سۋ يگىلىگىنىڭ ساپالى دامۋىندا نىق قادام تاستالدى (جاڭا جورىقتا ەكپىندەي ىلگەرىلەپ، جاڭا داۋىرگە ۇلەس قوسۋ − ۇلى وزگەرىس)
«حالىق گازەتىنىڭ تىلشىلەرى ۋاڭ حاۋ، لي شياۋچيڭ
2022.06.09 16:59 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى
باس شۋجي شي جينپيڭ: «سۋ حاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋدىڭ تەتىگى سۋدى جونگە سالۋ وي جەلىسىندە بۇرىلىس جاساپ، ‹ سۋ ۇنەمدەۋدى الدىڭعى ورىنعا قويۋ، كەڭىستىكتى تەڭگەرۋ، جۇيەلى جونگە سالۋ، ەكى جاقتان كۇش سالۋ› سىندى سۋ تىزگىندەۋ باعىتى بويىنشا سۋدى جونگە سالىپ، سۋ اپاتىنان ساقتانۋ - جونگە سالۋدى، سۋ بايلىعىن ۇنەمدەۋدى، سۋ ەكولوگياسىن قورعاۋدى، قالپىنا كەلتىرۋدى، سۋ ورتاسىن جونگە سالۋدى ءبىر تۇتاس ويداعىداي ىستەۋ كەرەك»، «جۇڭحۋا ۇلتى ۇرپاقتان - ۇرپاققا چاڭجياڭ، حۋاڭحى وزەندەرى الاپتارىندا ءوسىپ - ءوربىپ، دامىپ، قازىرگە دەيىن جالعاسىپ كەلەدى. جاڭا داۋىردە ءبىز انا وزەندى قورعاۋ، جونگە سالۋ سىندى وسى ءىستى ۇزدىكسىز جاقسى ىستەۋىمىز كەرەك» دەپ اتاپ كورسەتكەن بولاتىن.
چاڭجياڭ وزەنىنىڭ ەكى جاعالاۋى جاسىل جەلەك جامىلعان. «چاڭجياڭ وزەنىنىڭ جاعالاۋى ءارى جاياۋلار جولى، ءارى سۋ جولى، كوپشىلىك وزەن كورىنىسىن تاماشالاۋدى ۇناتادى» دەدى حۋبەي ولكەسى يچاڭ قالاسى يليڭ رايونىندا تۇراتىن جۋ يىڭجيان. سوڭعى جىلدارى يليڭ رايونى چاڭجياڭ وزەنىنىڭ 13.8 كيلومەتر جاعالاۋىن قالپىنا كەلتىرىپ، جونگە سالىپ، وزەن سۋىنىڭ شىعىسقا قاراي تۇنىق كۇيىندە جەتۋىنە وزىندىك ۇلەسىن قوستى.
حۋاڭحى وزەنى جوڭكىلىپ، تەڭىزگە قۇيىلۋدا. «تەڭىزگە قۇيار اۋىزداعى شۇراتتاردىڭ اۋدانى كورنەكتى ارتىپ، قۇستاردىڭ سايران باعىنا اينالدى». حۋاڭحى وزەنى سۋ يگىلىگى كوميتەتى ليجين سۋ رايى پۋنكتىنىڭ باستىعى جاڭ لي وسى جىلدارداعى وزگەرىستەرگە كۋا بولدى. ەكولوگيالىق سۋ تولىقتاۋ حۋاڭحى اتىراۋىنىڭ جەر استى سۋ دەڭگەيىن كورنەكتى جوعارىلاتىپ، ورگانيزمدەردىڭ الۋان تۇرلىلىگىن قالپىنا كەلتىردى.
سۋ يگىلىگى ستراتەگيالىق جالپى جاعدايعا، ۇزاق بولاشاقتىق دامۋعا، حالىقتىڭ باقىتىنا سايادى. پارتيانىڭ 18 - قۇرىلتايىنان بەرى شي جينپيڭ جولداستى ۇيىتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتى سۋ اپاتىنان ساقتانۋ - جونگە سالۋدى، سۋ بايلىعىن ۇنەمدەۋدى، سۋ ەكولوگياسىن قورعاۋدى، قالپىنا كەلتىرۋدى، سۋ ورتاسىن جونگە سالۋدى ءبىر تۇتاس ىلگەرىلەتىپ، ءبىرقىدىرۋ ءتۇبىرلى، جاسامپاز، ۇزاق بولاشاقتىق قىزمەت ورىستەتتى. چاڭجياڭ ەكونوميكالىق بەلدەۋىنىڭ ەكولوگيالىق ورتاسىن قورعاۋدا بۇرىلىس سيپاتتى وزگەرىستەر تۋىلدى، حۋاڭحى وزەنى الابىنىڭ ەكولوگيالىق ورتاسى ۇزدىكسىز كورنەكتى جاقساردى، وزەن - كولدەردىڭ بەت - بەينەسى تاريحي جاقتان جاقساردى، سۋ بايلىعىنان پايدالانۋ تاسىلىندە تەرەڭ وزگەرىستەر جارىققا شىقتى، سۋ بايلىعىن ورنالاستىرۋ جاعدايى جالپى جاقتان ساپالىلاندى، مەملەكەتتىك سۋ تورىنىڭ نەگىزگى قاڭقاسى مەن كۇرە تامىرى جەدەل قالىپتاستى. سۋ قويمالارى، توسپالار، سۋ جەتكىزۋ قۇبىرلارى ...، تۇنىق سۋ ۇزاققا جوڭكىلە اعىپ، نەشە ءجۇز ميلليونداعان بۇقارانى يگىلىككە كەنەلتتى، وزەن - داريالار كورىكتى جۇڭگونى كورىكتەندىردى. ادام مەن سۋدىڭ جاراسىمدى كوركەم كارتيناسى بىرتىندەپ سومدالدى.
سۋ بايلىعىن شوعىرلى ۇنەمدەپ پايدالانۋدىڭ ونىمدىلىگى كورنەكتى بولىپ، سۋ ۇنەمدەۋ جۇرت جۇرەگىنە تەرەڭ ۇيالادى.
«سۋ مەن تىڭايتقىشتى ءبىر تۇلعالاندىرۋ تەحنيكاسىنان پايدالانىپ، سۋاراتىن جەردى ءداستۇرلى قاپتاتىپ سۋارۋدان تامشىلاتىپ سۋارۋعا بۇرىلىس جاساپ، سۋدان از پايدالانۋ مولشەرىن ازايتتىق، ءبيدايدىڭ ءونىم مولشەرى ارتتى» دەدى شاندۇڭ ولكەسى پيڭدۋ قالاسى نانسۇن قىستاعىنداعى استىق ەگەتىن ءىرى وتباسىنىڭ مۇشەسى ۋاڭ يۇيچين. قازىر پيڭدۋ قالاسى ءبىر ميلليون مۋدان استام سۋ ۇنەمدەيتىن اۋىل شارۋاشىلىعىن جالپىلاستىردى.
سۋدان پايدالانۋدا ۇنەمشىلدىككە دەن قويىلدى. 2021 – جىلى مەملەكەت بويىنشا جوعارى ءونىمدى سۋ ۇنەمدەپ سۋارىلاتىن 28 ميلليون 250 مىڭ مۋ جەر تىڭنان كوبەيتىلدى، قازىر ەلىمىزدە سۋ ۇنەمدەيتىن ونەركاسىپ كاسىپورىندارى 23 مىڭ 535 كە جەتتى. 2021 - جىلى ەلىمىزدىڭ 10 مىڭ يۋاندىق ىشكى ءوندىرىس جالپى ءونىم قۇنىنا ىستەتىلەتىن سۋ مولشەرى 51.8 تەكشەمەتر، 10 مىڭ يۋاندىق ونەركاسىپتىڭ ارتقان قۇنىنا ىستەتىلەتىن سۋ مولشەرى 28.2 تەكشەمەتر بولىپ، جەكە - جەكە 2015 - جىلداعىدان %32.1 جانە %43.9 تومەندەدى.
سۋ ەكولوگيالىق ورتاسىن قالپىنا كەلتىرۋ ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتىلىپ، وزەن - كولدەر تىڭ بەينەگە ەندى.
تاۋ قويناۋى ورمانمەن كومەرىلىپ، تۇنىق سۋ سىلدىراي اقتى. «تاۋ ورمانىن قورعاۋدى كۇشەيتتىك، قوقىر – قوقسىقتىڭ سۋ قاينارىنا توگىلۋىنەن ساقتاندىق، ەسىك الدىنداعى وزەن تازاردى، اۋىل - قىستاق ءتىپتى دە كورىكتەندى». شانشي ولكەسى پيڭلي اۋدانى لاۋشيان قالاشىعى ما - انشان قىستاعى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى، قىستاق دارەجەلى وزەن باستىعى ۋ جۇن مەرزىم بويىنشا وزەندى شارلاپ تۇرادى. شانشي ولكەسى 35 مىڭ 300 وزەن باستىعىن، كول باستىعىن بەلگىلەپ، سۋدى، جاعانى، جاسىلداندىرۋدى جونگە سالۋدى سايكەستى ىلگەرىلەتتى.
وزەن – كول ويداعىداي قورعالدى. پارتيانىڭ 18 - قۇرىلتايىنان بەرى وزەن - كول باستىعى ءتۇزىمى جاپپاي كۇشەيتىلىپ، ولكە، قالا، اۋدان، اۋىلداردا 4 دارەجەلى وزەن - كول باستىعى 300 مىڭنان استام ادامعا جەتتى، جەر - جەر جەرگىلىكتى جاعدايعا قاراي ءىس كورىپ، 900 مىڭنان استام قىستاق دارەجەلى وزەن - كول باستىعىن بەلگىلەدى. 2018 - جىلدان بەرى بۇكىل ەل بويىنشا الباتى يەلەپ الۋ، الباتى كەسۋ، الباتى ءۇيىپ تاستاۋ، الباتى قۇرىلىس جۇرگىزۋ سىندى وزەن – كولگە ساياتىن 194 مىڭ «4 الباتى» ماسەلەسى اداقتالىپ، جونگە سالىندى. 2021 - جىلى چاڭجياڭ وزەنى الابى، جۋجياڭ وزەنى الابى سياقتىلاردىڭ سۋ ساپاسى ۇزدىكسىز جاقساردى، حۋاڭحى وزەنى الابىنىڭ سۋ ساپاسى كورنەكتى جاقساردى، جەر بەتى سۋىنىڭ Ⅰ−Ⅲ تۇردەگى سۋ ساپاسىنىڭ قيما بەت سالىستىرماسى جىلدىق نىسانادان 1.4 پايىز جاقسى بولدى.سۋ حاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ قۋاتى ۇزدىكسىز جوعارىلاپ، تۇنىق سۋ جۇرت جۇرەگىن جىلىتتى.
«قۇبىر سۋى جەتكىزىلدى، سۋ اعىنى زور، سۋ ساپاسى جاقسى، تۇرمىسقا قولايلى بولدى» دەدى حۋبەي ولكەسى داڭياڭ قالاسى فىڭشي قالاشىعى شۇيتيانۋان قىستاعىنىڭ تۇرعىنى چۇي ۋانچۋان قۋانا. داڭياڭ قالاسى ءتۇرلى جولدارمەن قارجى توپتاپ، سۋ زاۆودىن قۇرىپ، سۋ ساپاسىن قورعاپ، قۇبىر توراپتارىن تۇتاستىرىپ، ەگىنشىلەردىڭ حاۋىپسىز سۋدان پايدالانۋىنا مۇمكىندىك جاسادى.
تىعىز توقىلعان سۋ تورى حالىق تۇرمىسىنا تيىمدىلىك جاسادى. پارتيانىڭ 18 - قۇرىلتايىنان بەرى بۇكىل ەل بويىنشا 281 ميلليون اۋىل - قىستاق تۇرعىنى مەن مەكتەپتەگى وقىتۋشى - وقۋشىلاردىڭ اۋىز سۋ حاۋىپسىزدىگى ماسەلەسى شەشىلدى، ارحيۆ تۇرعىزىلىپ، كارتوچكا بەرىلگەن 17 ميلليون 100 مىڭ كەدەي حالىق سانىنىڭ اۋىز سۋ حاۋىپسىزدىگى ماسەلەسى جاپپاي شەشىلدى، 10 ميلليون 950 مىڭ ادام جوعارى فتورلى سۋمەن، كەرمەك سۋمەن قوشتاستى. 2021 - جىلى اۋىل - قىستاقتاعى 42 ميلليون 630 مىڭ حالىق سانىن سۋمەن قامداۋدى قامتاماسىزداندىرۋ ورەسى جوعارىلاتىلىپ، بۇكىل ەل بويىنشا اۋىل - قىستاقتاعى قۇبىر سۋىنىڭ جالپىلاسۋ شاماسى %84 كە جەتىپ، كەدەيلىكتەن ارىلعان رايوندارداعى سۋ يگىلىگى نىساندارى ورنىقتى ىلگەرىلەتىلدى.
كەلەلى ينجەنەريالار وزەن - داريالاردى قورعادى. چۋشانديان سۋ قويماسى قۇرىلىسى اياقتاپ، تەكسەرىپ وتكىزىپ الۋدان ءوتىپ، حۋايحى وزەنىنىڭ ورتا اعارىنداعى تاسقىننان ساقتانۋ قىسىمىن ءونىمدى جەڭىلدەتتى. داتىڭشيا سۋ يگىلىگى تورابى ينجەنەرياسى تۇتاس لەنيادا سۋ توسۋ شارت - جاعدايىن ازىرلەپ، ينجەنەريانىڭ تاسقىننان ساقتانۋ سۋ سيىمدىلىعى ءبىر ميلليارد 500 ميلليون تەكشە مەترگە جەتتى. 7 ۇلكەن وزەن الابىندا وزەن ارناسى مەن توسپانى، سۋ قويماسىن، تاسقىن ىركۋ رايونىن تىرەك ەتكەن تاسقىننان ساقتانۋ قۇرىلىس جۇيەسى نەگىزىنەن قالىپتاستى.
سۋ حاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ قۋاتى ونان ارى بەكەمدەلدى. پارتيانىڭ 18 - قۇرىلتايىنان بەرى كەلەلى سۋ يگىلىگى ينجەنەريالارى جەدەل سالىنىپ، ەلىمىزدىڭ سۋ يگىلىگى ينجەنەريالارىنىڭ كولەمى مەن سانى دۇنيە ءجۇزى بويىنشا الدىڭعى قاتاردا بولىپ، وزەن - داريالاردىڭ تاسقىننان ساقتانۋ، قالا - اۋىلداردى سۋمەن قامداۋ، اتىزداردى سۋارۋ سياقتى سۋ يگىلىگى نەگىزدىك قۇرىلعىلار جۇيەسى نەگىزىنەن قۇرىلدى. 150 ءتۇرلى كەلەلى سۋ يگىلىگى ينجەنەرياسى اتقارىلعاننان كەيىن جىلدىق سۋمەن قامداۋ قۋاتى شامامەن 42 ميلليارد تەكشە مەتر ارتادى دەپ مەجەلەنىپ وتىر.
سۋدى جونگە سالۋ، سۋ ىستەرىن گۇلدەندىرۋ حالىقتىڭ باس اماندىعىنا، استىق حاۋىپسىزدىگىنە، ەكونوميكا حاۋىپسىزدىگىنە، قوعام حاۋىپسىزدىگىنە، ەكولوگيا حاۋىپسىزدىگىنە سايادى. سۋ يگىلىگى مينيسترلىگىنىڭ قاتىستى جاۋاپتىسى مىنانى ءبىلدىردى: ءبىز باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ «سۋ ۇنەمدەۋدى الدىڭعى ورىنعا قويۋ، كەڭىستىكتى تەڭگەرۋ، جۇيەلى جونگە سالۋ، ەكى جاقتان كۇش سالۋ» سىندى سۋدى جونگە سالۋ وي جەلىسىن جانە سۋدى جونگە سالۋ جونىندەگى ماڭىزدى ءسوزىنىڭ، ماڭىزدى نۇسقاۋىنىڭ، بەكىتۋىنىڭ رۋحىن ىشكەرىلەي دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، نىسانادان جازباي، تۇراقتىلىقتى ساقتاپ، جاڭا جورىقتا ەكپىندەي ىلگەرىلەپ، جاڭا داۋىرگە ۇلەس قوسىپ، جاپپاي سوتسياليستىك وسىزاماندانعان مەملەكەت قۇرۋدى سۋ حاۋىپسىزدىگى جاعىنان پارمەندى قامتاماسىز ەتۋىمىز كەرەك.
كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : مانەپ ەربول ۇلى
وقىرمان نازارىنا
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
