جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ شينجياڭ امالياتىنىڭ جاڭا تاراۋىن قۇلشىنا جازامىز

يدەيا ۇلى كۇشى بەتالىسقا جەتەكشىلىك ەتتى، تىڭ ۇلەس قوسۋعا اسقاق جىگەرمەن قايراتتانا ۇمتىلامىز.

مەملەكەتتىك كەڭەس اقپارات كەڭسەسى جاريالاعان «جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ شينجياڭدى باسقارۋ جالپى جوباسىنىڭ تابىستى امالياتى» اق تىستى كىتابى رايونىمىزدا قوعامداعى ءار سالانىڭ قىزۋ اڭىسىن قوزعادى. كوپشىلىك ءبىر اۋىزدان بىلاي دەپ قارادى: جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ شينجياڭدى باسقارۋ جالپى جوباسىنىڭ جەتەكشىلىگىندە، شينجياڭ ءتۇرلى ىستەردە تاريحي سيپاتتى وزگەرىستەر تۋدىرىپ، تاريحي سيپاتتى تابىستارعا قول جەتكىزىلىپ، دامۋى ەڭ تاماشا، وزگەرىس ەڭ زور، ءار ۇلت بۇقاراسى ناقتى تيىمدىلىكتەرگە ەڭ كوپ كەنەلگەن تاريحي مەزگىلگە قادام تاستادى. كوپشىلىك مىنالاردى ءبىلدىردى: اۆتونوميالى رايون قۇرىلعاندىعىنىڭ 70 جىلدىعىن جاڭا باستاما ەتىپ، شي جينپيڭ جولداستى ۇيىتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ توڭىرەگىنە اناعۇرلىم تىعىز ىنتىماقتاسىپ، جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ شينجياڭدى باسقارۋ جالپى جوباسىن تولىق، دالمە ـ ءدال، جاپپاي دايەكتىلەندىرىپ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ شينجياڭ امالياتىنىڭ تىڭ تاراۋىن قۇلشىنا جازامىز.

كاسىپ سالاسى كۇش توپتاپ، ناقتى قۋاتى ارىندادى

اق تىستى كىتاپتا مىنالار اتاپ كورسەتىلدى: جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ شينجياڭدى باسقارۋ جالپى جوباسىنىڭ جەتەكشىلىگىندە، جۇڭگو شينجياڭىنىڭ دامۋ جولى، ءسوز جوق، بارعان سايىن كەڭ بولادى، جۇڭگو شينجياڭىنىڭ ەرتەڭى، ءسوز جوق، اناعۇرلىم نۇرلى، شۇعىلالى بولادى.

شينجياڭ داشۋەسى ەكونوميكا جانە باسقارۋ شۋەيۋانىنىڭ پروفەسسورى، شينجياڭ جاڭالىق اشۋدى، باسقارۋدى زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ مەڭگەرۋشىسى سۇن حۇي مىنالاردى ءبىلدىردى: جاڭا داۋىرگە قادام تاستاعاننان بەرى، شينجياڭ جوعارى ساپالى دامۋدى بار كۇشپەن ىلگەرىلەتىپ، ەكونوميكالىق جالپىلىق ناقتى قۋاتى كورنەكتى ارتتى، كوپ ءتۇرلى كورسەتكىشتە تاريحي سيپاتتى سەكىرۋ جۇزەگە استى، اق تىستى كىتاپتا جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ شينجياڭدى باسقارۋ جالپى جوباسىنىڭ جەتەكشىلىگىندە، شينجياڭنىڭ ءار سالاسىندا قول جەتكىزگەن كورنەكتى تابىستارى بايىمدالعان، بۇل جۇرت تىلەگىن ۇيىستىرۋ، سەنىمدى كۇشەيتۋ رولىن اتقاردى.

مايتاۋ — جۇڭگو مۇناي ونەركاسىبىنىڭ باستالعان جەرىنىڭ ءبىرى، جۇڭگو مۇناي ـ تابيعي گاز جارنا شەكتى سەرىكتەستىگى مايتاۋ مۇناي حيميا ونەركاسىبى بولىمشە سەرىكتەستىگى ءار جىلى اياققى بۋىنداعى كاسىپ سالاسى تىزبەگىنىڭ ءونىم قۇنىن 100 ميلليارد يۋاننان استامعا ارتتىرۋىنا جەتەكشىلىك ەتتى. ”ءبىز جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ شينجياڭدى باسقارۋ جالپى جوباسىن تولىق، دالمە ـ ءدال، جاپپاي دايەكتىلەندىرىپ، شينجياڭنىڭ ەرەكشەلىككە، باسىمدىققا يە وسىزاماندانعان كاسىپ سالاسى جۇيەسى قۇرىلىسىنا كۇش سالۋدى تىعىز ارقاۋ ەتە وتىرىپ، كورىكتى شينجياڭ قۇرۋعا كۇش ارنايمىز“، ـ دەدى وسى سەرىكتەستىك پارتكومىنىڭ شۋجيى، اتقارۋشى جوراسى گۇڭ جىنجى.

اۆتونوميالى رايوندىق اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىم اكادەمياسى داقىل زەرتتەۋ ورنىنىڭ زەرتتەۋشىسى، اۆتونوميالى رايوننىڭ ءبيداي كاسىپ سالاسى تەحنولوگيا جۇيەسىنىڭ باس مامانى لي جيانجياڭ بىلاي دەدى: جۋىق جىلداردان بەرى، اۆتونوميالى رايون اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل ـ قىستاق، شارۋالار قىزمەتىن كورنەكتى ورىنعا قويدى، قارجى قوسۋ سەرپىنى، ساياساتتىڭ قامتۋ كولەمى جانە عىلىم ـ تەحنولوگيانىڭ قۋات ۇستەۋ تەرەڭدىگى بۇرىن بولىپ كورمەگەن. 2024 ـ جىلى شينجياڭ استىعىنىڭ بىرلىك ءونىمى مۋ باسىنا 1049.7 جىڭعا جەتىپ، بۇكىل ەل بويىنشا 1 ـ ورىنعا كوتەرىلىپ، مەملەكەتتىڭ استىق حاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋگە ماڭىزدى ۇلەس قوستى.

”اق تىستى كىتاپ بىزگە جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ شينجياڭدى باسقارۋ جالپى جوباسى شينجياڭ قىزمەتىن ويداعىداي ىستەۋدىڭ ءتۇبىرلى بويسۇنۋ ولشەمى ەكەندىگىن تەرەڭ تانىتتى، بۇل ءارى جۇڭگو كومىر توبىنىڭ شينجياڭداعى كاسىپ سالاسىنىڭ مەملەكەتتىڭ ەنەرگيا حاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋدەگى، شينجياڭ ەكونوميكاسىنىڭ دامۋىنا دەم بەرۋدەگى ستراتەگيالىق ءمانىن ونان ارى ايقىندادى“. جۇڭگو كومىر توبى شينجياڭ ەنەرگيا شەكتى سەرىكتەستىگى پارتكومىنىڭ شۋجيى، باس جوراسى لي ميڭجيڭ بىلاي دەدى: وڭىرلىك ىقپالعا يە جاڭاشا جالپىلىق ەنەرگيا ستراتەگيالىق بازاسىن جەدەل قالىپتاستىرىپ، شينجياڭ ەكونوميكاسىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتەمىز.

اق تىستى كىتاپتا مىنالار اتاپ كورسەتىلدى: شينجياڭ نازاردى مەملەكەت قاجەتىنە، ءوز قابىلەتىنە شوعىرلاندىرىپ، بايلىق ارتىقشىلىعىن جانە كاسىپ سالاسى نەگىزىن تياناق ەتىپ، ەرەكشەلىككە، باسىمدىققا يە وسىزاماندانعان كاسىپ سالاسى جۇيەسىن جەدەل قۇرۋى كەرەك. مۇنى شينجياڭ داشۋەسى كومپيۋتەر عىلىمى جانە تەحنولوگيا كاسىبىندە ماگيستر اسپيرانتتىق وقىپ جاتقان مۇرادىل ءماردان تەرەڭ سەزىندى: ”شينجياڭنىڭ جاڭا ەنەرگيا كاسىپ سالاسىنىڭ، زەردەلى ەگىن شارۋاشىلىعىنىڭ قارىشتاپ دامۋى ماعان شينجياڭنىڭ بولاشاعىنان ءۇمىت زور ەكەنىن سەزىندىردى“.

نەگىز كۇشەيتىلىپ، جاڭالانىپ، ءتۇپ بوياۋ ايقىندالدى

جۋىق جىلداردان بەرى، شينجياڭ نەگىزگى قۇرىلعىلاردىڭ ورنالاسىمىن، قۇرىلىمىن، قۋاتىن جانە جۇيەلى شوعىرلاندىرۋدى ساپالىلاندىرۋدى توڭىرەكتەي وتىرىپ، ”ون تور“ قۇرىلىسىن جاپپاي جوسپارلاپ، جوعارى ساپالى دامۋدىڭ ”تاعانىن“ ۇزدىكسىز نىعايتتى. اق تىستى كىتاپتا مىنالار اتاپ كورسەتىلدى: شينجياڭنىڭ تاس جول ۇزىندىعى 2012 ـ جىلعى 165 مىڭ 900 كيلومەتردەن 2024 ـ جىلعى 230 مىڭ كيلومەترگە ارتتى، بارلىق ايماق، وبلىس، قالا جانە 90 پايىزدان استام اۋدان (قالا، رايون) ”جوعارى قارقىندى تاس جول داۋىرىنە“ ءوتتى.

”ءۇرىمجى - كۇيتۇن جوعارى قارقىندى تاس جولىمەن قايتا ءجۇرىپ كورسەڭىز، كەزىندە ارمانداعان ’قاتىناس دامۋدى جەتەكتەۋ، دامۋ حالىق تۇرمىسىنا تيىمدىلىك جەتكىزۋ‘ الدەقاشان رەالدىققا اينالدى“. 30 جىلدىڭ الدىندا ءۇرىمجى - كۇيتۇن جوعارى قارقىندى تاس جول قۇرىلىسىنا ات سالىسقان يۇي دىياڭ بىلاي دەدى: وسى وزگەرىستەر پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ ىقىلاستى قامقورلىعىندا، شينجياڭداعى ءار ۇلت كادرلارىنىڭ، بۇقاراسىنىڭ ىنتىماقتاسا كۇرەس جۇرگىزۋىنىڭ ناتيجەسى.

شينجياڭ قاتىناس جوسپارلاۋ، بارلاۋ ـ تەكسەرۋ، جوبالاۋ ـ زەرتتەۋ ورنى شەكتى سەرىكتەستىگى پارتكومىنىڭ ورىنباسار شۋجيى، باس ديرەكتور شۇي يان بىلاي دەدى: ”ءتىپتى دە كوپ تاس جول نىسانىن اشىپ، جوبالاپ، ’شينجياڭ ىشىندە شەڭبەر قالىپتاستىرۋ، شينجياڭعا كىرۋ ـ شىعۋدى تەزدەتۋ‘ امبەباپ قاتىناس جۇيەسىن ىلگەرىلەتۋگە دەم بەرەمىز“.

”جاڭا داۋىرگە قادام تاستاعاندا، شينجياڭ سۋ حاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ قۋاتىن جاپپاي جوعارىلاتىپ، ادام مەن سۋ جاراسىمدى بولعان سۋ باسقارۋ، سۋ يگىلىگىن گۇلدەندىرۋ جولىن قاراستىرىپ، امالياتتا ايگىلەدى، سۋ يگىلىگى قىزمەتى قارىشتاپ دامىعان كەزەڭگە قادام تاستادى“. اۆتونوميالى رايوندىق سۋ يگىلىگى مەڭگەرمەسى جوسپار، جوبا باسقارماسىنىڭ باستىعى حۇڭ ي بىلاي دەدى: شينجياڭ سۋ ۇنەمدەۋ، سۋ ساقتاۋ، سۋ رەتتەۋ جانە سۋ مولايتۋ سىندى ”ءتورت ولشەمدى سۋ تىزگىندەۋدى“ ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ ىلگەرىلەتىپ، ”ۇيلەسىمدى ورنالاستىرۋ، سۋدان عىلمي پايدالانۋدى“ جۇزەگە اسىردى، ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ تابىس سەزىمى، باقىت سەزىمى، حاۋىپسىزدىك سەزىمى ۇزدىكسىز كۇشەيدى.

شينجياڭ تۇنىق سۋ، جاسىل تاۋ — باعالى بايلىق ۇستانىمىن بەرىك ورناتىپ، تاۋ، سۋ، ورمان، اتىز، كول، جايلىم، قۇمدى ءبىر تۇلعالاندىرا قورعاۋعا جانە جۇيەلى جونگە سالۋعا تاباندى بولىپ، ەكولوگيالىق حاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ قۋاتىن جانە دەڭگەيىن كۇش سالا جوعارىلاتتى، جاسىل، تومەن كومىر قىشقىل گازدى دامۋ نەگىزى اناعۇرلىم مىعىم بولدى.

”بىلتىر شينجياڭ 3046 كيلومەترلىك دۇنيە جۇزىندە ەڭ ۇزىن قۇمدى ءشولدى اينالعان ەكولوگيالىق قالتقىنى ءساتتى ’تۇتاستىردى‘. ۇجىمىمىز زەرتتەپ اشقان ’ەكىنى سۋلاندىرۋ، ءبىردى قورعاۋ، قۇمدى دالاعا ءشوپ ەگۋ‘ تەحنولوگياسى قۇمدى ءشولدى جونگە سالىپ، ەكولوگيالىق ورتانى قورعاپ قانا قويماي، جەرگىلىكتى ورىنداعى ەگىنشى ـ مالشىلاردى دا ساپالى جەم ـ شوپپەن قامدادى“، ـ دەدى شينجياڭ اۋىل شارۋاشىلىق داشۋەسى ءشوپ شارۋاشىلىعى شۋەيۋانىنىڭ دوتسەنتى جاڭ شۋجىن.

توڭىرەكتىڭ ءتورت بۇرىشى توعىسىپ، ومىرشەڭ كۇش تاسقىندادى

اق تىستى كىتاپتا مىنالار اتاپ كورسەتىلدى: شينجياڭ جاڭا دامۋ ۇستانىمىن تولىق، دالمە ـ ءدال، جاپپاي دايەكتىلەندىرىپ، جاڭا دامۋ ارناسىنا بەلسەنە قىزمەت وتەپ جانە ونىمەن توعىسىپ، رەفورمانى ونان ارى جاپپاي تەرەڭدەتىپ، جوعارى دەڭگەيدە ەسىك اشۋدى كەڭەيتىپ، ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدىڭ ”ورنىقتىلىق“ نەگىزىن اناعۇرلىم بەكەمدەپ، ”ىلگەرىلەۋ“ قوزعالىس قۋاتىن قاۋىرت ارتتىرىپ، ”جاڭارۋ“ ساپاسىن، ونىمدىلىگىن زور دارەجەدە جوعارىلاتىپ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ شينجياڭ امالياتىندا نىق قادام تاستادى.

”جۇڭگو (شينجياڭ) ەركىن ساۋدا سىناق رايونىندا 2024 ـ جىلى جاڭادان ارتقان كاسىپورىن 9000نان استام بولىپ، يمپورت ـ ەكسپورت جالپى سوماسى بۇكىل شينجياڭدىكىنىڭ %30تەن استامىن يەلەدى، وسى جارقىن ناقتى ساندى مالىمەتتەر شينجياڭ ەركىن ساۋدا سىناق رايونىنىڭ ’پاراۆوزدىق‘ جەتەكشىلىك رولىن دالەلدەدى“، ـ دەدى شينجياڭ داشۋەسى جۇڭگو (شينجياڭ) ەركىن ساۋدا سىناق رايونى زەرتتەۋ ورنىنىڭ باستىعى چىن شياۋ.

”اق تىستى كىتاپتا مىنالار اتاپ كورسەتىلدى: شينجياڭ 20 ـ عاسىردىڭ 50 ـ جىلدارىنداعى ساۋدا سەرىگى تەك بىرنەشە ەل عانا ەدى، 2012 ـ جىلعا كەلگەندە 196 مەملەكەتپەن جانە رايونمەن ەكونوميكا ـ ساۋدا سەلبەستىگىن ورىستەتتى، 2024 ـ جىلى الدەقاشان دۇنيە جۇزىندەگى 211 مەملەكەتپەن جانە رايونمەن ەكونوميكا ـ ساۋدا بارىس ـ كەلىسىن جۇزەگە اسىردى. ساۋدا كولەمى ۇزدىكسىز جوعارىلاپ، يمپورت ـ ەكسپورت جالپى سوماسى 2012 ـ جىلعى 158 ميلليارد 960 ميلليون يۋاننان ارتىپ، 2024 ـ جىلعى 434 ميلليارد 160 ميلليون يۋانعا جەتتى“. ءۇرىمجى كەدەنى پارتكومىنىڭ شۋجيى، كەدەن باستىعى حاۋ ۋيميڭ بىلاي دەدى: ”شينجياڭنىڭ سىرتقا ەسىك اشۋىنىڭ كۋاگەرى، ناقتى ىستەپ، ادال اتقارۋشى بولۋدى امالياتتا ايگىلەۋشى رەتىندە، ءبىز وسى ناتيجەلەرگە قول جەتكىزۋ جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ شينجياڭدى باسقارۋ جالپى جوباسىنىڭ عىلمي جەتەكشىلىگىنىڭ ارقاسى ەكەندىگىن تەرەڭ سەزىندىك“.

سۇن حۇي مىنالاردى ءبىلدىردى: جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايونى قۇرىلىسىنىڭ اياق الىسىنىڭ جەدەلدەۋىنە ىلەسە، شينجياڭنىڭ يمپورت ـ ەكسپورت جالپى سوماسى جىل سايىن ۇزدىكسىز ارتىپ، شينجياڭنىڭ ازيا - ەۆروپا التىن ارناسى مەن باتىسقا ەسىك اشۋدىڭ الدىڭعى شەبى ورنى كۇن سايىن بەكەمدەلىپ، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋ بارىسىندا تيەسىلى رولىن ساۋلەلەندىردى.

(ءتىلشى گاۋ فىڭ، قاتىناسقان تىلشىلەر يۇي جياڭيان، شيە حۇيبيان، شىن زۋشياۋ، ۋاڭ شينحۇڭ، لۋ فىڭباۋ، ما بويۇي، ساۋ حۋا، حي حۇڭۋي، چىن چياڭۋي، ەرىكتى تىلشىلەر ليۋ حۋان، جاۋ جىن)