بايىرعى جىبەك جولىنىڭ بويىنداعى سايرام قالاسى

2014.09.15 16:19   كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى

　　حالىق تورابى، ءوز ءتىلشىمىز نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى 13 – قىركۇيەكتە الماتىدان بەرگەن حابارى. ورتا ازيا ەجەلدەن باتىس پەن شىعىس مادەنيەتىنىڭ توعىسقان جەرى. تاريح كوشىندە ورتا ازيا ماڭىزدى رول اتقارعان. سايرام ورتا ازياداعى تۇرعىلىقتى مادەنيەت ەڭ ەرتە جارىققا شىققان ەجەلگى قالالاردىڭ ءبىرى، تاريحي مالىمەتتەر مەن ارحەولوگيالىق زەرتتەۋ ناتيجەلەرىنە قاراعاندا، بۇل ارادا 3000 جىلدىڭ الدىندا تۇرعىلىقتى مادەنيەت قالىپتاسقان، سايرام قالاسى بايىرعى جىبەك جولىنىڭ بويىنداعى بەكەت بولعان، قيىر شىعىستان كەلگەن تۇيەلى كەرۋەندەر وسى ارادا دامىلداپ، ازىق – تۇلىكتەرى مەن سۋسىندارىن تولىقتاپ وتىرعان ءارى ساۋدا – ساتتىقپەن اينالىسقان.

　　ەجەلگى سايرام قالاسى تۋرالى جۇڭگونىڭ يۋان پاتشالىعى مەن ميڭ پاتشالىعى كەزىندە ماڭىزدى ەستەلىكتەر جازىلعان. جازبا ەستەلىكتەرگە قاراعاندا، سايرام قالاسى سول كەزدە وتە كولەمدى قالا بولعان، 40 قاقپاسى بار، قالانى كەسىپ وتۋگە ءبىر كۇن ۋاقىت كەتەتىن. بۇگىنگى تاڭداعى سايرامدا 19 – عاسىردان قالعان قىزىر اتا مۇناراسى بار، مۇنارانىڭ ىشىندەگى تار باسپالداقپەن ونىڭ ەڭ جوعارعى قاباتىنا شىعۋعا بولادى، بۇل ارادان سايرام رايونى تۇتاسىمەن كورىنەدى، شىعىس جاق باعىتتان اقسۋ تابيعي قورىعىن كورۋگە بولادى. قازىرگى تاڭدا ،مۇنارانىڭ قاسىندا تۇرعىندار رايونى مەن باستاۋىش مەكتەپ بار، مۇنارانىڭ قاسىندا تۇرىپ قاراساڭىز، سايرامنىڭ كەشەگى تاريحى مەن بۇگىنگى جاعدايى كوز الدىڭىزعا كەلگەندەي بولادى.

　　سايرام قالاسى 15 –، 16 - عاسىرلارعا دەيىن گۇلدەنگەن، ول كەزدە سايرام ورتا ازياداعى قولونەر كاسىبى مەن ءدىن ورتالىعى بولىپ، مادەنيەتى ەرەكشە دامىعان. ەرتەدە بۇل ارادا ءبىر توپ عالىمدار جارىققا شىققان، ولاردىڭ ىشىندە ۋاكىلدىك سيپات الاتىنى قوجا احمەت ياسساۋي. بۇل كۇندەرى ياسساۋي كۇمبەزى تۇركستاندا، قازاقستاننىڭ جەر – جەرىنەن، ءتىپتى ورتا ازياداعى باسقا ەلدەردەن دە قوجا احمەت ياسساۋي كەسەنەسىنە تاۋاپ ەتە كەلەتىندەردىڭ اياعى ۇزىلمەيدى. ونىڭ اناسى سايرام قالاسىنا جەرلەنگەن، بۇگىنگى تاڭدا سايرامنىڭ كوشە بويىندا قاراشاش انانىڭ كۇمبەزى تۇر.

　　كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى