- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
ەلىمىزدە استىقتى تاسۋ، ساقتاۋ، مانەرلەۋ، ساتۋ جانە تۇتىنۋ بارىسىندا شامامەن %10ى ىسىراپ بولادى
ازىق-تۇلىك ىسىراپشىلدىعى ءسىرا قانشالىق
«حالىق گازەتىنەن» اۋدارعان: ساعىنبەك رابات ۇلى
2013.08.05 13:28
كىندىك ءسوز: ەلىمىزدىڭ ءار جىلعى ازىق-تۇلىك ىسىراپشىلدىعىن ايتار بولساق، تەك ازىقتىق بەلوكتان 8 ميلليون توننا، مايدان 3 ميلليون توننا ىسىراپ بولادى.
استىقتى تاسۋ، ساقتاۋ، مانەرلەۋ، ساتۋ بارىسىندا ءار جىلى شامامەن 100 ميلليارد جىڭى ىسىراپ بولادى.
ەگەر بۇعان اسحاناداعى ازىق-تۇلىك ىسىراپشىلدىعى، جەكە ادام مەن وتباسىنداعى ازىق-تۇلىك ىسىراپشىلدىعى قوسىلعاندا، بۇكىل ەل بويىنشا ءار جىلى ىسىراپ بولاتىن جالپى ازىق-تۇلىكپەن 250 ميلليون دا 300 ميلليون ادامدى اسىراپ-باعۋعا بولادى.
داستارقان ىسىراپشىلدىعى بىلىنبەي ۇلعايۋدا
بۇكىل ەل بويىنشا داستارقاندا ءسىرا قانشالىق ازىق-تۇلىك ىسىراپ بولادى؟ جۇڭگو اۋىل شارۋاشىلىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ زەرتتەۋى مەن جورامالىنا نەگىزدەلگەندە، ەلىمىزدىڭ ءار جىلعى ازىق-تۇلىك ىسىراپشىلدىعىن ايتار بولساق، تەك ازىقتىق بەلوكتان 8 ميلليون توننا، مايدان 3 ميلليون توننا ىسىراپ بولادى ەكەن. ەگەر بۇعان اسحاناداعى ازىق-تۇلىك ىسىراپشىلدىعى، جەكە ادام مەن وتباسىنداعى ازىق-تۇلىك ىسىراپشىلدىعى قوسىلعاندا، بۇكىل ەل بويىنشا ءار جىلى ىسىراپ بولاتىن جالپى ازىق-تۇلىكپەن 250 ميلليون دا 300 ميلليون ادامدى اسىراپ-باعۋعا بولادى.
جۇڭگو عىلىم اكادەمياسىنىڭ جاعراپيا عىلىمىن جانە بايلىقتى زەرتتەۋ ورنى مەن جۇڭگو اۋىل شارۋاشىلىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىق ينفورماتسياسىن زەرتتەۋ ورنى بيىل 6-ماۋسىمدا جاريالاعان ءبىر مالىمەتتە ولكە دارەجەلىدەن جوعارى ءبىر قالادا ءار جىلى توگىلەتىن ازىق-تۇلىكتىڭ 20 ميلليون تونناعا جەتەتىنى باياندالعان.
ءتىلشىنىڭ قاتىستى تاراۋلاردان ۇعىسۋىنشا، ەلىمىزدە استىقتى تاسۋ، ساقتاۋ، مانەرلەۋ، ساتۋ جانە تۇتىنۋ بارىسىندا شامامەن %10 ى ىسىراپ بولادى. مەملەكەتتىك استىق مەكەمەسى استىق ەكونوميكاسىن زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ زەرتتەۋشىسى ديڭ شىڭجۇن قامداعان بىلتىرعى جالپى استىق ءونىم مولشەرى بويىنشا ەسەپتەگەندە، شامامەن 110 ميلليارد جىڭ استىق ىسىراپ بولادى ەكەن.
حالىقاراداعى ازىق-تۇلىك ىسىراپشىلدىعى مۇنان دا سوراقى. بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمى استىق-اۋىل شارۋاشىلىق ۇيىمىنىڭ ساناعىنا قاراعاندا، بۇكىل جەر شارىندا ءار جىلى وندىرىلەتىن ازىق-تۇلىكتىڭ ۇشتەن ءبىرى ىسىراپ بولادى، اتاپ ايتقاندا، ءبىر ميلليارد 300 ميلليون توننا ازىق-تۇلىك بوستان-بوسقا توگىلەدى ەكەن. ونەركاسىپتەنگەن ەلدەردە ءار جىلى 670 ميلليون توننا، دامۋ ۇستىندەگى ەلدەردە 630 ميلليون توننا استىق ىسىراپ بولادى ەكەن. ونەركاسىپتەنگەن ەلدەردە نەگىزىنەن ادامدار جەۋگە بولاتىن ازىق-تۇلىك توگىلسە، ال، دامۋ ۇستىندەگى ەلدەردە نەگىزىنەن تەحنيكانىڭ مەشەۋلىگىنەن جانە ازىق-تۇلىك تاسىلۋ بارىسىندا ىسىراپ بولادى ەكەن. ەۆروپا، امەريكا ەلدەرىندە ورتا ەسەپپەن ءار جىلى ءبىر ادام 95 تە 115 كيلوگرام، ازيا جانە افريكا ەلدەرىندە ورتا ەسەپپەن ءار جىلى ءبىر ادام 6 دا 11 كيلوگرام ازىق-تۇلىكتى ىسىراپ ەتەدى ەكەن.
استىق ءوندىرىسى دامىعانىمەن ىسىراپشىلدىق ورىن تەبۋدە
اۋىل شارۋاشىلىق مينيسترلىگىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىق ءوندىرىسى جاعدايىنا نەگىزدەلگەندە، بيىل جازعى استىقتان تاعى دا مول ءونىم الىنعان. اس ــــ ادامنىڭ ارقاۋى. قارىن توقتىققا كەپىلدىك ەتۋ ءۇشىن، ەلىمىز استىق ءوندىرىسىن دامىتۋعا ۇزدىكسىز كۇش سالعاندىقتان، ءوندىرۋ جالپى قۋاتى تىڭ بەلەسكە كوتەرىلىپ، استىق وندىرىسىندە 9 جىل ۇدايى ارتۋ جاعدايى جارىققا شىقتى. بىلتىر بۇكىل ەل بويىنشا استىق جالپى ءونىم مولشەرى ءبىر تريلليون 179 ميلليارد 100 ميلليون جىڭعا جەتىپ، 2011-جىلعىدان 36 ميلليارد 700 ميلليون جىڭ مولايىپ، %3.2 ارتقان.
ەلىمىزدە استىقتان ءار جىلى مول ءونىم الىنعانىمەن، استىق ءوندىرىسى تىڭ سايىسقا ءدوپ كەلىپ وتىر. اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرى سۇرانىسىنىڭ تۇراقتى تۇردە ارتۋى، اۋىل شارۋاشىلىق جالپىلىق ءوندىرىس قۋاتىنىڭ جوعارىلاۋى، مەملەكەتتىڭ استىق حاۋىپسىزدىگى مەن نەگىزگى اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىمەن تولىق قامداۋدى قامتاماسىز ەتۋ تىڭ سايىسقا ءدوپ كەلۋدە. جان سانى جالپى مولشەرىنىڭ ارتۋىنا، قالا جان سانى سالىستىرماسىنىڭ ۇلعايۋىنا، تۇرعىندار تۇتىنۋ ورەسىنىڭ جوعارىلاۋىنا، اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىنىڭ ونەركاسىپتە قولدانىلاتىن ورنىنىڭ كەڭەيۋىنە بايلانىستى اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرى سۇرانىسى تۇراقتى تۇردە ارتىپ، نەگىزگى اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىمەن قامداۋ وتكەن عاسىردىڭ 90-جىلدارىنىڭ ورتا، سوڭعى مەزگىلىندەگى جالپى مولشەرگە تەڭەسىپ، مول ءونىم العان جىلدارى اسىپ قالۋ قازىرگى جالپى مولشەرى نەگىزىنەن تەڭ بولۋعا وزگەرىپ، قۇرىلىمدىق كەمشىل بولۋ جارىققا شىقتى. بۇدان كەيىن، اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرى جالپى مولشەرىنىڭ، قۇرىلىمىنىڭ تەڭ بولۋى مەن ساپا حاۋىپسىزدىگىنە كەپىلدىك ەتۋدىڭ مىندەتى توتەنشە جاپالى بولادى. قازىر ەلىمىزدىڭ ەگىستىك جەرىن سۋارعا 30 ميلليارد تەكشە مەتر سۋ جەتىسپەيدى، تاياۋداعى 10 جىلدا ءار جىلى قۋاڭشىلىق سالدارىنان 60 ميلليارد جىڭنان ارتىق استىق شىعىن بولۋدا.
ەلىمىز استىق وندىرىسىندە قات-قابات قيىنشىلىقتاردى جەڭىپ، ءتارتىپتى ىلگەرىلەتكەن جانە كۇشەيتكەن كۇندە دە، استىق ىسىراپشىلدىعى بىرتە-بىرتە ءبىزدىڭ استىقتى ارتتىرۋ قۇلشىنىسىمىزدى زايا كەتىرىپ، استىق ءوندىرىسى دامىعانىمەن ىسىراپشىلدىق ورىن تەبۋدە.
ەسكەرتۋ: ىقشامداپ اۋدارىلدى
اۋدارماشىنىڭ قىزمەت ورنى: التاي گازەتى قازاق رەداكسياسى
كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
