بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى    
  • ورتالىق
  • ەل ءىشى
  • شينجياڭ
  • حالىقارا

سۋرەتتى حابار

حالىق تورابى>>قوعام

تۋىستاي سيلاسقان ونەرلى جاندار

 تولقىن جايىربەك ۇلى

2016.11.25 13:22    

  قاراشانىڭ 3 - كۇنى ءساتى ءتۇسىپ ءتالىپ ابەۋ ۇلى ەكەۋىمىز قۇلجا اۋدانى جاڭاتام اۋىلىنىڭ بەيسەنبى كۇنگى مال، جايما بازارلارىنا جۇمىس بابىمەن ات باسىن بۇردىق. اتالمىش، بۇل ساۋدا بازارى اۋىلدىڭ قاق ورتاسىنان كەسىپ وتەتىن مەملەكەت تاس جولى 220 - لەنياسى بويىنا ورنالاسىپتى دا، باقالشى ساۋداگەرلەردىڭ ساۋدا جايمالارى جولدىڭ ەكى جاعالاۋىنا يىن -تىرەسە جايعاسىپتى. ال مال بازارى اۋىلدىڭ شىعىس وڭتۇستىك جاعىنا ساۋدا بازاردان الىستاۋ جەرگە ورنالاسىپتى. جول بويىنداعى جايما بازارداعى ارى - بەرى قايشالىسىپ، سابىلىسىپ ءوتىپ جاتقان قارا ءنوپىر ادامداردىڭ اراسىنان جول تاۋىپ ءجۇرۋ قيىن. ايتكەنمەن وسىنداي ۇلكەن بازاردان باعىن سىناپ، ءوزىنىڭ ەتىكشىلىك كاسىپتىك شەبەرلىگى ارقىلى ءار ۇلتتىڭ كاسىپتىك شەبەرلەرى مەن يىق تىرەستىرە وتىرىپ ەتىك تىگۋ كاسىبىمەن ۇزاق جىلدان بەرى اينالىسىپ جۇرگەن قازاق ازاماتى بار دەگەندى ەستىدىك تە، جەردەن التىن تاپقانداي قۋانىپ ونىڭ جانىنا بىردەن جەتۋگە اسىقتىق. ويتكەنى، بۇنداي ەتىكشىلىك كاسىپ ءبىزدىڭ قازاق ۇلتى اراسىندا ەلەۋسىز، كىرسى ماردىمسىز، ۇساق - تۇيەك كاسىپ سانالاتىن - دى. ءبىراق ەلەۋسىز سانالعان بۇل ەتىكشىلىك كاسىپتىڭ ءون - بويىندا حالىققا قالتقىسىز ادال قىزمەت ەتەتىن، ەڭ ۇلى، ەڭ قاراپايىم قاسيەتتەردىڭ جاسىرىنىپ جاتقانىن ەشكىم دە بايقاي بەرمەيتىندىگى شىندىق.

  ءبىز بازاردىڭ باتىس سولتۇستىك جاعىندا قاز - قاتار تىزىلە وتىرىپ قاربالاس جۇمىس ىستەپ جاتقان ۇيعۇر، حانزۋ، حۇيزۋ ۇلتىنىڭ ەتىكشىلەرىن كوزىمىز شالدى. سولاردىڭ ءدال ورتاسىندا ءبيداي ءوڭدى، اققۋاشا كەلگەن ادەمى قازاق جىگىتتىڭ ويىپ ورىن العانىن، ول ءوز ىسكەرلىگىمەن، شەبەرلىگىمەن، كىشپەيىلدىگىمەن، جۇمىسقا دەگەن شوگەلدەگىمەن حان بازارداعى ءار ۇلت قاريدارلارىنىڭ سەنىمىنە يە بولىپ، ولاردى وزىنە باۋراپ تۇرعانىن، ونىڭ قاسىندا ءوز ەرىكتەرىمەن اياق كيىم جاماتۋ كەزەگىن كۇتىپ وتىرعان ادامدارعا قاراپ - اق بىلۋگە بولادى. جىگىتىڭ قايسى دەسە مىناۋ دەگەندەي ادەمى جىگىتتىڭ بىزگە كىشپەيىلدىك تانىتىپ، جانى قالماي امانداسقانىنان –اق ونىڭ تابان ەت، ماڭداي تەرى ارقىلى تىرىسىپ ۇيرەنەتىن، ءوز كاسىبىن ءسۇيىپ، ءوزىنىڭ جاساعان بولماشى ەڭبەگىنەن رۋحاني ازىق تابا بىلەتىن اشىق-جارقىن ادال ازامات ەكەنىن اڭعارعانداي بولدىق.

  ءبىز بۇل جىگىتتەن وسى كاسىپتى تاڭداۋىڭا نە سەبەپ بولدى؟ دەپ توتەسىنەن سۇراۋ قويدىق.

  مەن نۇرجان جۇماجان ۇلى قۇلجا اۋدانى بايتوقاي قالاشىعى راۋان قىستاعىنىڭ تۇرعىنىمىن. بيىل 36 جاسقا كەلدىم. 2004 - جىلدان باستاپ قىستاعىمىزدا تۇراتىن تۇرعان مەمەت مولدا (ۇيعۇر) وسى وڭىرگە داڭقى بار ەتىكشى (مولدىزشى - ۇيعۇرشا) ەدى. ول كىسى ءبىز سياقتى بازار قۋالاپ جۇرمەيتىن. ءۇيىنىڭ جانىندا ارنايى ەتىكشىلىك دۇكەنى بار ەدى، سوندا ەتىك تىگەتىن، ول كىسىنى كورشى اۋىل -قىستاقتارداعى ءار ۇلت تۋىسقان اعايىندارى ارنايى ىزدەپ كەلىپ ەتىك تىكتىرىپ قايتاتىن، مەن ول كىسىنىڭ ەتىك جاماۋ شەبەرلىگى مەن اۋىلداستارىنا ۇقىپتىلىقپەن قىزمەت وتەيتىن ادالدىق قاسيەتىنە قىزىعا باستادىم.

  سونىمەن ءوز ەركىممەن ول كىسىنىڭ ۇيىنە ۇنەمى بارعىشتاپ ءجۇردىم. ول كىسىنىڭ ءجىپتى ءيىرىپ جىبەرىپ، ەكى بىزبەن جاماۋدى ادەمى ءارى مىقتى ەتىپ سالۋمەن بىرگە جاماۋدىڭ ساپاسىنا كەپىلدىك بەرىپ جاتقانىن كورەتىنمىن، ول كىسىگە اۋىلداستارى دا ءدان ريزا بولىپ قايتاتىن، قايتالاي جىرتىلىپ قالعان اياق كيىمدى قايتالاي اقىسىز تىگىپ بەرىپ، اۋىلداستارىنىڭ اقشاسىن ەمەس، العىسىن الىپ جاتاتىن اقكوڭىل جان ەدى. مەن وسى جاعدايلارعا قىزىعا قاراپ قىزىقتاپ تۇراتىنمىن ءارى وسى كىسى سياقتى شەبەر بولسام دەپ ويلايتىنمىن. ءبىر كۇنى ول كىسى سەن وسى كاسىپكە قىزىعاتىن سياقتىسىڭ عوي بالام، ماعان شاكىرت بولاسىڭ با؟ - دەدى، مەن قۋانعانىمان ءارى بۇل كاسىپكە قىزىققانىمنان ول كىسىگە بىردەن شاكىرت بولۋعا ۋادە بەردىم. ويتكەنى، مەن وتباسى قيىنشىلىعىنان جوعارىلاپ وقي المادىم، ونىڭ ۇستىنە وقىماعان ادامنىڭ كاسىپ تابۋى دا قازىرگىدەي دامىعان قوعامدا وتە قيىن، بىرەر ونەرگە قىزىقساڭ ونىڭ جاپا -ماشاقاتىنا شىداپ ۇيرەنۋىڭ كەرەك، ونەردىڭ تەتىگىن يگەرسەڭ كاسىپتەنە الاسىڭ، كاسىپتەنسەڭ تۇرمىسىڭ جاقسارادى ەكەن. ال ونەر ۇيرەنبەسەڭ، كاسىپتەنبەسەڭ قوس بىلەگىڭنىڭ قارا كۇشىنە عانا سۇيەنىپ، اندا - ساندا تابىلعان قارا جۇمىستى ىستەيسىڭ، ونداي جۇمىستار كۇندە تابىلا بەرمەيدى، قارا جۇمىستى ۇزاق مەزگىل شىداپ ىستەۋ دە قيىن، ال تىرىسىپ ىستەمەسەڭ وتباسىڭدى، بالا-شاعاڭدى، قۇرساعىڭدى اسىراي المايسىڭ، ەر ازاماتتىڭ كاسىپتەنە المادىم، ەڭبەك ىستەپ اقشا تابا المادىم دەپ ۇكىمەتكە، اتا -اناسىنا يەك سۇيەۋى بارىپ تۇرعان نامىستى ءىس دەپ بىلەمىن. مەن ءوز باسىم ەلدىڭ اناۋ -مىناۋ دەگەن قاڭقۋ سوزدەرىن ەستي ءجۇرىپ، وسى ەتىكشىلىك كاسىبىن ار كورمەي ۇيرەنىپ شىقتىم. ويتكەنى ءبىزدىڭ قازاق ۇلتىنىڭ وتكەن تاريحىندا دا نە ءبىر اتاقتى شەبەر ەتىكشىلەردىڭ بولعانى بەلگىلى، ولاردىڭ مالدىڭ تارامىسىمەن نەمەسە مالدىڭ جۇنىنەن يىرگەن ءجۇن جىپپەن كوكساۋىرلاپ تىككەن ەتىكتەرى مەن تۋپليلارىنىڭ داڭقى شار تاراپقا تاراپ باي -ماناپتار، سال-سەرىلەردىڭ ارنايى ىزدەپ كەلىپ، ات - تۇيەدەي قالاپ الاتىن قاجەتتى بۇيىمى بولعان. قازىر سونداي ەتىكتەر كونە قولونەر بۇيىمى بەيزاتتىق مۇرا رەتىندە مۇراجايلاردان دا ورىن الدى ەمەس پە. ءتىپتى، قازاق ۇلت بولىپ قالىپتاسقاننان تارتىپ مالدىڭ تەرىسى مەن جۇنىنەن پايدالانىپ ساپتاما ەتىك، پيما، شاقاي (شارەكە، شاربات، شارىق)، كەبىس، كوگالا كەبىس، ءماسى (شەتتىك)، شوڭقايما ەتىك، مىقشيما، جىم ەتىك، قيسىق تابان ەتىك، جاي تابان ەتىك، ۇلتارما، شۇلىق، ساندال، كيىز بايپاق، تىزەقاپ، قۇيمالى كوكساۋىر ەتىك، قۇيمالى كوكساۋىر كەبىس ت. ب. اياق كيىمدەردى تىگىپ، قاراشا حالىقتىڭ دا قاجەتىن وسى ەتىكشىلەر شەشىپ وتىرعانىن جوققا شىعارۋدى ارىمىز كوتەرمەس. دەمەك، وسىنداي كىسىلەردى حالىق ونەرلى ادام دەپ باعالاپ «ون ساۋساعىنان ونەر تامعان شەبەر ۇستا»،-دەپ اسپەتتەپ قۇرمەت كورسەتكەن. ءبىز بۇگىنگى ۇشقان قۇستاي دامىعان زىمىران زاماندا، مىناداي ەتىك تىگۋگە قولايلى تەحنيكالىق ماشينالارىمىزمەن حالىققا ءونىمدى ءارى ساپالى جۇمىس ىستەپ بەرۋىمىز كەرەك قوي.

  مەن اتا -بابالارىمىز سياقتى جاپالى ءارى بەينەتپەن كەرەمەت ەتىپ ەتىك تىگە الماسام دا، سول اتا -بابامىزدىڭ جانە تۇرعان ۇستازىمنىڭ ادال دا اسىل قاسيەتىن وزىمە بويتۇمار ەتىپ، ءار ۇلت حالقىنا ادالدىقپەن سەنىمدى قىزمەت وتەپ، ولاردىڭ كوڭىلىنەن مىقتاپ ورىن الۋىم كەرەك دەپ ويلاپ جۇمىس جاساپ كەلەمىن. مەنىڭ ۇقىپتىلىقپەن ۇيرەنگەنىمە، سەنىمدى جۇمىس جاساعانىما رازى بولعان ۇستازىم تۇرعان ەتىك تىگەتىن جابدىقتارىن اقىسىز سيلادى. ءسويتىپ مەن ءوز الدىما جەكەلەي ەتىكشىلىك كاسىبىمەن اينالىسا باستاعانىما مىنە 12 جىل بولدى، جىلدىق كىرىسىم دە جامان ەمەس، مەن ءار اپتادا بايتوقاي قالاشىعى شيسانزى (جەكسەنبى) بازارى مەن سارسەنبى بازارى، جاڭاتام اۋىلى بەيسەنبى بازارى، ءتاتتى زاۆودىنداعى سەيسەنبى بازار سياقتى بازارلارعا قالماي بارىپ ءجۇرمىن، ءتورت بازاردا اپتاسىنا 320 يۋان، ءبىر ايدا ءبىر مىڭ 280 يۋان اقشا تابامىن، قىس مەزگىلىندە ديقانشىلىق جۇمىستارىم جوق بولعاندىقتان بايتوقاي قالاشىعىنا بارىپ تۇراقتى جۇمىس ىستەيمىن، ول كەزدەگى تاپاۋاتىم دا ايتارلىقتاي جاقسى. 2012 - جىلى 4 مۋ ەگىستىك جەرىمدى الما باق قوجايىنىنا وتكىزگەنمىن، ەكى بالامنىڭ بىرەۋى اۋرۋ سەبەبىنەن قايتىس بولدى، وتباسىلىق كىرىسىمىز تومەن بولعاندىقتان ونى شيپاحاناعا ەمدەتۋ ءۇشىن كوپ قينالدىم، ءبىراق وسى ەتىكشىلىك كاسىپ ارقىلى تاپقان ازىن -اۋلاق اقشام سول كەزدە ەس قاتتى. قازىر وسى كاسىپتىڭ ارقاسىندا جانىمدى باعىپ، وتباسىمدى اسىراپ كەلەمىن. قازىرگى تۇرمىس كۇيىم كۇننەن كۇنگە جاقسى، ءوز ۇيىمدە دە ەتىك تىگەتىن مىنا كىشكەنە ءۇيدى جاساپ قويدىم. قىستاقتاعى كورشىلەرىم كۇندە ىزدەپ كەلىپ اياق جاماتادى، قازىر ءبىر موشكەپ اياق تۇر، ونى تۇندەردە ۋاقىت شىعارىپ جاماپ - جاسقايمىن دا، ايتقان ۋاقىتىمدا تابىس ەتەمىن. مىنە وسىلاي ءارى كۇنى تىرىسىپ ىستەپ كەلەمىن، ۇكىمەتتەن دە ەشتەڭە تالاپ ەتپەدىم، تەمىر دانەكەرلەۋ ونەرىن دە وزدىگىمنەن ۇيرەندىم، ەندى تيجارات كىنەشكەسىن الىپ سول كاسىپپەن دە قوسىمشا اينالىسۋ ويىم بار، - دەدى.

  نۇرجاننىڭ ۇستازى تۇرعان مامەتتى دە ەرتەسى نۇرجاننىڭ ۇيىندە وعان كومەكتەسىپ، اقىل كورسەتىپ وتىرعان جەرىنەن كەزىكتىردىم. اپپاق ساقالىن ادەمى قويعان، قويۋ قارا قاستى، ءسوزى دە، ءوزى دە كەلىسكەن، قازاقشا قالجىڭدى توگىپ تۇرعان، قىستاقتاعى ۇيعۇر، قازاق، حۇيزۋ، حانزۋ قاتارلى ۇلتتار قۇرمەت ەتەتىن تۇرعان اقساقال دا اشىق - جارقىن ادامعا جۇعىسىمدى، وڭاي ءتىل تابىساتىن ادام ەكەن. ول كىسىمەن دە شۇيىركەلەسە كەلىپ، ءوزى جانە شاكىرتى نۇرجان جايىلى اڭگىمەگە تارتتىم. ول كىسى مەن 1949 - جىلى ءساۋىردىڭ 10 - كۇنى تۋىلعانمىن. 1963 - جىلى قۇلجاداعى قىزلجۇلدىز كاسىپورنىندا سولتان روزى دەگەن ەتىكشى كىسىدەن بايتوقايدان قۇربانجان ەكەۋىمىز 40 بالامەن بىرگە ءبىر جىل تاربيەلەنىپ ەتىكشىلىك كاسىپپەن اينالىستىق. بايتوقايدا قۇربانجان ەكەۋىمىزدىڭ ەتىكشىلىك جاعىندا داڭقىمىز بار ەدى، بىزگە ەتىك تىكتىرۋ ءۇشىن حاريدارلارىمىز الىستان ارنايى ات ارىتىپ «قۇربان ۇستام، تۇرعان ۇستام» - دەپ ىزدەپ كەلەتىن. قۇربانجان مارقۇم جاسى مەنەن ۇلكەن ادام ەدى قايتىس بولدى، مەن بولسام كارتەيدىم. مىنە سودان بەرى 40 جىل بويى ەتىكشىلىك كاسىپپەن اينالىسىپ، نۇرجانعا بار ونەرىمدى ۇيرەتىپ، دەمالعانىما 12 جىل بولدى.

  «ۇستازسىز شاكىرت تۇل» دەگەندەي مەنەن ۇيرەنگەن شاكىرتتەرىم كوپ بولدى، ءبىراق سونىڭ ىشىندە نۇرجانعا جەتەتىنى جوق، بۇل سوزىندە تۇرادى، مۇقيات ىستەيدى، تىرىسىپ ۇيرەنىپ كاسىپتەن ناتيجە جاراتتى. قازىرگى كۇندە مىقتى قازاق ەتىكشى» دەگەن داڭقى بايتوقاي قالاشىعى مەن جاڭاتام اۋىلىنا تارالعان. مەن بۇل كاسىپتى ءوز ۇلىما ۇيرەتەيىن دەپ تە كوردىم، ول بۇنى مەنسىنبەدى، ۇلكەن كاسىپتى ماندىتىپ ىستەي المادى، قازىر كەلىن ەكەۋى مەنىڭ قولىما قارايدى. قىزىما دا ۇيرەتكەم، ول قاسىمدا وتىرىپ ەتىك تىگىپ، ءوز اقشاسىن ءوزى تاباتىن، كەيىن تۇرمىس قۇرعان سوڭ بۇل كاسىپتى تاستاپ كەتتى. ءبىزدىڭ زاماندا بۇنداي تەحنيكالى ماشينالاسقان جاڭا اسپاپتار جوق ءارى حاريدارلار ناق اقشا بەرە - بەرمەيتىن، ول كەزدەگى حالىقتىڭ تۇرمىسى ناشار بولاتىن. سوندا ەتىك تىكتىرەمىز دەپ كەلگەندەرگە ۇيىڭدەگى ەسكى- قۇسقى اياق كيىم، قولعاپ، بايپاقتار بولسا الا كەل دەپ تاپسىراتىنمىن، ولار الا كەلگەن ەسكى قولعاپ پەن بايپاقتاردىڭ ءجىبىن تارقاتىپ، وعان قارا مومى (قاراماي) جاعىپ شيراتىپ ەسىپ، ەكى قولمەن تارتقاندا قولدى قياتىنداي مىقتى، وڭايشىلىققا ۇزىلمەيتىن بولادى. مەن ولاردىڭ تىكتىرگەلى اكەلگەن اياق كيىمدەرىن وسى جىپتەر ارقىلى جاماپ - جاسقاپ بەرىپ، ولاردان اقشا الماي جولعا سالاتىنمىن. ويتكەنى سول كەزدە سونداي جاماۋلاردى، جىپتەردى الاتىن اقشا جوق ەدى، اقشا تاپساق ونداي بۇيىمدار تابىلا بەرمەيتىن، - ەدى.

  مەن 1966 - جىلى اۋدانىمىزداعى اقوستەڭدى قازۋ ناۋقانىنا دا قاتىناسىپ جۇمىس ىستەگەنمىن ءارى سول جىلدارى ىلە وزەنى جاعاسىنان كۇزدى كۇنى سۋىق سۋدى كەشىپ ءجۇرىپ قامىس ورىپ، ونى توسىن فەرماداعى قازاق شارۋالارىنىڭ قۇرىلىسىنا اپارىپ ىستەتكەبىز. 1967 -، 1971 - جىلعا دەيىن توسىن فەرما مال شارۋاشىلىق ونىمدەرىن سورتتاۋشى، ودان كەيىن شاۋدۇيدىڭ كاسسىرى جانە ءوندىرىس اتىرەتىنىڭ گرۋپپا باستىعى، جاستار وداعىنىڭ شۋجيى سياقتى دا قىزمەتتەردى اتقارا ءجۇرىپ ەتىكشىلىك كاسىبىمدى ءبىر كۇن دە توقتاتىپ قويعامىن جوق. قايتا سول كەزدە توسىن فەرماداعى شارۋالاردىڭ قاجەتىنەن شىعىپ وتىرۋىما قاراي بايتوقاي حالقىنىڭ قاجەتىنەن شىقتىم. قازىر جاسىم ۇلعايعان سوڭ وزىمدەگى ونەردىڭ بارلىعىن وسى نۇرجان شاكىرتىمە ۇيرەتتىم. بۇل ەتىكشىلىك كاسىپتىڭ راقاتىنان جاپاسى كوبىرەك، ءبىزدىڭ ۇيعۇر حالقىندا «ەسكىنى ەپتەپ بولعانشا ەسىڭ كەتەدى» دەگەن ءتامسىل بار، ەتىك تىگۋدەن گورى ەتىكتى جاماۋ قيىننىڭ قيىنى، ەپتەستىرىپ جاماپ حاريداردىڭ رازىلىعىن الۋ شەبەرلىككە، مي ىستەۋىڭە بايلانىستى. مىنە، بۇدان ەتىكشىلىك كاسىپتىڭ وڭاي - وسپاق كاسىپ ەمەس ەكەنىن، ونىڭ جاپاسىنا شىداپ، ەتىكتى ەپتىلىكپەن جاماپ - جاسقاپ، ۇقىپتىلىقپەن جۇمىس ىستەگەندە حالىقتىڭ كوڭىلىنەن شىعىپ، حاريداردى كوبەيتىپ «شەبەر ەتىكشى» بولۋعا بولاتىنىن كورۋگە بولادى. مىنا نۇرجان مەنىڭ جولىمدى ۇستانعان، جاپادان قاشپايتىن ىسكەر جاقسى ازامات، مەن وعان ونەرىمدى جالعاستىرعان ادالدىعىنا، كاسىپتىك شەبەرلەگىنە ىشتەي ءسۇيىنىپ، ەتىك تىگۋ اسپابىمدى بەردىم، ەشكىم ىستەتپەگەن سوڭ ۇيدە بەكەر تۇرادى عوي. نۇرجان ەتىكشىلىك كاسىپپەن عانا كىرىس كوزىن تاۋىپ قانا قويماي باسقا دا كاسىپتەرمەن اينالىسا الاتىن قولىنىڭ ەبى بار ازامات،- دەدى.

  بارماعىنان بال تامعان ۇستاز-شاكرت سىندى قوس شەبەردىڭ ءبىر-بىرىنە كومەكتەسىپ، ءبىر-بىرىنە ونەر ۇيرەتىپ، اكەلى-بالاداي قول ۇستاسىپ ءوتىپ كەلە جاتقان 12 جىلىن از ۋاقىت دەۋگە قايتىپ اۋىز بارسىن، وسى از بولماعان ۋاقىت ىشىندە ەكى ۇلتتىڭ ۋاكىلىنىڭ ءبىر-بىرىنە جاساعان جاقسىلىقتارى مەن قامقورلىقتارى قانشا ما؟ مىنە، بۇلار ۇلتتار ىنتىماعنىڭ ۇلى تۋىن بيىك كوتەرىپ، قىستاق حالقىنا ۇلگى -ونەگە كورسەتىپ، ولاردى ايرانداي ۇيتىپ ءارى ولاردى بەرەكە - بىرلىككە شاقىرىپ وتىرعان راۋان قىستاعىنىڭ قوس شەبەرى جانە ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ ۇلگىسى بولۋعا لايىق تۇرعان مامەت پەن نۇرجان جۇماجان ۇلىنا «ىنتىماقتارىڭ جاراسسىن، داڭقىڭ تاۋدان ارى اسسىن» - دەگەن العىستان باسقا ايتارمىز جوق.

  كەلۋ قاينارى: «ىلە گازەتى» - ىلە اقپارات تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
 
  بۇل حابارعا باعاڭىز
  • 1. جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
    2. قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
    3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
    4. ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.