بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى

جوعارى ساپالى دامۋ تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتىلدى

_ 2024 – جىلعى جۇڭگو ەكونوميكاسىنا نازار ①

2024.12.09 16:23     كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى

بيىل _ جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسى قۇرىلعاندىعىنىڭ 75 جىلدىعى، ”14 ـ بەسجىلدىق“ جوبانىڭ نىسانا ـ مىندەتتەرىن جۇزەگە اسىرۋداعى شەشۋشى جىل.

باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ ىشكەرىلەي اتاپ كورسەتتى: ”ءبىز دامۋ سەنىمىن بەكەمدەپ، ستراتەگيالىق تاباندىلىقتى ساقتاپ، ماسەلەلەر مەن سىن ـ سايىسقا بەلسەندى، ىرىقتى تۇردە توتەپ بەرىپ، جوعارى ساپالى دامۋدىڭ ناقتى ناتيجەلەرىمەن جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ بولاشاعى نۇرلى نازارياسىن اسقاقتاتۋىمىز كەرەك“.

شەشۋشى مەزگىل، شەشۋشى جىل. شي جينپيڭ جولداستى ۇيىتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتى بۇكىل ەلدەگى ءار ۇلت حالقىن ىنتىماقتاستىرىپ جانە باستاپ، قيىندىقتاردى جەڭىپ، سالماقتىلىقپەن توتەپ بەرىپ، ماكرولىق رەتتەۋ ـ مەڭگەرۋ سەرپىنىن ارتتىرىپ، رەفورما جاساپ، ەسىك اشۋدى كۇش سالا تەرەڭدەتىپ، ىشكى سۇرانىستى كەڭەيتىپ، ەكونوميكالىق قۇرىلىمدى ساپالىلاندىرىپ، ەكونوميكالىق اينالىم جالپى جاقتان ورنىقتى بولىپ، ورنىقتىلىق بارىسىندا ىلگەرىلەپ، جوعارى ساپالى دامۋ تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتىلدى.

الدىڭعى 3 توقساندا ەلىمىزدىڭ ىشكى ءوندىرىس جالپى ءونىم قۇنى سايكەس مەزگىلدەگىدەن %4.8 ارتىپ، تۇتاس جىلدىق نىسانانى جۇزەگە اسىرۋعا بەرىك نەگىز قالادى.

”جۇڭگو بيىلعى ەكونوميكالىق ارتۋ نىساناسىن جۇزەگە اسىرۋعا، دۇنيە ءجۇزى ەكونوميكاسىنىڭ ارتۋىنداعى ەڭ ۇلكەن قوزعالتقىشتىق رولىن ۇزدىكسىز ساۋلەلەندىرۋگە تولىق سەنىمدى“.

قيىندىقتان قامال الىپ، ۇلكەن اۋقىمدى ورنىقتىردى

بيىلعى جۇڭگونىڭ ەكونوميكالىق اينالىمىنا قايىرىلا قاراساق، ”ورنىقتىلىق بارىسىندا ىلگەرىلەۋ“ نەگىزگى اۋەن، ”قيىندىقتان قامال الۋ“ وزەكتى ءسوز بولدى.

”ورنىقتىلىق“ نەگىزى اناعۇرلىم بەكەمدەلدى.

ارتۋعا كوز جىبەرسەك، 1 - توقساندا ىشكى ءوندىرىستىڭ جالپى ءونىم قۇنىنىڭ ارتۋ قارقىنى %5.3، 2 ـ توقساندا %4.7، 3 ـ توقساندا %4.6 بولىپ، ارتۋ قارقىنى باسەڭدەگەنىمەن، مەجەلى نىسانانىڭ ماڭىندا تۇردى، ونىڭ ۇستىنە ءار توقساندا جاراتىلعان ەكونوميكالىق ارتۋ مولشەرى بىرتىندەپ كەڭەيدى.

جۇمىستانۋعا كوز جىبەرسەك، الدىڭعى 3 توقساندا بۇكىل ەل بويىنشا قالا ـ قالاشىقتاردا 10 ميلليون 490 مىڭ ادام تىڭنان جۇمىستاندى، جۇمىستانۋ جاعدايى جالپى جاقتان ورنىقتى بولدى.

ەكونوميكا ءۇرتىس ارتتى، جۇمىستانۋ جاعدايى ورنىقتى بولدى، زات باعاسى باياۋ جوعارىلادى، حالىقارالىق كىرىس - شىعىس نەگىزىنەن تەپە - تەڭ بولدى، باستى كورسەتكىشتەردىڭ اينالىمى ورنىقتى بولدى.

”جاقسى“ فاكتورلار توپتالۋدا.

مەجەلى كورسەتكىش ۇزدىكسىز قالپىنا كەلدى. 10 - ايدا جۇڭگونىڭ جاساۋ كاسىبىنىڭ ساتىپ الۋ ديرەكتورىنىڭ كورسەتكىشى %50.1 بولىپ، بيىل 5 - ايدان بەرى تۇڭعىش رەت كەڭەيۋ ارالىعىنا كوتەرىلدى؛ تۇتىنۋشىلاردىڭ سەنىم كورسەتكىشى الدىڭعى ايداعىدان 1.2 پايىز جوعارىلاپ، ءۇرتىس 6 اي تومەندەگەننەن كەيىن تۇڭعىش رەت جوعارىلادى.

بازار بەينەسى كۇن سايىن جاندانا ءتۇستى. جىلدىق جەدەل جەتكىزۋ كاسىبىنىڭ مولشەرى 150 ميلليارد دانادان اسىپ، جىلدىق تەمىر جول جولاۋشى جونەلتۋ مولشەرى 4 ميلليارد ادام ـ رەتتەن اسىپ، تەمىر جول جۇك تاسىمال مولشەرى ۇزدىكسىز جوعارىلاپ، تيەۋىش قوراپتىڭ قابىلداۋ ـ جونەلتۋ مولشەرى تاريحتاعى جوعارى دەڭگەيگە جەتىپ، جىلجىمالى جۇڭگو ومىرشەڭدىك كۇشكە تولى بولدى.

وتكەن جولعا قايىرىلا قاراساق، بيىلعى جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ جاۋابى وڭاي ـ وسپاق قولعا كەلگەن جوق. ءبىرقىدىرۋ ىركىندى ساياساتتار مەن ارتۋ ساياساتتارى سايكەستى كۇش سالىپ، ۇزدىكسىز كورنەكتى ونىمدىلىككە قول جەتكىزىپ، ەكونوميكانىڭ نەگىزىن بەكەمدەپ، ورنىقتى بولۋىنا، ۇزدىكسىز جاقسارۋىنا دەم بەردى.

ماكرولىق ساياسات پارمەندى، ءونىمدى بولىپ، ەكونوميكانىڭ قايتا ورلەۋىنىڭ جاقسارۋىن ىلگەرىلەتتى –

فينانستىق قولداۋ كاسىپورىنداردىڭ ومىرشەڭدىك كۇشىن تاسقىنداتتى. ”8 ميلليون 100 مىڭ يۋان عىلىم ـ تەحنيكادا جاڭالىق اشۋعا قايتالاي قارىز اقشا بەرۋ قولداۋىنا يە بولدىق، وزىندىك قۇنى تومەن، پايداسى زور، ەندى زەرتتەۋ ـ اشۋمەن تىڭعىلىقتى شۇعىلدانا الامىز“ دەدى بىرىككەن جوعارى مولەكۋلالى ماتەريال عىلىم ـ تەحنيكا (گۋاڭدۇڭ) شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ جاۋاپتىسى لەي سايحۇڭ.

ساياساتتىڭ جەبەۋىندە نىسانداردىڭ تياناقتانۋى ىلگەرىلەتىلەدى. 6 - ايدىڭ 1 - كۇنى جۋجياڭ اتىراۋى سۋ بايلىعىن ورنالاستىرۋ ينجەنەرياسى رەسمي سۋمەن قامدادى. ”نىسانعا جالپى 35 ميلليارد يۋاننان استام قارجى قوسىلىپ، قوعامدىق قارجى قوسۋعا وتە جاقسى دەم بەرىلىپ، ينجەنەريانىڭ ءساتتى اياقتالۋىنا كەپىلدىك ەتىلدى“ دەدى گۋاڭدۇڭ يۋەحايجۋ اتىراۋى سۋمەن قامداۋ شەكتى سەرىكتەستىگى باس ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى جاڭ ۋانليڭ.

جاڭادان ارتقان ارناۋلى قارىزدىڭ تاراتىلۋى 3 تريلليون 900 ميلليارد يۋانعا جەتتى؛ جەرگىلىكتەنگەن قارىز بايلىعى 10 تريلليون يۋان ارتىپ، قارىزعا اينالدىرۋدىڭ ”كەشەندى شاراسى“ قالىپتاستى؛ 9 - ايدىڭ 27 - كۇنىنەن باستاپ امانات ساقتىق اقشا شاماسى 0.5 پايىز تومەندەتىلىپ، ۇزاق ۋاقىتتىق جىلجىمالى شامامەن ءبىر تريلليون يۋان بوساتىلدى... بەلسەندى قازىنا ساياساتى مەن ورنىقتى اقشا ساياساتى ويداعىداي اتقارىلىپ، بەلسەندى فاكتورلار ۇزدىكسىز كوبەيدى.

ىشكى سۇرانىس كۇش سالا كەڭەيتىلىپ، بازاردىڭ وراسان زور كومەسكى كۇشىن جارىققا شىعاردى –

ونىمدىلىگى ءتىپتى دە جاقسى بولدى. فۋجيان جاڭجوۋ قالاسى سانباۋ توبى شەكتى جارنا سەرىكتەستىگى جابدىقتاردى جاڭالاۋ ساياساتىنان پايدالانىپ، توڭازىتىپ شىڭدالعان كرەمنيلى بولاتتى جىنتىكتەي مانەرلەۋ نىسانىن ەنگىزىپ، جاسىل تيپكە بۇرىلىس جاساۋدى جۇزەگە اسىردى، مەجەمەن ءار جىلى 560 مىڭ توننا كومىرتەگى قوس توتىعى از ىعىستىرىلادى.

ساتىلۋ مولشەرى بارىنشا جوعارىلادى. ”كىر جۋۋ ماشيناسىنىڭ بۇرىنعى باعاسى 999 يۋان بولىپ، %15 سالىستىرماسىنداعى كونەسىن جاڭاسىنا اۋىستىرۋ قوسىمشا قاراجاتىنان يگىلىكتەندىم، بۇل وتە ءتيىمدى“ دەدى جياڭشي يىڭتان قالاسىنىڭ تۇرعىنى شيۇڭ مين. جيڭدۇڭ تۇعىرىنىڭ ساندى مالىمەتىندە كورسەتىلۋىنشە، بيىل ”قوس 11 دە“ 519 وتباسى ەلەكتر جابدىقتارىنىڭ ساۋدا سوماسى سايكەس مەزگىلدەگىدەن %200 ارتقان.

قازىرگى جاعدايعا دا، ۇزاق بولاشاققا دا پايدالى بولدى، ”ەكى ماڭىزدى“، ”ەكى جاڭا“ ساياساتىنىڭ جەبەۋىندە، تۇتىنۋدىڭ كومەسكى كۇشى ۇزدىكسىز جارىققا شىعىپ، قارجى قوسۋدىڭ شەشۋشى رولى ءونىمدى ساۋلەلەندىرىلدى. 10 - ايدا قوعامدىق تۇتىنۋ بۇيىمدارىنىڭ بولشەك ساتىلۋ جالپى سوماسى سايكەس مەزگىلدەگىدەن %4.8 ارتتى، الدىڭعى 10 ايدا تۇراقتى مۇلىككە قوسىلعان قارجى سايكەس مەزگىلدەگىدەن %3.4 ارتتى.

ساياساتتىڭ ”كەشەندى شارالارىن“ اتقارىپ، حاۋىپ - قاتەردەن پارمەندى ساقتاندى جانە ونى شەشتى –

تۇرعىن ءۇيدى شەكتى ساتىپ الۋ ساياساتى رەتتەلىپ، تۇرعىن ءۇي قارىز اقشاسىنىڭ العاشقى تولەۋ سالىستىرماسى تومەندەتىلىپ، تۇرعىن ءۇي ساۋداسى بۋىنىنداعى توقتام سالىعىندا تيىمدىلىك جاساۋ تەبىنى ارتتىرىلدى... ءۇي ـ جاي بازارىن رەتتەۋ ـ مەڭگەرۋ ساياساتى ىركەس ـ تىركەس تياناقتانىپ، 10 ـ ايدا جاڭادان سالىنعان تاۋار ۇيلەر مەن ەكىنشى قول ۇيلەردىڭ بىتىسكەن جالپى مولشەرى ءۇرتىس كوپ اي تومەندەگەننەن كەيىن تۇڭعىش رەت ارتىپ، ءۇي بازارىندا بەلسەندى وزگەرىستەر جارىققا شىقتى.

جاڭالىق اشۋ ارقىلى دەم بەرۋ سەرپىمدىلىكتى نىعايتتى

باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: ”جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى دامىتۋ − جوعارى ساپالى دامۋدى ىلگەرىلەتۋدىڭ ىشكى تالابى جانە ماڭىزدى كۇش سالۋ ءتۇيىنى“، ”عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ ارقىلى كاسىپ سالاسىندا جاڭالىق اشۋعا جەتەكشىلىك ەتىپ، جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى بەلسەنە جەتىلدىرۋ جانە دامىتۋ كەرەك“.

”كولشىك ويپاڭىنان“ ”جاڭالىق اشۋ قالاسىنا“ اينالدى. قۇرىلعان 30 جىلدا سۋجوۋ ونەركاسىپ باقشا رايونىندا جاڭا بۋىن ينفورماتسيا تەحنيكاسى، بيولوگيالىق ءدارى - دارمەك جانە زور سالاماتتىق سياقتى ميلليارد يۋان دارەجەسىندەگى 5 ۇلكەن كاسىپ سالاسى شوعىرى ەڭسە كوتەردى. 300 شارشى كيلومەترگە جەتپەيتىن جەرگە بيولوگيالىق ءدارى ـ دارمەك كاسىپورىندارىنان 2000 نان استامى، نانومەتر تەحنيكاسى كاسىپورىندارىنان 1300 دەن استامى، جاساندى زەردە كاسىپورىندارىنان 1800 گە جۋىعى شوعىرلاندى. الدىڭعى 3 توقساندا باقشا رايونىنىڭ ونەركاسىپ جالپى ءونىم قۇنى سايكەس مەزگىلدەگىدەن %4.1 ارتىپ، جوعارى، جاڭا تەحنيكالى كاسىپ سالالارى ءونىم قۇنىنىڭ سالىستىرماسى %70 تەن استى.

ءبىر ءوڭىردىڭ ومىرشەڭ وزگەرىسى جالپى جاعدايدىڭ ىقشام كورىنىسى سانالادى. بيىل جىل باسىنان بەرى جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەر جۇڭگونىڭ بايتاق دالاسىندا قارىشتاپ دامىپ، دامۋدىڭ جاڭا ابزالدىعىن ۇزدىكسىز سومدادى. الدىڭعى 10 ايدا جوعارى تەحنيكالى كاسىپ سالالارىنا قوسىلعان قارجى سايكەس مەزگىلدەگىدەن %9.3 ارتتى، تاپقىرلىق پاتەنتىنە ۇقىق بەرۋ مولشەرى 889 مىڭ بولدى؛ 10 - ايدا جوعارى تەحنيكالى جاساۋ كاسىبىنىڭ ارتقان قۇنى سايكەس مەزگىلدەگىدەن %9.4 ارتتى.

جوعارى دەڭگەيگە كوتەرىلىپ، تەحنيكالىق كەدەرگىلەردى جەڭىپ، دامۋ نەگىزىن بەكەمدەدى.

وتالدىرىلسىن! 11 - ايدىڭ 25 - كۇنى ەلىمىز دەربەس زەرتتەپ جاساعان F دارەجەلى 15 مەگاۋاتتىق اۋىر تۇرپاتتى گاز تۋربيناسى سىچۋاننىڭ دى - ياڭ قالاسىندا ءبىر جولدا ءساتتى تۇتاندىرىلدى، بۇل _ ەلىمىزدىڭ اۋىر تۇرپاتتى گاز تۋربيناسىنىڭ شاعىن تۇرپاتقا بەيىمدەۋدە تىڭ تابىستارعا قول جەتكىزگەندىگىنىڭ بەلگىسى.

تۇڭعىش 25 مەگاۋاتتىق جەل ەلەكتر نەگىزگى بىلىگى ىسكە قوسىلدى، C919 ءىرى تۇرپاتتى جولاۋشىلار ۇشاعى 3 ۇلكەن اۆياتسيا تارماق مەكەمەسىمەن ءبىر ۋاقىتتا ىسكە قوسىلدى، 3 ـ ۇرپاق دەربەس اسقىن وتكىزگىش كۆانتتىق كومپيۋتەر ”بىنيۋان ۋ - كۇڭ“ جەلىگە قوسىلىپ اينالىسقا ءتۇستى ... جاڭالىق اشۋ ارقىلى دامۋعا دەم بەرۋ ستراتەگياسى ىشكەرىلەي اتقارىلىپ، ءىرى ەلدىڭ اۋىر قارۋ ـ جاراعى ارت ـ ارتىنان جاڭالاندى.

الدىڭعى 3 توقساندا بازارعا شىعارىلعان سەرىكتەستىكتەردىڭ زەرتتەۋ ـ اشۋعا قوسقان قارجىسى ءبىر تريلليون 100 ميلليارد يۋانعا جەتىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن %3.9 ارتتى؛ 10 ـ ايدىڭ سوڭىنا دەيىن ەل ىشىندەگى ءونىمدى تاپقىرلىق پاتەنتىنىڭ مولشەرى 4 ميلليون 660 مىڭعا جەتتى... زەرتتەۋ ـ اشۋ ۇسىنىلىمى ارتىپ، جاڭالىق اشۋ جەتىستىكتەرى جارىققا شىعىپ، كاسىپ سالاسىنىڭ دارەجەسىن جوعارىلاتۋدا نىق قادام تاستالدى. 2024 - جىلى ەلىمىزدىڭ دۇنيە جۇزىندەگى جاڭالىق جاراتۋ قۋاتى 11 - ورىنعا كوتەرىلىپ، عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق جاراتۋداعى 100 مىقتى كاسىپورىن شوعىرى ەڭ كوپ مەملەكەت بولدى.

جاڭا باعىتقا قاراي ىلگەرىلەپ، جاڭادان گۇلدەنگەن كاسىپ سالالارىن جەتىلدىرىپ، دامۋ كەڭىستىگىن اشتى.

سان الۋان كاسىپتى توعىستىرىپ، توراپ ارقىلى كۇللى عالامدى تۇتاستىردى. جىجياڭ ولكەسىنىڭ جياشيڭ قالاسىندا كوپتەگەن شيپاحانا قۇلتەمىر ”شيپاگەردى“ قارسى الدى، كوپ مولشەردەگى اۋرۋ تاريحى ساندى مالىمەتىنە سۇيەنىپ، جاساندى زەردە مودەلى ناۋقاستارعا ارنايىلانعان دەنساۋلىق باعالاۋ ناتيجەسىن قالىپتاستىرا الادى.

جيىنى 4 ميلليون 141 مىڭ 5G نەگىزدىك پۋنكتى سالىندى، ”5G + ونەركاسىپ ينتەرنەتى“ نىسانى 15 مىڭنان استى، جاساندى زەردە وزەكتى كاسىپ سالاسى كاسىپورىندارىنىڭ سانى 4500 دەن استى... تومەن كەڭىستىك ەكونوميكاسى، ساۋدا، عارىش، بيولوگيالىق جاساۋ سياقتى جاڭا كاسىپ سالالارى، جاڭا جارىس جولدارى جەدەل ورنالاستىرىلىپ، جاڭادان گۇلدەنگەن كاسىپ سالالارى جەدەل دامىپ، جاڭا قوزعاۋشى كۇشتەر ۇزدىكسىز شوعىرلاندى.

جاسىل تيپكە بۇرىلىس جاساپ، ەنەرگيا ۇنەمدەپ، كومىر قىشقىل گازىن تومەندەتىپ، لاس شىعارۋدى ازايتىپ، دامۋدىڭ نەگىزىن نۇرلاندىردى.

فۋجيان شيامىن، شالعاي تەڭىز كەمەجايىندا گۋدوك ءۇنى ەستىلىپ، ورتا، شالعاي تەڭىز تاسىمالىندا قاتىناعان دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ ۇلكەن سۇيىلتىلعان تابيعي گاز قوس جانار زات جاڭا تۇرپاتتى كەمەسى تۇڭعىش رەت قاتىنادى. بيىل جىل باسىنان بەرى سۇيىلتىلعان تابيعي گاز، مەتانولدى قوزعاۋشى كۇشى ەتكەن كەمە تاپسىرىسى تەز ارتىپ، ەلىمىز دۇنيە جۇزىندەگى جاسىل كەمە تاپسىرىسىنىڭ %70 تەن استامىن ۇستىنە الدى.

جەل ەلەكترى، يادرو ەلەكترى، فوتوۆولتتىق ەلەكتر سياقتى ءوندىرىس تۇتىنۋى ءبىرشاما تەز ارتۋ قارقىنىن ساقتاپ، جاڭا ەنەرگيالى اۆتوموبيل، ليتي باتەرياسى، فوتوۆولت سياقتى جاسىل كاسىپ سالالارى ەكى ورىندى سانمەن جوعارى ارتۋدى ساقتادى... ەكولوگيانى الدىمەن ەسكەرۋ، جاسىل دامۋ جولىمەن بۇلجىماي ءجۇرىپ، جاسىل، تومەن كومىرتەكتى تيپكە بۇرىلىس جاساۋ تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتىلدى.

تەحنيكا ”جاڭالانىپ“، كاسىپ سالاسى شىت جاڭا بەينەگە ەنىپ، جاڭاشا وندىرگىش كۇش اۋقىمعا اينالىپ، جوعارى ساپالى دامۋدىڭ قوزعاۋشى كۇشى جەتكىلىكتى بولدى.

رەفورما جاساپ، ەسىك اشۋ ومىرشەڭدىك كۇش قوستى

باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ”رەفورما تەرەڭدەگەن سايىن، ەسىك اشۋ دەڭگەيىنە قويىلاتىن تالاپ تا جوعارىلايدى؛ ەسىك اشۋ دەڭگەيى جوعارىلاعان سايىن، رەفورمانى جەبەۋ رولى دا ارتا تۇسەدى“.

11 - ايدىڭ 1 - كۇنى جاڭا ۇلگىدەگى شەتەل قارجىسىنىڭ بازارعا كىرۋىندەگى شەكتەلگەن سالالار ءتىزىمى رەسمي اتقارىلىپ، جاساۋ كاسىبى سالاسى ”اداقتالدى“؛ 11 - ايدىڭ 14 - كۇنى ەلىمىزدىڭ جاڭا ەنەرگيالى اۆتوموبيلدەرىنىڭ جىلدىق ءونىمى رەسمي 10 ميلليون داناعا جەتتى؛ 11 - ايدىڭ 27 - كۇنى داجۇڭ اۆتوموبيل توبى شاڭحاي اۆتوموبيل توبىنىڭ بىرلەسىپ قارجى قوسۋ، بىرلەسىپ تيجارات جۇرگىزۋ مەرزىمىن 55 جىلعا (2040 - جىلعا دەيىن) ۇزارتاتىندىعىن جاريالادى... بۇگىنگى جۇڭگودا جاڭا ەنەرگيالى اۆتوموبيلدەردىڭ ءوندىرىلۋ، ساتىلۋ مولشەرى ءۇرتىس 9 جىل دۇنيە ءجۇزى بويىنشا ءبىرىنشى ورىندى يەلەپ، دۇنيە ءجۇزى بويىنشا جاڭا ەنەرگيالى اۆتوموبيل تەحنيكاسىندا جاڭالىق اشۋداعى ەڭ جاندى كاسىپ سالاسى ورتالىعىنا اينالدى.

رەفورما ارقىلى ەسىك اشۋدى، ەسىك اشۋ ارقىلى رەفورمانى جەبەدى، اۆتوموبيل كاسىبى جاڭا داۋىردەگى جۇڭگونىڭ رەفورما جاساپ، ەسىك اشۋىن باقىلايتىن ماڭىزدى تەرەزەگە اينالدى.

بيىل 7 ـ ايدا پارتيا 20 ـ كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ءۇشىنشى جالپى ءماجىلىسى جەڭىسپەن اشىلىپ، رەفورمانى ونان ارى جاپپاي تەرەڭدەتۋدىڭ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتۋدىڭ ۇلى جوباسى جاسالىپ، ەكونوميكالىق ءتۇزىلىس رەفورماسىنىڭ ءتۇيىندى سالالارى مەن شەشۋشى بۋىندارى جونىندە ورنالاستىرۋ جاسالدى.

جەر ـ جەر، تاراۋلار پارتيا 20 ـ كەزەكتى ورتالىق كوميتەتى ءۇشىنشى جالپى ءماجىلىسىنىڭ ورنالاستىرۋلارىن، تالاپتارىن باتىل دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، ءبىرقىدىرۋ ساياساتتىق شارالاردى ىركەس ـ تىركەس العا قويىپ، تۇتاس قوعامنىڭ ىشكى قوزعاۋشى كۇشى مەن جاڭالىق اشۋ ومىرشەڭدىك كۇشىن اناعۇرلىم ويداعىداي تاسقىنداتتى.

ءتۇيىندى سالالارداعى رەفورما تەز، ورنىقتى ىلگەرىلەدى –

”نىسان جوسپارعا الىنعاننان پايدالانۋعا بەرىلگەنگە دەيىن نەبارى جارتى جىلعا جەتپەيتىن ۋاقىت جۇمسالدى“. حىبەي چينحۋاڭداۋ قالاسى شيڭجي ەرەكشە اينەك شەكتى سەرىكتەستىگى جاڭا زاۆود ۇيلەرىنىڭ ىسكە قوسىلۋىنداعى ەڭ سوڭعى دايىندىقتى جاساۋدا، سەرىكتەستىكتىڭ باس ديرەكتورى لۋ ي – لين بۇعان قاتتى قۋاندى. چينحۋاڭداۋ ەكونوميكالىق اشۋ رايونى ”جۇيەلى شوعىرلى تەكسەرىپ بەكىتۋ“ ۇلگىسىن جاسامپازدىقپەن العا قويىپ، كوپ تاراۋ بىرلەسىپ تەكسەرىپ بەكىتىپ، كوپ ءىستى قاتار ءبىر جاقتى ەتىپ، كاسىپورىنداردىڭ جۇمىس ءبىتىرۋىنىڭ اناعۇرلىم ءونىمدى بولۋىنا مۇمكىندىك جاسادى.

مەملەكەت مەنشىگىندەگى كاسىپورىندار رەفورماسىن تەرەڭدەتۋ، دەڭگەيىن جوعارىلاتۋ ارەكەتىن ىشكەرىلەي اتقارۋدان، حالىقتىق شارۋاشىلىقتىڭ دامۋىن، زورايۋىن جەبەۋدەن ”ءادىل باسەكەنى تەكسەرۋ ەرەجەسىن“ اتقارۋعا، «بازارعا كىرۋ رۇقساتى ءتۇزىمىن كەمەلدەندىرۋ جونىندەگى پىكىردى» باسىپ تاراتۋعا دەيىن... جوعارى دەڭگەيدەگى سوتسياليستىك بازار شارۋاشىلىعى ءتۇزىلىسى جەدەل ورناتىلىپ، حالىق شارۋاشىلىعىنىڭ اينالىمى اناعۇرلىم ىركىلىسسىزدەنىپ، ىشكى قوزعاۋشى كۇش پەن جاڭالىق اشۋ ومىرشەڭدىك كۇشى ۇزدىكسىز تاسقىندادى.

جوعارى دەڭگەيدە سىرتقا ەسىك اشۋ ۇزدىكسىز كەڭەيدى

12 - ايدىڭ 2 - كۇنى ۋتيان ءدارى جاساۋ سەرىكتەستىگىنىڭ قىسقا ىشەك سيندرومىن ەمدەۋگە قولدانىلاتىن جاڭا ءدارىسى - گرۋپەپتيدكە شاڭحايدا تۇڭعىش رەت رەتسەپ جازىلدى.

يمپورت كورمەسىندە كورمەگە قويىلعان بۇيىمداردان حايناننىڭ بو ـ اۋ لىچىڭ حالىقارالىق ەمدەۋ ساياحاتىندا الدىمەن اتقارىلاتىن رايونعا دەيىن، ونان مەملەكەت بويىنشا بازارعا سالىنۋى رەسمي بەكىتىلگەنگە دەيىن، ءدارى ـ دارمەكتە جاڭالىق اشقان جۇڭگو ساپارى سەنىمدى بەكەمدەپ، ەسىك اشۋ اياق الىسىنا كۋا بولدى.

بەيجيڭ سياقتى 4 جەر ارتقان قۇن تەلەگراف كاسىبىندە سىرتقا ەسىك اشۋدى كەڭەيتۋدى تۇيىندە سىناق ەتۋدى ورىستەتىپ، حالىقارالىق جوعارى ولشەمدى ەكونوميكا ـ ساۋدا ەرەجەسىمەن ىرىقتى تۇردە ۇشتاسىپ، تۇزىمدىك ەسىك اشۋ ورنىقتى كەڭەيدى؛ جۇڭگو ـ ەۆروپا كەزەكشى پويەزدەرىنىڭ جالپى قاتىناۋى 100 مىڭنان اسىپ، كوپتەگەن ەلمەن ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋ سەلبەستىك جوباسىنا قول قويىلىپ، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ جوعارى ساپامەن بىرگە قۇرۋ تەرەڭدەپ، ناقتىلاندى؛ يمپورت كورمەسى، تىزبەك كورمەسى، سيفرلى كورمە ىركەس ـ تىركەس وتكىزىلىپ، 2024 – جىلى ”جۇڭگوعا قارجى قوسۋ“ جەلىلەس قيمىلدارى ورىستەتىلىپ، حالىقارالىق سەلبەستىك ۇزدىكسىز تەرەڭدەدى... الدىڭعى 10 ايدا ەلىمىزدىڭ زات ساۋداسىنىڭ يمپورت ـ ەكسپورت جالپى قۇنى سايكەس مەزگىلدەگىدەن %5.2 ارتتى، شەتەل ساۋداگەرلەرى قارجى قوسقان 46 مىڭ 893 كاسىپورىن جاڭادان قۇرىلىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن %11.8 ارتتى، اشىق ەكونوميكا تىڭ ساتىعا كوتەرىلدى.

”ءتۇرلى ساياساتتاردىڭ، اسىرەسە، ءبىرقىدىرۋ ارتۋ ساياساتتارىنىڭ تياناقتانىپ، ونىمدىلىك كورسەتۋىنە ىلەسە، 10 ـ ايدان بەرى ەكونوميكالىق اينالىم جالپى جاقتان قايتا ورلەۋ، جاقسارۋ بەتالىسىن ساقتادى. جالپى العاندا، جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ قايتا ورلەۋ، جاقسارۋ، ۇزاق ۋاقىت جاقسارۋ نەگىزگى بەتالىسى وزگەرگەن جوق، ءبىز بۇعان كامىل سەنەمىز“ دەدى مەملەكەتتىك دامۋ جانە رەفورما كوميتەتىنىڭ اقپارات مالىمدەمەشىسى لي چاۋ.

شي جينپيڭ جولداستى ۇيىتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ توڭىرەگىنە اناعۇرلىم تىعىز ىنتىماقتاسىپ، ىستەۋدى ماڭداي الدى ورىنعا قويىپ، جۇدىرىقتاي جۇمىلىپ، ەكونوميكانىڭ ورنىقتى العا باسۋىن، قۇرىلىمنىڭ ۇزدىكسىز ساپالىلانۋىن، دامۋ جاعدايىنىڭ ۇزدىكسىز جاقسارۋىن تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتەيىك.

كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى

جاۋاپتى رەداكتورى : مانەپ ەربول ۇلى