امەريكانىڭ ادامدىق ۇقىقتى جەلەۋ ەتىپ، جۇڭگونىڭ ىشكى ىسىنە كيلىگۋى حالىقارالىق زاڭ مەن حالىقارالىق قارىم - قاتىناستاردىڭ نەگىزگى ولشەمىن شىمىرىكپەستەن اياققا تاپتاعاندىق
− كوپ ەل قايراتكەرلەرى امەريكانىڭ شينجياڭعا ساياتىن زاڭ جوباعا قول قويعاندىعىن سىندادى
2020.06.22 16:22 كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى
شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 6 - ايدىڭ 20 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى. شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ شەتەلدە تۇراتىن تىلشىلەرىنىڭ جيناق حابارى. امەريكا جاق جۋىقتا جۇڭگو جاقتىڭ قاتاڭ سويلەسۋىنە قاراماي، ايتىلمىس ”2020 - جىل ۇيعۇر ادامدىق ۇقىقتارى ساياسات زاڭ جوباسىنا“ قول قويىپ زاڭ ساناتىندا قابىلدادى. كوپ ەل قايراتكەرلەرى بۇل جونىندە بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: قاتىستى زاڭ جوباسى شىندىقپەن ساناسپاي، جۇڭگونىڭ شينجياڭىنىڭ ادامدىق ۇقىق جاعدايىنا قاساقانا كۇيە جاعىپ، جۇڭگو ۇكىمەتىنىڭ شينجياڭدى جونگە سالۋ ساياساتىنا سۇرقيالىقپەن شابۋىل جاسادى، امەريكا جاقتىڭ وعان قول قويىپ زاڭ ساناتىندا قابىلداۋى ادامدىق ۇقىقتى جەلەۋ ەتىپ جۇڭگونىڭ ىشكى ىسىنە دورەكىلىكپەن كيلىككەندىك، حالىقارالىق زاڭ مەن حالىقارالىق قارىم - قاتىناستاردىڭ نەگىزگى ولشەمىن شىمىرىكپەستەن اياققا تاپتاعاندىق. امەريكا شينجياڭعا ساياتىن ماسەلەلەردەن پايدالانىپ جۇڭگونىڭ ىشكى ىسىنە كيلىكپەك، شينجياڭنىڭ گۇلدەنۋىن، ورنىقتىلىعىن بۇلدىرمەك، جۇڭگونىڭ دامۋىن شاۋجايلاماق بولعان قاسكۇنەمدىگى قالايدا جەڭىلىسپەن تىنادى.
رەسەي ماسكەۋ مەملەكەتتىك داشۋەسى ساياسي فاكۋلتەتىنىڭ پروفەسسورى اندرەي مانويلو بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: شينجياڭعا ساياتىن ماسەلە استە ادامدىق ۇقىق ماسەلەسى ەمەس، قايتا زورلىقتى كۇش لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ، بولشەكتەۋشىلىككە قارسى تۇرۋ ماسەلەسى بولىپ تابىلادى. جۇڭگو سوڭعى جىلداردان بەرى لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ جانە ۇشقارىلىقتى الاستاۋ جاعىندا ەلەۋلى ىلگەرىلەۋشىلىككە قول جەتكىزدى، ءبىراق بۇل جاعدايدى امەريكاداعى كەيبىر ساياسي كۇشتەر ”ويلاعان جەرىمىزدەن شىقپادى“ دەپ سەزىندى، سوندىقتان ولار ”ۇيعۇر ادامدىق ۇقىقتارىن قورعاۋ“ دەگەندى سىلتاۋ ەتىپ، جۇڭگونىڭ لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋداعى جانە ۇشقارىلىقتى الاستاۋداعى قۇلشىنىسىنا شابۋىل جاساپ، جۇڭگوداعى ۇلتتار اراسىندا جانە ءدىن جاعىندا قاقتىعىس تۋدىرۋعا، ورنىقتى جاعدايدى ءبۇلدىرىپ، جۇڭگونىڭ دامۋىن شاۋجايلاۋعا ۇرىندى. امەريكا جاقتىڭ شينجياڭعا ساياتىن زاڭ جوباعا قول قويىپ، زاڭ ساناتىندا قابىلداپ، جۇڭگونىڭ ىشكى ىسىنە دورەكىلىكپەن كيلىگۋىنە ءتوزىپ تۇرۋعا بولمايدى.
وزبەكستان مەملەكەتتىك دۇنيە جۇزىلىك ءتىل داشۋەسىنىڭ پروفەسسورى تۇرسىنالي كۋزيەۆ بۇرىن وزبەكستاننىڭ مادەنيەت جانە دەنە تاربيە مينيسترى بولعان، 30 نەشە جىلدان بەرى شينجياڭدا كوپ رەت ساپاردا بولىپ، شينجياڭنىڭ ەكونوميكاسىندا، قوعامىندا تۋىلعان وراسان زور وزگەرىستەرگە كۋا بولعان. ول بىلاي دەدى: شينجياڭنىڭ وسىنداي وراسان زور دامۋ جەتىستىگىنە قول جەتكىزە الۋى جۇڭگو ۇكىمەتىنىڭ شينجياڭدى جونگە سالۋداعى دۇرىس ساياساتىنىڭ ارقاسى. شينجياڭعا ساياتىن ماسەلە ەشقاشان دا ادامدىق ۇقىق، ۇلت، ءدىن ماسەلەسى ەمەس، قايتا زورلىقتى كۇش لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ، بولشەكتەۋشىلىككە قارسى تۇرۋ ماسەلەسى بولىپ تابىلادى. جۇڭگو يەلىك ۇقىقتى مەملەكەت رەتىندە، مەملەكەتتىڭ ورنىقتىلىعى مەن حاۋىپسىزدىگىن قورعاۋ ءۇشىن بارلىق شارالاردى قولدانۋعا ۇقىقتى.
اۋعانستاننىڭ ساياسي ساراپشىسى شامسۇر اليانفار بىلاي دەدى: امەريكانىڭ ادامدىق ۇقىقتى جەلەۋ ەتىپ، شينجياڭعا ساياتىن زاڭ جوباعا قول قويىپ زاڭ ساناتىندا قابىلداۋى جۇڭگونىڭ ىشكى ىسىنە دورەكىلىكپەن كيلىگۋ، حالىقارالىق زاڭ مەن حالىقارالىق قارىم - قاتىناستاردىڭ نەگىزگى ولشەمىن اياققا تاپتاعاندىق سانالادى. امەريكا ساياساتپازدارىنىڭ باسقا مەملەكەتتەردىڭ ىشكى ىسىنە سىن ايتۋعا ەشقانداي قاقىسى جوق، قايتا ولار ءوز ەلىنىڭ ىشىندەگى ناسىلدىك كەمسىتۋ ماسەلەسىنە دۇرىستاپ ۇڭىلگەنى ءجون. ءارقانداي يەلىك ۇقىقتى مەملەكەتتىڭ ءبارى شارا قولدانىپ ءوز مەملەكەتىنىڭ يەلىك ۇقىعىن قورعاۋعا، مەملەكەت مۇددەسىن قامتاماسىز ەتۋگە، دامۋ جولىن تاڭداۋعا ۇقىقتى. ”جۇڭگودان كورگەن - بىلگەندەرىمە نەگىزدەلگەندە، شينجياڭنىڭ ەكونوميكاسى، قوعامى جاراسىمدىلىقتى، ورنىقتىلىقتى، دامۋدى ساقتاپ وتىر، بۇل جۇڭگو ۇكىمەتىنىڭ شينجياڭدى جونگە سالۋدا قولدانعان دۇرىس ساياساتىنىڭ ارقاسى“، - دەيدى اليانفار.
پاكيستاننىڭ بيلىك باسىنداعى پارتياسى − ادىلەت قوزعالىسى پارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ اقپارات حاتشىسى احىمەت جاۆاد بىلاي دەدى: سوڭعى جىلداردان بەرى جۇڭگونىڭ لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋداعى جانە ۇشقارىلىقتى الاستاۋداعى قۇلشىنىسى بىزگە بەيبىت، ورنىقتى شينجياڭدى كورسەتتى، ادامداردىڭ ءدىني ەركىندىگى تولىق قامتاماسىز ەتىلگەن، وندا ءار ۇلت تەپە - تەڭ، ىنتىماقتى، ۇلتتىق كەمسىتۋ ماسەلەسى جوق، حالىق باقىتتى ءومىر سۇرۋدە.
يندونەزياداعى ازيا جاڭالىق اشۋدى زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ ءتوراعاسى بانباڭ سۋريونو بىلاي دەپ قارايدى: سوڭعى جىلداردان بەرى، جۇڭگو شينجياڭدا لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋدى جانە ۇشقارىلىقتى الاستاۋدى ىلگەرىلەتۋ قۇلشىنىسىندا كورنەكتى ناتيجەگە قول جەتكىزدى، شينجياڭنىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋى كەسەك تابىسقا جەتتى. امەريكا وسى شىندىقپەن ساناسپاي، ادامدىق ۇقىقتى جەلەۋ ەتىپ، شينجياڭعا ساياتىن زاڭ جوباعا قاسارىسا قول قويىپ زاڭ ساناتىندا قابىلدادى. بۇل ارەكەت − جۇڭگونىڭ ىشكى ىسىنە اشىق - اشكەرە كيلىگۋىنىڭ، امەريكا قولدانعان ”قوس ولشەمنىڭ“ مەيلىنشە انىق بەينەسى. بۇل ارەكەت استە شينجياڭداعى ادامدىق ۇقىققا جانە دامۋعا دەگەن شىنايى كوڭىل بولۋدەن ەمەس، قايتا بۇكىلدەي جۇڭگونىڭ دامۋىن شاۋجايلاۋ ماقساتىنان تۋىپ وتىر، بۇنداي وكتەمدىك قىلىق، ءسوز جوق، حالىقارالىق قوعامنىڭ نالەتىنە جانە قارسى تۇرۋىنا ۇشىرايدى.
شريلانكاداعى شريلانكا - جۇڭگو دوستىق قوعامىنىڭ ءتوراعاسى اناندا گۋناتيلاك بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: شينجياڭنىڭ ءىسى بۇكىلدەي جۇڭگونىڭ ىشكى ءىسى. امەريكانىڭ ءوزى دە لاڭكەستىكتەن زارداپ شەگۋشى سانالادى، ءاسىلى ول جۇڭگونىڭ لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ قۇلشىنىسىنا قولداۋ كورسەتۋگە ءتيىس ەدى، الايدا لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ، ادامدىق ۇقىق ماسەلەسىندە ”قوس ولشەم“ قولدانىپ وتىر. امەريكا جاقتىڭ شينجياڭعا ساياتىن زاڭ جوباعا قول قويىپ زاڭ ساناتىندا قابىلداۋى − زورەكەر امەريكا ۇكىمەتىنىڭ باسقا ەلدىڭ ىشكى ىسىنە كيلىگىپ، حالىقارالىق زاڭ مەن حالىقارالىق قارىم - قاتىناستاردىڭ نەگىزگى ولشەمىن اياققا تاپتاۋىنىڭ ەڭ جاڭا دالەلى، جۇڭگونىڭ يەلىك ۇقىعىنا زالال كەلتىرۋىنىڭ ەڭ جاڭا قادامى، ونىڭ سۇرقيا ماقساتى وتە ايقىن كورىنىپ وتىر.
كەنيانىڭ افريكا ساياسات زەرتتەۋ مەكەمەسىنىڭ باس اتقارۋشى ءمانساپتىسى پەتر كاگۆانيا بىلاي دەدى: ادامدىق ۇقىقتى قورعاۋ دەگەن جەلەۋمەن باسقا ەلدىڭ ىشكى ىسىنە كيلىگۋ امەريكانىڭ ”كانىگى ايلاسى“. جۇڭگو ۇلتتاردىڭ تەڭدىگىن، ىنتىماعىن دارىپتەپ، ۇلتتار مادەنيەتىنىڭ دامۋىن قورعاپ، لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋعا جانە ۇشقارىلىقتى الاستاۋعا تاباندى بولىپ كەلەدى. 3 جىلدان استام ۋاقىتتان بەرى، شينجياڭدا بىردە - ءبىر زورلىقتى كۇش لاڭكەستىك دەلوسى تۋىلعان جوق، بۇل جۇڭگو ۇكىمەتىنىڭ شينجياڭدى جونگە سالۋ ساياساتىنىڭ تابىسقا جەتكەندىگىن تولىق تۇسىندىرەدى.
بوسنيا - گەرتسەگوۆيناداعى بانيا لۋكا ساياسي عىلىم شۋەيۋانىنىڭ پروفەسسورى ميلوش ساۋلايا بىلاي دەدى: امەريكا ساياساتپازدارى ساياسي مۇددەگە قول جەتكىزۋ ءۇشىن ويدان وتىرىك قۇراستىرۋعا، دۇرىس پەن بۇرىستى شاتاستىرۋعا كانىككەن. جۇڭگو − حالىقارالىق ساحنادا جاپپاي قۇرمەتكە بولەنگەن ءىرى ەل، جۇڭگوعا سوقتىعۋ، جۇڭگونى جاماناتتى ەتۋ − امەريكاعا ەشقانداي ناقتى پايدا اكەلمەيدى.
(قاتىناسقان تىلشىلەر: لۋان حاي، ساي گودۇڭ، چىن شين، زوۋ دىلۋ، لي حاۋ، لياڭ حۇي، تاڭ لۋ، باي لين، جاڭ شيۋجى)
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
