالى زور» دەگەن ارناۋ ءسوزدىڭ سالماعى ەرەكشە، ەكسكۋرسيالاي كەلگەندەر توقتاي قالىپ ءسوزدى وقي جونەلەدى.
2017 - جىلى 10 - ايدىڭ 31 - كۇنى پارتيانىڭ 19 - قۇرىلتايى جابىلىپ نەبارى ءبىر اپتادان كەيىن، باس شۋجي شي جينپيڭ ج ك پ ورتالىق كوميتەتى ساياسي بيۋروسىنىڭ تۇراقتى مۇشەلەرىن باستاپ وسى اراعا كەلىپ، ارناۋ ءسوز الدىندا ەرەكشە اسەرلى سەزىممەن بىلاي دەدى: پارتيامىز حالىقتى ىنتىماقتاستىرىپ جانە باستاپ، كۇللى دۇنيەنى جالت قاراتارلىق ۇلى تابىستارعا قول جەتكىزدى، بۇل ماقتانىش ەتۋىمىزگە جانە داڭق سەزىنۋىمىزگە ابدەن تاتيدى. سونىمەن بىرگە، ىستەردىڭ دامۋى ماڭگى باقي جالعاسادى، كوممۋنيستەردىڭ اۋەلگى ماقساتى ماڭگى وزگەرمەۋى كەرەك. تەك اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاعاندا عانا تاريحتىڭ ءۇمىتىن اقتاۋعا، اعا بۋىنداردىڭ ءۇمىتىن اقتاۋعا، سوندا عانا جۇرت تىلەگىنە يە بولۋعا، ءداۋىردىڭ يەسىنە اينالۋعا، سوندا عانا يگى ىستەر تىندىرىپ، يگى ناتيجەلەرگە قول جەتكىزۋگە، ەرلىكپەن العا ۇمتىلۋعا بولادى.
بۇل سوزدە جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ شاعىننان زورايىپ، السىزدەن قۇدىرەتتەنۋى جونىندەگى ماقتانىشى مەن داڭقى جاتىر، اسىرەسە، بۇكىل پارتياعا تاۋقىمەت تانىمىن كۇشەيتىپ، جاڭا داۋىردە اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاي، بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاپ، ماڭگى كۇرەس جۇرگىزۋدى ەسكەرتتى.
«زاڭدىلىعىن بىلمەي ىستەۋدەن اسقان قاتەر جوق». ەڭ ۇلكەن حاۋىپ - قاتەر − حاۋىپ - قاتەردى ەلەمەۋ. ەڭ ۇلكەن داعدارىس − رۋحاني بويكۇيەزدىك.
تاريح − ەڭ جاقسى وقۋلىق. 1945 - جىلى جۇرت جەڭىستى الاقايلاپ، تويلاۋعا دايىندالىپ جاتقاندا، ماۋ زىدۇڭ پارتيانىڭ 7 - قۇرىلتايىندا «پارتيا ىشىندەگى جارىققا شىققان تورىعۋ پسيحيكاسى، قالجىراۋ ەموتسياسى» سياقتى 17 قيىنشىلىقتى كورسەتىپ بەردى. 4 جىلدان كەيىن ازاتتىق ارميانىڭ ميلليون قولدىق ايبىندى قوسىنى چاڭجياڭنان وتكەندە، «توزعان جاۋدى كەزىندە جويۋ كەرەك وكشەلەپ، ءجون بولمايدى شياڭ يۇيشا قۇرعاق اتاق كوكسەمەك» دەگەن ولەڭ جولدارىن جازىپ، بۇكىل ارميانى ماساتتانباي، تاريحي ورايدى كۇتىپ وتىرماي، توڭكەرىستى سوڭىنا دەيىن جۇرگىزۋگە ۋادە بەرۋگە شابىتتاندىردى.
جاڭا داۋىرگە وتكەندە، باس شۋجي شي جينپيڭ توڭكەرىستىك رۋحتى باستان - اياق ساقتاپ، «استە قازىرگىنى قاناعات ەتپەۋ، جان تىنىشتىعىن كۇيتتەمەۋ، قۋانعاندا قايعىنى ۇمىتپاۋ كەرەكتىگىن» قايتا - قايتا باسا دارىپتەدى.
پارتيانىڭ 18 - قۇرىلتايىنان بەرى، جۇڭگو كوممۋنيستەرى «ارىندى جىگەر»، «جان قيارلىق رۋحپەن» ۇزاق ۋاقىتتان بەرى شەشۋدى ويلاپ كەلسە دە شەشىلمەگەن كوپتەگەن قيىن ماسەلەلەردى شەشتى، وتكەندە ىستەۋدى ويلاسادا ىستەلمەگەن كوپتەگەن كەلەلى ىستەردى تىندىردى.
بۇگىنگى تاڭدا جۇڭگو دۇنيە جۇزىندەگى 2 − ۇلكەن ەكونوميكالىق تۇلعاعا، ءبىرىنشى ۇلكەن ونەركاسىپ ەلىنە، ءبىرىنشى ۇلكەن زات ساۋدا مەملەكەتىنە، ءبىرىنشى ۇلكەن شەتەل اقشاسى قورى مەملەكەتىنە، دۇنيە ەكونوميكاسىنىڭ ماڭىزدى قوزعالتقىشىنا اينالدى... دامۋ جەتىستىكتەرى كوز تارتىپ، جۇڭگوشا سوتسياليزم بۇرىن بولماعان نۇرلى بولاشاقتى ايگىلەدى.
ءجۇز شاقىرىمدىق جولدىڭ توقسان شاقىرىمىن باسساڭ دا، ءالى جولدامىن دەپ ءبىل. «اسپان استى تىنىشتالا قالسا دا، قۇنتتى، اباي بولۋ كەرەك، داندايسىپ، جايلانا قالساڭ، ءسوز جوق، جەڭىلەسىڭ».
اۋداندىق كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋگە، وركەندەتۋگە باسشىلىق ەتۋ گرۋپپاسىنىڭ «قوس گرۋپپا باستىعى» بولعان حىبەي ولكەسى ۋيشيان اۋداندىق پارتكومنىڭ بۇرىنعى شۋجيى مەن اۋدان اكىمى ءبىر جىل بويى باسشىلىق القانىڭ جيىنىن اشپاعان؛ جوعارى دارەجەلى ءتارتىپ تەكسەرۋ كوميتەتى ءبىر جاقتى ەتۋگە تاپسىرعان 378 ماسەلە دەرەگىنىڭ ۋيشيان اۋدانى 66سىن عانا تەكسەرىپ ءبىر جاقتى ەتكەن... تاياۋدا ۋيشيان اۋداندىق پارتكومنىڭ شۋجيى مەن اۋدان اكىمى ستيلدىڭ شىنايى بولماۋى سەبەبىنەن مىندەتىنەن قالدىرىلدى.
سوڭعى جىلدارى كەيبىر كادرلار وتكەندەگى ناتيجەلەرىن، كوز الداعى تابىستارىن قاناعات ەتىپ، داندايسىپ، ءماز - ءمايرام بولىپ، توقىراپ، ىلگەرى باسپاي، گۇلدەنۋدىڭ استارىنداعى كومەسكى قاتەردى تاني المادى، ءتىپتى، تانىعىسى كەلمەدى؛ كەيبىر كادرلار تىنىش قانا ورىندى يەلەپ الىپ، قاربالاس جۇمىس ىستەگەنسىپ، ەز مالتالىقپەن كۇن وتكىزدى، اس ءىشىپ اياق بوساتىپ، قولىنان ءىس كەلمەدى؛ كەيبىر كادرلار «مۇددەنىڭ» بۇعاۋىنان شىعا الماي، ءوزىنىڭ ەسكى سۇردەگىنە مۇمكىندىك پەن شىعار جول ىزدەدى. ەڭبەك جازىلماسا ىستەگىسى كەلمەۋ، قورقىپ باتىلى بارماۋ، پايداسى بولماسا ىستەمەۋ سياقتى كەرەناۋ ستيلدەرگە بوي الدىرىپ، دامۋ ورايىنا كەسىرىن تيگىزىپ قانا قويماي، پارتيا ستيلىنە، ۇكىمەت ستيلىنە داق كەلتىردى.
«اعىسقا قارسى جۇزگەندە ەسكەكتى بار كۇشپەن العا قاراي ەسۋ كەرەك، استە بوساڭسۋعا بولمايدى. جەڭىسكە جەتۋگە از قالعان كەزدە ءارى قيىندىقتان قامال الۋ كەزىندە جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ مۇشەلەرى قانداي رۋحاني كۇيمەن ۇزدىكسىز العا باسۋى كەرەك؟
باس شۋجي شي جينپيڭ «ءارى تولىق سەنىم بولۋ، ءارى اسا بايىپتى بولۋ كەرەك» دەگەن ءسوزى ارقىلى ماقتانىش تۇتۋ، ءبىراق توقمەيىلسىمەۋ رۋحاني كۇيىن، سەنىم بولۋ، ءبىراق ماساتتانباۋ ساقتىق سانالىلىعىن؛ ءۇش «استە بولماۋ»، ياعني «جەڭىسكە جەتۋ سەبەپتى داندايسۋعا استە بولمايدى، ناتيجەگە جەتۋ سەبەپتى بويكۇزدىككە سالىنۋعا استە بولمايدى، قيىنشىلىققا جولىعۋ سەبەپتى شەگىنشەكتەۋگە استە بولمايدى دەگەن ءسوزى ارقىلى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى مۇشەلەرىنىڭ رۋحاني كۇيىندەگى «ۇنامسىز تىزىمدىكتى» كورسەتتى.
جۇڭگونىڭ ءىسىن جاقسى ىستەۋدىڭ تەتىگى پارتيادا. تەك ءوزىمىزدى شىڭداعاندا عانا جۇكتى كوتەرە الامىز، بورىشتى ارقالاي الامىز. بيلىك باسىنداعى پارتيادا قانداي رۋحاني كۇي بولسا، سول ەلدە سونداي كۇي بولادى.
ەڭ تەرەڭ توڭكەرىس وزىنە توڭكەرىس جاساۋ، ەڭ باعالى رۋح وزىنە توڭكەرىس جاساۋ رۋحى. جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ ۇلىلىعى وزىندە ساقتالعان كورنەكتى ماسەلەلەرگە باتىلدىقپەن بەتپە - بەت كەلىپ، پارتيانىڭ اقاۋسىز تۇلعاسىن شىرىتەتىن بارلىق ۆيرۋستاردى ۇزدىكسىز الاستاپ، باتىلدىقپەن وزىنە توڭكەرىس جاساۋ رۋحى ارقىلى ءوزىن سومداۋىندا جانە شىڭداۋىندا.
باس شۋجي شي جينپيڭ مىنالاردى اتاپ كورسەتتى: پارتيانىڭ ساياسي قۇرىلىسى ماڭگىلىك تاقىرىپ. ساياسي باعداردى ءدال يگەرىپ، پارتيانىڭ ساياسي باسشىلىعىنا تاباندى بولىپ، ساياسي نەگىزدى بەكەمدەپ، ساياسي ەكولوگيانى قورعاپ، ساياسي حاۋىپ - قاتەردەن ساقتانىپ، ساياسي قاسيەتتى ماڭگى ساقتاپ، ساياسي قابىلەتتى جوعارىلاتىپ، پارتيامىزدىڭ ۇزدىكسىز دامۋىنا، زورايۋىنا، جەڭىستەن جەڭىسكە جەتە بەرۋىنە ماڭىزدى كەپىلدىك ازىرلەۋ كەرەك.
«ەجەلدەن بەرى ۇلى ناتيجە جاراتقانداردا ەلدەن ەرەك قابىلەت بولۋمەن بىرگە، باتىلدىقپەن ماسەلەگە تىكە قارايتىن، ماسەلەنى شەشەتىن ەرلىك جانە قاجىماس ەرىك - جىگەر بولعان». بيىل تيانجين قالاسى ءىس تىندىرماۋ، جاۋاپكەرلىكتى ارقالاماۋ ماسەلەسىن ارناۋلى جونگە سالۋدىڭ 3 جىلدىق ارەكەتىن باستادى، 1 - ايدان 4 - ايعا دەيىن ءىس تىندىرماۋعا، جاۋاپكەرلىكتى ارقالاماۋعا قاتىستى 290 ماسەلەنى تەكسەرىپ ءبىر جاقتى ەتتى، 310 ادامدى جاۋاپقا تارتتى؛ حىنان ولكەسى «سەمسەردى» مونتانىلىققا توتەپ بەرۋ، ناقتى ءىس تىندىرماۋ سياقتى ماسەلەلەرگە كەزەدى. تاياۋدا ج ك پ ورتالىق كوميتەتىنىڭ كەڭسەسى «قالىڭ كادرلاردى جاڭا داۋىردە جاڭا جاۋاپكەرلىك ارقالاپ، تىڭ ىسكەرلىك كورسەتۋگە ونان ارى ىنتالاندىرۋ جونىندەگى پىكىردى» باسىپ تاراتتى، مۇنداعى ماقسات − بويكۇيەزدەردى جازالاپ ساقتاندىرىپ، ءىس ىستەگىسى كەلەتىن، ءىس ىستەي الاتىن، ءىس تىندىرعان كادرلارعا وراي، تۇعىر ازىرلەپ، توتەنشە بەرىك تەمىر سوعۋشىلاردى شىڭداۋ.
بۇگىنگى ج ك پ 1 - قۇرىلتايىنىڭ ءماجىلىس ورنى ەسكەرتكىش سارايى ورنالاسقان «شيڭيە جولى 76 - ءنومىرى» 97 جىلدىڭ الدىندا «ۋاڭجى جولى 106 - ءنومىر» دەپ اتالاتىن. «ۋاڭجىدان» «شيڭيەگە» دەيىن جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ مۇشەلەرى وتاندى قۇتقارىپ، ەلدى كوركەيتۋ مۇراتىن ورناتۋدان ۇلتتىڭ ۇلى گۇلدەنۋگە اياق باسۋىنا جەتەكشىلىك ەتۋدەي ۇلى بارىسقا كۋا بولدى.
جاڭا داۋىردەگى «ۋاڭجى» جانە «شيڭيە» ءالى دە جالعاسۋدا، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى مۇشەلەرىنىڭ «ەمتيحانعا قاتىناسۋى» ماڭگى جالعاسۋدا، تيتتەي دە رۋحاني بويكۇيەزدىككە سالىنۋعا بولمايدى، تەك عانا بىلەك سىبانىپ، قايراتتانا ىستەپ، ايبىندى جوبانى سوڭىنا دەيىن جاساۋ كەرەك.
جاڭا داۋىردەگى ەمتيحان تاپسىرۋشىلار − جاڭا ساپارعا ءدوپ كەلىپ وتىر، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ مۇشەلەرى قايتپاس ەرىك، جاستىق جالىن، قاھارماندىق جىگەر ارقىلى داۋىرگە لايىق جاڭا ناتيجە جاراتاتىن بولادى
1949 - جىلى 3 - ايدىڭ 23 - كۇنى تۇستەن بۇرىن پارتيا ورتالىق كوميتەتى شيبايپودان بەيجيڭگە اتتانعان كەزدە، ماۋ زىدۇڭ: «بەيجيڭگە بارىپ ەمتيحان تاپسىرامىز، رۋحاني كۇي جاقسى بولماسا قايتىپ بولادى؟» دەگەن بولاتىن.
كوزدى اشىپ - جۇمعانشا وتە شىققان 69 جىلدا وسىناۋ جۇڭگونىڭ بايتاق دالاسىندا جاڭا ءداۋىردىڭ ەمتيحان قاعازى الدىمىزدا تۇر.
وسى ۇرپاق جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ مۇشەلەرى تاعى قانداي رۋحاني كۇيمەن جاڭا ءداۋىردىڭ «ۇلكەن ەمتيحانىن» قارسى الۋى كەرەك؟
«ءداۋىر ەمتيحان الۋشى، ءبىز ەمتيحان تاپسىرۋشى، حالىق ەمتيحان تەكسەرۋشى». باس شۋجي شي جينپيڭ: «ءسوز جوق، اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاي، بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاپ، قايراتتانا العا ۇمتىلىپ، جاڭا داۋىرگە ءتان شۇعىلالى ناتيجەنى قۇلشىنا جاراتايىق!» دەپ كەسەتىپ جاۋاپ قايتاردى.
تاڭ شىعىستان اعارىپ اتتى، الداعى جول الىس.
جاڭا ءداۋىردىڭ ۇزاق جورىعىندا بىزدە العا ۇمتىلاتىن مويىماس ەرىك - جىگەر بولۋ كەرەك −
«قاي - قاشان دا شايقاسقا، ءسوز جوق، مەن بارامىن، مەن بارسام، ءسوز جوق، جەڭىسكە جەتەمىن! دەگەن دايىندىق بولۋ كەرەك». ءار رەتكى كەزەك اۋىستىرۋدا «قۇرىش قوسىن» اتالعان داچيڭ مۇناي الابىنىڭ قۇدىق رەمونتتاۋ 107 - اترەتىنىڭ وسى ۇرانى بەينە سالت سياقتى «عۇمىرىم 20 جىل قىسقارسا دا، باسىمدى ءباي تىگە وتىرىپ ۇلكەن مۇنايلىقتان قامال الامىن دەيتىن «داچيڭ رۋحىن» ۇرپاقتان ۇرپاققا جالعاستىرۋدا.
«قۇرىش ادام ۋاڭ جينشي جولداستىڭ ەسكەرتكىش سارايىندا» شياڭگاڭدىق ءبىر پروفەسسور ءسوز قالدىرۋ داپتەرىنە بىلاي دەپ جازادى: «ەگەر بارلىق جۇڭگولىقتار قۇرىش ادام رۋحىنان ۇلگى السا، وندا 21 - عاسىر جۇڭگولىقتارعا ءتان بولادى».
كەشەگى قان مەن ءورت سىناعى، ماشاقات پەن قاسىرەت كۇرەسى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى مۇشەلەرىنىڭ ەرەكشە بولاتتاي تۇلعاسىن سومدادى. بۇگىن تاريح ەكى ۇداي بولۋشىلاردى، قاراپ تۇرۋشىلاردى، بويكۇيەزدەردى، السىزدەردى مۇسىركەمەيدى، تەك توڭكەرىستىك رۋحتى ساۋلەلەندىرگەندە، اسقاق تەبىن بولعاندا عانا كەزەڭنەن قامال الىپ، بولاشاق جەڭىسكە قول جەتكىزۋگە بولادى.
جاڭا ءداۋىردىڭ ۇزاق جورىعىندا بىزدە تىرشىلىك تىنىسى قاۋلاعان جاستىق جالىن بولۋ كەرەك −
«توڭكەرىسشىلەر ماڭگى جاس». جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ماڭگىلىك ۇلى ءىستى مۇرات تۇتادى، 100 جىل ءدال كەمەلىنە كەلگەن شاعى.
ەندى عانا داشۋە تاۋىسقان لي گۇيجى ەكى جارىم كۇن پويەزعا جانە ءبىر كۇن اۆتوكولىككە وتىرىپ، وقۋ - اعارتۋ بويىنشا كومەكتەسۋ ءۇشىن شينجياڭنىڭ چەرشەن اۋدانىنا كەلگەن بولاتىن، 18 جىل تاباندىلىق كورسەتكەن ول «جاستىق ورالدى وكىنىشسىز وتكىزۋ» سەرتىن ىسكە اسىردى. سول جىلدارى ول 22 جاستا بولاتىن.
قىستاق تۇرعىندارىنىڭ كەدەيلىكتەن قۇتىلىپ اۋقاتتانۋىنا كومەكتەسۋ ءۇشىن، سىچۋان ولكەسىنىڭ مەيگۋ اۋدانى سىجي قىستاعىنىڭ ءبىرىنشى شۋجيى جياڭ فۋ - ان ەرتە تۇرىپ، كەش جاتىپ، تاۋ اسىپ، سۋ كەشىپ، ءبىر جىلدا ءۇش بىردەي اياق كيىمدى توزدىرىپ، اقىرى شەكتەن تىس شارشاۋدان تۇتقيىل قازا بولدى. سول جىلى ول 26 جاستا ەدى.
ولار جۇرەگى اسقاق سەزىمگە تولى جاس كوممۋنيستەر. ولار تاپجىلماي تابان تىرەۋ مەن جاڭالىق اشۋ، كۇرەس جۇرگىزۋ مەن قۇرباندىق بەرۋ ارقىلى قۇرباندار ارمانداعان «جاس ءومىرىم ارقىلى جاستىق جالىنعا تولى جانۇيا، جاستىق جالىنعا تولى مەملەكەت، جاستىق جالىنعا تولى ۇلت تۇلعالاۋدى» امالياتتا ايگىلەدى.
وسىناۋ رۋح «شارۋاشىلىق قۇرۋشىلار» توپتاسقان ارمان قالاشىقتارىندا، كوكتەم تولقىنى تۋلاعان شيۇڭ - ان جاڭا رايونىندا، نىق قاداممەن ۇزاقتى بەتكە العان «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدا» شۋاق توككەن كەزدە ... ءبىز، ءسوز جوق، «بولاشاق جايلى باس قاتىراتىن» «قاساڭدىقتاردى بۇزۋعا باتىل» «جاس ورەن جۇڭگونى»، دۇنيە ءجۇزىنىڭ وركەنيەتى، ادامزاتتىڭ باقىتى ءۇشىن قۇلشىناتىن «جاستىق جالىنعا تولى جۇڭگونى» تۇلعالايمىز.
جاڭا ءداۋىردىڭ ۇزاق جورىعىندا بىزدە ۇلەس قوساتىن، جان قيارلىقپەن قۇرباندىق بەرەتىن قاھارماندىق جىگەر بولۋ كەرەك −
100 جىلدىق گۇلدەنۋ ۇلى ءىسى جولىندا تالاي - تالاي كوممۋنيستەر ەرلىكپەن باسىن ءباي تىكتى. جاڭا ءداۋىر ءالى دە قاھارماندار تولاسسىز جارىققا شىعاتىن ءداۋىر. «باسىن ءباي تىككەن ەسىل ەر» ليۋ جۇنبو تاس ارقالاپ تاۋ اسىپ، ءومىرىنىڭ ەڭ سوڭعى مينۋتتارىنا دەيىن تىنىم تاپپادى؛ «دارقان جۇرەك يەسى» حۋاڭ دانيان بار قايراتىن سالىپ، عىلىم - تەحنيكا ارقىلى وتانعا جاۋاپ بەرۋدىڭ نۇرلى شام − شىراعىن جاقتى؛ «جاڭا يۇيگۇڭ» لي باۋگو تايحاڭ تاۋىنا تەرەڭ تامىر تارتىپ، تاۋدان دا مىعىم تاباندىلىقپەن بۇقارانىڭ كەدەيلىكتەن قۇتىلىپ، اۋقاتتانۋىنا كومەكتەستى...
ولار الاۋلاعان جالىنعا اينالىپ، باسقالارعا نۇرىن توكتى. ولار بەرىلە ەگىن سالعانىمەن، ءونىم الۋعا قاتىناسپادى. ولار تاريح دوڭعالاعىنىڭ تولاسسىز العا باسۋىن ىلگەرىلەتتى، ءبىراق تاريح شاڭىندا كومىلىپ قالۋعا رازى بولدى.
مىنە بۇل ۇلتتىڭ ارقاۋى، ۇلتتىڭ ءۇمىتى.
مەملەكەت ءانىن ايتقان ساتتە جانارىمىز نەلىكتەن ىستىق جاسقا تولادى، حالىق قاھارماندار ەسكەرتكىشى الدىندا تۇرعان كەزدە جۇرەگىمىز نەلىكتەن تولقيدى؟ نە ءۇشىن شىنجوۋ الەم كەمەسى عارىشقا كوتەرىلگەن كەزدە كوكىرەگىمىز سەنىمگە تولىپ، جوعارى قارقىندى پويەز زىمىراعان ساتتە شەكسىز ماقتانىش سەزىنەمىز؟ ءبىز شەتەلدەن مۇھاجىرلاردى وتانعا قايتارۋ ورىندارىندا، جەر سىلكىنىسىنە قارسى اتتانىپ اپاتتان قۇتقارۋدىڭ الدىڭعى شەبىندە نەلىكتەن «كومپارتيا جاساسىن» دەپ اسقاق ۇران شاقىرامىز؟ ويتكەنى توڭكەرىسشىلدەردىڭ، كۇرەسكەرلەردىڭ رۋحاني كۇش - قۋاتى الدەقاشان قان تامىرىمىزعا ءسىڭىپ، ءبىزدىڭ ورتاق رۋحاني مەكەنىمىزگە اينالعان.
رۋح بار جەردە جان دا، ومىرشەڭدىك تە، كۇش - قۋات تا بولادى. بولاشاققا كوز جىبەرگەندە، قۇدىرەتتى جۇڭگو ءوز بويىنا بىتە قايناسقان ۇلتتىق رۋحتان ايرىلا المايدى؛ قۇدىرەتتى بيلىك باسىنداعى پارتيا دا جاڭا توڭكەرىستىك رۋح ەسكەرتكىشىن اسقاقتاتا ورناتادى.
مۇرات - سەنىم ارقىلى توڭكەرىستىك رۋحتىڭ كالتسيىن تولىقتايىق.
ءبىزدى توڭكەرىستىك جىگەردەن ماڭگى جازباي، جەڭىس پەن ساتتىلىكتەردە ماقتانۋعا بوي ۇرعىزباعان، دەگبىرىمىزدى قاشىرماعان، قيىنشىلىقتار مەن مۇشكىل جاعداي كەزدەرىندە سۇلكىنىمىزدى تۇسىرمەگەن، تابانسىزدىق جاساتپاعان نارسە نە؟ كەدەيلىكتەن قۇتىلدىردان قامال الۋدىڭ الدىڭعى شەبىندەگى نەگىزگى ساتى كادرلارىنان سۇراپ كورەلىك، پارتيا تۋى الدىندا ايبىندى سەرت بەرگەن جاڭا پارتيا مۇشەلەرىنەن سۇراپ كورەلىك، ناعىز ماركسيزمشىلدەر بىلاي دەپ ايبىندى جاۋاپ قايتارادى: توڭكەرىستىك مۇراتىمىز بارىنەن بيىك. مۇرات وزىمشىلدىكتى الاستايدى، سەنىم قورقىنىشتى سەيىلتەدى. مۇرات - سەنىمدى باستان - اياق بەكەمدەگەندە، كوممۋنيستەردىڭ قايتپاس جىگەرىن شىڭاپ، كەدەرگىلەردى جويىپ، ۇدەرە العا تارتا الامىز.
اۋەلگى ماقساتتان جازباي، توڭكەرىستىك رۋحتىڭ نەگىزىن بەرىكتەيىك.
ج ك پ ورتالىق كوميتەتى وتكەندە جىڭ دىرۇڭعا «مەملەكەتتىك تاڭداۋلى كوممۋنيست» اتاعىن بەردى. وسى ءبىر قىزىل نازارياشى ءومىر بويى ماركسيزمدى مۇرات تۇتىپ، ماركسيزمگە سەنىپ، ءومىر بويى ماركسيزمدى زەرتتەدى، ۇگىتتەدى. اۋرۋ توسەگىندە ەس - ءتۇسسىز جاتقان قارت ارالىقتا ەسىن جيعان ساتتە وتباسىنداعىلاردى شاقىرىپ، ولارعا: «وقۋشىلارىما ايتىپ قويىڭدار، اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاسىن... » دەپ تاپسىردى. ءبىر ساياسي پارتيا قۇددى ءبىر ادام سياقتى، ەڭ قىمباتتىسى سول ىستىق پەن سۋىقتى ابدەن باسىنان كەشىرسە دە شىن نيەت، رياسىز كوڭىل كۇيىن ساقتاي ءبىلۋ. تەك اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاعاندا عانا، مىزعىماس تاباندىلىقپەن پارتيا مەن حالىقتىڭ ىستەرى ءۇشىن اقتىق دەمىمىزگە دەيىن كۇرەس جۇرگىزە الامىز.
شىنايى يگەرىپ، ناقتى ىستەۋ ارقىلى توڭكەرىستىك رۋحتىڭ جان جۇيەسىن سومدايىق.
لياۋنيڭ ولكەسى فىڭچىڭ قالاسى داليشۋ قىستاعىنداعى 10 مىڭ مۋلىق جەمىس باقشاسىنىڭ ەڭ بيىك جەرىندە 10 مەترگە تاياۋ بيىكتىكتەگى «干ءارپى فورماسىنداعى تاقتا» قارت شۋجي ماۋ فىڭمەيدىڭ قىستاق حالقىن باستاپ 30 جىل قاجىماي - تالماي، شىنايى ىستەگەن، جاپالىلىقپەن ىستەگەن جان تەبىرەنتەرلىك اڭگىمەلەرىن بايانداپ تۇر. ماۋ فىڭمەي كوزىنىڭ تىرىسىندە «مىڭ ايتقاننان گورى ىستەگەن ءبىر ءىسىڭ ارتىق» دەگەن بولاتىن. بۇل ءسوز قاراپايىم بولعانىمەن ويى تەرەڭدە جاتىر: رۋح امالياتتى ىلگەرىلەتەتىن كۇش، اماليات رۋحتى شىڭايتىن تەمىر ءتوس. جۇڭگو ارمانىن جۇزەگە اسىرۋدا تەك عانا تاباندىلىقپەن قايراتتانا ىستەپ، ءىس تىندىرىپ، جاڭا جول اشۋ كەرەك.
جاڭا ءداۋىردىڭ رۋحاني ارقاۋىن كوتەرگەن جۇڭگو كوممۋنيستەرى سان ميلليونداعان جۇڭگو حالقىن باستاپ، كەدەرگىلەردەن تايسالماي ءوتىپ، اسقاق جىرمەن العا ىلگەرىلەپ، داۋىرگە ساي جاڭا ناتيجەلەر جاراتا بەرمەك!
جاۋاپتى رەداكتورى : مۇحيت امانتاي ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
