تۇركيا تىلشىلەرى شينجياڭداعى مۇسىلمانداردىڭ رامازان ايىنداعى تۇرمىسىن ۇعىستى

2015.07.13 14:09   كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى

　　تۇركيا ءتىلشىسى ماحماتيليدەن شينجياڭ مۇسىلماندارىنىڭ ورازا ايىنداعى عۇرىپ – ادەتتەرىن ۇعىسۋدا. جاڭ لەي فوتوسى

　　حالىق تورابى، 12 – شىلدە، ءۇرىمجى. ءۇرىمجى قالاسىندا تۇراتىن ماحماتيلي تاقۋا مۇسىلمان، زەينەتكە شىعار الدىندا جۇك اۆتوموبيلى شوفەرى بولاتىن. 11 – شىلدەدە ول تۇركيا تىلشىلەرىن ۇيىنە اۋىز اشارعا شاقىرىپ، شينجياڭداعى ۇيعۇرلاردىڭ رامازان ايىنداعى تۇرمىسىن تانىستىردى. اۋىز اشار الدىندا تۇركيالىق ءتىلشى احمەتيليمەن بىرگە ناماز وتەدى ءارى شينجياڭنىڭ ورازا ايىنداعى ادەت – عۇرىپتارى جايلى اڭگىمەلەستى، شينجياڭنىڭ جەرگىلىكتى ەرەكشەلىككە يە ءدامدى تاعامدارى، وتاعاسىنىڭ قوناقجايلىعى ولارعا ەرەكشە اسەر قالدىردى.

　　تۇركيالىق ەكى ءتىلشى 9 – شىلدەدە ءۇرىمجى قالاسىنىڭ دۋماندى اۋماعىنا ورنالاسقان اقمەشىتكە بارىپ، ءدىني كىتاپتاردى وقىپ، مولدالارمەن شۇيىرلەكەستى، جاستاردىڭ اۋىز اشارعا دايىندالىپ جاتقانىن كوردى. ۇپىر ۇلايىن اقمەشىتتىڭ ازانشىسى، ءار كۇنى تاڭ سارىدە ورنىنان تۇرىپ، بامدات نامازى الدىندا ازان شاقىرادى.

　　ۇپىر ۇلايىننىڭ تۇركيالىق تىلشىلەرگە ايتۋىنشا، رامازان ايىندا ول تاڭەرتەڭنەن كەشكە دەيىن بەس ۋاق ناماز وتەيدى، ءار كۇنى بەس رەت ازان شاقىرادى، ناماز وتەلىپ بولعاننان كەيىن باسقا قىزمەتكەرلەرمەن بىرگە مەشىت ءتارتىبىن رەتكە كەلتىرىپ، كەلەسى نامازعا دايىندالادى، وسىلايشا ول ءتۇن ورتاسىنا دەيىن ابىگەرلەنىپ، كۇن سايىن 20 ساعاتقا جۋىق قىزمەت ىستەپ، تەك 3 ~ 4 ساعات قانا دەمالادى، قانشا جاپالى بولسا دا، مۇسىلمان جاماعات ءۇشىن قىزمەت ەتكەنىنە قۋانادى ءارى ماقتان تۇتادى.

　　ءابدىراحمان نياز اقمەشىتتىڭ باس يمامى، كۇن سايىن بەس ۋاق نامازدا مىڭداعان مۇسىلمان جاماعاتىمەن بىرگە ناماز وتەپ، شاريعات سويلەيدى.

　　ءابدىراحمان نيازدىڭ ايتۋىنشا، مەشىتتىڭ ءتۇرلى قىزمەتتەرىن باسقارۋعا مەشىت كوميسسياسى جاۋاپتى، رامازان ايىنىڭ قارساڭىندا ۇكىمەت قىزمەتكەرلەرى ءدىني قىزمەتكەرلەردىڭ دەنساۋلىعىن ارنايى تەكسەرۋدەن وتكىزگەن، مەشىتتىڭ رامازان ايىنداعى حاۋىپسىزدىگى، ءورت ءوشىرۋ ىستەرى مەن تازالىعىنا جانە جۇقپالى اۋرۋلاردىڭ الدىن الۋ قىزمەتىنە كومەكتەسكەن. ورازا ايىندا مەشىتتە 35 ءدىني قىزمەتكەر ىستەيدى، ولاردىڭ بارلىعى جۇمىس ءبولىسى بويىنشا تارتىپپەن ءىس اتقارىپ، ناماز وتەۋگە كەلگەن ءار ۇلت بۇقاراسىنا قىزمەت ەتەدى.

　　ورازا ايىندا بەس ۋاق نامازدان سىرت، اقمەشىتتە ءار كۇنى كەشتە اۋىز اشاردا ۇيىنە قايتپايتىن جاماعاتقا اۋىز اشار دايىندايدى، مەشىت قىزمەتكەرلەرىنەن سىرت، ماڭايداعى مۇسىلمان جۇرتشىلىق كومەكتەسەدى، اۋىز اشارعا ىستەتىلەتىن كۇرىش پەن ۇن، ماي مەن كوگونستى دە سول ماڭداعى مۇسىلماندار قامدايدى، بۇل ۇلتتار ىنتىماعى مەن ءدىني بەرەكەنىڭ ايعاعىنداي.

　　تۇركيالىق ەكى ءتىلشى 62 جاستاعى زۇرۇم ابدرەيىم قارتپەن كەزدەستى، زەينەتكە شىققان قارت بيىل دا اۋىز بەكىتكەن، ءار كۇنى تاڭ سارىدە سارەسى ءىشىپ، اقشام ۇيىرىلگەندە اۋىز اشادى، تۇرمىسىندا وزگە وزگەرىس جوق.

　　زۇرۇم قارتتىڭ 4 قىزى بار، ءۇش قىزى ۇزاتىلعان، ولاردىڭ بارلىعى دا بيىل ورازا ۇستاعان، قىزدارىنىڭ ەڭ كىشىسى شينجياڭ حالىق شيپاحاناسىندا اۋدارماشى بولىپ قىزمەت ىستەيدى، نەگىزىنەن وڭتۇستىك شينجياڭنان كەلگەن ناۋقاستار مەن شيپاگەر اراسىندا ناۋقاس جاعدايى تۋرالى جانە شيپاگەردىڭ كەڭەسى تۋرالى اۋدارمامەن اينالىسادى.

　　ولاردىڭ وتباسىندا تۇگەل ورازا ۇستاۋ شارت ەمەس، كىشى قىزىنىڭ شيپاحاناداعى قىزمەتى قاربالاس، كۇنى بويى اۋدارمادان اۋزى بوساماي، كەنەزەسى كەۋىپ كەتەتىندىكتەن، قىزىنىڭ جاعدايىن كورگەن زۇرۇم قارت، وعان ورازا ۇستاماۋ تۋرالى كەڭەس بەرگەن.

　　زۇرۇم ابدرەيىم قىزدارىنىڭ تالعامىن قۇرمەتتەيتىنىن، ورازا ۇستاۋ – ۇستاماۋ ولاردىڭ ەركىندەگى جۇمىس ەكەنىن ايتتى. كورشى – كولەمدەرى دە ولارعا تۇسىنىستىكپەن قارايدى، ورازا ۇستاسا دا، كۇندىز بۇرىنعىداي بىرگە اڭگىمە دۇكەن قۇرادى.

　　زۇرۇم ابدرەيىم: ورازا ايىندا باسقا مۇسىلماندارعا نەمەسە اۋرىپ – سىرقاعاندار، جولاۋشى شىققاندارعا داستارقان جايۋ ــ بۇل دىندە دارىپتەلەدى، سوندىقتان، ورازا ايىندا ادامدار باسقالارعا كومەكتەسۋگە ادەتتەگىدەن دە ىقىلاس تانىتادى، - دەيدى. ونىڭ باۋىرىنىڭ ايەلى حانزۋ، ولار شاڭىراق كوتەرگەننەن كەيىن ەكى بالالى بولعان، باۋىرى ومىردەن وزعاننان كەيىن ولاردىڭ وتباسىنىڭ تۇرمىسىندا قيىنشىلىق بولعاندىقتان، باۋىرىنىڭ وتباسىنا ۇنەمى قارايلاسادى.

　　تۇركيالىق ءتىلشىنىڭ ايتۋىنشا، ول تۇركيادان سىرتقا شىققالى ءبىرتالاي ۋاقىت بولعان، ورازا ايىنداعى كۇندەردى ساعىنعان، بۇل جولى ۇرىمجىدەگى اسەرىنە ساي ول: ءبىزدىڭ ەلىمىزبەن ۇقساس ەكەن، ۇيدەگى اۋىز اشار، ايتىلاتىن اڭگىمەلەر، مەشىتتەگى جايلار بۇكىلدەي تۇركيامەن ۇقساس ەكەن، - دەدى.

　　كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى