بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى    
  • ورتالىق
  • ەل ءىشى
  • شينجياڭ
  • حالىقارا

سۋرەتتى حابار

حالىق تورابى>>قوعام

«كۇمىس كومەي» نەسىمەن قىمبات

نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى

2014.04.24 13:34     كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى


  كوك جاشىككە ۇڭىلگەن قازاق كورەرمەندەرىن بيىل ەلەڭ ەتكىزگەن ءبىر جاڭالىق بار دەسەك، ول «كۇمىس كومەي» ءان بايقاۋى بولار، ءسىرا. قىستا سوعىم باسىندا، قوناعاسىلاردا ەت تۋراي وتىرىپ، شاي ىشە وتىرىپ ايتقان «كويلەكتەر» جايلى اڭگىمەلەردەن – اق، «كۇمىس كومەيدىڭ» قىزۋ قارسى الۋعا بولەنگەنىن بايقاۋعا بولاتىنداي. عالامتوردا كۇمىس كومەيدىڭ جارناماسىنا ەلىكتەگەن ىسقاقتار، تالىمگەرلەردىڭ اجۋا سۋرەتتەرى قاپتادى، ءبارى دە قىزىق. الدىمەن، جەتىستىگى مەن كەمىستىگىن كەسىپ – پىشپەي تۇرىپ، ءادىل باعاسىن بەرسەك، «كۇمىس كومەي» ۇلكەن جاقتان جالپى حالىقتىڭ كوڭىلىنەن شىقتى، كوك جاشىكتەن «كوڭىلدەرى قالعانىن» ايتىپ، ۇرىمجىدەگى تەلەۆيزيانىڭ قازاق بولىمىنە وكپەسىن قارشا بوراتقان عالامتورداعى «وكپەشىل» جۇرتتىڭ دا «تورداعى پىكىرلەرى» ءبىر ءسات تولاستاپ، تەلەۆيزيانىڭ بۇل شاراسىنا قول سوعىپ قوشامەت بىلدىرۋگە كوشكەن ءتارىزدى.

  شينجياڭ تەلەۆيزياسى بۇدان بۇرىن ەلەۋلى ءىس بىتىرمەدى دەۋدەن اۋلاقپىز. انا تىلىمىزدە كۇن سايىنعى ماڭىزدى حابارلاردى تاراتىپ، ويىن – ساۋىق نومىرلەرىن ۇسىنىپ، ويلى سۇحباتتاردى ورتاعا شىعارعان، بۇدان بۇرىن دا نە ءبىر تارتىمدى باعدارلامالاردى بارلىققا كەلتىرگەن، جىنتىكتەي ايتپاساق تا، ەلدىڭ ويىنا ءورىس سيلاپ، مادەنيەتىمىزدى دامىتۋعا، ءتىلىمىزدىڭ تىنىسىن كەڭەيتۋگە ۇلەس قوسىپ جاتقان تەلەۆيزيامىزدى جامان اتقا قالاي قيامىز. ءبىراق، وسى جولى تەلەۆيزيانىڭ كونە سۇردەكتەردەن سەكىرىپ شىعىپ، جاڭا ءبىر بەينەمەن جارىق ەتىپ كورىنگەنىن اتىن اتاپ ايتپاساق بىزگە سىن. ەندەشە، «كۇمىس كومەي» نەسىمەن قىمبات؟ «كۇمىس كومەي» قازاق تەلەۆيزيا باعدارلامالارىنا، قازاق ءتىلدى مەديالارعا، ءتىپتى، قازاق تىلىندەگى باسپا ءسوز ورىندارىنا قانداي شابىت بەرەدى؟

  ەڭ الدىمەن، «كۇمىس كومەيدىڭ» جاڭاشىلدىعى. «حالىق ــ تارازى»، «حالىق ايتسا، قالت ايتپايدى». حالىقتىڭ قىران كوزى كۇمىس كومەيدىڭ جاڭاشىلدىعىن ەكرانعا كوتەرىلگەن كۇننەن باستاپ – اق ءداپ باسىپ تانىدى. اسىرەسە ءبىزدىڭ حالىق جاڭالىققا قۇمار، جاڭا جارىققا شىققان دۇنيەلەرگە جان – تانىمەن بەرىلىپ، سونى قولداپ، سونى يگەرۋگە تالپىنعىش حالىق. ەكراننان كۇندەلىكتى حاباردى، اپتا سايىن اينالىپ كەلەتىن تۇراقتى باعدارلامالاردى كورە – كورە كوزى ءۇيىر بولعان حالىققا جاڭا مازمۇن، جاڭا باعدارلاما جاعىپ – اق كەتتى. ءار جۇما سايىن كەشتە جۇمىستارىن جايعاستىرىپ، بارلىق شارۋالاردى قايىرا تۇرىپ، ءبىر ماڭىزدى جۇمىسقا وتىرعانداي – اق، «كۇمىس كومەيدىڭ» كەزەكتى بەرىلىمىن كۇتەتىن بولدى.

  سونان سوڭ، «كۇمىس كومەيدىڭ» كوپكە جاقىندىعى. بۇرىن ەكراننان بەرىلگەن باعدارلامالاردىڭ كوبى كورەرمەننەن الىستا تۋىلىپ جاتقانداي، وزدەرىمەن قاتىسى جوقتاي سەزىلسە، «كۇمىس كومەيگە» قاتىناسقان شاباندوزدار ءبىرىمىزدىڭ تۋىسىمىز، ءبىرىمىزدىڭ جەرلەسىمىز، ءبىرىمىزدىڭ ساباقتاسىمىزدىڭ دوسى دەگەندەي، موينىمىزدى ەرىكسىز بۇرعىزىپ، ەكرانعا ەرىكسىز تەسىلىتتى. انگە قۇشتار، ولەڭگە قۇمار، ونەرلىگە ماداق ايتىپ، قولتىعىنان دەمەۋدى مىندەتىم دەپ سانايتىن دارحان كوڭىل حالىق ءوز اراسىنداعى كوزگە تۇسپەي كەلە جاتقان كوپ ونەرپازدىڭ جارىق ەتكەنىنە قۋانىپ، سوعان «تاقىمدارىن قىستى».

  تاعى ءبىر جاعىنان، قارايعان حالىققا، ونىڭ ىشىندەگى ءوزىن ونەرلىمىن دەپ سانايتىن جاستارعا وسىنداي ءبىر ساحنا كوپتەن قاجەت بولىپ ەدى. ءوز ونەرىن ايگىلەپ، ءانشى بولۋ ارمانىنا سۇردەك سالعىسى كەلەتىن حالىق اراسىنداعى ونەرپازدار ءۇشىن بۇل ءبىر تاپتىرماس وراي بولدى. بىرەۋ سۇرىنەدى، بىرەۋ ىلىنەدى. بۇل دا تابيعي سۇرىپتاۋ، سۇرىنگەندەر ءۇشىن ساباق، ىلىنگەندەر ءۇشىن وراي. ءتىپتى «كۇمىس كومەي» حالقىمىزدىڭ كوركەمونەر سالاسىنا تىڭ تىنىس سيلايتىن ءمانى بولەك قيمىل بولدى دەسەك ارتىق ايتقاندىق ەمەس.

  «كۇمىس كومەيدىڭ» تانىمالى بولۋىنداعى ءبىر ەلەۋلى سەبەپ، حابار وشار كوزدەرىنىڭ كوبەيگەنى. ءۇنحات تەكشەسىندەگى، سۇحبات ارنالارىنداعى «كويلەك» جايلى اڭگىمەلەر تالايىمىزدى «كۇمىس كومەيگە» باستاپ اكەلگەنى دە انىق. «كۇمىس كومەيدەن» تۋعان ورەلى وي دا، ءبىردى – بىرگە سوققان سۋماڭ ءسوز دە بىردەن – بىرگە تاراپ، قانى قازاق حالىق وتىرعان قارا تاۋدىڭ بوكتەر – بوكتەرىنە دەيىن جەتتى، مەيلى – عوي، قاي ءسوز بۇرىس، قاي ءسوز قىرىس، ونى حالىق ءوزى ايتىپ، ءوزى سۇرىپتاي الادى.

  بۇل ءبىزدىڭ «كۇمىس كومەي» جايلى ازداپ تۇيگەن ويلارىمىز عانا. جۇڭگوداعى قازاق تەلەۆيزيا سالاسىنىڭ قارا شاڭىراعى ــ شينجياڭ تەلەۆيزياسى ەلەڭ ەتكىزەرلىك جاڭالىعىمەن جالت قاراتتى، «ۇزاعىنان ءسۇيىندىرسىن» دەيمىز دە. ال، «ءتىل مەن اقپارات» دەگەن تەرىنىڭ پۇشپاعىن بىرگە يلەسىپ جۇرگەن قازاق ءتىلدى باسقا مەديالار، ءبىز نە جاڭالىق ىستەيمىز؟

  كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
 
  بۇل حابارعا باعاڭىز
  • 1. جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
    2. قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
    3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
    4. ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.