شينجياڭداعى ۇلتتار − جۇڭحۋا ۇلتى شاڭىراعىنىڭ تامىرلاس مۇشەلەرى
2018.11.16 13:39 كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى
ەلىمىز ءبىر تۇتاس كوپ ۇلتتى مەملەكەت، كوپ ۇلت − ەلىمىزدىڭ ءبىر ۇلكەن ەرەكشەلىگى. ۇزاق ۋاقىتتىق تاريحي بارىستا ۇلتتار وتانىمىزدىڭ كورىكتى تاۋ - وزەندەرىن، كەڭ - بايتاق الابىن بىرگە يگەرىپ، جۇڭگونىڭ ۇزاق تاريحىن، جۇڭحۋانىڭ شۇعىلالى مادەنيەتىن بىرگە جاراتىپ، تەڭ، ىنتىماقتى، قارايلاسىمدى، جاراسىمدى ۇلت قاتىناسىن قالىپتاستىردى. ۇزاق ۋاقىتتان بەرى، ۇلتتىق بولشەكتەۋشى كۇشتەر شينجياڭ وڭىرىندەگى ۇلتتار «جۇڭحۋا ۇلتى ەمەس»، «ۇيعۇرلار − تۇرىكتەردىڭ ۇرپاعى» دەگەن سياقتى ساندىراقتاردى كوككە كوتەرىپ، شينجياڭ وڭىرىندەگى ۇلتتاردىڭ تاريحى مەن ۇلت قاتىناسىن ورەسكەل بۇرمالاپ، توتەنشە ناشار ىقپال تۋدىردى. بۇل جونىندە، ءسوزسىز، ماركسيزمدىك ۇلت كوزقاراسىنا تاباندى بولىپ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ شينجياڭداعى ۇلتتارمەن ءوزارا بايلانىسىنىڭ تامىرىنان شينجياڭداعى ۇلتقا قاتىستى ماسەلەلەرگە عىلمي جاۋاپ بەرۋ كەرەك، بۇل ءبىزدىڭ جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ قالىپتاسۋى مەن دامۋىن دۇرىس تانىپ، شينجياڭ وڭىرىندەگى ۇلتتاردىڭ جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ قۇرامداس بولىگى ەكەندىگىن تەرەڭ ءتۇسىنىپ، جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەكەمدەۋىمىز جونىنەن ماڭىزدى مانگە يە.
ءبىرىنشى، جۇڭحۋا ۇلتى ۇلى شاڭىراعىنىڭ قالىپتاسۋى مەن دامۋى بارىسىندا شينجياڭداعى ۇلتتاردى قامتىعان جۇڭحۋا ۇلتى تۇگەلدەي ۇلەس قوستى
جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ قالىپتاسۋى مەن دامۋى − تاريحي سوزسىزدىك. سوناۋ العاشقى قوعامدا جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ اتا - باباسى جۇڭگونىڭ بايتاق دالاسىندا ءوسىپ - ءونىپ، تىرشىلىك ەتىپ، تايپالاردى نەمەسە تايپالىق وداقتاردى قالىپتاستىردى. مۇنىڭ ىشىندە دامۋ دەڭگەيى ءبىرشاما جوعارى، كۇش - قۋاتى ءبىرشاما مىعىم، ىقپالى ءبىرشاما كۇشتى بولعانى حۋاڭحى الابىنداعى شيا، شاڭ، جوۋ. ۇزاق ۋاقىت بويى توڭىرەكتەگى ەتنيكالىق توپتارمەن كوپ نەگىزدە توعىسۋ ارقىلى، وتە - موتە، چۇنچيۋ - جانگو داۋىرىندەگى 500 جىلدان اسا ۋاقىتقا جالعاسقان اۋمالى - توكپەلى كەزدە ارالاسۋ جانە توعىسۋ ارقىلى بىرتىندەپ حۋاشيا ۇلتى قالىپتاستى. چين، حان داۋىرلەرىنە جەتكەندە توڭىرەكتەگى ەتنيكالىق توپتارمەن ىشكەرىلەي توعىسىپ ءبىر تۇلعاعا اينالىپ، ورتا جازىقتاعى حالقى ەڭ كوپ حانزۋ ۇلتىن قالىپتاستىردى ءارى وسىدان باستاپ جۇڭگونىڭ تاريحي ۇردىسىندەگى تۇلعالىق ۇلتقا اينالدى. تۇرلىشە تاريحي مەزگىلدەردە ءوندىرىس فورماسى، تۇرمىس ءتاسىلى ءوزارا پارىقتى كوپتەگەن از ۇلتتار دا پايدا بولعان. جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ قالىپتاسۋى مەن دامۋى − دامۋ دەڭگەيى ءبىرشاما جوعارى ورتا جازىقتاعى ءار ۇلتتىڭ توڭىرەكتەگى ۇلتتارمەن ۇزدىكسىز ارالاسۋىنىڭ، ىشتەسۋىنىڭ، توعىسۋىنىڭ تاريحي بارىسى. ۇزاق ۋاقىتتار بويى تۋىپ ءوربۋدى، ءبولىنۋدى، توعىسۋدى باستان كەشكەن ەلىمىزدەگى ءار ۇلت ورنالاسۋدا كىرىگە ارالاس قونىستانىپ، مادەنيەتتە بىرىنىكىن - ءبىرى قابىلداپ، قوردالانىپ، ەكونوميكادا ءبىر - بىرىنە سۇيەنىپ ءومىر ءسۇرىپ، سۇيىسپەنشىلىكتە ءوزارا ەتەنە بولىپ، ءبىرى گۇلدەنسە ءبارى گۇلدەنەتىن، ءبىرى زيان تارتسا ءبارى زيان تارتاتىن جۇڭحۋا ۇلتى تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قالىپتاستىردى.
جاعراپيالىق ورنى، ەكونوميكا، مادەنيەت سياقتى فاكتورلار سەبەبىنەن، شينجياڭ وڭىرىندەگى ۇلتتار تىم ەرتەدە - اق جۇڭحۋا ۇلتى ۇلى ورتاق تۇلعاسىنىڭ پايدا بولۋ، قالىپتاسۋ، دامۋ تاريحي ۇردىسىمەن توعىستى. شينجياڭدى ەرتە اشقاندار − چۇنچيۋ - جانگو داۋىرلەرىندە تيانشاننىڭ وڭتۇستىگى مەن سولتۇستىگىندە تىرشىلىك ەتكەن ساقتار، روۋجىلار، ۇيسىندەر، چياڭدار، كۇساندىقتار، اگنيلىقتار، ۇدۇندىقتار، شۋلىلىقتار، ساكالار، كروراندىقتار، چىشىلىقتار، ت.ب. چين، حان داۋىرلەرىندەگى عۇندار، حانزۋلار، چياڭدار؛ ۋي، جين، وڭتۇستىك - سولتۇستىك اۋلەتتەر تۇسىنداعى سيانبي، روۋرۋان، قاڭعا، ابدال، تۇيعۇن؛ سۇي، تاڭ داۋىرىندەگى تۇرىك، ءتۇبىت ، بايىرعى ۇيعۇر؛ سۇڭ، لياۋ، جين اۋلەتى داۋىرىندەگى قىتان؛ يۋان، ميڭ، چيڭ داۋىرلەرىندەگى موڭعۇل، ءشۇرشىت، تاڭعۇت، قازاق، قىرعىز، ءمانجۋ، سىبە، داعۇر، حۇيزۋ، وزبەك، تاتار سىندى ۇلتتار، تۇرلىشە تاريحي مەزگىلدە شينجياڭ وڭىرىندە ۇقساماعان ۇلتتاردان قىرۋار ادامدار كەلىپ - كەتىپ وتىرعان، ولاردىڭ ءبارى شينجياڭدى بىرگە اشۋشىلار. 19 - عاسىردىڭ اياعىنا دەيىن ۇيعۇر، حانزۋ، قازاق، موڭعۇل، حۇيزۋ، قىرعىز، ءمانجۋ، سىبە، تاجىك، داعۇر، وزبەك، تاتار، ورىس سىندى 13 نەگىزگى ۇلت شينجياڭدا قونىستاندى، ۇيعۇرلار كوپ ساندى ۇستاعان، كوپ ۇلت ارالاس قونىستانعان جاعداي قالىپتاستى. شينجياڭ ءوڭىرى شينجياڭداعى ءار ۇلتتىڭ مەكەنى، اسىرەسە، جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق مەكەنىنىڭ قۇرامداس بولىگى.
كوپ ۇلتتىڭ ارالاسۋى، ىشتەسۋى، توعىسۋى شينجياڭنىڭ دامۋىنا سارقىلماس ومىرشەڭدىك كۇش قوستى. ءار ۇلتتىڭ تۇرلىشە ءوندىرىس تەحنيكاسى، مادەنيەت كوزقاراسى، سونداي - اق قوعامدىق ادەت - عۇرپى شينجياڭنىڭ دامۋى بارىسىندا تۇگەلدەي ماڭىزدى رول اتقاردى. باتىس حان پاتشالىعى شينجياڭ ءوڭىرىن ءبىر تۇتاس باسقارعاننان كەيىن، جىبەك جولىنداعى ساۋدا گۇلدەنىپ، جەرگىلىكتى ورىننىڭ ەكونوميكاسىنىڭ، قوعامىنىڭ جەدەل دامۋىن ىلگەرىلەتتى. مىسالى، سول كەزدەگى شۋلىدا (قازىرگى قاشقار) جىبەك جولىنىڭ اشىلۋىمەن تاۋار ايىرباستايتىن ارناۋلى بازار «تىزبەك بازار» جارىققا شىقتى. جىبەك جولى دا بەلگىلى دارەجەدە تاريحتاعى باتىس ءوڭىر قالالارىنىڭ ەكونوميكالىق قۇرىلىمى مەن ءوندىرىس فورماسىن قايتا تۇلعالادى. حانزۋلار شينجياڭ وڭىرىندە تىڭ يگەرىپ، سۋ يگىلىگى قۇرىلعىلارىن سالىپ، ورتا جازىقتىڭ وزىق ءوندىرىس قۇرالدارى مەن تەحنيكاسىن اكەلىپ، ەجەلگى شينجياڭنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ، قولونەركاسىبىنىڭ دامۋىن بارىنشا جەبەدى. قىتان، موڭعۇل سياقتىلار شينجياڭعا قونىس اۋدارىپ كەلدى، وزبەك، ورىس، تاتار سياقتى ۇلتتار شينجياڭعا ىرگە تەۋىپ، بارلىعى ىشتەسۋ، توعىسۋ بارىسىندا شينجياڭنىڭ ەكونوميكاسىنىڭ، قوعامىنىڭ دامۋىن جەبەدى. ءار ۇلت شينجياڭ وڭىرىندە دامۋ ارقىلى تامىرلاس مۇددەلىك ورتاق تۇلعا قالىپتاستىرىپ، شينجياڭدى اشۋعا، قۇرۋعا، قورعاۋعا كەلەلى ۇلەستەر قوستى، ولاردىڭ بارلىعى شينجياڭنىڭ قوجايىندارى.
ەكىنشى، ۇيعۇر ۇلتى جۇڭحۋا ۇلتى ۇلى شاڭىراعىندا ۇزاق ۋاقىت قونىس اۋدارۋ، ۇلتتاردىڭ توعىسۋى ارقىلى قالىپتاستى
ۇيعۇرلاردىڭ اتا - باباسىنىڭ نەگىزگى تۇلعاسى سۇي، تاڭ داۋىرلەرىندەگى بايىرعى ۇيعۇرلار، ولار موڭعۇل ۇستىرتىندە تۇرعان، ۋحۋ، ۋحى، يۋانحى، ۋيحى، حۇيحى سياقتى كوپ ءتۇرلى يەروگليفتەرمەن اۋدارىلعان. سول كەزدە تۇرىكتەردىڭ ەزگىسى مەن قۇلداۋىنا قارسى تۇرۋ ءۇشىن، بايىرعى ۇيعۇرلار تەلەك تايپاسىنداعى بۇقىت، توڭرا سياقتى رۋلارمەن بىرلەسىپ بايىرعى ۇيعۇر تايپالىق وداعىن قۇردى. 744 - جىلى بايىرعى ۇيعۇر تايپالارىن بىرلىككە كەلتىرگەن اعامان كۇلىك بويلاعا تاڭ پاتشالىعى نام بەردى. 788 - جىلى بايىرعى ۇيعۇر بيلەۋشىسى تاڭ پاتشالىعىنا جولداعان ءداتناماسىندا «بايىرعى ۇيعۇر» ءسوزىنىڭ جازىلۋىن «حۇيحۋ» دەپ وزگەرتۋدى ءوتىندى. 840 - جىلى بايىرعى ۇيعۇر قاعاناتى بايىرعى قىرعىزدار جاعىنان تالقاندالدى، بايىرعى ۇيعۇرلاردىڭ ءبىر بولىگى ىشكى جەرلەرگە قونىس اۋدارىپ، حانزۋلارمەن توعىسۋدان سىرت، قالعاندارى ءۇش تارماققا ءبولىندى: ءبىر تارماعى تۇرپان ويپاتى مەن قازىرگى جەمسارى وڭىرىنە كوشىپ كەلىپ، گاۋچاڭ ۇيعۇر حاندىعىن قۇردى؛ ءبىر تارماعى حىشي دالىزىنە كوشىپ، سول جەردەگى ۇلتتارمەن توعىسىپ، يۇعۇر ۇلتىن قالىپتاستىردى؛ ءبىر تارماعى پاميردىڭ باتىسىنا اۋىپ، ورتالىق ازيادان قازىرگى قاشقارعا دەيىنگى وڭىرگە تارالىپ، قارلىق، ياعما تايپالارىمەن بىرلەسىپ، قاراحان حاندىعىن قۇردى ءارى تۇرپان ويپاتىنداعى حانزۋلارمەن، تارىم ويپاتىنداعى اگنيلىقتارمەن، كۇساندىقتارمەن، ۇدۇندىقتارمەن، شۋلىلىقتارمەن توعىسىپ، تاياۋ زامانداعى ۇيعۇر ۇلتىنىڭ نەگىزگى تۇلعاسىن قۇرادى. يۋان داۋىرىندە ۇيعۇر ۇلتىنىڭ اتا - بابالارى حانزۋ تىلىندە ۋي - ۋ - ىر دەپ اتالدى. يۋان، ميڭ داۋىرلەرىندە شينجياڭداعى ءار ۇلت ونان ارى توعىسىپ، موڭعۇلدار، اسىرەسە، شاعاتاي ۇلىسىنداعى موڭعۇلدار نەگىزىنەن ۇيعۇرلارمەن توعىسا ءبىر تۇلعالانىپ، ۇيعۇرلارعا جاڭا قان بولىپ قوسىلدى. 1934 - جىلى شينجياڭ ولكەلىك ۇكىمەت بۇيرىق جاريالاپ، 维吾尔دەگەن ءسوزدى حانزۋ تىلىندەگى ولشەمدى اتاۋ رەتىندە ءبىر تۇتاس قولدانۋدى ۇيعاردى، بۇل ءسىز بەن ءبىزدىڭ ىنتىماعىمىزدى قورعايمىز دەگەن ماعىنانى ءبىلدىرىپ، تۇڭعىش رەت Uyghur اتاۋىنىڭ ءمانىن دۇرىس بەينەلەدى.
تاريحتا ۇيعۇر ۇلتىنىڭ اتا - بابالارى تۇرىكتەر جاعىنان قۇلداندى، ەكەۋىنىڭ اراسىنداعى قاتىناس قۇلداۋ مەن قۇلدانۋ قاتىناسىندا بولدى. ۇيعۇر ۇلتىنىڭ اتا - بابالارى بايىرعى ۇيعۇرلار ەرتە كەزدە تۇرىكتەردىڭ ۇستەمدىگىندە بولدى. ولار تاڭ پاتشالىعى ارمياسىنىڭ قولداۋىندا شىعىس تۇرىك قاعاناتىنا قارسىلىق كورسەتتى ءارى ىلگەرىندى - كەيىندى باتىس تۇرىك قاعاناتىن جانە سوڭعى تۇرىك قاعاناتىن جويدى. ۇيعۇر ۇلتىنىڭ اتا - بابالارى تۇرىكتەرمەن ۇزاق ۋاقىت ءبىر وڭىردە تىرشىلىك ەتكەنىمەن، ءبىراق تۇرىكتەر ەمەس. تۇرىك قاعاناتى جويىلعان سوڭ، ءىشىنارا تۇرىك ءتىلدى تايپالار باتىسقا اۋىپ، سول جەردەگى ءتۇرلى ۇلتتارعا ءسىڭدى. ءسويتىپ، تۇرىك ەلىمىزدىڭ سولتۇستىگىندە تاريح ساحناسىنان شەگىندى. تاياۋ زاماننان بەرى، «پانتۇركيزمدى» ۋاعىزداۋشى ءىشىنارا ادامدار الدامشىلىق ادىسپەن «ءتىل شوعىرى» مەن «ۇلت» ۇعىمىن قاساقانا شاتاستىرىپ، تۇرىك ءتىل شوعىرىنداعى ۇلتتاردىڭ بارلىعىن تۇرىكتەر دەپ اتادى، بۇل تابان تىرەپ تۇرا المايدى. ءىس جۇزىندە، ءتىل شوعىرى مەن ۇلتتىڭ ماندىك ايىرماشىلىعى بار. «تۇرىك ءتىل شوعىرى» ءتىل عىلىمىنىڭ عانا ۇعىمى، تۇرىك ءتىل شوعىرىنداعى تىلدەردى قولداناتىن ۇلتتار اتالمىش «تۇرىك ۇلتىنىڭ» قۇرامداس بولىگى ەمەس، تۇرىك ءتىل شوعىرىنداعى تىلدەردى قولدانعاندىعى ءۇشىن ولاردى تۇرىكتەر دەۋگە بولمايدى.
ءۇشىنشى، بەرەكەمەن جۇدىرىقتاي جۇمىلىپ، قاتار العا باسۋ قاشاندا شينجياڭ وڭىرىندەگى ۇلتتار قاتىناسىنىڭ نەگىزگى اعىنى بولدى
شينجياڭ وڭىرىندەگى ۇلتتار قاتىناسىنىڭ وزگەرىسى قاشاندا جۇڭحۋا ۇلتتارىنىڭ قارىم - قاتىناسىنىڭ وزگەرىسىمەن تىعىز بايلانىستى بولىپ كەلدى. تاريحي تۇرعىدان قاراساق، شينجياڭداعى ۇلتتار اراسىندا ارازدىق، قاقتىعىستار بولعانمەن، اۋىس - كۇيىس پەن ەتەنە بايلانىس ونان گورى باسىم ورىندا تۇردى. ەرتەدە شاڭ داۋىرىندە ورتا جازىق ءوڭىرى شينجياڭ وڭىرىمەن قاس تاسى ساۋداسىن جاساسقان. شاڭ پاتشاسى ۋ ديڭنىڭ ايەلىنىڭ قابىرىنا قىرۋار مولشەردەگى شينجياڭنىڭ حوتان قاس تاسىنان جاسالعان ىدىس - اياقتار قوسا جەرلەنگەن. چۇنچيۋ - جانگو داۋىرىندە ورتا جازىقتىڭ قىرۋار مولشەردەگى جىبەگى شينجياڭ ءوڭىرى ارقىلى باتىسقا تاسىمالدانعان. حان داۋىرىندە جاڭ چيان «باتىس وڭىرگە جول اشىپ»، جىبەك جولىن ىركىلىسسىزدەندىرگەننەن كەيىن، شينجياڭ ءوڭىرى مەن ىشكى ولكە اراسىندا ەلشىلەر سابىلىسىپ، ساۋدا كەرۋەندەرى قايشالىستى. تاڭ داۋىرىندە «ءتاڭىر قاعان داڭعىلى» توتە ىشكى ولكەگە تۇتاسىپ، جول بويىندا جامدار جۇلدىزداي سامسىپ، ۇيعۇر ۇلتىنىڭ اتا - باباسى مەن ىشكى ولكەلەردىڭ ەتەنە بايلانىسىنىڭ دانەكەرىنە اينالدى؛ شينجياڭ وڭىرىنەن ىشكى ولكەگە بارىپ قونىستانعان كوپتەگەن ءار ۇلت تۇرعىندارى حانزۋلارمەن تۇرمىستاندى، حانزۋ ۇلتىنىڭ ءوندىرىس، تۇرمىس ءتاسىلىن ۇيرەندى، وسىلاردىڭ ءبارى ۇلتتاردىڭ ارالاسۋىنىڭ، ىشتەسۋىنىڭ، توعىسۋىنىڭ جالىندى كارتيناسىن قالىپتاستىردى. تاياۋ زاماننان بەرى، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ تاعدىرى سىنعا تۇسكەن قىسىلتاياڭ ساتتەردە، شينجياڭ وڭىرىندەگى ۇيعۇر، حانزۋ، قازاق، موڭعۇل، حۇيزۋ، قىرعىز سياقتى ءار ۇلت حالقى بۇكىل ەل حالقىمەن بىرگە ەرلىكپەن قارسىلىق كورسەتىپ، ەل باسىنا تۇسكەن اۋىر كۇندى تەڭ كوتەرىپ، جان سۇيىنتەرلىك وتانشىلدىق داستاندى بىرگە جازدى. جاڭا جۇڭگو قۇرىلعاننان كەيىن، شينجياڭداعى ءار ۇلت بۇقاراسى سەن - مەن دەسپەي، ەتەنە باۋىرلاستاي بولدى، قۇربان اتايدىڭ بەيجيڭگە بارىپ، ءتوراعا ماۋ زىدۇڭمەن كەزدەسۋى جىر بولىپ تارالدى. 100 مىڭ ادامدىق ءىرى قوسىن شينجياڭعا كىرىپ، 8000 حۋناندىق ايەل تيانشانعا كەلىپ، ىشكى ولكە جاستارى شەكارا وڭىرگە ەنىپ، شينجياڭعا كومەكتەسەتىن كادر - دارىندىلار ۇتىلامالى كۇش جالعاپ، ىشكى ولكە مەن شينجياڭ ءبىر ءۇيلى جاندارداي جۇپ قۇراپ، تۋىس بولدى؛ نەشە مىڭداعان شينجياڭداعى ءار ۇلت بۇقاراسى ىشكى ولكەلەردە جۇمىس ىستەپ، ساۋدا جاساپ، ءبىلىم الىپ، جۇمىسقا تۇرىپ، چاڭجياڭنىڭ تۇستىگى مەن تەرىستىگىندە توعىسىپ، ىشكى ولكەدەگى ءار ۇلت بۇقاراسىمەن تاتۋ - ءتاتتى ءوتىپ، زەينەت پەن بەينەتتى بىرگە وتكەرىپ، جاراسىمدى دامىپ، كوركەم تۇرمىستى بىرگە سومدادى، ودان بىرگە يگىلىكتەندى.
پارتيا 19 - قۇرىلتايىنىڭ بايانداماسىندا مىنالار اتاپ كورسەتىلدى: جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەرىك ورناتىپ، ۇلتتاردىڭ ارالاسۋىن، ىشتەسۋىن، توعىسۋىن كۇشەيتىپ، ۇلتتاردىڭ اناردىڭ دانىندەي تىعىز ۇيىسۋىن جەبەپ، بىرگە ىنتىماقتاسا كۇرەس جاساۋ، بىرگە گۇلدەنۋ، دامۋ كەرەك. ءسوز جوق، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇزاق ۋاقىت بىرگە كۇرەس جاساۋ بارىسىندا قالىپتاستىرعان تاڭداۋلى ءداستۇرىن قاستەرلەپ جانە ساۋلەلەندىرىپ، «ءۇشتىڭ ءبىر - بىرىنەن ايرىلا الماۋى» يدەياسىن بەرىك ورناتىپ، ۇلى وتان، جۇڭحۋا ۇلتى، جۇڭحۋا مادەنيەتى، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى، جۇڭگوشا سوتسياليزم جونىندەگى شىنايى مويىنداۋدى كۇشەيتىپ، ىنتىماق، ورنىقتىلىق − قۇت، بولشەكتەۋشىلىك، بىلىقپالىق − جۇت دەگەندى ەستە بەرىك ساقتاپ، ءوزارا ءتۇسىنىسىپ، ءوزارا قۇرمەت ەتىپ، ءوزارا كەشىرىمشىل بولىپ، ءوزارا ۇلگى الىپ، ءوزارا ۇيرەنىپ، ءوزارا كومەكتەسىپ، ۇلتتار ىنتىماعىن كوز قاراشىعىمىزدى قورعاعانداي قورعاپ، ءومىرىمىزدى قاستەرلەگەندەي قاستەرلەپ، اناردىڭ دانىندەي تىعىز ۇيىسىپ، ۇلتتار ىنتىماعى گۇلىنىڭ تيانشاننىڭ تۇستىگى مەن تەرىستىگىندە قۇلپىرا اشىلۋىنا مۇمكىندىك جاساۋ كەرەك، بۇل قاشاندا ەستە ساقتايتىن شينجياڭدى جونگە سالۋ، شينجياڭدى گۇلدەندىرۋ ۇلى جوباسى.
شينجياڭنىڭ ۇلتتار تاريحىن زەرتتەۋ، ءتۇسىندىرۋ قىزمەتى بۇرىننان بەرى يدەولوگيا سالاسىنداعى بولشەكتەۋشىلىككە قارسى تۇرۋ كۇرەسىنىڭ ماڭىزدى شەبى بولىپ كەلەدى، ول شينجياڭداعى ۇلتتاردىڭ تاريحى ماسەلەسىن دۇرىس تانۋمەن قاتىستى بولىپ قالماستان، سوتسياليستىك وزەكتى قۇن كوزقاراسىنان پايدالانىپ، ءار ۇلت كادر - بۇقاراسىنىڭ وي - ساناسىن قارۋلاندىرۋمەن، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇيىسۋ قۋاتىن، سەنترگە بەيىمدەلۋ قۋاتىن كۇشەيتۋ سياقتى كەلەلى رەال ماسەلەلەرمەن دە قاتىستى. ءبىز ماركسيزمدىك ۇلت كوزقاراسىن جەتەكشى ەتۋگە مىقتاپ تاباندى بولىپ، ۇلتتاردىڭ ۇلى ىنتىماعى تۋىن بيىك ۇستاپ، ءار ۇلت اراسىندا مەملەكەت تانىمىن، ازاماتتىق تانىمدى، جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەرىك ورناتىپ، ءار ۇلت بۇقاراسىن مۇمكىندىكتىڭ بارىنشا ىنتىماقتاستىرىپ، ولارعا سۇيەنىپ، ءاربىر ۇلتتىڭ، ءاربىر ازاماتتىڭ جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋى سىندى جۇڭگو ارمانىن جۇزەگە اسىرۋ جولىندا كۇش - قۋاتتارىن ارناپ، وتاننىڭ گۇلدەنۋ، دامۋ جەتىستىگىنەن بىرگە يگىلىكتەنۋىنە مۇمكىندىك جاساۋىمىز كەرەك.
(اۆتورلار: تيان ۋيجياڭ، مۇرات قينايات ۇلى، جەكە - جەكە شينجياڭ قوعامدىق عىلىمدار اكادەمياسىنىڭ بۇرىنعى ورىنباسار باستىعى، اعا زەرتتەۋشى، فيلوسوفيا ينستيتۋتىنىڭ باستىعى، اعا زەرتتەۋشى) (بۇل ماقالا «ساۋلە گازەتىنىڭ» 11 - ايدىڭ 5 - كۇنگى سانىنىڭ 3 - بەتىندە جاريالانعان).
جاۋاپتى رەداكتورى : مانەپ ەربول ۇلى
وقىرمان نازارىنا
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
