شىندىق ارقىلى شينجياڭعا ساياتىن وسەك - اياڭعا باتىل تويتارىس بەردى
− شينجياڭ ۇيعۇر اۆتونوميالى رايونىنىڭ شينجياڭعا ساياتىن ماسەلەلەر جونىندەگى اقپار جاريالاۋ ماجىلىسىنەن كورگەن − بىلگەندەر
شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى سۇن نان
2021.03.22 16:35 كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى
”شينجياڭ ۇيعۇر ۇلتى ايەلدەرىنە زورلىقپەن بەدەۋلەۋ شاراسىن قولداندى؟“، ”شينجياڭدا نەشە ءجۇز مىڭداعان از ۇلت جۇمىسشىسى قولمەن ماقتا تەرۋگە ماجبۇرلەندى؟“... جۋىقتا گەرمانيانىڭ جۇڭگوعا قارسى وقىمىستىسى جىڭ گو - ىن قۇراستىرعان ءبىر قىدىرۋ ايتىلمىس شينجياڭعا ساياتىن ”زەرتتەۋ بايانداماسى“ مەن تاراتقان وسەك - اياڭى جونىندە شينجياڭ ۇيعۇر اۆتونوميالى رايونى 3 - ايدىڭ 18 - كۇنى سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىندە 5 - رەتكى شينجياڭعا ساياتىن ماسەلەلەر جونىندە اقپار جاريالاۋ ءماجىلىسىن وتكىزدى، شينجياڭ جەرگىلىكتى ۇكىمەتىنىڭ باسشى كادرلارى مەن بۇقارا جۇڭگو، شەتەل اقپارات قۇرالدارىمەن بەتپە - بەت وتىرىپ، شىندىققا جاناسپاعان كۇيە جاعۋلارعا باتىل تويتارىس بەرىپ، ءىستىڭ جاي - جاپسارىن شىندىق ارقىلى كورسەتتى.
”جىڭ گو - ىن دەگەن الدامشى، ەندىگارى كورسوقىرلىعىڭدى قوي“
”ءبىزدىڭ قىستاقتاعى كوپتەگەن وتباسىنىڭ ءبارىنىڭ دە مەن سياقتى 2 − 3 بالاسى بار، بىرەۋ - مىرەۋدىڭ ’ماعان زورلىقپەن بەدەۋلەۋ ءجۇرىلدى‘ دەگەنىن ەجەلدەن ەستىمەگەن ەكەنمىن“. ايتىلمىس ”شينجياڭ ۇيعۇر ۇلتى ايەلدەرىنە ’زورلىقپەن بەدەۋلەۋ‘ شاراسىن قولداندى“ دەگەن وسەك - اياڭ جونىندە ايالداعاندا، قاشقار ايماعى قاشقار قالاسى يىڭوستەڭ اۋىلىنان كەلگەن گۇلبوستان روزى قاتتى اشۋلاندى. 3 بالانىڭ شەشەسى بولعان ول باتىستىڭ جۇڭگوعا قارسى كۇشتەرىنىڭ بۇل ءىس جونىندە شينجياڭعا ”پالە جاپقاندىعىنا“ ءتوزىپ تۇرا المادى.
گۇلبوستان روزى بىلاي دەدى: جۇكتى بولعاننان باستاپ شيپاگەردىڭ ىجداعاتپەن قاراۋىندا بولدىم، اي سايىن شيپاحاناعا بارىپ جۇكتىلىك جاعدايىمدى تەگىن تەكسەرتىپ تۇردىم، شيپاگەردەن جۇكتىلىك مەزگىلىندە كوڭىل بولۋگە ءتيىستى ىستەر جونىندە كەڭەس الدىم. مەملەكەت تاعى بالالارعا تەگىن ۆاكسينا ەگىپ، قورەكتىك بۇيىمداردى تەگىن تاراتتى.
قازىر گۇلبوستان روزىنىڭ ۇلكەن قىزى، ەكىنشى قىزى باستاۋىش مەكتەپتە تەگىن وقىپ جاتىر، ۇلى بالاباقشادا تەگىن وقۋدا. ءار كۇنى وقۋدان تاراعاننان كەيىن ۇلىن الىپ ۇيىنە قايتاتىن، ونىمەن بىرگە ويىندار وينايتىن گۇلبوستان قاتتى كوڭىلدەنە: ”كۇيەۋىم ەكەۋىمىزدىڭ ەڭ ۇلكەن ارمانىمىز 3 بالانى باعىپ - قاعىپ ەسەيتىپ، ولاردىڭ تاماشا وقۋ - اعارتۋدان يگىلىكتەنىپ، جاقسى داشۋەگە قابىلدانىپ، جاقسى قىزمەت تابۋىنا مۇمكىندىك جاساۋ“، - دەدى.
”ۇيعۇر ۇلتىندا: ’كوككە تاس لاقتىرساڭ، اينالىپ ءوز باسڭا تۇسۋدەن ابايلا‘ دەگەن ءبىر ءتامسىل بار. جىڭ گو - ىن دەگەن الدامكوس، ەندىگارى كورسوقىرلىعىڭدى قوي، بىرەۋگە قازعان كورگە ءوزىڭ ءتۇسىپ كەتۋدەن ابايلا“، - دەدى ول.
شينجياڭ ۇيعۇر اۆتونوميالى رايوندىق حالىق ۇكىمەتى اقپارات كەڭسەسىنىڭ مالىمدەمەشىسى ءىليجان انايەت بىلاي دەپ تانىستىردى: شينجياڭ جۇكتىلىك مەرزىمى ۇزاق ايەلدەرگە تۇسىك ءتۇسىرتۋ، زورلىقپەن تۋىتتان شەكتەۋ، جۇكتىلىگىن تەكسەرۋگە ماجبۇرلەۋ سياقتى زاڭعا، بەلگىلەمەگە قايشى ارەكەتتەردى ىستەۋگە تيىم سالدى، ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ جۇكتىلىكتەن ساقتانۋ شاراسىن قولدانۋ - قولدانباۋى، قانداي تاسىلدەر ارقىلى جۇكتىلىكتەن ساقتانۋى تۇگەلدەي جەكە ادامنىڭ ءوز ەركىندە، ءوز قالاۋىمەن بەلگىلەنەدى، ءارقانداي ۇيىمنىڭ جانە جەكەنىڭ وعان كيلىگۋىنە بولمايدى، ”زورلىقپەن بەدەۋلەۋ“ سياقتى ماسەلەلەر مۇلدە ءومىر سۇرمەگەن.
”اسحانا اشىپ، قوجايىن بولىپ، بالا - شاعامنىڭ تۇرمىسىن شالقىتا تۇسپەكپىن“
تۇرپان قالاسى ءپىشان اۋدانىنداعى تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىنان وقۋ تاۋىسقان حالچىحان ءيۇسۇپ قازىر ساماۋىر سورپاسى دۇكەنىنىڭ كەزەك باستىعى، قىزمەتتە ول بەلسەندى، ىرىقتى، قوناقتارعا ەرەكشە ىقىلاستى، وتە جالىندى. الايدا ول بۇرىنعى ءوزىن تىلگە الىپ، ول كەزدە، ءتىپتى، ءوز بالاسىنان دا قورقاتىندىعىن ايتتى.
”بۇرىن مەن ءدىني ۇشقارى يدەيانىڭ ىقپالىنا ۇشىراپ، كوپتەگەن قاتە كوزقاراستاردا بولدىم. ايەلدەر زاماناۋي كيىم كيسە، ءدىن قاعيدا - جوسىنىنا جات؛ ايەلدەردىڭ ۇيلەنۋ تويىندا توي كويلەگىن كيۋىنە بولمايدى، ءان ايتىپ، ءبي بيلەۋىنە بولمايدى، جەرلەۋ سالتىندا جىلاۋىنا بولمايدى دەپ قارادىم. بىرتە - بىرتە باسقالارمەن ارالاسقىم كەلمەيتىن بولدى، شارگەز مىنەز كورسەتكەن سوڭ، بالام دا ماعان جاقىنداۋدان قاشقالاقتايتىن“. حالچىحان ءيۇسۇپ ءدارى ىشسە ”مۇسىلمانشا“ نەمەسە ”مۇسىلمانشا ەمەس“ دەپ ايىرۋداي سوراقى ىستەردىڭ دە ءوز باسىندا تۋىلعاندىعىن ايتتى.
”تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىنا بارۋدىڭ الدىندا، ءبىر جولى قىزىمنىڭ دەنە قىزۋى ورلەپ، 39.5 سەلتسي گرادۋسقا شىقتى، كۇيەۋىم ءدارى الىپ كەلمەكشى بولىپ ەدى، مەن ول دارىلەر ’مۇسىلمانشا ەمەس‘ دەپ قوسىلمادىم، وسى ءۇشىن كۇيەۋىممەن شارماياقتاسىپ، كۇيەۋىم كوپكە دەيىن ماعان قاراماي قويدى“. بۇل ءىستى ايتقاندا، تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعى ساباقحاناسىندا حالچىحان ءيۇسۇپ ءوزىن جازعىرىپ جىلاپ جىبەردى، ءوزىن بالاسىنىڭ الدىندا كىنالى سەزىندى، ”مۇعالىم مەنى جۇباتىپ، ءىس - ارەكەتىم ارقىلى كۇيەۋىم مەن بالامنىڭ كوڭىلىنەن شىعۋىمدى ايتتى“.
ايتىلمىس ”ۇشقارىلىقتى الاستايتىن كومەكتەسۋ - سۇيەمەلدەۋ تاربيەلەۋ شاراسى − جۇڭگونىڭ شينجياڭدا اتقارعان ساياسي قايتالاي تاربيەلەۋ ارەكەتى“ دەگەن وسەك - اياڭعا حالچىحان ءيۇسۇپ قاتتى ىزالاندى. تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىنان وقۋ تاۋىسقان سوڭ، بالاسى دا ونىڭ وزگەرگەندىگىن ايتىپ، بۇرىنعىداي ودان قورىقپايتىن بولدى، ءۇي ىشىنەن كۇلكى ءۇنى ەستى. حالچىحان ءيۇسۇپ ۇيرەنگەن شەبەرلىگىن قولدانىپ، اسحانادان قىزمەت تاپتى.
”الداعى جەردە قىزمەتتى جاقسى ىستەپ، قۇلشىنا اقشا تاۋىپ، مەن دە اسحانا اشىپ قوجايىن بولىپ، بالا - شاعامنىڭ تۇرمىسىن شالقىتا تۇسەمىن“، - دەدى حالچىحان ءيۇسۇپ.
”ءبىزدى بۇرىنعى كەدەي - كەمباعال كۇيگە قايتا تۇسىرمەكشى، بۇعان استە جول بەرمەيمىز!“
”شەكارا سىرتىنداعى كەيبىرەۋلەردىڭ ءبىزدىڭ شينجياڭ شارۋالارعا زورلىقپەن ماقتا ەكتىرىپ، ماقتا تەرگىزدى دەگەنىن ەستىدىم، بۇل بارىپ تۇرعان ساندىراق! ءبىز ءوز جەرىمىزدى ەگىپ، ءوز ماقتامىزدى تەرىپ، ءوز اقشامىزدى تاۋىپ ءجۇرمىز، قالايشا زورلىقپەن ەڭبەككە سالدى دەۋگە بولادى؟“، ايتىلمىس ”شينجياڭ نەشە ءجۇز مىڭداعان از ۇلت جۇمىسشىسىن قولمەن ماقتا تەرۋگە ماجبۇرلەدى“ دەگەن ساندىراقتى تىلگە العاندا، اقسۋ ايماعى كۇشار قالاسىنان كەلگەن ماقتاشى ميجيت يميت قاتتى قايران قالدى.
ميجيت يميتتىڭ ۇيىندە 300 مۋ جەر بار، باستىسى، ماقتا ەگەدى. ”بىرنەشە جىلدىڭ الدىندا ماقتا تەرەتىن مەزگىلدە ۇيدە ادام جەتىسپەيتىندىكتەن، اقشا جۇمساپ شينجياڭنىڭ وزىنەن جانە ىشكى وڭىردەن كەلگەن ماقتا تەرەتىن جۇمىسكەرلەردى قولعابىس جاساۋعا شاقىراتىنبىز. ولار 2 ايدا - اق 10 مىڭ يۋاننان استام اقشا تاۋىپ الاتىندىقتان، ءبارى تالاساتىن، بۇل قالايشا زورلىقپەن ەڭبەككە سالۋ بولسىن؟“، - دەپ قايىرا سۇرادى ول.
”شينجياڭدا ءالى ％70 ماقتا ادام كۇشىمەن تەرىلەدى“ دەگەن سياقتى وسەك - اياڭ جونىندە ميجيت يميت بىلاي دەدى: ”ءبىز قازىر ماقتانى ماشينامەن تەرەمىز، ماشينامەن ماقتا تەرۋدىڭ وزىندىك قۇنى، ءتىپتى، تومەن، ونىمدىلىگى اناعۇرلىم جوعارى، مەنىڭ اتىزىمداعى ماقتانى ءبىر كۇنگە جەتپەي تەرىپ بولامىز، ونشالىق كوپ ادامنىڭ ماقتا تەرۋىنىڭ دە قاجەتى جوق“.
”وسەك - اياڭ تاراتقان سول ادامدار ءبىزدىڭ ۇقىعىمىزدى قورعاۋدى استە ويلاپ وتىرعان جوق، قايتا شارۋالاردىڭ ماقتاسىنىڭ اتىزدا ءشىرۋىن قالايدى، ولار ءبىز شارۋالاردى كۇن كورىستەن ايىرماقشى، جۇمىسسىز، ىشەر اسسىز قالدىرىپ، بۇرىنعى كەدەي - كەمباعال كۇيىمىزگە قايتا تۇسىرمەكشى، ءبىز بۇعان استە جول بەرمەيمىز!“، - دەدى ول.
شينجياڭ ۇيعۇر اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم ۇگىت ءبولىمىنىڭ ورىنباسار باستىعى شۇي گۇيشياڭ بىلاي دەپ تانىستىردى: شينجياڭنىڭ ماقتا ءوندىرىسى جوعارى دەڭگەيدە ماشينالاسۋدى الدەقاشان جۇزەگە اسىرعان، ماقتا تەرۋدىڭ قاۋىرت مەزگىلىنىڭ وزىندە دە قىرۋار ”ماقتا تەرەتىن جۇمىسكەر“ ىستەتۋ قاجەتسىز؛ سونىمەن بىرگە، وتكەننەن قازىرگە دەيىن شينجياڭدا زورلىقپەن ماقتا تەرۋگە جۇمىلدىرۋ مۇلدە ءومىر سۇرگەن ەمەس، ءتىپتى، مۇلدە قاجەتسىز. ماقتا تەرۋ وتە جاپالى بولعانىمەن، ەگىمشىلىك وتباسىلار جاتار ورىنمەن، تاماقپەن قامدايدى، كىرىسى دە جوعارى بولعاندىقتان، وڭتۇستىك شينجياڭ ءوڭىرىن قامتىعان كەيبىر از ۇلت بۇقاراسى دا ماقتا تەرۋ قىزمەتىنە ءوز ەركىمەن قاتىناستى.
”ءبىز ءارقانداي سىرتقى كۇشتىڭ شينجياڭعا ساياتىن ماسەلەلەردەن پايدالانىپ جازا تاياعىن ءۇيىرىپ، شينجياڭنىڭ ىستەرىنە دورەكىلىكپەن كيلىگۋىنە، جۇڭگونىڭ ىشكى ىسىنە كيلىگۋىنە باتىل قارسى تۇرامىز“. شۇي گۇيشياڭ بىلاي دەدى: قازىر شينجياڭنىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋىندا جانە حالىق تۇرمىسىن جاقسارتۋدا بۇرىن بولماعان جەتىستىكتەر قولعا كەلدى، تيانشان الابىندا قوعام ورنىقتى، حالىق تىنىش ءومىر، شات - شادىمان تىرشىلىك كەشىرگەن تاماشا جاعداي جارىققا شىقتى، بۇنى بۇكىل دۇنيە ءجۇزى كوزبەن كورىپ وتىر، استە جىڭ گو - ىن سياقتى ”ءىلمي اپەرباقان“ جويا المايدى، ”جىڭ گو - ىننىڭ ايتىلمىس ’زەرتتەۋ بايانداماسى‘، ءسوز جوق، وزىمەن بىرگە تاريحتىڭ قوقسىق ۇيىندىسىنە تاستالىپ، شينجياڭداعى 25 ميلليون ءار ۇلت حالقىنىڭ نالەتىنە ۇشىرايدى“.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 3 - ايدىڭ 19 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)
جاۋاپتى رەداكتورى : مانەپ ەربول ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
