ساحارا تۇلەگى «مالعا ۆاكسينا سالاتىن كوپ يقۋاتتى شپيريس» تاپقىرلادى
اقىلباي مۇقامەتالي ۇلى
2017.05.04 14:07
«اقىل جاستان، اسىل تاستان» دەمەكشى، عىلىم – تەحنيكانىڭ ۇشقان قۇستاي دامۋىنا، باسەكەگە تولى بازار شارۋاشىلىعىنىڭ قاجەتىنە ساي، حالقىمىز جاستارى دا ەرىنبەي ىزدەنىپ، دەربەس جاڭالىق جاراتىپ، الەمدەنۋگە بەت العان بۇگىنگى ءبىلىم باسەكەسى ءداۋىرىنىڭ التىن قاقپاسىنا قادام باستى. انە سونداي زەردەلى، تالانتتى تۇلەكتەرىمىزدىڭ ءبىرى كۇنەس اۋدانى نارات قالاشىعىنىڭ تۇرعىنى تالانت بەكتۇر ۇلى ەدى. ول ءوزىنىڭ تۋما دارىندىلىعى ارقىلى ءوز الدىنا «مالعا ۆاكسينا سالاتىن كوپ يقۋاتتى شپيريس» تاپقىرلاپ، دۇيىم ەلدى جالت قاراتتى.
قۇلشىنا ۇيرەنىپ جوبالاۋعا جول العان بۇل جاس جەتكىنشەك كىشكەنتايىنان اقىلدى، زەرەك، ءار نارسەگە اۋەس بولىپ ءوستى. ول بالا كەزىندە بۇزىلعان راديو، قولفون سياقتىلاردى سوگىپ قايتادان قۇراستىراتىن، ونىڭ ىشىندەگى بولشەكتەرىن زەرتتەپ كورۋگە اسىعاتىن. ءوزىنىڭ ويىنشىقتارىن بۇزىپ قايتادان جوندەۋمەن بىرگە، اعاشتان، تەمىردەن قالاعان ويىنشىقتارىن جاساپ الاتىن. ول سۋرەت سىزۋعا دا اۋەس بولعاندىقتان، «بالاپانعا تيىسپەڭدەر» اتتى تۋىندىسى جاستار مەن ورەندەردىڭ مەملەكەتتىك سۋرەت سىزۋ جارىسىندا جۇلدە الىپتى. ات قۇلاعىمەن ويناپ ەرجەتكەن ول كىشكەنە كەزىنەن - اق ايىل، نوقتا، قامشى سياقتى ات ابزەلدەرىن ءورىپ جاساي بەرەتىن. ورتالاۋعا شىققان جىلى ۆەلوسيپەدتىڭ الدىڭعى دوڭگەلەگىنىڭ ورنىنا كادىمگى اعاشتان جاسالعان قازاقى ءيت شانا تىركەپ، ۆەلوسيپەد پەن ءيت شانا ءبىر تۇلعالانعان «قىستا جۇرەتىن» ۆەلوسيپەد جوبالاپ جاساپ شىقتى.
تالانتتىڭ اكەسى بەكتۇر نارات قالاشىعى مال شيپاگەرلىگى پۋنكىتىندە 20 جىلداي قىزمەت ىستەگەن مال شيپاگەرى. ول: «بالام تالانت كىشكەنە كەزىندە وتە تىنىمسىز ەدى، مال ەمدەگەلى تومەنگە تۇسكەندە قاسىمنان قالماي ەرىپ الاتىن، ءبىزدىڭ مالعا ۆاكسينا سالعانىمىزدى ءبىر ءتۇرلى قىزىق كورەتىن. كەيدە مالعا ۋكول سالىپ جاي قايتقان كەزدە، مالدى نەگە تەزىرەك ەمدەمەيسىڭدەر؟ دەپ ءبىزدى اسىقتىراتىن، ونىڭ مالعا ۆاكسينا سالۋ، جۇمىس قارقىنىن تەزدەتۋ جونىندەگى تانىمى سول كەزدەن باستاپ قالىپتاستى»، - دەيدى. بالالىق شاعىنان باستاپ دارىنىن بايقاتقان تالانت قازىر كۇنەس اۋدانى بەستوبە اۋىلدىق ورتالاۋ 3 – جىلدىعىنىڭ حانزۋ ءتىلى كلاسىندا وقيتىن ۇزدىك وقۋشىلاردىڭ ءبىرى.
ول جوبالاپ جاساعان «مالعا ۆاكسينا سالاتىن كوپ يقۋاتتى شپيريستىڭ» مالعا ۆاكسينا سالاتىن ءداستۇرلى شپيريستەرگە ۇقسامايتىن ارتىقشىلىعى كوپ. بۇرىنعى شپيريسكە 10 – 20 ميلليلەتر ۋكول سۇيىقتىعى عانا سياتىن، ونى مالعا سالىپ بولعان سوڭ قايتادان ۋكول سورعىزۋعا، ءاربىر باس مالعا ۆاكسينا سالعان سايىن ۆاكسينا ينەسىن دەزينفەكسيالاپ تۇرۋعا تۋرا كەلەتىن دە، بۇعان ءبىرتالاي ۋاقىت سارىپ بولاتىن - دى. ال جاڭادان جوبالانىپ جاسالعان شپيريسكە قايتا – قايتا ۋكول سورعىزۋدىڭ، شپيريس ينەسىن ءالسىن – ءالى دەزينفەكسيالاپ وتىرۋدىڭ قاجەتى جوق. وندا شپيريس ينەسى ءاربىر باس مالعا ۆاكسينا سالعان سايىن وزدىگىنەن دەزينفەكسيالانىپ تۇرادى. وعان 50 – 250 ميلليلەترگە دەيىنگى ۆاكسينا سۇيىقتىعى قۇمىراسىن جەكە – جەكە ورناتىپ ىستەتۋگە بولادى. بۇرىنعى شپيريسپەن ءاربىر باس مالعا ۆاكسينا سالۋعا ورتا ەسەپپەن 5 مينۋت ۋاقىت كەتسە، جاڭادان جوبالانعان شپيريسپەن بىرنەشە سەكۋندتا – اق ورىنداۋعا بولادى ەكەن.
تالانت ءوزىنىڭ مالعا ۆاكسينا سالاتىن بۇل جاڭا شپيريستى جوبالاپ جاساۋ ويىنا قالاي كەلگەندىگى جونىندە بىزگە: «كىشكەنە كەزىمدە كوكتەم، كۇز ايلارىندا اكەم ۇنەمى مالعا ۆاكسينا سالىپ قاربالاس بولاتىن دا، قاس قارايعاندا ءبىر - اق كەلەتىن، ۇيدە كوپ تۇرمايتىن. بىرگە ىلەسىپ بارىپ كورەيىن دەسەم، كەيدە ەرتىپ، كەيدە ەرتپەي تاستاپ كەتەتىن. مەن ءبىر جولى اكەم قويعا ۆاكسينا سالعاندا شپيريسكە قايتا – قايتا ۋكول سۇيىقتىعىن سورعىزىپ، ۋكول ينەسىن دە قايتا – قايتا دەزينفەكسيالاپ اۋرە بولعانىن بايقادىم. ۇيگە قايتىپ كەلگەن سوڭ قويعا ۆاكسينانى ءبىر ادام ءوزى سالا بەرەتىن بولسا ءارى ۆاكسينا سالىپ بولعان سوڭ شپيريسكە ۋكول سۇيىقتىعىن قايتالاي سورعىزباي جالعاستى سالا بەرەتىن بولسا ۋاقىت ۇنەمدەۋگە بولار ەدى دەپ ويلاپ، ونى جوبالاپ جاساۋ بەكىمىنە كەلدىم. ءبىراق ول كەزدە كىشكەنە بولعاندىقتان قالاي جاساۋدى بىلمەدىم. وعان ەسەيىپ اقىل – ويىم، ءبىلىم ورەم ءبىراز تولىسقان سوڭ بارىپ كىرىستىم»، - دەدى. بالا كەزىنەن ۇلكەن ءىس ءبىتىرۋ بەكىمىنە كەلگەن تالانت بۇل تۇردەگى «مالعا ۆاكسينا سالاتىن كوپ يقۋاتتى شپيريستى» جوبالاپ جاساۋدى وتكەن جىلى ناۋرىزدا باستاپ، مامىردا اقىرلاستىردى.
تالانتتىڭ جوبالاپ تاپقىرلاعان بۇل ۇلكەن جاڭالىعىن بەستوبە اۋىلدىق ورتالاۋ مەكتەبى كومپيۋتەردە تور ارقىلى تاراتقان سوڭ بىلتىر تامىزدا گۇيجوۋ ولكەسىنىڭ گۇيياڭ قالاسى ونى سۇڭ چيڭليڭ اتىنداعى «جاستار مەن ورەندەردىڭ تاپقىرلىق سيلىعىن» تاراتۋ سالتىنا قاتىناسۋعا ۇسىنىس ەتتى. بۇعان ەلىمىزدىڭ جەر – جەرىنەن كەلگەن 35 ۇيىرمەدەگى 400 دەن استام جاڭالىق جاراتقان وقۋشى قاتىناسىپ، جاڭالىقتارىن تارازىعا سالدى. وسى رەتكى جاستار مەن ورەندەردىڭ تاپقىرلىقتارىن سيلاۋ قيمىلىنا شينجياڭنان تەك تالانت قانا قاتىناسىپ، كۇمىس مەدالمەن ماراپاتتالدى. وندا جالپى 2 مىڭ 266 ءتۇرلى تاپقىرلىق باعالاۋعا قاتىناستىرىلىپ، 30 تاپقىرلىق التىن مەدالمەن، 60 تاپقىرلىق كۇمىس مەدالمەن، 165 تاپقىرلىق قولا مەدالمەن سيلاندى. تالانت رايونىمىز بويىنشا تۇڭعىش رەت تاپقىرلىق جاراتۋ سيلىعىن العان شينجياڭدىق ساحارا تۇلەگى بولۋ سالاۋاتىمەن ورتالىق تەلەۆيزياسىندا، جۇڭگو اقپارات تورىندا ارناۋلى تانىستىرىلدى. سونىمەن بىرگە، تالانتتىڭ بەستوبە اۋىلدىق ورتالاۋ مەكتەپتەگى كلاس جەتەكشىسى ليۋ گۇيجىنعا مەملەكەت بويىنشا «تاڭداۋلى جەتەكشى وقىتۋشى» دەگەن اتاق بەرىلدى. ال بەستوبە اۋىلدىق ورتالاۋ مەكتەپ سۇڭ چيڭليڭ اتىنداعى جاستار مەن ورەندەردىڭ عىلىم – تەحنيكا تاپقىرلىعىنداعى «ۇلگى كورسەتۋ» بازاسى بولىپ بەلگىلەندى. وسىدان سوڭ 2016– جىلى قىركۇيەكتە شاڭحاي راديو – تەلەۆيزيا ستانسياسىنىڭ تىلشىلەرى كۇنەسكە ارناۋلى ات باسىن بۇرىپ، تالانتقا تىلشىلىك ىستەدى. كەسكىنگە ءتۇسىرىپ، كورىنىس الدى. تىڭنان جاڭالىق جاراتىپ، جۇرت نازارىن اۋدارعان وسى ءبىر ساحارا تۇلەگى كوپ وتپەي امەريكا، روسسيا، فرانسيا سياقتى جەتى مەملەكەتتىڭ جاستارى مەن ورەندەرى قاتىناسقان شاڭحايداعى «ورەن ەديسون» سيلىعىن باعالاۋ قيمىلىنا ارناۋلى شاقىرىلدى. 2016– جىلى قازاندا وتكەن بۇل رەتكى حالىقارالىق جاستار مەن ورەندەردىڭ تاپقىرلىعىن باعالاۋ باسەكەسىندە تالانتتىڭ جوبالاپ جاساعان تاپقىرلىعى سارالاۋعا قاتىناسقان ءتورت بىردەي باعالاۋشىنى دا تەبىرەندىردى، تورتەۋى دە ءبىر ۋاقىتتا شىراق جاعىپ، ونى جۇلدەگەرلىككە كورسەتەتىندىگىن ءبىلدىردى. ءسويتىپ ءبىر مايداندا باسەكەگە تۇسكەن التى تاپقىردىڭ ىشىندە ءتورت تالىمگەردى بىردەي مويىنداتقان تەك تالانت قانا بولدى. سونىڭ قارىمجىسىنا ول شاڭحاي راديو – تەلەۆيزيا ورتالىعى جاعىنان «ورەن ەديسون» سيلىعىنىڭ «ۇزدىك جەڭىمپازى» جۇلدەسىن ەنشىلەدى. تالانت باعالاۋعا قاتىناسقان ءتورت تالىمگەردىڭ ىشىنەن تايۋاندىق پروفەسسور دىڭ حۇڭجىندى ۇستاز ەتىپ تاڭدادى. ەندىگى جەردە ول تالانتتىڭ بۇدان كەيىن دە تىڭ تاپقىرلىقتار جاراتۋىنا جەتەكشىلىك ەتۋمەن بىرگە، ونىڭ تاپقىرلىق تۋىندىسى «مالعا ۆاكسينا سالاتىن كوپ يقۋاتتى شپيريستى» جاساپ وندىرۋگە سايكەسەتىن بولدى.
«ونەرلى ورگە جۇزەدى» دەمەكشى، وسى ساحارا ساڭلاعى ەندىگى جەردە جالعاستى قۇلشىنا ۇيرەنىپ، ۇزدىكسىز ءبىلىم الۋمەن بىرگە، قىستىق، جازدىق دەمالىستاردان پايدالانىپ، تاعى دا جاڭا تاپقىرلىقتاردى جاراتۋدى كوزدەپ وتىر ەكەن. بۇل جونىندە ول: «قازىرگى ماشينالاردىڭ دەنى ماي مەن گازدى جانار زات ەتەدى، ەگەر بۇدان بىلاي ماشينالار تۇگەل سۋمەن جۇرەتىن بولسا ول ورتانى لاستامايدى، ەنەرگيا دا ۇنەمدەلەدى. ەندى سول جونىندەگى ءبىلىمىمدى تولىقتاپ، ونى جوبالاپ جاساۋدى ويلاپ ءجۇرمىن»، - دەيدى. جاس تا بولسا تاۋداي تالاپ ارقالاپ، بولاشاعىنان زور ءۇمىت كۇتتىرگەن بۇل جۇلدەلى جاس تۇلەكتىڭ جاڭالىق جاراتۋ جولىنداعى قۇلشىنىستى قادامىنا ساتتىلىك تىلەيمىز.
كەلۋ قاينارى: «ىلە گازەتى» - ىلە اقپارات تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
