شەكارانى كۇزەتكەن، شەكارانى قورعاعان ”پامير قىرانى“
− قاشقار ايماعى حونجىراپتاعى شەكارا قورعاۋشى لاچين بايەكە جونىندە
2019.08.05 15:23 كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى
لاچين بايەكە حونجىراپ شەكارا قورعانىس ليانداعى مىندەتتى شارلاۋعا جول باستاۋشى. 70 جىلدان بەرى لاچين بايەكە وتباسىنداعى اتادان نەمەرەگە دەيىنگى ءۇش ۇرپاقتىڭ ىزدەرى پامير ءۇستىرتى شەكارا قورعانىس لەنياسىنداعى بارلىق ساي - سالادا، وزەن اڭعارلارىندا قالدى، ءاربىر شەكارا بەلگىسىن قورعادى، ولار ءۇن - ءتۇنسىز ۇلەس قوسۋعا پەيىل بولىپ، وتاننىڭ شەكارا قورعانىسى حاۋىپسىزدىگى ءۇشىن مىندەتتى شارلاۋدى تاباندىلىقپەن جۇرگىزدى. ولاردىڭ ءوز سوزدەرىمەن ايتقاندا، ”شەكارا قورعانىس بولىمىندەگى كوماندير - جاۋىنگەرلەر كۇنى - ءتۇنى شەكارا لەنياسىن شارلاپ، وتاننىڭ شەكارا وتكەلىنىڭ تىنىشتىعىن ساقتادى، مالشىلاردىڭ تىنىش ءومىر، شات - شادىمان تىرشىلىك كەشۋىنە مۇمكىندىك جاسادى، مەنىڭ شەكارا قورعانىسى كوماندير - جاۋىنگەرلەرىنە جول باستاۋىم تەك شەكاراداعى حالىقتىڭ ىستەۋگە ءتيىستى ءىسى عانا“.
2004 - جىلى 1 - ايدا لاچين حونجىراپ شەكارا قورعانىس ليانىنداعى كوماندير - جاۋىنگەرلەرگە مىندەتتى شارلاۋعا جول باستاۋشى بولادى، شەكارا قورعانىس كوماندير - جاۋىنگەرلەرى جانە جەرگىلىكتى مالشىلار ونى بۇلت ۇستىندە شەكارانى كۇزەتكەن، شەكارانى قورعاعان ”پامير قىرانى“ دەپ اتادى.شەكارانى قورعاۋدىڭۇتىلامالى تاياقشاسىن قولىنا الدى
پامير ۇستىرتىندەگى تاشقورعان تاجىك اۆتونوميالى اۋدانى شەكارا اۋدان، بۇل اۋدانداعى حونجىراپتا وتتەگىنىڭ مولشەرى جازىق ءوڭىردىڭ جارتىسىنا دا جەتپەيدى، جەل كۇشى جىل بويى 7 بالدان جوعارى، ەڭ تومەنگى تەمپەراتۋراسى نولدەن تومەن 40 سەلتسي گرادۋستان تومەن بولادى.
1949 - جىلى 12 - ايدا حونجىراپ شەكارا قورعانىس ليانى رەسمي قۇرىلعاندا، لاچيننىڭ اتاسى كايديبەگ شەكارا قورعانىس كوماندير - جاۋىنگەرلەرىنە مىندەتتى جول باستاۋشى بولادى. 1972 - جىلى 8 - ايدا كايديبەگ قارتايىپ، ءجۇرىس - تۇرىسى قيىندايدى دا، مىندەتتى جول باستاۋشىنىڭ ”ۇتىلامالى تاياقشاسىن“ 20 جاستاعى ۇلى بايەكەگە تاپسىرىپ بەرەدى. وسىدان كەيىنگى 30 نەشە جىلدا بايەكە جىلدار بويى شەكارا قورعانىس كوماندير - جاۋىنگەرلەرىمەن بىرگە پامير ۇستىرتىنەن قاراقۇرىم تاۋى سىلەمىنە دەيىنگى جۇڭگو - پاكيستان شەكاراسىنداعى مۇز شوقىلاردى، قارلى تاۋلاردى شارلايدى. 2004 - جىلى بايەكە دەنە قۋاتى السىرەپ، جول باستاۋشى بولۋ قىزمەتىن ەندىگارى جالعاستىرا المايدى، لاچين اكەسى بايەكەنىڭ قولىنان شەكارا قورعاۋدىڭ ”ۇتىلامالى تاياقشاسىن“ جالعاپ الادى.شەكارا قورعانىسى جاۋىنگەرلەرىنىڭجاقسى جول باستاۋشىسى
شارلاۋ بارىسىندا، لاچين تاجىريبەسىمەن شەكارا قورعانىس كوماندير - جاۋىنگەرلەرىن سان مارتە قاتەردەن امان الىپ قالعان ەدى. لاچين تۇڭعىش رەت ءوزى جالعىز شارلاۋ بولىمشە اترەتىن باستاپ ۋفۋلاڭگوۋ سايىن شارلاۋعا شىعادى، شارلاۋدىڭ ءبىرىنشى كۇنى قوسىن قارلى بورانعا تاپ بولادى، تۇندە كوپشىلىك سايدى پانالاپ دەمالۋعا تۋرا كەلەدى. كومانديرلار مەن جاۋىنگەرلەردىڭ توڭىپ بۇرسەكتەگەنىن كورگەن لاچين كوپشىلىككە اكەسى بايەكەدەن ۇيرەنگەن، قوداستىڭ دەنەسىنەن جىلىنۋ ءادىسىن قولدانادى. ول 15 قوداستى ءبىر جەرگە جيناپ، قالىڭ ”قابىرعا“ جاسايدى، كومانديرلار مەن جاۋىنگەرلەر قوداستىڭ دەنەسىنە جاقىنداپ، قارلى بوراننان ىقتاۋمەن بىرگە دەنەلەرىن جىلىتادى، وسىلايشا كومانديرلار مەن جاۋىنگەرلەر ءبىر ءتۇندى امان - ەسەن وتكىزەدى.
شارلاۋدىڭ ەكىنشى كۇنى الدىڭعى جىلى لاچيننىڭ اكەسى قويعان بەلگىلەر تاۋ بەتكەيلەرىنىڭ كوشۋى سەبەبىنەن جوعالىپ كەتكەندىكتەن، قوسىن امالسىزدان ايالدايدى. ”الدىمىز قيا بەت، قالاي جۇرەمىز“ دەيدى اعا جاۋىنگەر پۋ حىماۋ الاڭداڭقىراپ. ”قانشا قيىن، قانشا قاتەرلى بولسا دا، سىزدەردى باستاپ وتەمىن، الاڭسىز بولىڭىزدار!“، - دەيدى لاچين. بەتكەيدەن ۇساق تاستار توقتاۋسىز دومالاۋدا، لاچين قاتەرگە قاراماي قيالارعا جارماسا ءجۇرىپ شىعىپ جول ىزدەيدى. كەنەت دومالاعان تاس لاچيننىڭ شەكەسىن جارىپ قانىن ساۋ ەتكىزەدى. كومانديرلار مەن جاۋىنگەرلەر سان رەت وعان قايت دەگەندە، لاچين: ”بۇل مىندەت، ءسوزسىز، ورىنداۋىم كەرەك!“ دەيدى. ول جاراقاتىنىڭ قاتتى اۋىرعانىنا شىداي ءجۇرىپ، 2 ساعات جول ءجۇرىپ، اقىرى ءبىرشاما حاۋىپسىز ءبىر تاۋ جولىن تاۋىپ، كومانديرلار مەن جاۋىنگەرلەردى ءساتتى باستاپ وتەدى.ۇلەس قوسۋعا پەيىلشەكارانى قورعاۋشىسى
شەكارا قورعانىسى ليانىندەگى كومانديرلار مەن جاۋىنگەرلەر ۇزدىكسىز جاڭالانۋدا، لاچين وتباسىنىڭ اتادان نەمەرەگە دەيىنگى ءۇش ۇرپاق شەكارا قورعاۋشىلارى پامير ءۇستىرتىن، حونجىراپتى باستان - اياق تاپجىلماي قورعاپ كەلەدى. 2003 - جىلى لاچين قوسىننان قايتقان سوڭ، ۇيىنە قايتىپ مال باعادى، 2004 - جىلى پارتياعا مۇشە بولادى، قازىر ول ايەلىمەن، 8 جاسار قىزى جانە 6 جاسار ۇلىمەن بىرگە تاۋداعى مالشىلىق وڭىردە تۇرادى. 2004 - جىلدان قازىرگە دەيىن لاچين شەكارا قورعانىس كوماندير - جاۋىنگەرلەرىنە جول باستاۋشى بولعانىنا 15 جىلدىڭ ءجۇزى بولدى.
شەكارا قورعانىسى كوماندير - جاۋىنگەرلەرىنە جول باستاۋشى بولعاننان باستاپ، ليان - دۇي ءار جولى شارلاۋ قىزمەتىن ۇيىمداستىردى بولدى لاچين ەڭ الدىمەن جەتىپ، ليان - دۇيدەگى كوماندير - جاۋىنگەرلەرمەن بىرگە شارلاۋ مىندەتىن ورىندايدى. كوپ جىلدىق شارلاۋ بارىسىندا، لاچيننىڭ ۇيىندەگى 10 قوداس شارلاۋ جولىندا ىلگەرىندى - كەيىندى بولدىرىپ ولەدى، 9 قوداس قۇلاپ مەرتىگىپ، جۇمىسقا جاراماي قالادى، ءبىراق ونىڭ ءۇيى ەشقانداي تولەماقى المايدى. لاچين: ”قازىر ۇيىمدە قوسىننىڭ شارلاۋىنا پايدالاناتىن ءبىر عانا قوداس قالدى، ۇيدەگى 4 ەركەك تايىنشانى ۇيرەتۋدەمىن، 3 جىلدان سوڭ، ۇيدە 5 قوداس شارلاۋعا پايدالانۋعا جارايتىن بولادى“ دەدى. بوران سوعىپ، قالىڭ قار جاۋىپ، سۋىق قانشا قاتتى بولسا دا لاچين ۇيىندەگى قوداستارىن جەتەكتەپ شىعىپ ۇيرەتىپ، كومانديرلار مەن جاۋىنگەرلەردىڭ قاجەتىنە دايىندادى. ول تاعى ۇنەمى اكەسىنەن شارلاۋ جولىندا قانداي قيىنشىلىقتارعا ۇشىرايتىنىن، قالاي ساقتانۋعا بولاتىنى تۋرالى اقىل سۇراپ تۇرادى.
ءدال وسىنداي ”تىنىستاس، تاعدىرلاس، جۇرەكتەس“ بولعان ارميا مەن حالىقتىڭ بالىق پەن سۋداي ەتەنە سۇيىسپەنشىلىگى وتانىمىزدىڭ باتىسىنداعى شەكارا وڭىردە مىزعىماس بولات قورعان ورناتتى!
جاۋاپتى رەداكتورى : مانەپ ەربول ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
