- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
ساقا پارتيا مۇشەسى سادىقتىڭ «تاربيەءادىسى»
2014.03.28 16:24 كەلۋ قاينارى : ءتاڭىرتاۋ تورابى
سادىق ۇلى قايسارجانعا ۇيرەنۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن ايتۋدا
ءۇرىمجى قالاسى سايباق رايونى تۇستىك ميانحۋا كوشەسىنىڭ الەۋمەتتىك اۋماعىندا سادىق اجى ەسىمدى ءبىر ساقا پارتيا مۇشەسى بار. ول ۇزاق جىلدار بويى ءوزىنىڭ تاربيە ءادىسى ارقىلى 4 ۇلىن تۇگەل جارامدى ەتىپ قاناتتاندىردى.
ناۋرىز ايىنىڭ شۋاقتى ءبىر كۇنى مەن سادىق اجىنىڭ ۇيىنە باردىم. ءۇيىنىڭ ەدەنىنە كىلەم توسەلىپتى، ۇستەلگە تولتىرا كەپتىرىلگەن جەمىس - جيدەك، بالكۇلشە قويىلىپتى، ۇيدەن مەيىرىمدىلىك لەبى ەسەدى. كوزىمە بىردەن قالىڭ كىتاپ تۇسە كەتتى، سادىق بۇلار ءوزىنىڭ قازىر وقىپ جاتقان كىتاپتارى ەكەنىن ايتتى. مەن بۇل كىتاپتاردىڭ «پارتيا 18 - قۇرىلتايىنىڭ بايانداماسىن ۇيرەنۋدىڭ پىسىقتاۋ وقۋلىعى»، «التى نە ءۇشىن»، «وزات نەگىزگى ساتى پارتيا ۇيىمىن قۇرىپ، تاڭداۋلى پارتيا مۇشەسى بولۋعا قۇلشىنۋ قيمىلىن ىشكەرىلەي ورىستەتۋگە قاتىستى حۇجاتتاردان تاڭدامالىلار»، «جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ ۋستاۆى» سياقتىلاردى قامتىعان ەڭ جاڭا باسىلىمدار ەكەنىن اڭعاردىم.
«بالالارىم وسىنداي ادام ەكەنىمدى ءبىلسىن دەدىم»
سادىق ءار كۇنى ۋاقىت شىعارىپ، كىتاپ وقيدى ەكەن، قوساعى ايشام وعان شاي قۇيىپ جاتىپ، كۇلىمسىرەي ماعان: ول وسىنداي، كۇندە مۇرنىنا سۋ جەتپەي جۇرەدى، مەن اس - سۋىن الدىنا اپارىپ بەرەمىن، - دەدى.
69 جاستاعى سادىق اتۇش قالاسى ازاق اۋىلىنىڭ تومەنگى شيتاس قىستاعىندا تۋىلعان، 1962 - جىلى شينجياڭ ساياسي - زاڭ كادرلار مەكتەبىن بىتىرگەن. كەزىندە ءۇرىمجى قالاسىنىڭ ياڭزىجياڭ، باتىس تەرىستىك، چاڭجياڭ كوشەلەرى، ۇزىن جولدى قاتىناس بەكەتى، وڭتۇستىك پويەز بەكەتى سياقتى جەرلەردەگى 6 ساقشى بولىمشەسىندە قىزمەت ىستەگەن.
ول لي فىڭنان ۇيرەنىپ، جاقسى ءىس ىستەۋ − ءبىر حالىق ساقشىسىنىڭ داڭقتى قىزمەت جاۋاپكەرلىگى دەپ ەسەپتەدى. وتكەن عاسىردىڭ 60 - جىلدارى ول «لي فىڭنان ۇيرەنۋدەگى بەستە جاقسى ساقشى» بولىپ باعالانىپ، ىزگى ىستەرى تانىستىرىلىپتى؛ 80 - ، 90 - جىلدارى ول سۋعا كەتكەن ادامدى ەرلىكپەن قۇتقارۋ، اداسقان بالالاردى ۇيىنە جەتكىزىپ قويۋ سياقتى ونەگەلى ىستەرىمەن گازەتتە جازىلىپتى.
ول ماعان: قازىر دەمالىستا بولسام دا، ءالى دە حالىقتىڭ قىزمەتكەرىمىن، - دەدى. ول الەۋمەتتىك اۋماقتىڭ قوعام اماندىعىن باسقارۋ، ورنىقتىلىقتى قورعاۋ، ۇلتتار ىنتىماعى سياقتى قيمىلدارىنا بەلسەنە قاتىناسادى ەكەن، ءۇرىمجى قالاسىندا زاڭ ساۋاتتارىن جالپىلاستىرۋ ەمتيحانىندا ول بارلىق ساباقتان ۇزدىك بولىپتى. سان رەت الەۋمەتتىك اۋماقتىڭ وزاتى بولىپ باعالانىپتى.
«مەن 4 ۇلىما ۇلگى بولۋىم كەرەك، بالالارىم وسىنداي ادام ەكەنىمدى ءبىلسىن دەدىم»، - دەيدى سادىق.
«ءبىز ۇيگە كەلگەندە اكەمىز بوقشامىزدى تەكسەرەتىن» ەسەيىپ - ەرجەتۋ كەشىرمەلەرىن ەسىنە العان 34 جاستاعى قايسارجان انتەك ۇيالا كۇلىمسىرەپ: ءبىز ۇيگە كەلگەندە اكەمىز بوقشامىزدى تەكسەرەتىن، - دەدى. ول تۇستا 4 ۇل ۇيگە ورالا سالا، سادىقتىڭ الدىمەن ىستەيتىن ءىسى − ولاردىڭ بوقشاسىن تەكسەرۋ بولىپتى. ول بالالارىنىڭ بوقشاسىندا بوتەن، بوگدە وقۋ قۇرالدارى بار - جوعىن تەكسەرەدى ەكەن، ەگەر باسى ارتىق ءبىر تال قارىنداش، ءبىر داپتەردى نەمەسە وشىرگىشتى بايقاسا دا، ونىڭ قايدان كەلگەنىن تەكتەيتىن كورىنەدى ءارى بالالارىن ەرتەڭنەن قالدىرماي يەسىنە قايتارۋعا قۋزايتىن سياقتى. ول ۇنەمى بالالارىنا: حالىق ساقشىسى حالىقتى سۇيەدى، سەندەر − ساقشىنىڭ پەرزەنتىسىڭدەر، وزگەلەر سەندەردى ۇرسادا، تىلدەسە دە، قول قايتارماۋلارىڭ كەرەك، - دەيدى ەكەن.
ءار جاڭا جىل كەلىپ، سادىقتىڭ 4 ۇلى ۇيگە جينالاتىن كەز − وتباسىلىق تاربيە جيىنى باستالاتىن كەز بولىپتى. اكەلەرى الدىمەن بالالارىنا ءبىر جىلدا نە ىستەگەنى، وزات بولا العان - الماعانى، پارتياعا كىرە العان - الماعانى سياقتى قىزمەت بەينەسىنەن مالىمەت بەرەدى ەكەن. ونان كەيىن ۇلدارىنا تاريح، ساياسي، پارتيانى، وتاندى ءسۇيۋ جونىندە قاداعالاي اقىل ايتىپ، كەڭەس بەرەدى ەكەن. سادىق ويلانىپ - تولعانۋعا شوگەل ادام ەكەن.
ول «بالا دەگەن وتاننىڭ ۇلانى، سوندىقتان جاقسى باۋلۋ كەرەك» دەپ ەسەپتەدى. ول تۋعان اۋىلىنان ءوزىنىڭ ءسابي كەزىندە كىتاپ وقىعاندا پايدالانعان ماي شام قۇتىسىن ۇلدارىنا اكەلىپ كورسەتىپتى، ۇلدارىن اتا مەكەندەرىنە ءجيى ەرتىپ بارىپ، قيىنشىلىققا تولى جىلداردى سەزىندىرىپ، بۇگىنگى جاقسى كۇننىڭ قادىرىنە جەتۋگە تاربيەلەپتى.
ول بالالارىن وقي ءجۇرىپ، ەڭبەك ىستەۋگە دە شابىتتاندىرىپتى. قىسقى، جازعى كانيكولدا ۇلكەن ۇلى اياق كيىم ساتسا، ەكىنشى، ءۇشىنشى جانە كەنجە ۇلى سۋسىن ساتىپتى. وسىلايشا، ولار وقۋ قاراجاتتارىن، وقۋلىق اقشاسىن تاۋىپ قانا قويماي، ۇيگە ءبىر توڭازىتقىش تا ساتىپ اكەلىپتى.
ەكىنشى ۇلى عالىپجان ماعان: بالا كەزىمىزدە اكەمىز بىزدەن جاقسى وقىماي قويا ما دەپ الاڭداپ، ءبىزدى ەرەكشە قاتاڭ ۇستادى جانە تاربيەلەدى. اكەمىز − ساقا پارتيا مۇشەسى، قارت ساقشى، حالىقتىڭ ازاماتى. كوپتەگەن ىستەردى باسىنان كەشىرىپ، بىزگە تەرەڭ ماعىنالى تاربيە بەردى. ءبىز وسىنداي ونەگەلى وتباسى تاربيەسىندە، مەكتەپ تاربيەسىندە، قوعام تاربيەسىندە ەسەيىپ - ەرجەتتىك، - دەدى.
«قازىر ءبىزدىڭ ۇيدە 8 پارتيا مۇشەسى بار»
4 ۇلىن اۋىزعا العاندا، سادىق اسا ابىرويلى سەزىنەدى ءارى كوڭىلى جادىراپ سالا بەرەدى. ونىڭ ىقپالىندا 4 ۇلى اكەسىنەن ونەگە الىپ، شەتىنەن جەتەلى بولىپ ەرجەتتى.
ۇلكەن ۇلى كۇرەسجان ءۇرىمجى قالاسى سايباق رايونى ساڭفاڭگوۋ باسقارۋ كوميتەتىنىڭ كادرى، قىزمەتتە مۇقيات تا بەلسەندى، بوس ۋاقىتى بولا قالسا كونە گازەتتەرگە جازۋ جازىپ ۇيرەندى، ول اكەسىنىڭ «قايدا بارساڭ دا ۇيرەنۋدى تاستاما» دەگەن ءتالىمىن ەسىنە بەرىك ساقتاپ كەلەدى؛ ەكىنشى ۇلى ءالىپجان تاڭداۋلى سايلاۋىت ساقشى، قىزمەتتە ىنتالى، ورتا تەحنيكۋمنان تولىق كۋرسقا دەيىن وقىعان، شۇيموگوۋ رايونى بويىنشا ۇلتتار ىنتىماعىندا تاڭداۋلى جەكە بولىپ سيلانعان؛ ءۇشىنشى ۇلى قايسارجان قارۋلى ساقشى ءبولىمىنىڭ وددەلەنيە كومانديرى بولىپ ىستەگەن كەزىندە نەشە مارتە سيلىقتار العان اتى ايگىلى مەرگەن. اسكەري قوسىننان بوساعاننان كەيىن باۋشان بولات - تەمىر توبىنىڭ 1 - تامىز بولات - تەمىر سەرىكتەستىگىندە قىزمەت ىستەگەن، بەينەسى كورنەكتى بولعاندىقتان، قىزمەت ىستەپ 2 جىلدان كەيىن پارتياعا كىرگەن، وزات جەكە بولىپ سيلانعان؛ ءتورتىنشى ۇلى جۇرات ۇلىقشات شەكارا قورعانىس ۇلكەن اترەتى جىعىن شەكارا قورعانىس ساقشى بولىمشەسىندە قىزمەت ىستەيدى، ول 3 بالانىڭ وقۋىنا قارجىلاي كومەكتەسىپ كەلەدى.
جۇرات شەكارا قورعانىس شەبىنەن اكەسىنە ەرەكشە تاس اكەلىپ بەرىپتى، بۇل تاس اسا قۇنىتتىلىقپەن شەكارا بەلگىسىنىڭ ۇلگىسىندە جاسالىپ، ۇستىنە «جۇڭگو» دەگەن ءارىپ ويىلىپتى، سادىق بۇل تاستى جانىنان تاستامايدى ەكەن. 2006 - جىلى 24 - قاڭتاردان قازىرگە دەيىن جۇرات قارلى بوران، جاۋىن - شاشىنداردى ەلەڭ قۇرلى كورمەي، قولىنا مىلتىعىن سەرت ۇستاپ وتانىمىزدىڭ شەكاراسىن كۇزەتىپ كەلەدى. جۇراتتىڭ، انە سونداي، جاپالى ورتادا داڭقتى بورىشىن بۇلجىتپاي اتقارۋىنا اكەسىنىڭ ىقپالى وراسان زور بولدى. ول: اكەم ۇنەمى 45 جىل حالىق ساقشىسى بولدىم، سەندەر مەنىڭ ۇلدارىم بولعاندىقتارىڭنان وزدەرىڭە اناعۇرلىم قاتاڭ تالاپ قويىپ، قىزمەتتى قۇلشىنا ىستەۋلەرىڭ كەرەك دەيتىن، - دەدى.
سادىقتىڭ ءبىر ءسوزى بالالارىنىڭ ەسىندە مىقتاپ ساقتالىپتى: «بالالارىم، قىزمەت ىزدەگەندە ءوز كۇشتەرىڭە سۇيەنىڭدەر، زات ساتىپ العانعا ۇقساس، جاقسىسى تاڭدالادى، باسقالاردىڭ سەنى تاڭداۋ - تاڭداماۋى سەندەردىڭ جايشىلىقتاعى قۇلشىنىسىڭا بايلانىستى. ەگەر تاڭدالماساڭ، نەندەي شارۋا ىستەسەڭدەر دە بولادى، تەك ۇرلىق، توناۋشىلىق ىستەۋلەرىڭە بولمايدى، وزگەلەردىڭ نارسەسىنە تيىسپەۋلەرىڭ، اۆتوبۋزعا شىققان كاريالارعا ورىن بەرۋلەرىڭ كەرەك، مەن لەي فىڭنان ۇيرەندىم، سەندەر دە ۇيرەنۋلەرىڭ كەرەك».
وتباسىندا سادىق ۇلدارىنا «جامان ىستەن اۋلاق بولىپ، كوبىرەك جاقسى ءىس ىستەڭدەر»، «تاريحتى ەستە بەرىك ساقتاپ، تەكتەرىڭدى ۇمىتپاڭدار»دەگەن ءسوزدى ەڭ كوپ ايتادى ەكەن.
«قازىر ۇيىمىزدە 8 پارتيا مۇشەسى بار»، - دەدى سادىق ماقتانىشپەن. ساقا پارتيا مۇشەسى رەتىندە ونىڭ 4 ۇلى مەن 3 كەلىنى دە پارتيا مۇشەسى ەكەن.
سادىق اسەرلەنە: ۇرىمجىگە العاش كەلگەنىمدە ءبىر كورپە مەن جالعىز توسەگىم عانا بار ەدى، 30 نەشە جىلدان بەرى وتانىمىزدا زور وزگەرىستەر تۋىلدى، ۇيىمدە ءبارى بار، مەن بۇعان رازىمىن. بالالارىما دا «مەملەكەتتىڭ بىزگە سيلاعان جاقسىلىعىن ۇمىتپاي، قارىمجىسىن قايتارىڭدار» دەپ وتىرامىن، - دەدى.
«بارلىعىمىز جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇل - قىزدارىمىز، پارتيا مەن وتان ءبىزدى قالاي تاربيەلەسە، ءبىز سولاي قارىمجى قايتارۋىمىز كەرەك» ، - كاريانىڭ ەكىنشى ۇلى ءالىپجاننىڭ بۇل ءسوزى وتباسىنداعىلاردىڭ جۇرەك ءسوزى ەدى.
وتباسى تاربيەسىنىڭ ونەگەسى
قانداي اتا - انا بولۋ جونىندە ءبىز سادىقتىڭ «وتباسى تاربيەسىنەن» تەرەڭ شابىت الدىق.
4 بالانى جاقسى تاربيەلەۋ ءۇشىن، سادىق، اۋەلى، ءوزى ونەگە كورسەتىپ، قىزمەتتى قاجىرلىلىقپەن ىستەپ، قۇلشىنا ۇيرەنىپ، يگى ىستەردى كوپ ىستەپ، قوعامعا كوڭىل ءبولىپ، بالالارعا ۇلگى بولدى، سونداي - اق وتباسى تاربيەسىنە توتەنشە ءمان بەرىپ، بالالاردىڭ ۇيرەنۋ، تۇرمىس سياقتى جاقتارىن قالت جىبەرمەي قاداعالاپ، ءجون كورسەتىپ وتىردى، 4 بالاسى وسىنداي جاقسى وتباسى تاربيەسىندە اقاۋسىز ەسەيىپ، دارىندى بولىپ جەتىلدى.
وتباسى تاربيەسى ءاربىر ادامنىڭ ەسەيىپ - ەرجەتۋ بارىسىنىڭ ماڭىزدى ءبىر بولەگى، قالامشانى سۋارىپ، تىڭايتقىش بەرىپ، بۇتاپ وتىرعاندا عانا تۇزۋ ءوسىپ، ماۋەلى اعاشقا اينالاتىنى سياقتى، وتباسى تاربيەسىنىڭ بالالاردىڭ احلاق - ءمورالى مەن قيمىل ارەكەتىنىڭ جەتىلۋىنە كورسەتەتىن ىقپالى مەكتەپ سياقتى باسقا ورتادان دا زور بولادى، ويتكەنى اتا - انا بالانىڭ العاشقى وقىتۋشىسى، ولار بالانىڭ اقاۋسىز جەتىلۋىنە ەرەكشە ىقپال كورسەتەدى، بۇگىنگى قوعامدا ءمورالدى دا قابىلەتتى ادامداردىڭ جارىققا شىعۋى قالايدا ونەگەلى وتباسى تاربيەسىمەن قاتىستى، «بالاپان ۇيادا نە كورسە ۇشقاندا سونى الادى» دەگەن ءتامسىل مۇنىڭ جاندى مىسالى.
حالىقتىڭ جالپىلىق ساپاسىن جوعارىلاتۋ وتباسى تاربيەسى سىندى العاشقى قۇنارلى ورتادان قول ۇزە المايدى. سادىقتىڭ تاربيەلەۋ امالدارى ءار ۇلت وتباسىلارىنىڭ ۇيرەنۋىنە جانە اينا ەتۋىنە، ءبىزدىڭ دەن قويا زەردەلەۋىمىزگە تاتيدى. ەگەر ءبارىمىز سادىق سياقتى بولساق، ول سياقتى ىستەسەك، بالالاردى قوعامعا جارامدى ەتىپ تاربيەلەسەك، وتباسىنىڭ باقىتى مەن باعى دا سول، قوعامنىڭ كۇتەتىنى دە سول. «شينجياڭ گازەتى»
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
