قاھارمان قازا بولعانىمەن، رۋحى ماڭگى جاسايدى
− جان قيارلىقپەن ادام قۇتقارعان كوممۋنيستىك پارتيا مۇشەسى لاچين بايكانى ەسكە العاندا (2)
□ انار بۇلت/ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ليۋ شياڭ
2021.01.11 15:29 كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى
1 - ايدىڭ 5 - كۇنى تۇستەن بۇرىن قىسقى كۇننىڭ شۋاعى ۇزىننان - ۇزاق جاتقان قارلى تاۋعا شۇعىلاسىن شاشىپ ۇلگىرمەگەن ەدى، تاۋ قويناۋىنا ورنالاسقان تاشقورعان تاجىك اۆتونوميالى اۋدانى تىزناپ اۋىلى تىزناپ قىستاعىندا اياز سۇيەكتى قاريدى.
لاچين بايكانىڭ سۇيەگىمەن قوشتاسۋ سالتى قىستاقتا وتكىزىلىپ جاتىر. ادامدار سىلتىدەي تىنا قۇرمەت كورسەتىپ، ونى ءۇن - ءتۇنسىز سوڭعى ساپارعا اتتاندىردى. قايعى - قاسىرەت پەن قيماستىق ءاربىر جاننىڭ جۇرەگىن سىزداتتى.
كوكپەڭبەك اسپان، اقشا بۇلتتار، قارلى تاۋلار، قورالى قوداستار... لاچين بايكا وسىناۋ كيەلى ءۇستىرتتى مەكەننەن شىققان - دى، پاك كەلىپ، كىرشىكسىز قالپى كەتىپ بارادى.قاھارماندى تۋعان جەرى قۇشاعىنا الدى
لاچين بايكا سۋعا كەتكەن بالانى ەرلىكپەن قۇتقارىپ، قىمباتتى ءومىرىن قيعان، دەسە دەگەندەي قاھارمان. ءبىراق مىناۋ ورتادا، ءوزىنىڭ قارا شاڭىراعىندا ول ءبىر بالا، ءبىر اكە ەدى.
جاسى جەتپىسكە تاياعان بايكا كەلدىبەك كاريا بالاسىنىڭ قۇربان بولعان قارالى حابارىن ەستىگەندە ەگىلىپ، ەڭىرەپ جىلادى، ءىلبي باسىپ ءبىر شاڭىراقتاعى ءۇش ۇرپاقتىڭ شەكارا شارلاعان، شەكارانى قورعاعان سۋرەتتەرى، داڭق كۋالىكتەرى قويىلعان كورمە سارايىنا كىردى. ول ۇلىنىڭ سۋرەتىن قولىنا الىپ ەپپەن ءسۇرتىپ، ۇڭىلە قارادى، دەنەسى ءالسىن - ءالى قالتىرايدى. ون نەشە مينۋت وتە شىقتى، كاريا سول ورىندا قالشيىپ ءالى تۇر، قوس جانارىنان جاس پارلاپ، سۋرەتتەگى ۇلىنان كوزىن الا الماي، ۇزاق - ۇزاق تەسىلە قارايدى.
قاھارماندى تۋعان جەرىنىڭ قۇشاعىنا تاپسىردى. سۇيەكپەن قوشتاسۋ سالتىندا مارقۇم ۇلىنىڭ سۋرەتىن كوتەرىپ تۇرعان نەمەرەسىن كورگەندە، جۇزىنەن جۇرتقا تانىس قايتپاس قاجىرلىلىق مەن مۇندالاپ تۇراتىن، مىڭ شاقىرىمدىق شەكارا سىزىعىن تۇگەل شارلاپ، تالاي تاۋقىمەتتى باسىنان كەشىرگەن بايكا كەلدىبەكتىڭ جان جۇيەسى ەگىلىپ، كوز جاسى كول بولدى.
كاريا 17 جىلدىڭ الدىنداعى ءىستى ەسىنە الدى، ول ورىمدەي جاس لاچين بايكانى قاسىنا شاقىرىپ الىپ: ”ازاتتىق ارميانىڭ كۇندى تۇنگە جالعاپ شارلاۋ جۇرگىزۋى مەكەنىمىزدى، وتانىمىزدى قورعاۋ ءۇشىن، ءبىزدىڭ وسىندا تۋىپ - وسكەن شەكارا حالقىنىڭ ولارعا جول باستاۋى باس تارتۋعا بولمايتىن جاۋاپكەرشىلىك. اتاڭ بۇل جاۋاپكەرشىلىكتى ماعان اماناتتاپ ەدى، ەندى كەزەك ساعان كەلدى“، - دەگەن بولاتىن. لاچين بايكا مۇنى ەستىگەن سوڭ جىگەرى تاسقىنداپ، بايسالدىلىقپەن باسىن يزەگەن ەدى.
2004 - جىلى لاچين بايكا داڭقپەن پارتياعا مۇشە بولدى. ءدال سول جىلدان باستاپ ول اكەسىنىڭ ءىزىن باسىپ، حونچيراپ شەكارا قورعانىسى ليانىندەگى قولباسى - اسكەرلەردىڭ شەكارا شارلاۋىنا ەرىكتى جول باستاپ، شەكارا قورعانىسى قولباسى - اسكەرلەرى جاعىنان جانە جەرگىلىكتى ورىنداعى مالشىلار جاعىنان بۇلت اراسىندا ءجۇرىپ شەكارانى ساقتاعان، شەكارانى قورعاعان ”پامير قىرانى“ دەپ ماداقتالدى.
”وسىنشاما جىلدار بويى ول وسى مىندەتتى ابىرويمەن ورىندادى. بۇگىنگى كۇندە تاعى دا وسىنداي ۇلى ءىس ىستەپ وتىر، ول مەنىڭ ارداقتى ۇلىم“، - دەدى بايكا كەلدىبەك كوز جاسىن ءسۇرتىپ.ىزگىلىك كەزدەيسوق كەلمەيدى
قاھارمان ەجەلدەن بەرى كەزدەيسوق تۋىلعان ەمەس. لاچين بايكا ءوسىپ - جەتىلۋ بارىسىندا تاماشا تاربيەنىڭ، اقاۋسىز شاڭىراق تاربيەسىنىڭ ءنارىن بويىنا جيناپ ءوستى.
”راقىمەت سىزدەرگە، راقىمەت سىزدەردىڭ شاڭىراقتىڭ وسىنداي تاڭداۋلى ۇلاندى تاربيەلەپ جەتىلدىرگەندىگىنە...“ 1 - ايدىڭ 6 - كۇنى كەشتە قۇتقارىلعان بالانىڭ شەشەسى بالنيتسادان شىعا سالا اۆتوكولىككە وتىرىپ 6 ساعاتتان اسا جول باسىپ تىزناپ قىستاعىنا كەلىپ، قامقورشى بولعان جانعا ازا ءبىلدىرىپ، تۋىستارىمەن كەزدەستى.
بايكا كەلدىبەك ويلامدى وي تاستاپ: ”مەنىڭ ۇلىم ءومىرى ارقىلى بالاڭدى قۇتقارىپ قالدى، بۇدان بىلاي سەنىڭ بالاڭ مەنىڭ نەمەرەم بولادى، سەن دە مەنىڭ قىزىمسىڭ“، - دەدى.
قۇتقارىلعان بالانىڭ شەشەسى مەن لاچين بايكانىڭ شەشەسى ءبىرىن - ءبىرى قۇشاقتاپ زار ەڭىرەدى، كوڭىلدەگى سوزدەر كوزدەن جاس بولىپ سورعالادى.
لاچين بايكانىڭ ونەگەلىلىگىن ونىمەن ارالاسقان ادامداردىڭ ءبارى كوزىمەن كورگەن. قاشان كورسەڭ جارقىلداپ جۇرەتىن وسى تاجىك ازاماتى از ءسوزدى بولعانىمەن، ءبىراق قاستەرلى ىزگىلىكتى، ادالدىقتى جانە ەر جۇرەكتىكتى بويىنا جيعان ەدى.
”ول كىشكەنتايىنان - اق جاقسى بالا بولاتىن“. لاچين بايكانىڭ باستاۋىش مەكتەپتەگى مۇعالىمى امانلا ريچايىك ەسكە الىپ بىلاي دەدى: ءبىر جولى لاچين بايكا تۇسكى دەمالىستا ءبىر باسكەتبولدى ويناۋعا الا تۇرادى، ويلاماعان جەردەن دوپ سالاتىن تاقتايشاداعى شەگە دوپتىڭ جەلىن شىعارىپ كەتەدى. ”ونىڭ جاسىنداعى ۇل بالالاردىڭ كوبى تىم تەنتەك بولادى عوي، قايداعى قيتۇرقى امالدى ويلاپ تابادى. لاچين ولارعا ۇقسامايتىن، ول ىرىقتىلىقپەن ماعان كەلىپ قاتەلىگىن مويىندادى، اۋەلى جىلاپ جىبەردى“، - ايتا - ايتا، امانلا ريچايىك كوز جاسىنا ەرىك بەردى، ”ونى كورىپ جانىم اشىپ كەتتى دە، جايىنا قالدىرايىن دەپ ەدىم. ول كوز جاسىن ءسۇرتىپ تاستاپ:’ باسكەتبول مەكتەپتىكى، ونى بۇلدىرگەن ەكەنمىن، ءسوزسىز، تولەپ بەرۋىم كەرەك‘، - دەدى. بىرنەشە كۇن وتپەي ونىڭ اكەسى مەكتەپكە ءبىر جاڭا باسكەتبول اكەلىپ بەردى“.
”سول كۇنى ۇيگە قايتىپ بارعاندا بالانى جازعىردىڭ با بىلمەدىم؟“ - دەپ امانلا ريچايىك بايكا كەلدىبەكتىڭ جاۋىرىنىنان جەڭىل قاعىپ - قاعىپ قويىپ، ونىمەن اڭگىمەلەسىپ، كوڭىلىن ورنىقتىردى.
”ەستى ادام قاتەلىگىن بىلسە تۇزەتەدى، اقىماق ادامدار قاتەلىگىن جاسىرادى. ونى قولدايمىن عوي، قايدان جازعىرايىن“، - دەي كەلىپ بايكا كەلدىبەك: ”ول كەزدە وتباسىمىزدىڭ شارت - جاعدايى ناشار بولاتىن، باسكەتبول دا ارزان ەمەس ەدى، ءبىراق تەك بالانى دۇرىس جولعا باستاۋعا كەرەك بولسا، قانشا كوپ اقشا جۇمساساڭ دا تاتيدى“، - دەدى.سەنىم ۇرپاقتان - ۇرپاققا جالعاستى
اكەسى قايتىس بولعان سوڭ 13 جاستاعى دۇرحان لاچين باستان - اياق شەشەسى مەن اتا - اجەسىنىڭ قاسىندا بولدى. ”ولاردىڭ كوزىنشە جىلاماۋعا تىرىسامىن، مەن جىلاسام، ۇلكەندەر قوسىلا جىلاپ، ءبارىنىڭ جانى اۋىرادى ەكەن“، - دەدى ول قىستىعا وكسىپ.
ءبىر اپتادان استام ۋاقىتتىڭ الدىندا قاشقار داشۋەسىندە ۇيرەنۋدە جاتقان لاچين بايكا بەينە ەكران ارقىلى قىزىنا ءوزىنىڭ تاپسىرماسىن تەكسەرتكەن بولاتىن. اكەسىمەن سويلەسكەن ءاربىر اۋىز ءسوزى دۇرحان لاچيننىڭ ەسىندە اپ - انىق قالىپتى.
”قىزىم، قاراشى، مىنا ماقالامدا قاتە جازىلعان ءارىپ بار ما، جوق پا؟“
”ەكىنشى جولداعى ەكىنشى ءارىپتىڭ ’亻‘ى قالىپ قويىپتى؛ بەسىنشى جولداعى جەتىنشى ءارىپتىڭ ’氵‘ى قالىپ قالعان... “
”جارايدى، ءبىلدىم، مەنىڭ كىشكەنتاي مۇعالىمىم“.
قىزىنىڭ مەملەكەتتە ءبىر تۇتاس قولدانىلاتىن ءتىل - جازۋ قابىلەتى وتە جاقسى بولعاندىقتان، لاچين بايكا ءار جولى شىن ىقىلاسىمەن ونى ”كىشكەنتاي مۇعالىم“ دەپ اتايتىن. ”اكەم ۇنەمى مەنى ’كىشكەنتاي مۇعالىم‘ دەپ شاقىراتىن، ءىس جۇزىندە ول مەنىڭ مۇعالىمىم ەدى. ونىڭ ءاربىر ءسوز - ارەكەتىن، ونىڭ رۋحاني قاسيەتىنەن ءومىر بويى ۇيرەنەمىن“، - دەيدى دۇرحان لاچين.
لاچين بايكانىڭ قىزىنان كۇتكەن ەڭ ۇلكەن ءۇمىتى ونىڭ ىشكى وڭىردەگى شينجياڭ تولىق ورتا كلاسىنا ءوتۋى ەدى. كلاسىندا الدىڭعى قاتارداعى وقۋشى بولعان دۇرحان لاچين ىشتەي جاڭا وقۋ ماۋسىمىندا اكە ءۇمىتىن اقتاپ، ءتىپتى دە قۇلشىنا ۇيرەنىپ، ەرتەرەك جارامدى ادام بولۋعا سەرت ەتتى.
دۇرحان لاچيننىڭ باۋىرى ءرادىل لاچيننىڭ قوس جانارى اكەسىنىكى سياقتى وتتى دا وتكىر ەدى. ونىڭ تابىناتىن ادامى اكەسى لاچين بايكا بولاتىن، ونىڭ قاراۋىنشا، شەكارا قورعاۋشىسى بولۋ دەگەن توتەنشە كەرەمەتتى ءىس سانالاتىن.
”اكەم ماعان جاقسى ۇيرەنىپ، بولاشاقتا حالىق ازاتتىق ارمياسى بول دەگەن“. ءرادىل لاچين جۇدىرىعىن ءتۇيىپ تۇرىپ: ”اكەمە ايتارىم، ەرجەتكەندە مەن دە ول سياقتى، وتاندى، حالىقتى قورعايمىن“، - دەدى.
جاۋاپتى رەداكتورى : مانەپ ەربول ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
