بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى    

حالىق تورابى>>قوعام

ابىلەت جاڭعاق ساۋداسىن كەڭەيتپەكشى

شيە حۇيبيان، لي شيڭ

2020.03.03 15:24     كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى

  كوكتەم مەرەكەسى قارساڭىندا، حوتان اۋدانى بۇزاق اۋىلىنداعى جاڭعاق مانەرلەۋ زاۆودىنا باردىق، ءبىرىڭعاي جۇمىس كيىمىن كيگەن 20 نەشە جۇمىسشى جاڭعاق ءدانىن ىرىكتەپ وتىر ەكەن، اربىرەۋىنىڭ الدىنداعى 4 − 5 شارباقتىڭ ىشىنە ساپاسى تۇرلىشە جاڭعاق ءدانى سالىنىپتى. ”جاڭعاق ءدانىنىڭ ساپاسىنا قاراي سورتقا بولەمىز، جاقسىلارىنىڭ باعاسى جوعارىراق بولادى“، - دەدى جاڭعاق مانەرلەۋ زاۆودىنىڭ جاۋاپتىسى ابىلەت ءماتتۇرسىن ءتۇسىندىرىپ.

  حوتان اۋدانىنداعى كاسىپتىك شەبەرلىككە تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىنان وقۋ تاۋىسقاننان كەيىن، ابىلەت جاڭعاق مانەرلەۋ تەحنيكاسىن ۇيرەنىپ قايتىپتى. ابىلەت ءوزىنىڭ ءدىني ۇشقارى يدەيانىڭ شىرماۋىنان قۇتىلىپ، شىت جاڭا ومىرمەن قاۋىشقانىن ايتتى.

كوڭىل تۇيىنشەگىن شەشكەن سوڭ ساۋداسى بارعان سايىن كۇسەتتەنە ءتۇستى

  بيىل 37 جاستاعى ابىلەت ون نەشە جىل جاڭعاق ساۋداسىمەن اينالىسىپتى، العاشىندا قىستاق تۇرعىندارىنان جيناپ العان جاڭعاقتى ساتادى ەكەن، كەيىن كەلە جۋىپ تازالاعاننان كەيىن جاڭعاقتى جوعارى باعادا ساتۋعا بولاتىنىن بىلگەن سوڭ، ءبىر جۋۋ جابدىعىن ساتىپ الىپتى.

  ”جاڭعاقتى شاققاننان كەيىن تاعى نە ىستەۋگە بولاتىندىعىن ويلاپ كورمەپپىن؟“. ابىلەت تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىنان ۇيرەنگەن جاڭعاق مانەرلەۋ تەحنيكاسىنىڭ وزىندە شىن مانىندە بۇرىلىس تۋدىرعاندىعىن ايتتى.

  وقۋ تاۋىسقانىنا ءبىر جىلعا تاياپ قالسا دا، سول كەزدەگى جاعداي ابىلەتتىڭ ءالى ەسىندە. جاڭعاق ءدانىن ىرىكتەپ العاننان ءار ءتۇرلى جاڭعاق ونىمدەرىنە دەيىن، تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىنداعى وقىتۋشىلاردىڭ ساباقحانادا ۇيرەتكەن مازمۇندارى ونىڭ كوزاياسىن كەڭەيتتى. وقۋ تاۋىسقان سوڭ، ول ساۋداگەرمەن بايلانىس جاساپ جاڭعاق ءدانىن مانەرلەيتىن تۇتاس جابدىقتى ساتىپ الادى.

  ءتىلشى زاۆود ۇيىندە ساندىقتارعا سالىنىپ ساڭىلاۋسىز قوراپتالىپ ساتىلۋ الدىندا تۇرعان جاڭعاقتى كوردى، قىزىل ءتۇستى ۇلكەن سالەمدەمە قورابى ەرەكشە كوز تارتادى. ”بۇلاردىڭ ءبارى قاريدارلار الدىن الا تاپسىرىس بەرگەندەر، ءبىراق سۇرانىستاعى تاپسىرىس مولشەرىنە ءالى جەتكىزە الماي جاتىرمىز“، - دەدى ابىلەت، - بىرنەشە كۇننەن بەرى ۇستەمەلەپ جۇمىس ىستەپ جاتىرمىز.تاپسىرىس كوپ، قاجەتتى قامداي المادى. مۇنداي جاعدايدى ءبىر جىلدىڭ الدىندا ابىلەت ويلاۋعا باتىلى بارمايتىن. ”سول كەزدە ساۋدانىڭ شىرماۋى وتە كوپ بولاتىن، جاڭعاق جيناۋ ءۇشىن، جاڭعاقتى ساتۋ ءۇشىن وبيەكتى تاڭداۋعا تۋرا كەلەتىن“، - دەدى ابىلەت، - كەيىن كەلە ساۋدانى جالعاستىرا المادىم.

  2013 - جىلى ابىلەت دوسىنا ىلەسىپ، زاڭسىز ءدىني قيمىلعا قاتىناسادى. ”ناعىز مۇسىلمان باسقا ۇلتتار وندىرگەن ازىق - تۇلىكتى جەسە بولمايدى، باسقا ۇلتتارمەن ارالاسسا بولمايدى، ايتپەگەندە ولگەننەن كەيىن توزاققا تۇسەدى“. وسى ساندىراقتاردى العاش تىڭداعاندا ابىلەتكە ەرسى سەزىلدى. ول جاڭعاق ساتىپ الۋعا بارعاندا كەيبىر قىستاق تۇرعىندارى سىرتىنان سان - ساققا جۇگىرتەدى، ءتىپتى، كەيبىرەۋى ونى كوزىنشە ”حانزۋلارمەن ساۋدا جاساعان ’جات ءدىندى‘“ دەپ بوقتايدى.

  بارا - بارا ابىلەتتىڭ يدەياسى وزگەرە باستايدى. ءدال سول كەزدە ونىڭ دوسى تاعى دا كەلىپ ونى زاڭسىز ءدىني قيمىلعا قاتىناسۋعا ەرتىپ بارادى، بىرتە - بىرتە ابىلەت وزگەرەدى. ول ايەلىن حيجاپ، بۇرقا كيۋگە ماجبۇرلەپ، ۇيىنەن شىعارمايدى ءارى اينالاسىنداعى ادامدارعا وسى سوزدەردى توقتاۋسىز تاراتادى.

  ونىڭ كەيبىر حانزۋ قاريدارلارى بار ەدى، ول قاريدارلارىنىڭ تەلەفونىن تىكە تىزىمنەن ءوشىرىپ تاستايدى. سىرتتا زاماناۋي كيىم كيگەن قىز بالالاردى كورسە بالاعاتتايتىن بولادى. قىستاق كادرلارى ونىڭ قالىپسىز ارەكەتتەرىن بايقاپ، تالاي رەت اقىل ايتادى، ابىلەت حوتان اۋدانىنداعى كاسىپتىك شەبەرلىككە تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىندا باۋلۋعا قاتىناسۋعا قوسىلادى.

تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىندا ۇيرەنىپ جاڭا ءومىر ەسىگىن اشتى

  تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىنا كەلىپ، مەملەكەتتە ءبىر تۇتاس قولدانىلاتىن ءتىل - جازۋ، زاڭ بىلىمدەرى، كاسىپتىك شەبەرلىك سياقتىلاردى ۇيرەنۋ ارقىلى ابىلەت ءوزىنىڭ ءدىني ۇشقارى يدەيامەن جۇعىمدالعاندىعىن ايقىن تانىپ جەتەدى.

  ”الگى ادامدار ’ءدىندى‘ جەلەۋ ەتىپ ءدىني ۇشقارى يدەيانى ۋاعىزداپتى، مەن ولاردىڭ الداۋىنا ءتۇسىپ قالا جازدادىم، باعىما جاراي، تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىنا دەر كەزىندە كەلدىم“. ابىلەت تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىنداعى ۇيرەنۋ ارقىلى ءوزىنىڭ جاڭا ءومىر ەسىگىن اشقاندىعىن ايتتى.

  ءتىلشى مانەرلەۋ زاۆودىندا قىزمەتكەرلەردىڭ ءبىرىڭعاي جۇمىس كيىمىن كيۋدەن سىرت، ماسكى تاعىپ جۇرگەنىن بايقادى. كوپشىلىكتىڭ قىزمەت بەلسەندىلىگى وتە جوعارى ەكەن، جاڭعاق تاڭداۋ، جاڭعاق شاعۋ، جاڭعاق ءدانىن ىرىكتەۋ جۇمىستارى قاربالاس تا ءتارتىپتى تۇردە ىستەلۋدە. ”قىزمەتكەرلەردىڭ قىزمەت ناتيجەسىن باعالايمىز، كوپ ىستەگەندەرى كوپ الادى“، - دەدى ابىلەت.

  ”ناتيجەنى باعالاۋ سىندى باسقارۋ ءادىسىن دە تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىنان ۇيرەندىم. قىزمەتكەرلەرگە جىل اياعىندا يگىلىك قاراجاتىن دايىنداپ وتىرامىن، وسى ارقىلى قىزمەتكەرلەردىڭ سەرىكتەستىككە دەگەن مويىنداۋ سەزىمىن ارتتىرۋعا بولادى“، - دەدى ابىلەت ماقتانىشپەن.

  مانەرلەۋ زاۆودىندا قازىر 80 نەشە قىزمەتكەر بار، ءتىلشى سول كۇنى ءبىرتالاي قىزمەتكەردىڭ رۇقسات الىپ، دەنساۋلىق تەكسەرتۋگە كەتكەنىن ۇعىستى.

  بىلتىر ابىلەت 2000 توننا جاڭعاق ساتىپ الىپتى، ءبىراق زاۆودتىڭ ۇلكەن ۇيىنەن جاڭعاقتىڭ كولەڭكەسى دە كورىنبەيدى، ابىلەت ءبىزدى ءۇنسىز ىلەستىرە جونەلدى. بىرنەشە قادام جۇرمەي جاتىپ، ابىلەت ءبىر ۇلكەن ەسىكتى اشتى، دوربالانعان جاڭعاقتار سىقالىپ تۇر. ”بۇل تاياۋدا عانا ىسكە قوسىلعان توڭازىتىپ ساقتاۋ قامباسى، جەرگىلىكتى ۇكىمەتتىڭ قارجىلاي كومەگىمەن سالىنعان“. ابىلەتتىڭ سوزىنەن العىس سەزىمى بىلىنەدى. اسىلىندە جاڭعاقتى ساتىپ العانىمەن، مانەرلەۋگە ۇلگىرە الماي، ءار جىلى 4 - ايدا باسى قاتادى ەكەن، كۇن ىسىعان سوڭ، تەمپەراتۋرا جوعارىلاپ جاڭعاقتىڭ كوبى بۇزىلىپ كەتەدى ەكەن. ”قازىر توڭازىتىپ ساقتاۋ قامباسى بار، جىلدىڭ ءتورت ماۋسىمىندا دا قام جەمەيتىن بولدىق“، - دەدى ابىلەت.

جاڭعاقتىڭ اناعۇرلىم كوپ جاڭا ءونىمىن زەرتتەپ اشپاقشى

  اۋەلدە تەك جاڭعاقتى ساتىپ الىپ، سىرتقا ساتاتىن. وقۋ تاۋىسقان سوڭ، ابىلەت جاڭعاقتى دەن قويا زەرتتەپ، جاڭعاق ساۋداسىنىڭ كولەمىن ۇلعايتپاقشى بولادى.

  ”اۋەلدە مەملەكەتتە ءبىر تۇتاس قولدانىلاتىن ءتىل - جازۋدى بىلمەيتىندىگىمنەن، زاڭنان حابارىم بولماعاندىقتان، باسقالارمەن سەلبەستىك توقتامىن جاساۋعا دا سەنىمىم، باتىلىم جوق بولدى“. ابىلەت قازىر ءوزىنىڭ بۇرىنعى وي شەڭبەرىنەن شىعىپ، حوتان اۋدانىنىڭ جاڭعاق بايلىعىن تولىق پايدالانۋ جوسپارىنىڭ بار ەكەنىن ايتتى.

  حوتان اۋدانىندا وتباسىلارى نەگىزىنەن جاڭعاق ەگەدى، ءونىمى اسا جوعارى، ءبىراق ايتارلىقتاي باعامەن ساتىلمايدى. ابىلەت جاڭعاقتى جىنتىكتەي مانەرلەۋ جاعىندا ناتيجە شىعارىپ، جاڭعاق بايلىعى باسىمدىعىن شىن مانىندە ەكونوميكالىق باسىمدىققا اينالدىرماقشى بولدى. وقۋ تاۋىسقان سوڭ ابىلەت پەن اعاسى سەلبەسىپ جاڭعاق مانەرلەۋ سەرىكتەستىگىن قۇردى. سەرىكتەستىكتىڭ بولاشاقتاعى دامۋى جونىندە ونىڭ ءوز جوسپارى بار، كەلەسى قادامدا جىنتىكتەي مانەرلەۋ جابدىعىن ساتىپ الىپ، عىلىم - تەحنيكا ارقىلى جاڭعاق ءدانىنىڭ جەلىلەس ونىمدەرىن ءوندىرىپ، ءوزىنىڭ ماركاسىن قالىپتاستىرماقشى.

  ”سەرىكتەستىگىمىزدىڭ بايلىق باسىمدىعى بار، ءبىراق تەحنيكاسى كەمشىل“. ابىلەت سەلبەستىك سەرىگىن تاۋىپ، ءوزىنىڭ ەرەكشە ونىمدەرىن سەلبەسىپ زەرتتەپ اشپاقشى ەكەنىن ايتتى.

  ”تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعى كوزايامدى كەڭەيتىپ، ماسەلەلەرگە وي جۇگىرتۋ ءتاسىلىمدى وزگەرتتى“. ابىلەتتىڭ ايتۋىنشا، وقىتۋشىلار ولارعا كاسىپورىننىڭ تەحنيكاعا سۇيەنگەندە عانا ءتىپتى دە ۇزاق دامۋعا قول جەتكىزە الاتىندىعىن ايتىپتى. ول جارنا قوسىپ پايدا ءبولۋ ءتاسىلى ارقىلى ”شەبەرلەردى“ ەنگىزىپ، سەرىكتەستىكتىڭ دامۋى ءۇشىن بىرگە ءادىس - امال قاراستىرماقشى. وسىلاي بولعان كۇندە دە، ادامداردى الىپ قالۋ دا وتە شەشۋشى تەتىك. كوكتەم مەرەكەسى كەزىندە ابىلەت قىزمەتكەرلەردىڭ ۇيلەرىنە ارنايى شاعانشىلاپ بارىپ، ءاربىر قىزمەتكەرگە جاڭا جىلدىق ساۋعا دايىندادى. ”بۇل سەرىكتەستىكتىڭ يگىلىگى، الايدا، مۇنان دا ماڭىزدىسى، شابىتتاندىرۋى، جاڭا جىلدا كوپشىلىكتىڭ بىرگە قۇلشىنىپ، سەرىكتەستىكتى، ءتىپتى جاقسى دامىتۋىن ءۇمىت ەتەمىن“.
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
 
  بۇل حابارعا باعاڭىز
  • 1. جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
    2. قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
    3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
    4. ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
  • ورتالىق
  • ەل ءىشى
  • شينجياڭ
  • حالىقارا

سۋرەتتى حابار