- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
ءاليجان قۇربان زەڭگىر كوكتە سامعادى
2015.09.17 15:55 كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى
2015 - جىلدىڭ باسى، چىڭ لۇڭ رەجيسسەرلىك ەتكەن حيكىمەتتى سايىس فيلمى − «اسپاننان تۇسكەن ارلان ارىستان» دابىرالى تۇردە قويىلدى، بەلەت ساتىلىمى جوعارى وسى فيلمدەگى جاس قىرعىز ارتيست جۇرت نازارىنا ەرەكشە ءىلىندى، ول شينجياڭنىڭ كورلا قالاسىنان تۇلەپ ۇشقان مالشى بالا ءاليجان قۇربان ەدى.
2003 - جىلى بايتاق بايىنبۇلاق ساحاراسىندا قوي باعىپ جۇرگەن ءاليجان ورتالىق ۇلتتار ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ شاقىرتۋىن تاپسىرىپ الادى. سول ساتتەن باستاپ، ول ارمانعا جۇكتى بولادى، سونداي - اق الاعىزعان كوڭىل كۇيمەن بەيجيڭگە كەلىپ، حيكىمەتكە تولى ءومىرىن باستايدى. ۋنيۆەرسيتەت كەزىندە، بالا شاعىنان كوركەمونەرگە قىزىعاتىن ول مەكتەپتىڭ ءتۇرلى ويىن - ساۋىق ۇيىرمەسىنە، دراما ۇيىرمەسىنە قاتىناسىپ، ۇيىرمەنىڭ تىرەكتىسىنە اينالدى. سونىمەن بىرگە، ءاليجان ەلىمىزدەگى جۇلدىزدار بايقاۋىنا قاتىناسادى، 2006 - جىلى ياحۋ ءتىنتۋ سايتى، جىجياڭنىڭ جاساندى سەرىك تەلەۆيزياسى، جۇڭگولىق باۋىرلاستار مەديا توبى بىرلەسىپ ۇيىمداستىرعان «ياحۋ جۇلدىزىن ىزدەۋ» جارىسىندا، چىن كايگى گرۋپپاسىنىڭ اعا جۇلدەگەرى بولادى، سوڭىن الا فان بيڭبيڭمەن بىرگە چىن كايگى رەجيسسەرلىك ەتكەن، 10 ميلليون يۋان قارجى قوسىلعان ياحۋ جارناماسىنا شىعىپ، ياحۋ باس سايتىنىڭ وبراز ەلشىسى بولادى، ول جاڭ جيجۇڭ رەجيسسەرلىك ەتكەن ۇلاسپالى تەلە فيلىم «باتىسقا ساياحات»، كينو فيلم «كوك رەڭدى جەتى جۇلدىز كولى»، «حۋاپي 2» سىندى كينو فيلم تۋىندىلارىنا قاتىناسقان: سىمبات - كەلبەتى، وزىندىك ەرەكشەلىگى، قىرعىزداردىڭ كەڭ پەيىل، اشىق - جارقىن مىنەزى، از ۇلتتاردىڭ ءان مەن بيگە شەبەرلىگى − ونى بۇگىنگى كينو فيلم سالاسىندا جۇرتتىڭ بارىنەن شوقتىقتى ەتىپ كورسەتتى. بۇگىندەرى، ول كينو سالاسىنا سەنىممەن ارالاسىپ، جۇرەك تۇكپىرىندەگى ارمانىنا قۇلاش سەرمەپ، قىرعىزداردىڭ توتەمى بولعان قىران سياقتى زەڭگىر كوكتە قالىقتاۋدا.
ءاليجان شينجياڭنىڭ بايىنعولين موڭعۇل اۆتونوميالى وبلىسىنىڭ كورلا قالاسىندا تۋعان، اكە - شەشەسىنىڭ كىرىسى ماردىمسىز بولعاندىقتان، وتباسى تۇرمىسى جۇپىنى ەدى. تامسىلدەردە «كەدەيلەردىڭ بالالارى ەرتە بىلەر ءىس ءجونىن» دەلىنگەنىندەي، وتباسىنىڭ اۋىرتپالىعىن جەڭىلدەتۋ ءۇشىن، ءاليجان ورتالاۋ، ورتا مەكتەپتەن باستاپ، قىسقى، جازعى دەمالىسىندا مال باعۋ، قىزىلشا قازۋ، ماقتا تەرۋ سىندى جۇمىستاردى ىستەيدى. قولى بوساي قالعاندا كىتاپ جانە تەلەۆيزور كورۋگە قۇمار بولاتىن، قولىنا تۇسكەن اڭگىمەلەر جيناعىنىڭ، ماقالا توپتاماسىنىڭ، فانتازيالىق روماننىڭ ءبىرىن قالدىرماي وقيتىن. ول وڭايلىققا قولعا كەلمەگەن ءار كىتاپتى قاستەرلەپ، گازەتكە وراپ قوياتىن. وسى ادەتىنىڭ ارقاسىندا ول بالا كەزدەن اڭگىمە جازۋعا، سۋرەت سالۋعا قۇمارتتى، سونداي - اق ءان ايتىپ، ءبي بيلەي الاتىن بولدى.
ءاليجاننىڭ عۇمىرىنداعى بۇرىلىس 2003 - جىلعا تۋرا كەلەدى. «سول كەزدە، قوي باعىپ جۇرگەن بولاتىنمىن، ءبىر جىگىت جۇگىرگەن بويى جانىما جەتىپ، ساعان حات كەلىپتى دەگەندى ايتتى. مەن قالاي ءىس بولعانىن بىلە الماي، مالشىلىق رايونىنان اۋدان قالاشىعىنا تىزگىن ۇشىمەن جەتتىم، سويتسەم، ورتالىق ۇلتتار ۋنيۆرسيتەتىنىڭ شاقىرتۋى ەكەن. سول ساتتە ەرەكشە قۋانۋمەن بىرگە، قاتتى قامىقتىم، ويتكەنى ول كەزدە اكە - شەشەم جۇمىستان بوساعان بولاتىن، سونىمەن ۋنيۆەرسيتەتتىڭ شاقىرتۋىن جاستىعىمنىڭ استىنا باستىرىپ قويدىم»، - دەيدى ءاليجان.
بالانىڭ كەلەشەگىن ويلاستىرا كەلىپ، ءاليجاننىڭ اتا - اناسى ۇلىنىڭ وقۋدى ۇزدىكسىز جالعاستىرۋىن ءجون كورىپ، قولدان كەلەتىن بار امالدى قولدانىپ، ۇلىنىڭ ءبىر جىلدىق وقۋ قاراجاتىن تاۋىپ بەردى. ءاليجان ءبىر ءۇيلى جاننىڭ ءۇمىتىن ارقالاپ، تۇڭعىش رەت پويەزگە وتىرىپ بەيجيڭگە تارتتى، بۇل ونىڭ تۇڭعىش رەت تۋىپ - وسكەن اتا مەكەنىنەن ايرىلىپ، ارمان ارقالاپ بەلگىسىز بولاشاققا بەتتەپ جول العانى ەدى.
استانا بەيجيڭ ءاليجاندى قاتتى باۋرادى، ول بار ىنتاسىمەن بەرىلە ۇيرەنىپ، ءبىرتالاي جاقىن دوس تاپتى، الايدا قيىنشىلىقتان قۇتىلا قويمادى. «ۋنيۆەرسيتەتتە وقىعان كەزىمدە تالاي قيىنشىلىقتى باستان كەشىردىم، ءبىر ايلىق تۇرمىس قاراجاتىم 50 يۋان عانا، مەكتەپتىڭ تاماعىن قىمباتسىنىپ، 4 بۋنان مەن 50 تيىندىق تۇزدالعان كوكونىس جەپ، كۇنىنە 2 يۋانمەن كۇن كوردىم، وقۋدان سىرت مەكتەپتە جۇمىس ىستەپ، داياشى بولدىم، ىدىس - اياق جۋدىم، تاعام جەتكىزدىم، ۇگىت قاعازىن تاراتتىم، بۇقارالىق ارتيست جانە سانگەر بولدىم، سول ارقىلى وقۋ، تۇرمىس قاراجاتىمدى تاپتىم. قولىما كەلگەن جۇمىستىڭ ءبارىن ويداعىداي ىستەۋگە قۇلشىندىم. سول كەزدەردى ەسىمە السام، ۋنيۆەرسيتەتكە كىرگەننەن باستاپ ۇيدەگىلەردەن قول جايىپ ءبىر تيىن سۇراماعانىمدى ماقتانىش سانايمىن»، - دەدى ءاليجان. بالا كەزىنەن مادەنيەت كوركەمونەرگە، ءان - بيگە قۇشتار بولىپ وسكەن ءاليجان مەكتەپتىڭ مادەنيەت كوركەمونەر ۇيىمدارىنا قاتىناسىپ، تالاي جەردە ويىن قويىپ، ۇيىمنىڭ تىرەكتى مۇشەسىنە اينالدى.
2006 - جىلى ياحۋ ءتىنتۋ تورابى، جىجياڭ جاساندى سەرىك تەلەۆيزياسى جانە جۇڭگولىق باۋىرلاستار مەديا توبى شەكتى جارنا سەرىكتەستىگى بىرلەسىپ ۇيىمداستىرعان «ياحۋ جۇلدىزىن ىزدەۋ» ونىڭ تاعدىرىنا تاعى ءبىر رەت وزگەرىس اكەلدى.
ول «ياحۋ جۇلدىزىن ىزدەۋ» قيمىلىنىڭ مەملەكەتتىك ساراپتاۋىنا قاتىناسىپ، ايتاقالارلىقتاي ءومىر كەشىرمەسى مەن تالانتى ارقىلى جارتىلاي شەشۋشى جارىسقا كىرىپ، حاڭجوۋعا بارىپ اۋىزشا ەمتيحانعا قاتىناساتىن بولدى. جول اقىسى، جاتىن ورىن اقىسى سياقتى قاراجاتتار ءاليجاننىڭ قابىرعاسىن قايىستىردى. جۇرگىزۋشى ورىن ءاليجاننىڭ جاعدايىن بىلگەننەن كەيىن ونىڭ قيىنشىلىعىن شەشتى، ءاليجان سول كەزدە جارتىلاي شەشۋشى جارىسقا قاتىناساتىن شەبەرلەردىڭ ىشىندە جارىسقا اقىسىز قاتىناسقان بىردەن - ءبىر شەبەر بولدى.
سودان كەيىنگى ءار جولعى جارىستا ءاليجان ساحناعا شىققان سايىن كۇشتى ءدۇمپۋ تۋدىردى. ول بەينە كەڭ - بايتاق ساحاراداعى شاباندوز سەكىلدى، تۇلا بويىن سارقىلماس جىگەر كەرنەگەن، جاڭاشا، دارا تابيعاتى مەن اسەم ءانى، جالىندى ءبيى، مۋزيكا اسپاپتارىن ون ساۋساعىندا ويناتقان تالانتى بارشا جۇرتتى تاڭداي قاقتىردى، توراپكەرلەر ونى «كوكتەن تۇسكەن التىن» دەپ باعالادى، ول ءوزىنىڭ تالىقپاي قۇلشىنۋىنىڭ ارقاسىندا ەڭ اقىرى چىن كايگى گرۋپپاسىنىڭ اعا جۇلدەگەرى بولىپ شىقتى، كەيىن تاعى ياحۋ سەرىكتەستىگىنىڭ چىن كايگى رەجيسسەرلىك ەتكەن، 10 ميلليون قارجى قوسىپ ىستەلگەن جارناماسىنا ايگىلى ارتيست فان بيڭبيڭمەن بىرگە قاتىناسىپ، ياحۋ تورابىنىڭ جاڭا وبراز ەلشىسىنە اينالدى. ونىمەن قوسا، ول تاعى ەل ىشىندەگى ايگىلى كينو فيلم سەرىكتەستىگى بولعان جۇڭگولىق باۋىرلاستار مەديا توبى شەكتى جارنا سەرىكتەستىگىمەن توقتام جاساسىپ، ويىن - ساۋىق سالاسىنا رەسمي كىردى.
مالشى بالادان جۇلدىز بايقاۋىنداعى اعا جۇلدەگەر بولعانعا دەيىن...
اليجانمەن توقتام جاساسقان سەرىكتەستىك ۋادەسىندە تۇرماعاندىقتان، ءاليجان ارتيست بولۋ ارمانىنان باز كەشىپ، ءبىر جاعىنان «جۇڭگولىق باۋىرلاستار مەديا توبى شەكتى جارنا سەرىكتەستىگىمەن» سوتتاسسا، ەندى ءبىر جاعىنان، جان - جاققا شاپقىلاپ قىزمەت ىزدەدى.
ول ۋنيۆەرسيتەتتە وقىعان فينانس كاسىبى مەن كوپ جىلدىق جۇمىس ىستەگەن تاجىريبەسىنىڭ، سونداي - اق شينجياڭدىقتاردىڭ بويىنداعى قيىنشىلىققا مويىمايتىن قايسار مىنەزىنىڭ ارقاسىندا، شەتەل قارجى قوسقان ءبىر بانكەدەن وزىنە تيەسىلى جۇمىس ورنىن تاپتى.
2008 - جىلى ونىڭ كەزىندە وقىعان ۋنيۆەرسيتەتى ونى مەكتەپتىڭ اتىنان وليمپيادا سپورت جارىسىنا قاتىناسىپ، 56 ۇلتتان قۇرام تاپقان حور ۇيىرمەسىندەگى قىرعىز ۇلتىنىڭ ۋاكىلى بولۋعا ۇسىنىس ەتەدى. ول ەڭبەكاقىسى مول، ارەڭ تاپقان قىزمەتىنەن شەگىنىپ، حور ۇيىرمەسىنە كىرىپ، جارتى جىلدىق جاتتىعۋعا قاتىناسىپ، ءوز بورىشىن داڭقپەن ورىندادى.
2010 - جىلى 2 جىل سوتتا ايقاسۋدىڭ ارقاسىندا، ءاليجان بۇرىنعى توقتام جاساسقان سەرىكتەستىكتىڭ بۇعاۋىنان اقىرى قۇتىلدى. سول جىلى ول «جۇڭگولىق باۋىرلاستار مەديا توبىمەن» توقتامدى كۇشىنەن قالدىرعاننان كەيىن، «كوك ءتۇستى جەتى جۇلدىز كولى» اتتى فيلمنىڭ باس كەيىپكەر رولىن الاتىن توقتامعا قول قويىپ، جاڭا ءومىر جولىن باستادى. تاڭداۋلى ارتيست بولۋ ءۇشىن، ول كينو فيلم ونەرىنە قاتىستى ساباقتاردى تۇگەلدەي قايتادان وقيدى. ول ارتيست ءتۇرلى وبرازداردى سومداۋدا كەلبەتتى بولۋمەن بىرگە، كوركەمونەرلىك جەتىلىمى دە قاجەت ەكەنىن، مۇنى دەن قويا ءتۇسىنۋ كەرەكتىگىن ءتۇسىنىپ جەتتى. سونىمەن ول بەيجيڭدەگى ءار كاسىپتەگى ايگىلى وقىتۋشىلاردان ات ونەرىن، ساداق اتۋدى، قىلىشپازدىقتى، ۇزاققا جۇگىرۋدى، قىل قالاممەن سۋرەت سالۋدى، ولەڭ، سەنەريا جازۋدى ۇيرەنەدى؛ كينو تۇسىرگەن كەزدە تۇرمىس داعدىسىنداعى قولايسىزدىقتاردى جەڭەدى. تۇڭعىش رەت سايىس فيلمىن العاندا 10 مەتر بيىكتەن قۇلاپ جارالانىپ، شيپاحانادا 3 اي جاتادى. ول ۇيىندەگىلەردى الاڭداتپايىن دەپ ويلاپ، مۇنى ولارعا ايتپايدى؛ كەي كەزدەرى شەكتەن تىس قالجىراعاندا، شيپاحانادا قورەكتىك سۇيىقتىق قۇيعىزىپ ءجۇرىپ فيلم ءتۇسىرۋ جۇمىسىنا قاتىناسادى.
ءاليجان كينو فيلم ونەرىن قىزۋ سۇيەدى. ارتيستىك ومىرىندە ول ءوزىن از ۇلتپىن دەپ جاسىمادى. ول: «كينو ونەرى دۇنيە جۇزىنە ورتاق ونەر. مەيلى قاي ۇلتتان شىققان ارتيست بولسىن، دەن قويا تۋىندى جاراتىپ، فيلمدەگى كەيىپكەر وبرازىن ويداعىداي سومداي السا بولعانى، ونى ۇلى ارتيست دەۋگە بولادى. كينودا شەك - شەكارا بولمايدى، از ۇلتتار دا جۇڭحۋا ۇلتى، بارلىعى دا ءبىر جەر شارىندا تىرشىلىك ەتەدى. تۇرلىشە ءوڭىر، تۇرلىشە مادەنيەت استارى مەن ءدىني سەنىمى باي مازمۇندى مادەنيەتتى قالىپتاستىرىپ، بىزگە قىرۋار بايلىق سيلادى. قۇلشىنا ۇيرەنىپ، تاجىريبە توپتاۋ ارقىلى ءار كاسىپ، ءار سالادا ناتيجە جاراتۋعا بولادى. ءارقانداي ءبىر ادامنىڭ كوركەمونەرگە دەگەن اۋەسى شەكتەمەگە ۇشىرامايدى»، - دەدى.
بەيجيڭدە 10 نەشە جىل قۇلشىنىس جاساۋ ارقىلى ءاليجاننىڭ ارتيست بولۋ ارمانى جۇزەگە اسادى. ول جاڭ جيجۇڭ جازعان «باتىسقا ساياحات»، «حۋاپي 2»، «چۋ، حان بەكتىكتەرى حيكاياسى»، «حىشي كاريدورى» سياقتى كوپتەگەن كينو فيلم، تەلە فيلمدەردە كەيىپكەر رولىنا شىقتى.
ءاليجاننىڭ كوكەي تەستى ارمانى − شينجياڭعا قاتىستى مازمۇندا كينو فيلم تۋىندىسىن ءتۇسىرۋ ەدى، ول بىلاي دەدى: شينجياڭدا كوپتەگەن تاڭداۋلى تاقىرىپتار بار، مۇنداي تاقىرىپتاردى ادامدار بىرتىندەپ بايقاۋىنا تۋرا كەلەدى، مەن شينجياڭنىڭ باتىس بولىك سيىرشى جىگىتىن كينوعا ءتۇسىرىپ، شينجياڭنىڭ ناعىز ەر ازاماتىنىڭ تۇلعاسىن سومداپ، دۇنيە جۇزىنە ايگىلەۋدى ارمانداپ ءجۇرمىن. مەن كورەرمەندەردى ءتىپتى كوپ سارا كينو تۋىندىلارىمەن جۇزدەستىرىپ، شينجياڭ سىندى وسى ءبىر اتا مەكەنىمە ارناسام دەيمىن.
10 نەشە جىلدا ءاليجان شينجياڭنان شىققان مالشى بالادان ستۋدەنتكە، سونداي - اق كاسىپتىك رەجيسسەرگە اينالدى، باسقان جولى قانشالىقتى تارعالاڭ بولعانىمەن بولاشاعى نۇرعا تولى ەدى، الايدا ول وسى ءبىر جولدان جازباي، اڭساعان ارمانىن قۋدى. ول بەينە قىرعىز ۇلتىنىڭ توتەمى بولعان بۇركىت سياقتى قيىندىقتاردان تايسالماي، بيىكتەرگە شارىقتاي بەرمەك.
جاۋاپتى رەداكتورى : مۇحيت امانتاي ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
