2024.12.03 16:03 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى
12 - ايدىڭ 2 - كۇنى باس شۋجي شي جينپيڭ 4 - رەتكى ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“ قۇرىلىسى قىزمەتى اڭگىمە ماجىلىسىنە قاتىناستى ءارى ماڭىزدى ءسوز سويلەپ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ”2013 - جىلى ’ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى‘ بىرگە قۇرۋ باستاماسىن العا قويعاننان بەرى، پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ پارمەندى باسشىلىعىندا، ءار جاقتىڭ بىرگە قۇلشىنۋىندا، ’ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى‘ بىرگە قۇرۋ باستان - اياق بەيبىت سەلبەسۋ، اشىق، سيىسىمدى بولۋ، ءوزارا ۇيرەنۋ، ءوزارا ۇلگى الۋ، ءوزارا پايدا جەتكىزىپ، تەڭ يگىلىككە كەنەلۋ سىندى جىبەك جولى رۋحىن ۇستانىپ، بىرگە اقىلداسۋ، بىرگە قۇرۋ، بىرگە يگىلىكتەنۋ پرينسيبىنە باستان - اياق تاباندى بولدى، سەلبەستىك سالاسى ۇزدىكسىز كەڭەيىپ، سەلبەستىك كولەمى ۇزدىكسىز زورايىپ، سەلبەستىك دەڭگەيى ۇزدىكسىز جوعارىلاپ، حالىقارالىق باۋراۋ قۋاتى، ىقپال كۇشى، ۇيىستىرۋ قۋاتى ۇزدىكسىز كۇشەيىپ، كەلەلى تابىستارعا قول جەتكىزىپ، بىرگە قۇراتىن ەلدەرمەن دوستىقتى كۇشەيتۋگە، بىرگە قۇراتىن ەلدەردىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋىن جەبەۋگە جۇڭگو ۇلەسىن قوستى“.
كوكتەمدە گۇل اشىپ، كۇزدە جەمىس بەردى. باس شۋجي شي جينپيڭ ءوزى جوبالاپ، ءوزى ورنالاستىرىپ، ءوزى ىلگەرىلەتىپ، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋ ۇستانىمنان ارەكەتكە، ارماننان رەالدىققا اينالىپ، جوبا - جوسپار جاساۋدىڭ، ورنالاستىرۋدىڭ ”ۇلكەن نوبايىنان“ قۇنىتتاپ ىستەۋدىڭ ”ەگجەي - تەگجەيلى جوباسىنا“ اينالىپ، دۇنيە ءجۇزى بويىنشا اۋماعى ەڭ ۇلكەن، كولەمى ەڭ كەڭ، ىقپالى ەڭ تەرەڭ حالىقارالىق ەكونوميكالىق سەلبەستىك تۇعىرىنا اينالدى.
ماجىلىسكە قاتىناسقاندار بىلاي دەپ قارادى: باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى ءسوزى جۇرت كوڭىلىن جەلپىندىرىپ، كۇش - قۋاتتى ۇيىستىرىپ، العا باسۋعا جەتەكشىلىك ەتتى. باس شۋجيدىڭ ماڭىزدى ءسوزىنىڭ رۋحىن مۇقيات ۇيرەنىپ، ءتۇسىنىپ، ەرلىكپەن العا ۇمتىلىپ، ۇزاق ۋاقىت ۇلەس قوسىپ، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋدىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن جاپپاي ىلگەرىلەتۋگە اناعۇرلىم زور كۇش قوسامىز.
ستراتەگيالىق سەنىمدى بەكەمدەپ، ستراتەگيالىق تۇراقتىلىقتى ساقتاپ، باتىلدىقپەن جاۋاپكەرشىلىك ارقالاپ، ىسكەرلىك كورسەتۋ كەرەك
باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ”قازىرگى قاتاڭ دا كۇردەلى حالىقارالىق ورتادا ’ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى‘ بىرگە قۇرۋدىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتۋ ورايى مەن سايىسى قاتار ءومىر ءسۇرىپ وتىر، الايدا جالپى تۇلعالىق جاقتان وراي سايىستان كوپ. ءبىز ستراتەگيالىق سەنىمدى بەكەمدەپ، ستراتەگيالىق تاباندىلىقتى ساقتاپ، باتىلدىقپەن جاۋاپكەرشىلىك ارقالاپ، ىسكەرلىك كورسەتىپ، ’ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى‘ بىرگە قۇرۋدىڭ اناعۇرلىم جارقىن بولاشاعىن اشۋىمىز كەرەك“.
توپىراق جينالىپ تاۋ بولادى، سۋ جينالىپ شۇڭعىماعا اينالادى. 11 جىلدان بەرى ەلىمىز 150 نەشە مەملەكەتپەن جانە 30 نەشە حالىقارالىق ۇيىممەن ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋ سەلبەستىك قۇجاتىنا قول قويىسىپ، ناقتى ءارى قوماقتى ناتيجەگە قول جەتكىزدى. ماجىلىسكە قاتىناسقان ۋاكىل، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“ قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتۋ قىزمەتىنە باسشىلىق ەتۋ گرۋپپاسى كەڭسەسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، مەملەكەتتىك دامۋ جانە رەفورما كوميتەتىنىڭ مەڭگەرۋشىسى جىڭ شانجيە مىنانى ءبىلدىردى: ”11 جىلدان بەرى ’ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى‘ بىرگە قۇرۋدا كەلەلى تابىستارعا قول جەتىپ، دۇنيە جۇزىلىك باسقارۋ جۇيەسىنىڭ وزگەرىسى مەن ەكونوميكانىڭ، قوعامنىڭ گۇلدەنۋىنە، دامۋىنا جۇڭگونىڭ اقىل - پاراساتىن ارناپ، جۇڭگو جوباسىن ازىرلەپ، حالىقارالىق باۋراۋ قۋاتىن، ىقپال كۇشىن، ۇيىستىرۋ قۋاتىن ۇزدىكسىز كۇشەيتتى“.
”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋ باستان - اياق بەيبىت سەلبەسۋ، اشىق، سيىسىمدى بولۋ، ءوزارا ۇيرەنۋ، ءوزارا ۇلگى الۋ، ءوزارا پايدا جەتكىزىپ، تەڭ يگىلىككە كەنەلۋ سىندى جىبەك جولى رۋحىن ۇستانىپ، بىرگە اقىلداسۋ، بىرگە قۇرۋ، بىرگە يگىلىكتەنۋ سىندى جىبەك جولى رۋحىن ۇستانىپ، بىرگە قۇراتىن ەلدەرمەن دوستىقتى كۇشەيتۋگە، بىرگە قۇراتىن ەلدەردىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋىن جەبەۋگە جۇڭگو ۇلەسىن قوستى. ماجىلىسكە قاتىناسقان ۋاكىل، سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى مينيسترىنىڭ ورىنباسارى ما چاۋشۇي مىنانى ءبىلدىردى: باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى ءسوزىنىڭ رۋحىن ىشكەرىلەي ۇيرەنىپ، ۇعىنىپ، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋ حالىقارالىق سەلبەستىگىن بار كۇشپەن ىلگەرىلەتىپ، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋدىڭ دۇنيە جۇزىلىك سەرىكتەستىك تورىن بەكەمدەپ جانە كۇشەيتىپ، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋدىڭ حاۋىپسىزدىك، قامتاماسىزدىق جۇيەسىن كەمەلدەندىرىپ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتۋگە، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋعا اناعۇرلىم زور ۇلەس قوسامىز.
اناعۇرلىم جوعارى دەڭگەيلى، اناعۇرلىم يكەمدى، اناعۇرلىم باياندى تەڭ يگىلىككە كەنەلەتىن دامۋدىڭ جاڭا ءورىسىن ۇزدىكسىز كەڭەيتۋ كەرەك
باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ جوعارى ساپامەن بىرگە قۇرۋدى ىلگەرىلەتۋ مەحانيزمىن كەمەلدەندىرىپ، اناعۇرلىم جوعارى دەڭگەيدەگى، اناعۇرلىم يكەمدى، اناعۇرلىم باياندى تەڭ يگىلىككە كەنەلەتىن دامۋدىڭ جاڭا ءورىسىن ۇزدىكسىز كەڭەيتۋ كەرەك.
”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋدىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن جاپپاي ىلگەرىلەتۋدە نەگىزدىك قۇرىلعىلار جاعىنداعى ”قاتتى ۇلاستىرۋدى“، ەرەجە - ولشەم جاعىنداعى ”جۇمساق ۇلاستىرۋدى“ جانە بىرگە قۇراتىن ەلدەر حالىقتارىنىڭ ”جۇرەكتەرىن توعىستىرۋدى“ ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ تەرەڭدەتۋ كەرەك.
تەمىر جول، سۋ جولى، تاس جول، اۋە جولى سياقتى تاسىمال تاسىلدەرىنىڭ ۇلاسۋ - تۇتاسۋىن، دۇنيە جۇزىلىك جاڭالىق اشۋ فاكتورلارىنىڭ توپتالۋىن، ىشكى - سىرتقى ساۋدانىڭ ءبىر تۇلعالانىپ دامۋىنىڭ تەرەڭدەۋىن تەزدەتتى... حۋبەي دامۋ كەڭىستىگىن جەدەل كەڭەيتتى. ”باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى ءسوزىنىڭ يدەياسى تەرەڭ، مازمۇنى باي بولىپ، ’ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى‘ بىرگە قۇرۋدىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن جاپپاي ىلگەرىلەتۋگە ايقىن بەتالىس كورسەتتى“. حۋبەي ولكەلىك پارتكومنىڭ تۇراقتى مۇشەسى، ولكە باستىعىنىڭ ۇنەمىلىك ىستەرگە جاۋاپتى ورىنباسارى شاۋ شينيۇي مىنانى ءبىلدىردى: حۋبەي چاڭجياڭ التىن سۋ جولىنىڭ تەڭىزبەن تۇتاسۋى، جۇڭگو - ەۆروپا كەزەكشى پويەزىنىڭ (ۋحان) ازيا - ەۆروپانى تۇتاستىرۋى، حۋاحۋ حالىقارالىق اۋەجايىنىڭ بۇكىل دۇنيە ءجۇزىن تۇتاستىرۋى ابزالدىعىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، ەسىك اشۋ تورابى فۋنكتسياسىن جۇيەلى جوعارىلاتىپ، ىشكى قۇرلىقتىڭ ەسىك اشۋ بيىگىن كۇش سالا قالىپتاستىرىپ، ەل ىشىندەگى ءىرى اينالىمنىڭ ماڭىزدى ءتۇيىنى مەن ەل ءىشى، حالىقارالىق قوس اينالىمنىڭ ماڭىزدى تورابىن جەدەل قۇرىپ، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ جوعارى ساپامەن بىرگە قۇرۋدى تاباندىلىقپەن ىلگەرىلەتەدى.
”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋدىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن جاپپاي ىلگەرىلەتۋدە كەلەلى بوگەنايلىق ينجەنەريالار مەن ”شاعىن دا كوركەم“ حالىق تۇرمىسى نىساندارى قۇرىلىسىن ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ ىلگەرىلەتۋ كەرەك.
ماجىلىسكە قاتىناسقان ۋاكىل، جۇڭگو قوعامدىق عىلىمدار اكادەمياسى جۇڭگو شەكارا ءوڭىردى زەرتتەۋ ورنىنىڭ باستىعى شيڭ گۋاڭچىڭ مىنانى ءبىلدىردى: ”باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى ءسوزى بيىكتە تۇرىپ الىستى بولجاپ، جالپى جاعدايدى ءبىر تۇتاس مەڭگەردى. 11 جىلدان بەرى ءبىر توپ كەلەلى بوگەنايلىق ينجەنەريا سالىنىپ ءبىتىپ، پايدالانۋعا بەرىلدى، كوپتەگەن ’شاعىن دا كوركەم‘ حالىق تۇرمىسى نىساندارى تياناقتانىپ، تامىر تارتىپ، بۇقارامەن ەتەنە، جۇرت تىلەگىن توعىستىراتىن اناعۇرلىم كوپ سەلبەستىك تابىسى قالىپتاستى، ’ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى‘ بىرگە قۇرۋ ءار ەلگە، دۇنيە جۇزىنە تيىمدىلىك جەتكىزەتىن باقىت جولىنا اينالدى“.
”ۇلاستىرۋ، تۇتاستىرۋدا“ حالىق تىلەگىن توعىستىرۋعا كۇش سالۋ كەرەك. شيڭ گۋاڭچىڭ بىلاي دەدى: ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋ ”دامۋ“ سىندى ەڭ ۇلكەن ورتاق بولگىشتى مىقتى يگەرىپ، وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەردىڭ كەدەيلىكتەن ارىلۋ قاجەتىن قاناعاتتاندىردى، بۇل وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەر حالىقتارىنىڭ ءتول مۇددەسىنە ۇيلەسەدى. بوگەنايلىق ينجەنەريالار مەن ”شاعىن دا كوركەم“ حالىق تۇرمىسى نىساندارىن ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ ىلگەرىلەتىپ، مادەنيەت، ساياحات، وقۋ - اعارتۋ سياقتى سالالارداعى سەلبەستىك تۇعىرىن ۇزدىكسىز اقاۋسىزداندىرىپ، اناعۇرلىم جوعارى دەڭگەيدەگى، اناعۇرلىم يكەمدى، اناعۇرلىم باياندى تەڭ يگىلىككە كەنەلەتىن دامۋدىڭ جاڭا ءورىسىن ۇزدىكسىز كەڭەيتۋ كەرەك.
ءبىر جوبانى سوڭىنا دەيىن جاساپ، بىرىنەن سوڭ ءبىرىن ىستەۋ كەرەك
باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: وبانى سوڭىنا دەيىن جاساۋعا تاباندى بولىپ، بىرىنەن سوڭ ءبىرىن ىستەپ، ءتۇرلى حاۋىپ - قاتەر مەن سىن - سايىستى باتىلدىقپەن جەڭىپ، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ جوعارى ساپامەن بىرگە قۇرۋدى بۇلجىماستان ىلگەرىلەتىپ، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋدى ىلگەرىلەتۋگە اناعۇرلىم زور ۇلەس قوسۋ كەرەك.
”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋ جوعارى ساپالى دامۋدىڭ جاڭا كەزەڭىنە ءوتتى. ”باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى ءسوزى ’ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى‘ جوعارى ساپامەن بىرگە قۇرۋدىڭ ورنىقتى، باياندى بولۋىن ىلگەرىلەتۋگە ءتۇبىرلى تياناق ازىرلەدى“. جىڭ شانجيە مىنالاردى ءبىلدىردى: ”ءبىز ىلگەرىلەتۋ مەحانيزمىن ۇزدىكسىز كەمەلدەندىرىپ، دامۋ ستراتەگياسىن ۇشتاستىرۋدى تەرەڭدەتىپ، ساۋدا، قارجى قوسۋ سەلبەستىگىن كەڭەيتىپ، ۇلاستىرۋ - تۇتاستىرۋ تورىن جەدەل قۇرىپ، ۇلگىلىك رولعا يە ءبىر توپ كەلەلى بوگەنايلىق ينجەنەريانى كۇش سالا قالىپتاستىرىپ، حالىققا تيىمدىلىك جاسايتىن، جۇرت جۇرەگىن جىلىتاتىن ءبىر توپ ’شاعىن دا كوركەم‘ نىساندى ناقتى قۇرىپ، قۇنىتتاپ ىستەپ، ۇزاق ۋاقىت ۇلەس قوسىپ، ’ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى‘ بىرگە قۇرۋدىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن جاپپاي ىلگەرىلەتەمىز“.
گۋدوك ءۇنى ىشىندە ”ي - ۋ - شينجياڭ - ەۆروپا“ جۇڭگو - ەۆروپا كەزەكشى پويەزى ازيا - ەۆروپا ۇلى قۇرلىعىن ەندەي ءوتتى. باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى ءسوزىن ناق مايداندا تىڭداعاننان كەيىن ماجىلىسكە قاتىناسقان ۋاكىل، ي - شين - وۋ ساۋدا قىزمەت وتەۋ توبى شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ باس جوراسى فىڭ شۇيبين ايرىقشا جەلپىنىپ، تەرەڭ شابىت الىپ، بىلاي دەدى: ”ءبىز جۇڭگو - ەۆروپا كەزەكشى پويەزىنىڭ ماركاسىن اناعۇرلىم جارقىراتىپ، ’ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى‘ بىرگە قۇرۋدىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن جاپپاي ىلگەرىلەتۋگە اناعۇرلىم زور ۇلەس قوسامىز“.
دۇنيە ءجۇزىنىڭ وسىزاماندانۋى بەيبىت دامۋدىڭ وسىزاماندانۋى، ءوزارا ءتيىمدى سەلبەستىكتىڭ وسىزاماندانۋى، بىرگە گۇلدەنۋدىڭ وسىزاماندانۋى بولۋعا ءتيىس. شيڭ گۋاڭچىڭ مىنالاردى ءبىلدىردى: ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ جوعارى ساپامەن بىرگە قۇرۋ دامۋعا تالپىنادى، تەڭ يگىلىككە كەنەلۋدى قاستەرلەيدى، ءۇمىت جەتكىزەدى. ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ جوعارى ساپامەن بىرگە قۇرۋ حالىقارالىق ەكونوميكالىق سەلبەستىككە تۇعىر ازىرلەپ، دۇنيە ءجۇزى ەكونوميكاسىنىڭ ارتۋىنا قوزعاۋشى كۇش ۇستەپ، تۇرلىشە ەلدەردىڭ، تۇرلىشە قاۋىمنىڭ دامۋ جەتىستىكتەرىنەن بىرگە يگىلىكتەنۋىنە مۇمكىندىك جاسادى.
ماجىلىسكە قاتىناسقاندار مىنانى ءبىلدىردى: شي جينپيڭ جولداستى ۇيىتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ توڭىرەگىنە اناعۇرلىم تىعىز ىنتىماقتاسىپ، شي جينپيڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن جەتەكشى ەتۋگە تاباندى بولىپ، پارتيا 20 - قۇرىلتايىنىڭ جانە پارتيا 20 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتى ەكىنشى، ءۇشىنشى جالپى ماجىلىستەرىنىڭ رۋحىن ىشكەرىلەي دايەكتىلەندىرىپ، ”ەكىنى تۇراقتاندىرۋدىڭ“ شەشۋشى ءمانىن تەرەڭ ءتۇسىنىپ، ”ءتورت تانىمدى“ كۇشەيتىپ، ”ءتورت سەنىمدى“ بەكەمدەپ، ”ەكىنى قورعاۋدى“ ورىنداپ، زەيىن - زەردەنى، كۇش - قۋاتتى ۇيىستىرىپ، شىنايى يگەرىپ، ناقتى ىستەپ، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ جوعارى ساپامەن بىرگە قۇرۋدى تاباندىلىقپەن ىلگەرىلەتىپ، دۇنيە ءجۇزىنىڭ بىرگە دامۋىن ىلگەرىلەتۋگە، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋعا اناعۇرلىم زور كۇش قوسامىز.
كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى