سامعاي بەر، ”پامير قىرانى!“
□ شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ تىلشىلەرى جاڭ جۇڭكاي، گاۋ حان، حۋ حۋحۋ، سۋ چۋان - ي
2020.06.24 13:44 كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى
پامير ۇستىرتىندەگى تاشقورعان تاجىك اۆتونوميالى اۋدانىندا ”دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ بيىك مەملەكەت قاقپاسى“ حونجىراپ شەكارا وتكەلىمەن جانە ”مۇزتاۋ اتاسى“ مۇزتاع شىڭىمەن اتالعان 2 جول بار. حونجىراپ جولى مەن مۇزتاع جولىنىڭ قيىلىسقان جەرىندە بيىكتىگى 30 مەتردەي ”پامير قىرانى“ ءمۇسىنى قاسقايىپ تۇر.
قارلى تاۋدىڭ ۇشار باسىندا ەركىن سامعاعان تاۋ قىرانى − تاجىكتەرىڭ توتەمى. تاشقورعاندا 33 مىڭداي تاجىك ۇلتىنىڭ تۇرعىنى ءومىر سۇرەدى، ولار ”پامير قىرانى“ اتالعان. تەڭىز دەڭگەيىنەن ورتاشا 4000 مەتر بيىكتىكتەگى تاشقورعان تاجىك اۆتونوميالى اۋدانىنىڭ ءبىر وزىندە بيىك ءۇستىرت، سۋىق ءوڭىر، شەكارا بويىنا ورنالاسۋ سىندى سيپات بار، ەلىمىزدەگى تاجىك ۇلتى تۇرعىندارىنىڭ باسىم كوپشىلىگى وسى جەردە تۇرادى.
”پامير قىرانى“ ءمۇسىنىنىڭ جانىندا تۇرىپ اينالاعا كوز تاستاساڭىز، جان - جاعىڭىزدان تۇگەل تاۋ كورىنەدى. كۇنلۇن تاۋى، قاراقۇرىم تاۋى، گيندۋكۋش تاۋى... كەدەيلىك قالىڭ تاۋمەن استاسىپ، مىڭداعان جىلدان بەرى جەرگىلىكتى تۇرعىنداردى قىسپاققا الىپ كەلگەن ەدى.
2019 - جىلى كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شايقاسىنىڭ ”ەڭ سوڭعى ءبىر كيلومەترگە“ قادام تاستاۋىنا مەڭزەس، تاشقورعان تاجىك اۆتونوميالى اۋدانى كەدەيلىك قالپاعىن الىپ تاستاۋدى جۇزەگە اسىردى. قازىرگى تاڭدا، وپتيكالىق كابەلدى وتباسىلارىنا جەتكىزۋ جانە ءىرى جەلىلىك ەلەكتردى تاۋعا جەتكىزۋ سياقتى حالىققا ءتيىمدى ينجەنەريالار ءتارتىپتى ىلگەرىلەپ، ”جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناتۋدا بىردە - ءبىر ۇلتتى قاتاردان قالدىرۋعا بولمايدى“ دەگەن ۋادە پامير ۇستىرتىندە گۇل اشىپ، جەمىس بەرىپ، ادام مەن تاۋدىڭ قارىم - قاتىناسىندا ءداۋىر بولگىشتىك وزگەرىس تۋىلۋدا.
تاۋ اسۋ: الپەشتەۋدەن قالعان تۇيە
”تۇڭ“ دەگەن ءسوز تاجىك تىلىندە ”تاۋ شاتقالى“ دەگەن ماعىنادا، داتۇڭ اۋىلى تاشقورعانداعى شارت - جاعدايى ەڭ ماشاقاتتى اۋىل - قالاشىقتاردىڭ ءبىرى، 2200 نەشە شارشى كيلومەتر كەلەتىن قاراستى اۋماعىنىڭ بارلىعى دەرلىك تاۋ بولىپ كەلەدى.
49 جاستاعى دۇر جارمان بۇرىن داتۇڭ اۋىلى اقتۇبەلاڭگار قىستاعىندا تۇرعان، قىستاق تاۋ شاتقالىنا ورنالاسقان، ۇيلەر تاۋ ەتەگىنە جايعاسقان، تاۋى بيىك، جەرى تار بۇل جەردە كۇندىز ماندىتىپ كۇننىڭ كوزىن كورۋ قيىن ەدى.
ول كەزدە تاۋداعى كوپ جەرلەرگە كولىك قاتىناماعان ەدى، دۇر ءار جولى سىرتقا شىققاندا تاۋ اسىپ، تاس باسۋىنا تۋرا كەلەتىن. تاۋ جالعىز اياق جولدى عانا ەمەس، ءىرى جەلىلىك ەلەكتر مەن حابارلاسۋ سيگنالىن دا توسىپ قالاتىن. ”قول تەلەفون العانىما قاي ۋاق، ءبىراق تاۋ ىشىندە نەگىزىنەن سيگنال بولماعاسىن، قول تەلەفوندى تەك اۋدان ورتالىعىنا بارعاندا قالىپتى پايدالانا الاتىنبىز“.
2012 - جىلى جازدا نوسەرگە قارلى تاۋدان ەرىگەن سۋ قوسىلىپ، تاۋدان شىعاتىن جولدى بۇزىپ كەتەدى. دۇردىڭ 50 نەشە شارشى مەترلىك تاس ۇيىنەن جاڭبىر قاتتى وتەدى، ءتىپتى، كەيبىر قىستاق تۇرعىندارىنىڭ ۇيلەرىن سەل قۇلاتىپ كەتەدى. وسىدان كەيىن ءبىرتالايعا دەيىن ول قاتەرگە باسىن تىگە وتىرىپ تۇيەگە ءمىنىپ تاۋدان ءتۇسىپ، كومىر، ازىق - تۇلىك جانە كۇندەلىكتى تۇرمىس بۇيىمدارىن ساتىپ الىپ قايتۋعا ءماجبۇر بولادى.
”تاۋدا تۇيە ءبىزدىڭ ەڭ ماڭىزدى قاتىناس قۇرالىمىز بولاتىن“، - دەيدى دۇر.
كۇن نۇرى سيرەك تۇسەتىن، سيگنالسىز تۇرمىسقا دۇر 47 جىل بويى كونىپ كەلدى. 2018 - جىلى جەرگىلىكتى ۇكىمەت جاپالى، شەت، شالعاي تاۋلى وڭىردەگى تۇرعىنداردى قونىس جاڭالاۋعا ىنتالاندىرا باستادى. دۇر ءبىر مەزگىل ەكى ۇداي بولىپ ءجۇرىپ، اقىرى كوشۋگە بەكىندى. ”بالالاردىڭ ەندى مۇنداي تۇرمىسقا جەگىلۋىنە بولمايدى“.
دۇردىڭ جاڭا قونىسى اۋدان قالاشىعىنان 30 كيلومەترگە جەتپەيتىن تاتيكول قونىس جاڭالاپ كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ بويىنشا قونىستاندىرۋ تۇيىنىندە. 80 شارشى مەترلىك 2 بولمەلى ءۇيى كىر جۋعىش، گاز وشاق، جىلۋ قازانى جانە ساكى توسەك سياقتىلارمەن جابدىقتالعان، سىرتتا تاعى ولشەمدى قورا جانە 2 مۋداي اۋلاسى بار.
2019 - جىلى 6 - ايدا دۇردىڭ وتباسىنداعى 5 جان تۇگەلىمەن تاۋدان جاڭا قونىسقا كوشىپ كەلدى. وسىندا كەلگەن سوڭ، دۇردىڭ ەندىگارى تۇيەگە ءىسى تۇسكەن ەمەس.
تاۋدان شىققان سوڭ نەگە سۇيەنىپ كۇنەلتۋ كەرەك؟ بۇل كەدەي دۇر وتباسىن كوشۋدەن بۇرىن مازالاعان ەڭ ۇلكەن ۋايىم ەدى. كوشىپ كەلگەن سوڭ، ونىڭ ءوزى شەكارا كۇزەتشىسى بولۋدان سىرت، ۇلكەن ۇلى اۋدان قالاشىعىندا اماندىق قورعاۋشى، كىشى ۇلى قىستاقتا جاردەمشى ساقشى بولسا، ءۇشىنشى ۇلى شاعىن دۇكەن اشىپ الىپ، بۇكىل وتباسىنىڭ جىلدىق كىرىسى 100 مىڭ يۋانعا تاياپ، سول جىلى - اق كەدەي وتباسى دەگەن قالپاقتى لاقتىرىپ تاستادى.
2017 - جىلدان بەرى تاشقورعاندا جالپى 1500دەن استام ەگىنشى - مالشى وتباسى قونىس جاڭالاپ، كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ بويىنشا كوشىپ، ۇلى تاۋدان اسىپ، تىرشىلىك ەتۋگە جانە دامۋعا اناعۇرلىم قولايلى جەرگە كەلىپ قونىستاندى، قىزمەت ىستەدى.
تاۋعا سۇيەندى: جاڭا ”شاپاقتى بۇلت ەلى“
اۋدان قالاشىعىنان تىم شالعايدا ەمەس تاشقورعان اۋىلىندا ءۋارشيدى اتتى قىستاق بار. تاجىك تىلىندە ”ءۋارشيدى“ ”شاپاقتى بۇلت ەلى“ دەگەن ماعىنادا.
ءۋارشيدى قىستاعى بۇرىن ءداستۇرلى ەگىن، مال شارۋاشىلىعى قىستاعى بولاتىن. 30 جاستاعى ماينۇرگۇل يكىم جايشىلىقتا ەگىن ەگۋمەن، ءۇي شارۋاسىمەن شۇعىلداناتىن، بۇكىل وتباسى كىرىسى نەگىزىنەن كۇيەۋىنىڭ مال باعۋىنا سۇيەنىپ، جىلىنا مولشەرمەن 10 مىڭ يۋاننان استام ەدى.
2015 - جىلى قىستاقتان قاشىقتىعى ءبىر كيلومەترگە جەتپەيتىن جەردە پامير ساياحات ءوڭىرى ساياحاتشىلارعا قىزمەت وتەۋ ورتالىعىن سالدى. ماينۇرگۇل وتباسىنىڭ تۇرمىسىندا دا وسىعان ىلەسە وزگەرىس تۋىلدى.
قىستاق اتى ايگىلى الار التىن سازدىعى، تاس شاھار ەسكى جۇرتى سياقتى كورىنىس وڭىرىنە وتە جاقىن، ماينۇرگۇل بالا كەزىنەن ەسەيگەنگە دەيىن كورىپ وسكەن ابدەن تانىس بۇل جەرلەر ينتەرنەتتە، ءسوز جوق، ات باسىن تىرەۋگە ءتيىستى اتى ايگىلى جەرلەرگە اينالدى، ولاردىڭ تاجىك ۇلتى داستۇرىندەگى ”لانگەل“ ۇيلەرىنە دە ۇنەمى قىزىققان ساياحاتشىلار كەلىپ قوناق بولىپ قايتاتىن بولدى. وسىنىڭ ءبارى وعان ءوز ۇيلەرىنىڭ ”قازىنالى تاۋ“ ەكەندىگىن سەزىندىردى.
2016 - جىلى جەرگىلىكتى ۇكىمەتتىڭ شابىتتاندىرۋى مەن قولداۋىندا، ماينۇرگۇلدىڭ ۇيىندەگىلەر ءۇيدى حالىقتىق تۇسەلحانا ەتىپ جاڭالاپ سالدى. كونە ءۇيدىڭ قاسىنا وزدەرى تۇراتىن جاڭا ءۇي جانە ولشەمدى حالىقتىق تۇسەلحانا سالىندى. ەسكى ءۇي تاجىك ۇلتى مادەنيەتىن ايگىلەيتىن تۇرعىن ءۇي مۇراجايىنا اينالدى. ىشەر اس، جاتىن ورىنمەن قامداۋدان سىرت، ولار تاجىك ۇلتىنىڭ بۇركىت ءبيىن بيلەپ، ۇلتتىق قولونەر بۇيىمدارىن ساتتى.
ءبىر قىدىرۋ جاڭالاۋ، دارەجەسىن جوعارىلاتۋ ارقىلى ءۋارشيدى قىستاعى ”شاپاقتى بۇلت ەلى“ حالىقتىق سالت - سانا قىستاعىنا اينالدى. حالىقتىق تۇسەلحانا اشىلعاننان كەيىن، ساياحاتشى كوپ بولعاندىقتان ماينۇرگۇل مەن كۇيەۋى ەكەۋى بىرلىكتە ارناۋلى حالىقتىق تۇسەلحانادا قوناق قابىلداۋمەن اينالىستى. بىلتىر مەملەكەت مەرەكەسى كەزىندە ولار، ەڭ كوپ بولعاندا، ءبىر كەشتىڭ وزىندە 22 قوناق قابىلداپ، سول جىلعى كىرىستەرى مولشەرمەن 150 مىڭ يۋاننان استى. بيىل جىل باسىندا ولار 100 مىڭ نەشە يۋاندىق اۆتوكولىك ساتىپ الدى. ”بۇل وسى بىرنەشە جىلدان بەرگى ەڭ كوڭىلدى ءىسىم بولدى“.
جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتىنىڭ ىقپالىمەن بيىل تاشقورعانعا ساياحاتتايتىندار وتكەن جىلدارداعىدان كورنەكتى ازايدى، الايدا ماينۇرگۇل بۇنىڭ تەك ”قىسقا مەزەتتىك بازارسىز مەزگىل“ ەكەنىنە سەندى.
بيىل 4 - ايدا ماينۇرگۇل جەرگىلىكتى ۇكىمەت ۇيىمداستىرعان اس - سۋ قىزمەت وتەۋ باۋلۋىنا قاتىناسىپ، 30دان استام شينجياڭنىڭ جەرگىلىكتى قۋىرماش ءتۇرىن ۇيرەندى. وتباسىنداعىلار كونە ءۇي قۇرىلىسىن بەكەمدەپ، بۇدان بىلاي ساياحاتشىلاردىڭ ناعىز شىن مانىندەگى تاجىك تۇرمىسىن سەزىنۋىنە مۇمكىندىك جاسادى. اۋلاعا دا بارقىت ءشوپ جانە ماكا ەگىلدى، ساياحاتشىلار حالىقتىق تۇسەلحانادان - اق تاشقورعاننىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى ەرەكشە ونىمدەرىن تىكە ساتىپ الا الاتىن بولدى.
”تاشقورعان - ياركەن تاس جولى سالىنىپ كولىك قاتىنادى، جۇڭگو - پاكيستان دوستىق تاس جولى كەڭەيتىپ سالىنىپ، تاشقورعان اۋەجايى سالىنعاننان كەيىن، مۇندا كەلەتىن ساياحاتشىلار ءتىپتى دە كوبەيەدى“، - دەدى ماينۇرگۇل.
2019 - جىلى تاشقورعان مەملەكەتتىك 5A دارەجەلى ساياحات كورىنىس ءوڭىرى بولىپ باعالانىپ، تۇتاس جىلدا ساياحاتشى سانى ءبىر ميلليون 120 مىڭ ادام - رەتكە تاياپ، ساياحات كىرىسى ءبىر ميلليارد يۋاننان اسىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن شامامەن ％40 ارتتى. تۇتاس وڭىرلىك ساياحات تەز قارقىنمەن ىلگەرىلەتىلىپ، حالىقتىق تۇسەلحانا، قوناقجاي، تاعامجاي جانە اۋىل شارۋاشىلىعى ەرەكشە ونىمدەرى دۇكەنى تۇس - تۇستان بوي كوتەردى.
تاۋدى كۇزەتتى: شەكارا وڭىردەن جاسىل القاپ قالىپتاستى
تاشقورعان تاجىك اۆتونوميالى اۋدانى پاكيستان، تاجىكستان، اۋعانستان 3 ەلمەن شەكارالاسادى، جۇڭگوداعى قۇرلىقتىق شەكارا لەنيا سىزىعى ەڭ ۇزىن اۋدانداردىڭ ءبىرى. جەر - سۋدى قورعاپ، شەكارانى كۇزەتۋ تاشقورعان تۇرعىندارىنىڭ عاسىرلار بويى جالعاسىپ كەلە جاتقان بورىشى.
37 جاستاعى چىراق مامەترەيىمنىڭ ءۇيى دافتەر اۋىلى راسكام قىستاعىندا، ءبىر وتباسىنداعى ءۇش ۇرپاق ادام شەكارا قورعايدى. چىراق باستاۋىش مەكتەپ وقىپ جۇرگەن كەزىندە، اكەسى ونى ۇنەمى ەرتىپ الىپ شەكارانى شارلاپ، سول جەرلەردى ونىڭ كوكەيىنە ۇيالاتىپ، وعان: ”اياق استىڭداعى جەر جۇڭگو، مۇنان كەيىن وسى ءوڭىردى جاقسى قورعاۋىڭ كەرەك“، - دەيتىن.
تاشقورعاندا ەسەيىپ - ەرجەتكەن ءتول تۋما اۋدان اكىمى گۇلزار ابۋراحمان بالا كەزىنەن تارتىپ راسكام قىستاعىنا ابدەن قانىق: ويتكەنى ”بىرىنشىدەن، ول ارا شەت - شالعايدا، ەكىنشىدەن، ونىڭ ماڭىزدىلىعىندا (شەكارا بويىنداعى قىستاق)“.
چىراقتىڭ اتاسى مەن اكەسى شەكارا قورعاعان سوناۋ جىلداردا ولار تەك تۇيە سياقتى مال تۇلىكتەرىنە ءمىنىپ شارلاۋ جۇرگىزەتىن، قارىندارى اشسا نان جەيتىن، شولدەسە قار سۋىن ىشەتىن، شەكارانى شارلاۋ كومەك قاراجاتى دا ەرەكشە ماردىمسىز بولاتىن . ”ول كەزدە اكەمنىڭ ەڭ ۇلكەن ارمانى قاجالمايتىن اياق كيىمى بولۋ ەدى“، - دەدى چىراق.
مۇنداي شەكارا قورعاۋ تۇرمىسىن چىراق تا 10 جىلدان استام ۋاقىت باستان كەشىردى. كەيىن كەلە تاۋعا بارىپ - كەلەتىن جول جوندەلدى، شەكارا قورعاۋشىلاردىڭ ايلىق قوسىمشا قاراجاتى دا جوعارىلاتىلدى.
2017 - جىلى ۇكىمەتتىڭ قولداۋىندا، راسكام قىستاعى تاۋ قويناۋىنداعى ءشول دالادان ەكى قاتار قىزىل كەرپىشتى، سارى داۋالدى جاڭا ۇيلەر سالدى. قىستاقتاعى 141 وتباسى تاۋ قويناۋىنىڭ ساي - سالاسىنان جاڭا قونىسقا كوشىپ كەلىپ، سۋ، ەلەكتر، ينتەرنەت جەتكىزىلگەن قولايلى تۇرمىس كەشىردى. سول جىلى شينجياڭ ءۇستىرت قورعانىس رايونىنداعى شەكارا قورعاۋشىلارعا موتوتسيكل سەپتەپ بەردى، ايلىق قوسىمشا قاراجاتتارىن دا اناعۇرلىم ءوسىرىپ، شەكارانى شارلاۋ جولىنان اسحانا، جاتاقپەن تولىق قامداعان كەزەكشىلىك مىندەتىن وتەۋ قىزمەت پۋنكتىن سالدى، بيىل تاياۋ ماڭعا دا حابارلاسۋ سيگنالى جەتكىزىلەدى. ”سول كەزدە شەكارانى شارلاپ جۇرگەندە وتباسىنداعىلارمەن بايلانىس جاساي الماي قالۋدان ەندىگارى الاڭدامايتىن بولامىز“، - دەدى چىراق.
2018 - جىلى ەرلى - زايىپتى ەكەۋى بىردەي شەكارا كۇزەتشىسى بولعان چىراق وتباسى كەدەيلىكتەن ارىلدى. شەكارا كۇزەتۋ قىزمەتى ءباز - باياعىسىنداي قاسيەتتى بولعانىمەن، ەندىگارى بۇرىنعىداي جاپالى بولمايتىن بولدى. چىراقتىڭ ورتالاۋ مەكتەپتە وقىپ جاتقان ۇلكەن قىزى بولاشاقتا اسكەر بولىپ، اكەسىنىڭ شەكارانى كۇزەتىپ، جەر - سۋدى قورعاۋ ىسىنە مۇراگەرلىك ەتپەكشى.
شەكارانى قورعاۋدان سىرت، چىراق جاڭا قىستاققا كوشىپ كەلگەننەن كەيىن تىڭنان جەر اشۋمەن دە قاربالاستاپ كەتتى. ءشول دالانىڭ بار الابى تاس بولعاندىقتان قىستاق تۇرعىندارى تاياۋ ماڭنان توپىراق تاسىپ اكەلىپ، قۇبا ءشول جەرلەردى قۇنارلاندىردى، ءبيداي، ارپا جانە بۇرشاق سياقتى داقىلداردى ەكتى، 80 مىڭ تۇپكە تاياۋ تەرەك، ءۇستىرت تالى، الما اعاشى، ورىك اعاشى ءار وتباسىنىڭ ەگىنجايى توڭىرەگىن قورشاپ، جاڭا جاپىراقتار جايقالىپ، تۇتاس قىستاقتا تىڭ تىرشىلىك لەبى ەستى.
”10 جىلدان كەيىن، وسى ءشول دالا جاسىل القاپقا اينالادى. سول كەزدە تاۋ قويناۋىندا وتتەگى مولشەرى جوعارىلايدى، جەل ازايادى. ءبىز تاۋدى قورعاساق، تاۋ دا ءبىزدى قورعايدى“، - دەدى چىراق.
”راسكام“ تاجىك تىلىندە ”كەن“ دەگەن ماعىنادا، قىستاقتىڭ ماڭىنداعى تاۋ قويناۋىندا بۇرىندارى كەن كوپ بولاتىن. ەكولوگيانى قورعاۋدىڭ كۇشەيۋىنە ىلەسە، جەرگىلىكتى ورىن 2018 - جىلى بارلىق كەندى جاپتى ءارى قازۋ قۇرىلعىلارىن الىپ تاستادى.
ماڭىزدى شەكارالىق اۋدان جانە جاراتىلىستىق قورىق بولعان تاشقورعان تاجىك اۆتونوميالى اۋدانىنىڭ جەر - سۋدى قورعاۋ جاۋاپكەرشىلىگى مەن ەكولوگيا جولى جەرگىلىكتى تۇرعىندارعا جەتكىلىكتى جۇمىستانۋ ورايىن جاراتتى. تاشقورعاندا 8000عا تاياۋ شەكارا قورعاۋشىسى، ورمان كۇزەتشىسى جانە جايلىم كۇزەتشىسى بار.
”بۇل ارادا ولاردىڭ كۇزەتەتىنى تەك تاۋ عانا ەمەس، ونان دا ماڭىزدىسى، وتباسى جانە وتانى“، - دەدى گۇلزار.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 6 - ايدىڭ 22 - كۇنى ۇرىمجىدەن بەرگەن حابارى)
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
