رەفورما جاساپ، ەسىك اشۋدىڭ جاڭا جاعدايىن جاراتايىق (جاڭا جورىقتا ەكپىندەي ىلگەرىلەپ، جاڭا داۋىرگە ۇلەس قوسايىق)
«حالىق گازەتىنىڭ» تىلشىلەرى لۋ يانان، ليۋ جىچياڭ، لو شانشان، چيۋ چاۋ – ي
2022.02.24 16:32 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى
شاڭحاي پۋدۇڭ، ياڭشان تەرەڭ سۋ پورتىنىڭ 4 – مەرزىمدىك تولىق اۆتوماتتى كەمەجايىندا كراندار قاربالاس جۇمىسقا تۇسكەن، 100 گە جۋىق حالىقارالىق تەڭىز جولى كۇندىز - ءتۇنى قاتىناپ، پورتتىڭ جۇك قورابىن قابىلداۋ - جونەلتۋ مولشەرى وتكەن جىلى تاعى دا تاريحتاعى ەڭ جوعارى ورەنى جاراتتى.
فۋجياننىڭ سانميڭ قالاسى ەمدەۋ قامسىزداندىرۋىن باسقارۋداعى «باس – باسىنا بيلەۋ» ءجايتىن تالقانداپ، ۇكىمەت باسقارۋىنداعى شيپاحانالاردىڭ «ءدارى ارقىلى شيپاگەرلەردى اسىراۋىن» تۇزەتىپ، ەمدەۋ، ءدارى - دارمەك، دەنساۋلىق ساقتاۋ ءتۇزىلىسى رەفورماسىن تەرەڭدەتۋ تاجىريبەسى بۇكىل ەل كولەمىندە جالپىلاستىرىلدى.
گانسۋدىڭ پيڭلياڭ دەگەن جەرىندە جەردى كوتەرمەگە الىپ شارۋاشىلىق جۇرگىزۋ ۇقىعىن تىزىمگە الۋ ءتۇزىمى جەدەل تياناقتاندىرىلدى، جيڭنيڭ اۋدانى بالي قالاشىعى جينپيڭ قىستاعىنىڭ ەگىنشىسى زوۋ يانلۇڭ جەردى كوتەرمەگە الۋ كۋالىگىن الىپ، نىق سەنىممەن: «جەر ۇقىعىنىڭ تۇراقتاندىرىلعانى جاقسى بولدى، شارۋالار الاڭداۋشىلىقتان ارىلدى» دەدى.
«رەفورما جاساپ، ەسىك اشۋ − زامانىمىزداعى جۇڭگونىڭ تاعدىرىن بەلگىلەيتىن شەشۋشى شارا، سونداي - اق ‹ەكى 100 جىلدىق› كۇرەس نىساناسىن جۇزەگە اسىرۋدى، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋىن جۇزەگە اسىرۋدى بەلگىلەيتىن شەشۋشى شارا».
پارتيانىڭ 18 - قۇرىلتايىنان بەرى شي جينپيڭ جولداستى ۇيىتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ پارمەندى باسشىلىعىندا، شي جينپيڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن جەتەكشى ەتۋدە تاباندى بولىنىپ، رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋ ىشكەرىلەي كەڭ كولەمدە جۇرگىزىلىپ، اناعۇرلىم جوعارى دەڭگەيدە سىرتقا ەسىك اشۋ ىلگەرىلەتىلىپ، جۇڭگوشا سوتسياليستىك ءتۇزىمدى اناعۇرلىم كەمەلدەنىپ، اناعۇرلىم قالىپقا ءتۇسىپ، مەملەكەتتى جونگە سالۋ جۇيەسى مەن جونگە سالۋ قۋاتىن وسىزامانداندىرۋ دەڭگەيى ۇزدىكسىز جوعارىلاپ، پارتيا مەن مەملەكەت ىستەرىندە تىڭ ومىرشەڭدىك كۇش بايقالدى.
توقىراپ قالمادى، رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋدە تاريحي ۇلى تابىستارعا قول جەتكىزىلدى
2013 - جىلى قوڭىر كۇزدە پارتيا 18 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ءۇشىنشى جالپى ءماجىلىسى اشىلدى. ءداۋىر بولگىش مانگە يە وسى رەتكى قۇرىلتاي رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋ جونىندە جوعارى دەڭگەيلى جوبا جانە جان - جاقتى ورنالاستىرۋ جاساپ، رەفورما جۇرگىزۋدە ءىشىنارا ىزدەنىستەن، مۇز جارىپ، قورشاۋدى بۇزىپ شىعۋدان جۇيەلى شوعىرلاندىرۋعا، جاپپاي تەرەڭدەتۋگە دەيىنگى وزگەرىستى جۇزەگە اسىرىپ، ەلىمىزدىڭ رەفورما جاساپ، ەسىك اشۋىنىڭ جاڭا جاعدايىن اشتى.
پارتيانىڭ 18 - قۇرىلتايىنان بەرى رەفورماعا جاپپاي كۇش سالىنىپ، كوپ تۇيىننەن قامال الىنىپ، ءجىتى، ورنىقتى قادام تاستالىپ، ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتىلىپ، نەگىزدى بەكەمدەپ، تۇعىردى سومداپ، دىڭگەك ورناتىپ، ارقالىق ورناتۋدان جاپپاي ىلگەرىلەتۋگە، مىعىم كۇش توپتاۋعا دەيىن، ونان جۇيەلى شوعىرلاندىرۋعا، سايكەسىپ جوعارى ونىمدىلىككە جەتۋگە دەيىن، ءار سالاداعى نەگىزدىك ءتۇزىم جۇلگەسى نەگىزىنەن تۇراقتانىپ، كوپتەگەن سالادا تاريحي وزگەرىس، جۇيەلى قايتا سومداۋ، تۇتاس تۇلعالىق قايتا قۇرۋ جۇزەگە اسىرىلدى.
− جالپى جاعداي مەڭگەرىلىپ، جۇيەلىلىك، تۇلعالىق، سايكەستىلىك سيپات كۇش سالا نىعايتىلىپ، رەفورمانىڭ كەڭدىگى تاريحي سيپاتتى كەڭەيدى.
«رەسميات وتە ءساتتى ءبىتتى، ايرىقشا قۋانىشتىمىن» دەدى 2 - ايدىڭ 15 - كۇنى گۋاڭشيدىڭ حىچى قالالىق اكىمشىلىك قىزمەت وتەۋ ورتالىعىندا دۋ رۇڭجۇڭ جارتى ساعاتقا جەتپەيتىن ۋاقىتتا سەرىكتەستىك اشۋدى ءوتىنىش ەتۋ رەسمياتىن ءبىتىرىپ الدى.
گۋاڭشيدە عانا ەمەس، جۇڭگوعا كوز جىبەرسەك، رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋدىڭ ۇلى تولقىنىندا، «جۇزدەسۋ قيىن بولۋ، ەسىكتەن كىرۋ قيىن بولۋ، سابىلىپ دىڭكەلەۋ» سىندى كۋالىك ءبىتىرۋ اۋرەشىلىگى بىرتىندەپ جويىلىپ، «ءبىر جەلىدە ءبىر تۇتاس ءبىتىرۋ، ءبىر كۇندە ءبىر جاقتى ەتۋ» جاڭالىق اشىپ، يگىلىك جاراتۋعا تىڭ ومىرشەڭدىك قۋات سيلادى.
2000 نان استام رەفورما جوباسى ىركەس - تىركەس شىعارىلدى، رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋ ەكونوميكالىق قۇرىلىس، ساياسي قۇرىلىس، مادەنيەت قۇرىلىسى، قوعامدىق قۇرىلىس، ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسى، مەملەكەت قورعانىسى جانە ارميا قۇرىلىسى، پارتيا قۇرىلىسى سياقتى بارلىق سالاعا سايادى. «پارتيامىزدىڭ قۇرىلعانىنا 100 جىل تولعاندا، ءار جاقتاعى ءتۇزىمنىڭ اناعۇرلىم تولىسۋى، اناعۇرلىم تۇلعالانۋى جاعىندا كورنەكتى ونىمدىلىككە قول جەتكىزۋ» نىساناسى ۋاعىندا ورىندالدى.
− بولاشاق جوسپارلانىپ، ستراتەگيالىق، كورەگەندىك، باعىتتامالىلىق دەڭگەي ۇزدىكسىز جوعارىلاتىلىپ، رەفورما دەڭگەيىندە تاريحي ىلگەرىلەۋشىلىك بولدى.
پارتيا 18 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ءۇشىنشى جالپى ءماجىلىسى جۇڭگوشا سوتسياليستىك ءتۇزىمدى كەمەلدەندىرۋدى جانە دامىتۋدى، مەملەكەتتى جونگە سالۋ جۇيەسى مەن جونگە سالۋ قۋاتىن وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتۋدى رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋدىڭ باس نىساناسى ەتىپ تۇراقتاندىرىپ، رەفورمانىڭ ماڭىزدى رولى جونىندەگى تانىمدى جاڭا تاريحي دەڭگەيگە كوتەردى، سونداي - اق ستراتەگيالىق ءتۇيىندى، الدىمەن ەسكەرىلەتىن ءتارتىپتى، نەگىزگى قامال الۋ بەتالىسىن، قىزمەت مەحانيزمىن، ىلگەرىلەتۋ ءتاسىلىن جانە ۋاقىت كەستەسىن، جول كارتاسىن ۇيلەسىمدى ورنالاستىرىپ، كەمەلدى ستراتەگيالىق جوبا قالىپتاستىردى.
جوبا تىڭعىلىقتى جاسالىپ، باعدارلاما ايقىندالدى. بازارعا كىرۋگە رۇقسات ەتۋدەگى شەكتەلگەن سالالار ءتىزىمى ءتۇزىمى جاپپاي اتقارىلدى، ۇكىمەتتىڭ باسقارۋ ۇلگىسىندە كەلەلى وزگەرىس بولدى؛ مال - مۇلىك ۇقىعىن قورعاۋ جانە فاكتور بازارى ءتۇزىم قۇرىلىسى كۇشەيتىلىپ، جوعارى ولشەمدى بازار جۇيەسى قۇرىلىپ، سوتسياليستىك بازار شارۋاشىلىعى ءتۇزىلىسى ونان ارى كەمەلدەندىرىلىپ، قالىپقا ءتۇسىرىلدى؛ مەملەكەت مەنشىگىندەگى كاسىپورىندار رەفورماسىن ىلگەرىلەتۋدىڭ 3 جىلدىق ارەكەتى، جۇڭگوشا وسىزامانعى كاسىپورىن ءتۇزىمى اناعۇرلىم كەمەلدەندىرىلدى؛ ورتالىق پەن جەرگىلىكتى ورىنداردىڭ ءىس ۇقىعى مەن شىعىس جاۋاپكەرلىگى ۇيلەسىمدى ءبولىنىپ، تيجارات سالىعىن ارتقان قۇن سالىعىنا وزگەرتۋ رەفورماسى ىلگەرىلەتىلدى، وڭىرلىك كەلەلى ستراتەگيا مەن وڭىرلىك سايكەستى دامۋ ستراتەگياسىن ىشكەرىلەي اتقارىلدى، بۇكىل ەل بويىنشا «ءبىر تۇتاس جۇيەگە» اينالدىرىلدى ... ارت – ارتىنان شىعارىلعان رەفورمالار كوز الداعى جاعدايعا تيىمدىلىك جاساپ، ۇزاق بولاشاقتى جوسپارلاپ، جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ ورنىقتى قاداممەن العا باسۋىنا، ساپالى دامۋعا قادام تاستاۋىنا سۇيەنىش بولدى.− ماسەلەنى نىشان ەتىپ، جاۋاپكەرلىكتى باتىلدىقپەن ارقالاپ، قيىندىقتان، حاۋىپ - قاتەردەن تايسالماي، رەفورمانى ىشكەرىلەي جۇرگىزۋدە تاريحي سيپاتتى قامال الىندى.
«باعىما جاراي قالاداعى بىلىكتى ماماندار جىل بويى قالاشىقتا ىستەپ ناۋقاس كورەدى ەكەن، ماعان دەرەۋ وپەراتسيا جاساپ، قولىمدى ساقتاپ قالدى». كۇن سايىن جاقسارىپ كەلە جاتقان وڭ قولىنا قاراعان حۋنان ولكەسى ليۋياڭ قالاسى بەيشىڭ قالاشىعىنىڭ تۇرعىنى دىڭ جىگىن اسەرلەنە وسىلاي دەدى. «ەمدەۋ، ەمدەۋ قامسىزداندىرۋى، ءدارى - دارمەك رەفورماسىنىڭ قاتار ءجۇرىلۋى» ىلگەرىلەتىپ، ساپالى ەمدەۋ بايلىعىنىڭ تومەنگە ءتۇسۋى جەبەلىپ، ءتىپتى دە كوپ بۇقارانىڭ اۋرۋ كورسەتۋى ەندىگارى قيىنعا سوقپايتىن بولدى.
ماسەلە − ءداۋىردىڭ ءۇنى، سونداي - اق رەفورمانىڭ قوزعاۋشى كۇشى. رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋدە قيىندىقتاردان تايسالماي العا ۇمتىلۋ ارقىلى جۇڭگونىڭ رەال ماسەلەلەرى شەشىلدى.
بازار مەحانيزمى ءونىمدى، ميكرولىق تۇلعالار ومىرشەڭدىك كۇشكە يە بولعان، ماكرولىق تىزگىندەۋدىڭ وزىندىك ولشەمى بار ەكونوميكالىق ءتۇزىلىس ۇزدىكسىز كەمەلدەندىرىلىپ، ەكونوميكانىڭ جاڭالىق جاراتۋ قۋاتى مەن باسەكەلىك قۋاتى ءونىمدى كۇشەيتىلدى؛ عىلىم - تەحنيكا ءتۇزىلىسى رەفورماسى ۇزدىكسىز ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتىلىپ، كەلەلى عىلىم - تەحنيكا نىساندارىن جوسپارعا الۋ جانە ۇيىمداستىرۋ، باسقارۋ تاسىلىندە باتىلدىقپەن رەفورما جاسالىپ، ىرىكتەپ الۋ قاتارلى جاڭا شارالار جولعا قويىلىپ، عىلىم - تەحنيكادا ءوز كۇشىنە سۇيەنىپ ءوزىن الۋەتتەندىرۋدى جۇزەگە اسىرۋعا اناعۇرلىم جاقسى جاڭالىق جاراتۋ ورتاسى ازىرلەندى؛ ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسى ءتۇزىم جۇلگەسى ورناتىلىپ جانە كەمەلدەندىرىلىپ، ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋدا تاريحي، بۇرىلىستىق، جالپى جاعدايلىق وزگەرىستەر تۋىلۋى ىلگەرىلەتىلدى؛ جاڭا جۇڭگو قۇرىلعاننان بەرگى ەڭ كەڭ كولەمدى، ەڭ تەرەڭ مەملەكەت قورعانىسى جانە ارميا رەفورماسىن ورىستەتۋگە باسشىلىق ەتىلىپ، حالىق ارمياسى تۇتاس تۇلعالىق، توڭكەرىستىك سيپاتتى قايتا سومداۋدى جۇزەگە اسىردى ... ارت – ارتىنان شىعارىلعان رەفورما بۇعاۋلاردى، قۇرساۋلاردى تالقانداپ، ءداۋىردىڭ سۇراعىنا جاۋاپ بەرىپ، بۇقارانىڭ تىلەگىنە سايكەسىپ، رەفورما نازارياسى مەن ساياساتىندا ءبىرقىدىرۋ تىڭ دا كەلەلى قامال الىندى.
توقتاپ قالماي، جوعارى دەڭگەيدەگى سىرتقا ەسىك اشۋ تاباندىلىقپەن جۇزەگە اسىرىلدى
«جاڭا تاريحي باستامادا جۇڭگونىڭ اشىق ەسىگى بارعان سايىن ايقارا اشىلادى». «جاڭا دامۋ جۇيەسى توماعا - تۇيىق ىشكى اينالىم ەمەس، قايتا اشىق ەل ءىشى جانە حالىقارا سىندى قوس اينالىم». پارتيانىڭ 18 - قۇرىلتايىنان بەرى ءبىز ەكونوميكانىڭ جاھاندانۋ اۋقىمىنا سايكەسىپ، جوعارى دەڭگەيدە سىرتقا ەسىك اشۋدى تاباندىلىقپەن اتقارىپ، دۇنيە ءجۇزى ەكونوميكاسىمەن بەلسەنە توعىستىق، جان - جاقتى، تۇتاس سالانى قامتىعان ەسىك اشۋ جاعدايى بارعان سايىن كورنەكتىلەندى.
− كەدەن سالىعى ءتىپتى دە تومەندەدى، «ءتىزىم» ءتىپتى دە قىسقاردى، اشىق ەسىك بارعان سايىن ايقارا اشىلدى.
پاكيستاننىڭ تۇيە اشەكەي شىراقتارى، شريلانكانىڭ كۇرەڭ شايى، اۋعانستاننىڭ قاراعاي شەكىلدەۋىگى، بيىل كوكتەم مەرەكەسىندە شاڭحاي قالاسىنىڭ تۇرعىنى جاڭ يۋاننىڭ مەرەكەلىك بۇيىمدار تىزىمدىگى وتە مول بولدى، ول قۋانىشپەن: «ەرەن بازارلارداعى دۇنيە ءجۇزىنىڭ جەر – جەرىنەن كىرگىزىلگەن ەرەكشە تاۋارلار بارعان سايىن كوبەيىپ، مەرەكەلىك بۇيىمدار ءتىپتى دە مولىقتى!» دەدى.
مەرەكەلىك بۇيىمدار تىزىمدىگىنىڭ وزگەرىسى جۇڭگونىڭ ەسىك اشۋ ونىمدىلىگىن ايگىلەدى.
يمپورت تاۋارلارى بارعان سايىن مولايۋدا. يمپورت كورمەسى ءۇرتىس 4 كەزەك وتكىزىلدى؛ كەدەن سالىعىنىڭ جالپى دەڭگەيى %7.4 كە تومەندەدى؛ يمپورت ەتۋدەگى كەدەننەن ءوتۋ جالپى ۋاقىتى 32.97 ساعاتقا ازايىپ، 2017 - جىلداعىدان %66.14 قىسقاردى. ەلىمىز يمپورتتى ۇزدىكسىز كەڭەيتىپ، دۇنيە جۇزىمەن جۇڭگو ورايىنان بىرگە يگىلىكتەنەدى.
شەتەل ساۋداگەرلەرىنىڭ سەنىمى بارعان سايىن بەكەمدەلدى. «جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتى تۋىلعاننان كەيىن، ءبىز جۇڭگودا 8 كاسىپتىك بازا قۇرىپ، سۋىق تىزبەكتى جابدىقتاردى ءوندىرۋ، ساتۋ سياقتى اناعۇرلىم كوپ كاسىپتىك بولەكتەردى جۇڭگوعا كوشىردىك». پاناسونيك توبى دۇنيە جۇزىلىك باسالقاسىنىڭ ورىنباسارى تەتسيو حونما مىنانى ءبىلدىردى: جۇڭگونىڭ دايەكتى ەسىك اشۋ ساياساتى مەن ورنىقتى تيجارات - ساۋدا ورتاسى شەتەل كاپيتالىمەن قۇرىلعان كاسىپورىنداردىڭ وسى اراعا الاڭسىز ىرگە تەبۋىنە مۇمكىندىك جاراتتى.
شەتەل ساۋداگەرلەرى قارجى قوسۋ زاڭى جاريالاپ اتقارىلىپ، شەتەل ساۋداگەرلەرىنىڭ قارجى قوسۋىنا رۇقسات ەتۋدىڭ شەكتەلگەن سالالار ءتىزىمى ءۇرتىس 5 جىل ازايتىلىپ، ەسىك اشۋ سالاسى فينانس، تەلەگراف سياقتى قىزمەت وتەۋ سالالارىنا دەيىن كەڭەيتىلدى ... بازارلانعان، زاڭمەن جونگە سالىناتىن، حالىقارالانعان بىرەگەي تيجارات - ساۋدا ورتاسى قالىپتاستىرىلىپ، ەلىمىزدىڭ شەتەل قارجىسىن قابىلداۋىنىڭ دۇنيە ءجۇزى بويىنشا 2 - ورىندى ساقتاۋىنا مۇمكىندىك جاسالدى.
− كاسىپ سالاسى ءتىپتى دە كەڭ، ساتىسى ءتىپتى دە تەرەڭ بولىپ، ەسىك اشۋ ساپاسى ورنىقتى جوعارىلادى.
«جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ حاينان ەركىن ساۋدا پورتى زاڭى» جاريالاپ اتقارىلىپ، شەكارا اتتاعان قىزمەت وتەۋ ساۋداسىنىڭ شەكتەلگەن سالالار ءتىزىمى شىعارىلىپ، «ءبىرىنشى شەپتە ەركىنە جىبەرۋ، ەكىنشى شەپتە باسقارۋ» سىندى يمپورت - ەكسپورتتى باسقارۋ ءتۇزىمىن تۇيىندە سىناق ەتۋ كەڭەيتىلدى ... حاينان ەركىن ساۋدا پورتى قۇرىلىسىنىڭ اياق الىسى تەز، ورنىقتى بولىپ، ءتۇزىم تيبىندەگى ەسىك اشۋدىڭ قارقىنى جەدەلدەتىلدى.
جوقتان بار بولىپ، شىعىستان باتىسقا بەت الدى. پارتيانىڭ 18 - قۇرىلتايىنان بەرى ەلىمىز توپقا ءبولىپ 21 ەركىن ساۋدا سىناق رايونىن قۇردى. «وسى 21 ەركىن ساۋدا سىناق رايونى بۇكىل ەلدەگى جەر كولەمىنىڭ تورتتەن بىرىنە جەتپەگەنىمەن، بۇكىل ەلدەگى شەتەل ساۋداگەرلەرى قارجى قوسۋ سوماسىنىڭ %18.5 ىن جانە يمپورت - ەكسپورت سوماسىنىڭ %17.3 ىن ۇستاپ، سىرتقى ساۋدانى ورنىقتىرۋعا، شەتەل قارجىسىن ورنىقتىرۋعا بەلسەندى ۇلەس قوستى» دەدى ساۋدا مينيسترلىگى جالپىلىق تارماق مەكەمەسىنىڭ باستىعى گو تيڭتيڭ.
ەرەجە، بەلگىلەمە، ولشەم سياقتى تۇزىمدىك ەسىك اشۋ ىلگەرىلەتىلىپ، ەلىمىز اناعۇرلىم كەڭ كولەمدى، اناعۇرلىم كەڭ سالالى، اناعۇرلىم تەرەڭ ساتىلى سىرتقا ەسىك اشۋ جاعدايىن قالىپتاستىردى.
− ءتىپتى دە كوپ قامال الىنىپ، ابزالدىعى ءتىپتى دە كۇشەيىپ، ەسىك اشۋ سەلبەستىگى تەرەڭدەدى جانە ناقتىلاندى.
قىسقى كۇن شۋاعىن شاشۋدا. يۇنناننىڭ كۇنميڭ قالاسىنداعى ۋاڭجيايىڭ شيجي تيەۋىش قوراپ ورتالىق بەكەتىندە اۆتوموبيلدەر تيەۋ جۇمىسىمەن قاربالاس بولۋدا، كوزدىڭ جاۋىن الاتىن تاۋارلار جۇڭگو - لاوس تەمىر جولى ارقىلى لاوستىڭ استاناسى ۆەنتيانعا جەتكىزىلەدى. «جۇڭگو - لاوس تەمىر جولى ەكى ەلدىڭ ەكى جاقتى ەكونوميكا - ساۋدا سەلبەستىگىن اناعۇرلىم قولايلى، ءونىمدى ەتتى» دەدى لاوس - جۇڭگو تەمىر جول شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ باس مەڭگەرۋشىسى يۋان ميڭحاۋ نىق سەنىممەن.
قاقاعان اياز بەتتى قاريدى. 75025 - رەتكى جۇڭگو - ەۆروپا كەزەكشى پويەزى شىنياڭداعى شىعىس ۆوكزالدان باياۋ شىعىپ، رەسەيدىڭ ماگنيتوگورسكي قالاسىنا قاراي زىمىرادى. «جۇڭگو - ەۆروپا كەزەكشى پويەزىنىڭ ايلىق ەڭ كوپ جونەلتىلۋ مولشەرى ەندى عانا قاتىناعان كەزدەگى 4، 5 كەزەكتەن كوبەيىپ، قازىر 22 كەزەككە جەتتى، تەبىنى وتە كۇشتى!» دەدى جۇڭگو تەمىر جولى شىنياڭ مەكەمەسى توبى شەكتى سەرىكتەستىگى زات تاسىمال ءبولىمى مەڭگەرۋشىسىنىڭ ورىنباسارى ۋاڭ دىچاڭ اسەرلەنىپ.
قازىر ەلىمىز 147 مەملەكەتپەن، 32 حالىقارالىق ۇيىممەن 200 دەن استام «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى» بىرگە قۇرۋ سەلبەستىك قۇجاتىنا قول قويدى؛ «وڭىرلىك جان - جاقتى ەكونوميكالىق سەرىكتەستىك قاتىناس كەلىسىمى» رەسمي كۇشكە يە بولىپ، دۇنيە ءجۇزىنىڭ ۇشتەن بىرىنە تاياۋ ەكونوميكالىق تۇلعانىڭ ءبىر تۇتاس ەرەكشە كەڭ كولەمدى بازار قالىپتاستىرۋىنا تۇرتكى بولدى ... ءوزارا تيىمدىلىك جەتكىزىپ، تەڭ يگىلىككە كەنەلەتىن، كوپ نەگىزدى، تەپە - تەڭ، حاۋىپسىز، جوعارى ءونىمدى اشىق ەكونوميكالىق جۇيە ورناتىلىپ، ەلىمىزدىڭ حالىقارالىق ەكونوميكالىق سەلبەستىگى مەن باسەكەسىنىڭ جاڭا ابزالدىعى ۇزدىكسىز كۇشەيدى.
اۋىتقىمادى، جاڭا داۋىردەگى رەفورما جاساپ، ەسىك اشۋدىڭ اناعۇرلىم ورنىقتى ءجۇرىلۋىن، اناعۇرلىم ۇزاققا جالعاسۋىن ىلگەرىلەتتى
«ەلىمىزدىڭ رەفورماسى مەن دامۋ امالياتى بىزگە مىنانى ۇعىندىردى: رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتكەندە عانا، جاڭا دامۋ ۇستانىمىن اناعۇرلىم ويداعىداي امالياتتا ايگىلەپ، دامۋداعى قيىن ماسەلەلەردى شەشىپ، دامۋدىڭ ومىرشەڭدىك كۇشىن ارتتىرىپ، دامۋ ابزالدىعىن بەكەمدەۋگە بولادى. پارتيانىڭ 18 - قۇرىلتايىنان بەرى رەفورما جاساپ، ەسىك اشۋ جاپپاي تەرەڭدەتىلىپ، كوپتەگەن قيىن ماسەلە شەشىلىپ، كوپتەگەن اساۋ اعىس، قاتەرلى قايراڭداردان ءوتىپ، ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدا ۇزدىكسىز جاڭا بەينە جارىققا شىعارۋ ىلگەرىلەتىلدى.
قىزىل سىزىق بەلگىلەنۋمەن بىرگە، ومىرشەڭدىك كۇش تە تاسقىنداتىلىپ، رەفورما جاساپ، ەسىك اشۋ دامۋدىڭ قوزعاۋشى كۇشى ۇزدىكسىز نىعايتىلدى.
1 - ايدىڭ 8 - كۇنى نەشە مىڭ تاۋلىك كۇرەس جۇرگىزۋ ارقىلى جۇڭگوداعى تۇڭعىش حالىقتىق كاپيتال قارجىسى قوسىلعان، جارنامەن تىزگىندەلەتىن جوعارى قارقىندىق تەمىر جولى − حاڭتاي جوعارى قارقىندىق تەمىر جولىندا رەسمي پويەز قاتىنادى. حالىقتىق شارۋاشىلىق بىرلەسكەن تۇلعاسىنىڭ ۋاكىلى، فۋشيڭ حالىقارالىق توبىنىڭ باسالقاسى گو گۋاڭچاڭ تەبىرەنە بىلاي دەدى: «حالىقتىق كاسىپورىنداردىڭ جوعارى قارقىندىق تەمىر جول قۇرىلىسىنا ات سالىسۋى بازار ورتاسىنىڭ ۇزدىكسىز ساپالىلانۋىنان، رەفورمانىڭ پايداسىنىڭ ۇزدىكسىز جارىققا شىعۋىنان ءتىپتى دە ايرىلا المايدى».
«ناق مايداندا ءبىتىرۋ، بۇقارا جۇگىرۋ، كوپ رەت ءبىتىرۋ» ۇلگىسىنەن «توراپتا ءبىتىرۋ، ساندى مالىمەتكە ارقا سۇيەۋ، ءبىر جولدا ءبىتىرۋ» ۇلگىسىنە دەيىن، ساۋدا ىستەرى ءتۇزىمى رەفورماسى ەكونوميكالىق اينالىمدى ءونىمدى تۇردە ىركىلىسسىزدەندىردى؛ « ديسسەرتاتسياعا، كاسىپتىك اتاققا، وقۋ تاريحىنا اسىلىپ الۋدان» «باسەكە سايىسىنا شاقىرۋعا» دەيىن، عىلىم - تەحنيكا ءتۇزىلىسى رەفورماسى جاڭالىق جاراتۋدىڭ كومەسكى كۇشىن تولىق اشتى؛ ورتا، شاعىن كاسىپورىنداردىڭ جارنا ۇلەسىن وتكەرمەلەۋ جۇيەسى رەفورماسى تەرەڭدەتىلىپ، بەيجيڭ اكتسيا ساۋدا ورنى قۇرىلدى، جاڭالىق اشۋعا قىزمەت وتەيتىن ورتا، شاعىن كاسىپورىنداردىڭ نەگىزگى شەبى قالىپتاستىرىلدى ...، رەفورما جاساپ، ەسىك اشۋ جاپپاي تەرەڭدەتىلىپ، ساپالى دامۋ ىلگەرىلەتىلدى. وتكەن جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن بۇكىل ەل بويىنشا بازار تۇلعالارى 150 ميلليوننان اسىپ، 2012 - جىلدىڭ سوڭىنداعىدان 1.8 ەسە ارتتى؛ بۇكىل ەل بويىنشا 200 ميلليوننان استام شارۋا وتباسى جەردى كوتەرمەگە الىپ شارۋاشىلىق جۇرگىزۋ ۇقىعى كۋالىگىن الىپ، كوڭىلدەرى جاي تاۋىپ، ەكونوميكانىڭ ومىرشەڭدىك كۇشى تولىق تاسقىندادى.
جۇمىستىڭ تەبىنى ارتتىرىلدى، قامقورلىق كوبەيدى، رەفورما جاساپ، ەسىك اشۋ تاماشا تۇرمىسقا ۇزدىكسىز تيىمدىلىك جاسادى.
بەيجيڭ داشۋەسى 1 - شيپاحاناسىنىڭ بالالار ءبولىمى 3 - اۋرۋحاناسىندا سيرەك كەزدەسەتىن ناۋقاس بالالار جەمىس - جيدەكتىڭ باعاسىن تومەندەتەتىن ەرەكشە ءونىمدى ءدارى نيۋسينەرسەن ناتري ۋكولىن سالدىردى. ەكى كەزەكتە 9 رەتكى ەمدەۋ قامسىزداندىرۋىن جيناۋ كەلىسسوزى ارقىلى وسى ۋكول سۇيىقتىعىنىڭ باعاسى ءار داناسىنا 700 مىڭ يۋاننان 33 مىڭ يۋانعا تومەندەتىلدى ءارى جاڭا ەمدەۋ قامسىزداندىرۋ تىزىمدىگىنە ەنگىزىلدى، ناۋقاستاردىڭ ءوزى تولەيتىن قاراجاتى زور مولشەردە تومەندەدى.
جياڭسۋدىڭ ياڭجوۋ قالاسى چاڭجياڭ سانجياڭيىڭ سۋ ايدىنىندا 10 عا جۋىق وزەن دەلفينى سۋ بەتىنە شىعىپ، بالىق قورعاۋشى ياڭ حۋايجۇڭ قاتتى قۋاندى. ورتالىقتىڭ قورشاعان ورتانى قورعاۋدى باقىلاۋ - تەكسەرۋدەگى «الماس سەمسەرى» جارقىلداپ، «تاريحتاعى ەڭ قاتاڭ» قورشاعان ورتانى قورعاۋ زاڭى شىعارىلىپ، وزەن - كول باستىعى ءتۇزىمى ورناتىلىپ جانە كەمەلدەندىرىلىپ، كورىكتى جۇڭگونىڭ كارتيناسى كوز الدىمىزعا ەلەستەتىلدى.
«حالىقتىڭ ۇندەۋى، رەفورمانىڭ سايكەسىمدىلىگى بار». مەملەكەت ءدارى - دارمەكتى شوعىرلى، ولشەمدى ساتىپ الۋدى ۇدايىلاندىرىپ، تۇزىمدەندىرىپ اتقاردى، ءدارى - دارمەكتى «شوعىرلى جيناۋ» ارقىلى باعا ورتا ەسەپپەن %50 تەن استام ارزانداتىلىپ، بۇقارانىڭ جالپى 260 ميلليارد يۋاننان استام اۋىرتپالىعى جەڭىلدەتىلدى؛ جۇمىستاندىرۋدى الدىمەن ويلاسۋ، اۋىرتپالىقتى جەڭىلدەتىپ، جۇمىس ورنىن ورنىقتىر ساياساتى ءۇرتىس اتقارىلدى، 2013 - جىلدان 2021 - جىلعا دەيىن قالا - قالاشىقتاردا جاڭادان جۇمىستانعاندار ءۇرتىس 11 ميلليوننان استى ... رەفورما جاساپ، ەسىك اشۋ جاپپاي تەرەڭدەتىلىپ، اسپاننىڭ اناعۇرلىم اشىق، سۋدىڭ اناعۇرلىم تۇنىق، تۇرمىستىڭ اناعۇرلىم كوڭىلدى بولۋىنا مۇمكىندىك جاسالىپ، حالىق بۇقاراسىنىڭ تابىس سەزىمى، باقىت سەزىمى، حاۋىپسىزدىك سەزىمى اناعۇرلىم كۇشەيتىلدى.
«جۇڭگو رەفورما جاساپ، ەسىك اشۋدى تاباندىلىقپەن ىلگەرىلەتەدى. جۇڭگونىڭ رەفورما جاساپ، ەسىك اشۋى ماڭگى جالعاسادى. حالىقارالىق جاعدايدا قانداي وزگەرىس تۋىلسا دا، جۇڭگو رەفورما جاساپ، ەسىك اشۋ تۋىن بيىك ۇستايدى». بيىل 1 - ايدىڭ 17 - كۇنى مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ بەيجيڭدە 2022 - جىلعى دۇنيە جۇزىلىك ەكونوميكا تالقى مىنبەرىنىڭ بەينە ەكران ماجىلىسىنە قاتىناستى ءارى وسىلاي دەپ اسقاق ۇنمەن جاريالادى.
رەفورما تەك جۇرگىزىلەدى، اياقتالمايدى. جاڭا داۋىردەگى رەفورمانىڭ جۇيەلىلىگى مەن كۇردەلىلىگى بۇكىل پارتيادان رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋدى اناعۇرلىم زور ساياسي اقىل - پاراساتپەن ىلگەرىلەتۋدى تالاپ ەتەدى، ءسوز جوق، اناعۇرلىم زور باتىلدىقپەن اناعۇرلىم كوپ شارا قولدانىپ، تەرەڭ قاتپارلى تۇزىلىستىك، مەحانيزمدىك كەدەرگىلەردى الاستاۋ كەرەك.
شالقار تەڭىز ۇلان - قايىر، جەلكەن جايىپ كەمەمىز، نىسانانى بەتكە الىپ، تولقىن جارىپ كەلەمىز. شي جينپيڭ جولداستى ۇيىتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ پارمەندى باسشىلىعىندا، شي جينپيڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن جەتەكشى ەتۋدە تاباندى بولىپ، رەفورما جاساپ، ەسىك اشۋدى سوڭىنا دەيىن جۇرگىزسەك، ءبىز، ءسوز جوق، جاڭا جورىقتا دۇنيە ءجۇزىن جالت قاراتقان جاڭا، اناعۇرلىم زور كەرەمەتتەردى ۇزدىكسىز جاراتا الامىز!
كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : مانەپ ەربول ۇلى
وقىرمان نازارىنا
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
