بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى    

حالىق تورابى>>جوتكەمەلەر

شينجياڭ تاريحىنىڭ ءمان - جايىن انىقتاپ، ءپانىسلاميزم، پانتۇركيزم يدەياسىنىڭ ۋىتىن الاستايىق

اۆتونوميالى رايوندىق ساياسي كەڭەس پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ مۇشەسى، ورىنباسار ءتوراعا ءيىلحام سابىر 

2018.11.16 13:46     كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى

  19 - عاسىردىڭ سوڭىندا، 20 - عاسىردىڭ باس شەنىندە ءپانىسلاميزم، پانتۇركيزم قاتە يدەيالىق اعىمى شينجياڭعا سىنالاپ كىرگەننەن كەيىن، شەكارا ءىشى - سىرتىنداعى «ءۇش ءتۇرلى كۇش» وتاندى بولشەكتەۋ سۇرقيا ماقساتىنا جەتۋ ءۇشىن، ءپانىسلاميزم، پانتۇركيزم يدەياسىن نەگىز ەتىپ، «ۇلتتى» جەلەۋ ەتىپ، «ءدىن» تونىن جامىلىپ، شينجياڭ تاريحىن قۇتىرىنا بۇرمالاپ، پارتيانىڭ ۇلت، ءدىن ساياساتىنا جالا جاۋىپ، ۇلتتار ىنتىماعىن ءبۇلدىرىپ، زورلىقتى كۇش لاڭكەستىك دەلولارىن تۋدىرۋعا ازعىرىپ جانە جەلىكتىرىپ، شينجياڭنىڭ قوعام ورنىقتىلىعى مەن باياندى تىنىشتىعىنا اسا زور زيان سالدى. ۇيعۇر ۇلتىندا مىناداي ءبىر ءتامسىل بار: جىلاننىڭ ۋلى ءتىسىن سۋىرىپ تاستاسا، ءبىر قارىس جىپكە تەڭ بولىپ قالادى. ءپانىسلاميزم، پانتۇركيزم يدەياسى − «ءۇش ءتۇرلى كۇش» سىندى وسى ۋلى جىلاننىڭ «ۋلى ءتىسى»، ءبىز، ءسوزسىز، ىرىقتىلىقپەن باتىل ءۇن قاتىپ، ايقىن پوزيتسيا ءبىلدىرىپ، «جىلاننىڭ ءتىسىن سۋىرىپ، ورتاسىنان قاق ءبولىپ»، ءپانىسلاميزم، پانتۇركيزم يدەياسىنىڭ ۋىتىن باتىل الاستاپ، «ءۇش ءتۇرلى كۇشكە»، «ەكىبەتكەيلەرگە» قارسى باتىلدىقپەن سوڭىنا دەيىن كۇرەس جۇرگىزىپ، شينجياڭداعى ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ جاراسىمدى، ورنىقتى، شات - شادىمان ءومىر كەشكەن باقىتتى تۇرمىسىن ويداعىداي قورعاۋىمىز كەرەك.

  شينجياڭنىڭ تاريحىن، مادەنيەتىن تۇسىنەتىن ادامنىڭ ءبارى، ءبىر جاعىنان، ءىسلام ءدىنى ۇيعۇر ۇلتىنىڭ ەجەلدەن سەنىپ كەلە جاتقان ءدىنى ەمەس ەكەندىگىن ءارى بىردەن - ءبىر سەنەتىن ءدىنى دە ەمەس ەكەندىگىن بىلەدى. ۇيعۇر ۇلتىنىڭ اتا - بابالارى ەڭ باستابىندا العاشقى دىنگە جانە شامان دىنىنە سەنگەن، كەيىن زاراتۋشتىرا ءدىنى، بۋددا ءدىنى، مانيحەي ءدىنى، نەستوريان ءدىنى، ءىسلام ءدىنى سياقتىلارعا سەنگەن، بۇگىنگى كۇنگە كەلگەندە، ۇيعۇر بۇقاراسىنىڭ ءىشىنارالارى ءالى دە بۋددا ءدىنى، حريستيان ءدىنى، كاتوليك ءدىنى سياقتى دىندەرگە سەنەدى، دىنگە سەنبەيتىن دە كوپ ادام بار. ەندى ءبىر جاعىنان، ەلىمىز تاريحىندا شينجياڭ ەجەلدەن «شىعىس تۇركستان» دەلىنىپ كورمەگەن، ءتىپتى، نەندەي ءبىر «شىعىس تۇركستان مەملەكەتى» مۇلدە بولماعان، ۇيعۇرلاردىڭ تۇركتەرمەن جانە تۇركيالىقتارمەن دە ەشقانداي بايلانىسى جوق. «ءۇش ءتۇرلى كۇشتىڭ» تاراتىپ جۇرگەن «ءبىزدىڭ مەملەكەتىمىز شىعىس تۇركستان»، «ءبىزدىڭ ۇلتىمىز تۇرك»، «ءبىزدىڭ ءدىنىمىز ءىسلام ءدىنى» سياقتى ساندىراقتارىنىڭ ءبارىن جات نيەتتەگى ادامدار تاريحي شىندىقتى بۇرمالاۋ ارقىلى قيسىنسىز قيىستىرعان، ونىڭ تاريحي نەگىزى دە، رەال نەگىزى دە جوق، ونىڭ مازمۇنى بارىپ تۇرعان جالعان، ماقساتى بارىپ تۇرعان سۇرقيا، ىقپالى بارىپ تۇرعان قورقىنىشتى.

  شينجياڭ − ۇلى وتانىمىزدىڭ ايرىلماس ءبىر بولىگى، وسى ارادا جاساپ جاتقان ۇلتتاردىڭ بارلىعى جۇڭحۋا ۇلتى ۇلى شاڭىراعىنىڭ مۇشەسى. جاڭا جۇڭگو قۇرىلعاننان، اسىرەسە، رەفورما جاساپ، ەسىك اشقاننان بەرى، شينجياڭداعى ۇلتتار پارتيانىڭ باسشىلىعىندا، وتان انانىڭ قامقورلىعىندا اناعۇرلىم تەڭ، ىنتىماقتى، قايىرىمدى، جاراسىمدى جاڭا داۋىرگە ءوتتى. بۇكىل شينجياڭداعى ءار ۇلت بۇقاراسى بۇگىنگى تاماشا تۇرمىستىڭ ءار ۇلت حالقىنىڭ پارتيانىڭ باسشىلىعىندا ىنتىماقتاسا العا ۇمتىلۋىندا، قاجىرلىلىقپەن سەلبەسۋىندە، قۇلشىنا كۇرەس جۇرگىزۋىندە قولعا كەلگەندىگىن سەرگەكتىكپەن تانىپ جەتۋى، كوپشىلىك پارتيانىڭ شاپاعاتىن ءبىلۋى، پارتياعا العىس ايتۋى، پارتيانىڭ شاپاعاتىن ەستە ساقتاۋى، پارتيانىڭ ءۇمىتىن اقتاۋى، پارتيانىڭ سوزىنە قۇلاق اسۋى، پارتياعا ىلەسۋى، ءپانىسلاميزم، پانتۇركيزم يدەياسىنىڭ كەرتارتپا ءمانىن جانە اۋىر زيانىن جىعا تانۋى، كىمنىڭ ءبىزدىڭ جاۋىمىز، كىمنىڭ ءبىزدىڭ اعا - ءىنى، اپەكە - قارىنداسىمىز ەكەندىگىن جىعا تانۋى كەرەك. ۇلتتاردىڭ ۇلى ىنتىماعى تۋىن بيىك ۇستاپ، «ءۇشتىڭ ءبىر - بىرىنەن ايرىلا الماۋى» يدەياسىن بەرىك ورناتىپ، «بەستى شىنايى مويىنداۋدى» ۇزدىكسىز كۇشەيتىپ، جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەرىك ورناتىپ، ءپانىسلاميزم، پانتۇركيزم يدەياسىن ايقىن تۋ ۇستاي وتىرىپ سىن تەزىنە الىپ، «ءۇش ءتۇرلى كۇشكە» قارسى باتىل سوققى بەرىپ، وتاننىڭ تۇتاستىعىن، ۇلتتار ىنتىماعىن جانە قوعام ورنىقتىلىعىن سانالىلىقپەن قورعاۋىمىز كەرەك.

  شينجياڭنىڭ بولشەكتەۋشىلىككە قارسى تۇرۋ كۇرەسىنىڭ جاعدايى كۇردەلى دە قيان - كەسكى، ۇلتتىق بولشەكتەۋشىلىك، زورلىقتى كۇش لاڭكەستىگى، ءدىني ۇشقارىلىق سىندى وسى «ءۇش ءتۇرلى كۇشتىڭ» سايىسىن ساتسىزدىككە ۇشىراتپايىنشا شينجياڭدا تىنىشتىق ورنامايدى، دامۋدىڭ تاماشا ورتاسى قالىپتاسپايدى، ءار ۇلت بۇقاراسى شات - شادىمان ءومىر كەشىرە المايدى. ءبىز قوعام ورنىقتىلىعى مەن باياندى تىنىشتىق باس نىساناسىن مىقتاپ ارقاۋ ەتىپ، بولشەكتەۋشىلىككە قارسى كۇرەستى باتىل ورىستەتۋىمىز كەرەك. ءبىر جاعىنان، جۇرەكتىلىكپەن باتىل ءۇن قاتىپ، جۇرەكتىلىكپەن ايقىن پوزيتسيا ءبىلدىرىپ، باتىل ءۇن قاتىپ، ايقىن پوزيتسيا ءبىلدىرۋدى ءپانىسلاميزم، پانتۇركيزم يدەياسىنىڭ ۋىتىن الاستاۋدىڭ، «ءۇش ءتۇرلى كۇشكە»، «ەكىبەتكەيلەرگە» سوققى بەرۋدىڭ ماڭىزدى قارۋى ەتىپ، ۇزدىكسىز كۇرەس جاساۋ ۇستانىمىن بەرىك ورناتىپ، ءپانىسلاميزم، پانتۇركيزم يدەياسىن قۇرتپايىنشا تىنباۋىمىز، «ءۇش ءتۇرلى كۇشتى» جويمايىنشا توقتاماۋىمىز كەرەك. ءپانىسلاميزم، پانتۇركيزم قاتە يدەياسىنىڭ ۋىتتى تامىرىن سىن تەزىنە الۋعا كۇش سالىپ، «ءتورت تانىمدى» بەرىك ورناتىپ، «ءتورت سەنىمدى» بەكەمدەپ، شينجياڭ «ءتورت تاريحىن» ىشكەرىلەي ۇيرەنىپ، نازاريالىق ءساۋيامىز بەن شايقاس جۇرگىزۋ ورەمىزدى ۇزبەي جوعارىلاتۋىمىز كەرەك. ءپانىسلاميزم، پانتۇركيزم يدەياسىن سىن تەزىنە الۋدا جانە وعان تويتارىس بەرۋدە انىق ايتۋىمىز، جەتكىزە ايتۋىمىز، يلاندىرا ايتۋىمىز، شينجياڭنىڭ دۇرىس تاريحى مەن ماركسيزمدىك «بەس كوزقاراس» ارقىلى ءپانىسلاميزم، پانتۇركيزم يدەياسىنىڭ ساندىراقتارىنا تويتارىس بەرىپ، داۋ جۇرمەيتىن شىندىقپەن «ءۇش ءتۇرلى كۇشتىڭ» كەرتارتپا ءمانى مەن سۇرقيا قاسكۇنەمدىگىن ايپاراداي اشىپ، ايقىن تۇرعىمەن جانە باتىل پوزيتسيامەن ءار ۇلت بۇقاراسىن قىراعىلىقتى ارتتىرۋعا، اق پەن قارانى ايقىن ايىرۋعا جەتەكشىلىك ەتىپ، «ۇلتتار ىنتىماعى − قۇت، بولشەكتەۋشىلىك، بىلىقپالىق − جۇت» قاعيداسىن جۇرت جۇرەگىنە تەرەڭ ۇيالاتىپ، «ءۇش ءتۇرلى كۇش» ءوسىپ - ءوربيتىن توپىراقتى باتىلدىقپەن ادا - كۇدە الاستاۋىمىز كەرەك. ەندى ءبىر جاعىنان، كادرلار قوسىنىنداعى «ەكىبەتكەيلەردى» دەر كەزىندە بايقاپ، دەر كەزىندە تازالاۋىمىز كەرەك. «ەكىبەتكەيلەردىڭ» بۇلدىرەتىنى مەن زياندايتىنى ءار ۇلت حالقىنىڭ ورتاق مۇددەسى. ءبىز ساياسي سەزگىرلىگىمىزدى اناعۇرلىم ارتتىرىپ، «ەكىبەتكەيلەرگە» قارسى باتىلدىقپەن كۇرەس جۇرگىزۋىمىز كەرەك. «ەكىبەتكەيلەردى» ءارقانداي ورتادا جاسقانباي سىن تەزىنە الىپ، ولاردىڭ ءسوز - ارەكەتتەرىنىڭ تەجەۋگە تيىستىلەرىن تەجەۋىمىز، مالىمدەۋگە تيىستىلەرىن مالىمدەۋىمىز، «ەكىبەتكەيلەرگە» بارار جەر، باسار تاۋ قالدىرماي، سوققىنىڭ استىنان الۋىمىز كەرەك. ءبىز «ەكىبەتكەيلەردىڭ» ناقتى زيانىن، ءسوز جوق، سەرگەكتىكپەن تانىپ، كادرلار قوسىنىنداعى «ەكىبەتكەيلەردى» باتىلدىقپەن تارتىپ شىعىپ، ادا - كۇدە الاستاۋىمىز، «ءۇش ءتۇرلى كۇشپەن» جانە «ەكىبەتكەيلەرمەن» تۋىمىز ايقىن تۇردە كۇرەسىپ، وتاننىڭ تۇتاستىعىن، ۇلتتاردىڭ ىنتىماعىن بۇلدىرەتىن بارلىق ارەكەتتەرمەن كۇرەسۋىمىز كەرەك. ءار رەتكى «ءۇش ءتۇرلى كۇش» پەن «ەكىبەتكەيلەردى» قاتاڭ ايىپتاۋ بارىسىندا ورتاق تانىمدى ۇزبەي ۇيىستىرىپ، جۇرتتىڭ اقىل - پاراساتىن شوعىرلاندىرىپ، بۇقارانىڭ كۇشىن توپتاپ، جۇرت تىلەگىنە بارىنشا قول جەتكىزىپ جانە ونى ۇيىستىرىپ، قوعام ورنىقتىلىعى مەن باياندى تىنىشتىقتى جۇزەگە اسىرۋداعى سەنىم مەن بەكىمدى اناعۇرلىم بەكەمدەۋىمىز كەرەك.

  «ءۇش ءتۇرلى كۇشكە»، «ەكىبەتكەيلەرگە» قارسى كۇرەس جۇرگىزۋ بارىسىندا ءبىز كادرلار مەن بۇقارانىڭ «يممۋنيتەتتىك قۋاتىن» ۇزبەي ارتتىرۋىمىز، ءار ۇلت كادرلارى مەن بۇقاراسىن شينجياڭنىڭ ۇلت، ءدىن، تاريح، مادەنيەت ماسەلەلەرى جونىندە دۇرىس تانىم ورناتۋعا تاربيەلەپ، ءپانىسلاميزم، پانتۇركيزم يدەياسىنىڭ ازدىرۋىنان سانالىلىقپەن ساقتانىپ، ۇلى وتانىمىزدى شىنايى مويىنداۋدى، جۇڭحۋا ۇلتىن شىنايى مويىنداۋدى، جۇڭحۋا مادەنيەتىن شىنايى مويىنداۋدى، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىن شىنايى مويىنداۋدى، جۇڭگوشا سوتسياليزمدى شىنايى مويىنداۋدى كۇشەيتىپ، وي - سانامىزدى پارتيانىڭ نازارياسىمەن سانالىلىقپەن قارۋلاندىرىپ، ءار ۇلت حالقى بىرگە باتىل ءۇن قاتىپ، بىرگە ايقىن پوزيتسيا ءبىلدىرىپ، قوعام ورنىقتىلىعىن قورعاۋدىڭ قۇرىش قورعانىن قالىپتاستىرىپ، شينجياڭنىڭ قوعام ورنىقتىلىعى مەن باياندى تىنىشتىق باس نىساناسىن ىسكە اسىرۋعا پارمەندى يدەيالىق نەگىز قالاۋىمىز كەرەك.
جاۋاپتى رەداكتورى : مانەپ ەربول ۇلى
وقىرمان نازارىنا
 
  بۇل حابارعا باعاڭىز
  • 1. جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
    2. قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
    3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
    4. ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
  • ورتالىق
  • ەل ءىشى
  • شينجياڭ
  • حالىقارا

سۋرەتتى حابار