«حالىق گازەتىنىڭ» تىلشىلەرى ۋاڭ جىڭ، ليۋ ۋىنشين
2025.07.08 15:38 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى
اسپانعا ۇشتى! ”چاڭ - ى - 6“ ادامزاتتىڭ تۇڭعىش رەت ايدىڭ ارعى بەتىنەن ۇلگى الىپ قايتۋىن جۇزەگە اسىردى، ەلىمىزدە وندىرىلگەن C919 ءىرى ۇشاعىنان جالپى 21 داناسى پايدالانۋعا بەرىلدى، ۇزاق جورىق - 12 تاسىمال راكەتاسى ءساتتى ۇشىرىلدى؛
تەڭىزگە ەندى! ”ارمان“ اتتى مۇحيت استىن بارلاۋ كەمەسىنىڭ رەسمي جۇمىسقا كىرىسىپ، ەرەكشە ءىرى تۇرپاتتى سۇيىلتىلعان تابيعي گاز تاسىمال كەمەسىنىڭ ەكسپورت تاپسىرىسى ۇزدىكسىز ارتتى؛
...
بيىل 5 - ايدا باس شۋجي شي جينپيڭ حىنان لوياڭ قازانشىق توبى شەكتى جارنا سەرىكتەستىگىندە قىزمەت تەكسەرگەندە بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: ”ءبىز دەربەس دامۋ جولىمەن جۇرۋگە تاباندى بولىپ، ءوز كۇشىمىزگە سۇيەنىپ ونەركاسىپتى، جاساۋ كاسىبىن دامىتتىق، بۇل جولمەن دۇرىس جۇردىك!“
تاياۋ جىلداردان بەرى وزىق جاساۋ كاسىبىن تىرەك ەتكەن وسىزاماندانعان كاسىپ سالاسى جۇيەسى جەدەل قۇرىلىپ، جاڭاشا ونەركاسىپتەنۋدە تىڭ دا نىق قادام تاستالىپ، جاساۋ كاسىبىندە قۋاتتى ەل قۇرۋدا تىڭ ىلگەرىلەۋشىلىككە قول جەتتى. ەلىمىزدىڭ تۇتاس جىلداعى بارلىق ونەركاسىبىنىڭ ارتقان قۇنى 2020 - جىلعى 31 تريلليون 300 ميلليارد يۋاننان 2024 - جىلى 40 تريلليون 500 ميلليارد يۋانعا جەتىپ، جاساۋ كاسىبىنىڭ جالپى كولەمى ءۇرتىس 15 جىل دۇنيە ءجۇزى بويىنشا ءبىرىنشى ورىندى ساقتادى. جۇڭگونىڭ جاساۋ كاسىبىندە ايگىلەنگەن بەرىك جىگەر، جاڭالىق اشۋ قوزعاۋشى كۇشى، تاسقىنداعان ومىرشەڭدىك كۇش جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتۋگە پارمەندى تىرەك ازىرلەدى.
قامال الۋدا شەشۋشى، وزەكتى تەحنيكالاردا ۇزدىكسىز قامال الىنىپ، كاسىپ تىزبەگىمەن قامداۋ تىزبەگىنىڭ سەرپىمدىلىگى مەن حاۋىپسىزدىك دەڭگەيى ۇزدىكسىز جوعارىلادى −
بەيدوۋ − 3 بۇكىل ەلدەگى 400 دەن استام ورىندى بىرلەسىپ قامال الۋعا ۇيىستىرىپ، جۇلدىز ارالىق تىزبەك جولى تەحنيكاسى ارقىلى ”عارىشقا كوپىر سالۋدى“ جۇزەگە اسىرىپ، نەشە ونداعان جاساندى سەرىكتەن ”اسپان مەن جەر تۇتاسقان تور“ قالىپتاستى.
جوقتان بار بولىپ، بۇكىل دۇنيە جۇزىنە قىزمەت وتەدى. قازىر بەيدوۋ جۇيەسىنىڭ چيپى، تەرمينالى، قىزمەت وتەۋى %100 ەل ىشىندە ءوندىرۋدى جۇزەگە اسىرىپ، بۇكىل دۇنيە جۇزىندەگى تۇتىنۋشىلاردى جالپى ۋاقىت مەزەتىندەگى، جوعارى دالدىكپەن ورىن تۇراقتاندىرۋ، جول باستاۋ جانە ۋاقىت بەلگىلەۋ قىزمەت وتەۋىمەن قامدايتىن ماڭىزدى جاڭاشا نەگىزدىك قۇرىلعىعا اينالدى.
عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ مەن كاسىپ سالاسىندا جاڭالىق اشۋدىڭ ىشكەرىلەي توعىسۋى شەشۋشى، وزەكتى تەحنيكالاردا ۇزدىكسىز تىڭ تابىستارعا قول جەتكىزۋدى ىلگەرىلەتتى. ەلىمىزدە وندىرىلگەن قاتتىلىعى جوعارى، دالدىگى جوعارى، سەنىمدىلىگى جوعارى 500 كيلوگرام اۋىر تۇرپاتتى ونەركاسىپ قۇلتەمىرى ءساتتى زەرتتەلىپ جاسالدى؛ 28 نانومەترلىك وپتيكالىق ويما ماشيناسى ءوندىرىس جەلىسىندەگى دالەلدەۋدى ورىنداپ، ەلىمىزدە ءوندىرىلۋ شاماسى %83 تەن استى...
ەلىمىزدىڭ جوعارى تەحنيكالى جاساۋ كاسىبىنىڭ ارتقان قۇنىنىڭ كولەمدەنگەن ونەركاسىپتە ۇستايتىن سالىستىرماسى 2020 - جىلعى %15.1 تەن بيىل 1 - توقسانداعى %15.7 كە جوعارىلادى. جاڭالىق اشۋ سىندى وسى ”شەشۋشى اينىمالى شاما“ جاڭاشا وندىرگىش كۇشتىڭ ”ەڭ زور ارتۋ مولشەرىنە“ جەدەل اينالدى.
جاڭالىق اشۋ، ءداستۇرلى كاسىپ سالالارىن جاڭالاۋ، دارەجەسىن جوعارىلاتۋ، ستراتەگيالىق جاڭادان گۇلدەنگەن كاسىپ سالالارى مەن بولاشاق كاسىپ سالالارىنىڭ بولاشاعى كەڭ، وسىزاماندانعان كاسىپ سالاسى جۇيەسى قۇرىلىسى جۇيەلى ىلگەرىلەتىلدى −
ءداستۇرلى كاسىپ سالاسىن جاڭالاۋدىڭ ناتيجەسى كورنەكتى بولدى. بولات - تەمىر سالاسىندا 171 كاسىپورىن لاس زاتتاردى وتە از مولشەردە ىعىستىرۋ جانە باعالاۋ، باقىلاۋ - تەكسەرۋدى تولىق نەمەسە ءىشىنارالاپ ورىندادى؛ جەڭىل ونەركاسىپ عىلىم - تەحنيكاسىنداعى 100 مىقتى كاسىپورىننىڭ زەرتتەۋ - اشۋ ۇسىنىلىمىنىڭ كۇشەمەلىلىگى %2.82 كە جەتتى، تاپقىرلىق پاتەنتىنىڭ سانى جيىنى 190 مىڭنان استى...
بيىل 5 - ايدا بۇكىل ەل بويىنشا ەلەكتر ماشينالارىن جاساۋ، كەمە جانە قاتىستى جابدىقتاردى جاساۋ، پار قازان جانە العاشقى جابدىقتاردى جاساۋ سياقتى كاسىپتەردىڭ ارتقان قۇنى سايكەس مەزگىلدەگىدەن جەكە - جەكە %23.3، %12.8، %11.8 ارتىپ، جاڭالاۋ مەن جاڭالىق اشۋدى كوزدەپ، ءداستۇرلى كاسىپ سالالارىندا ”كونە اعاشتاردىڭ جاڭا بۇرشىك جارۋى“ جۇزەگە اسىرىلدى.
ۇستاۋ، قويۋ، بۇكتەۋ، جىلجىتۋ... شاڭحاي جاڭجياڭداعى جى - يۋان قۇلتەمىر زاۆودىندا قىزمەتكەرلەر قۇلتەمىرگە ءتۇرلى ارەكەتتەردى ورىنداۋدى ۇيرەتۋدە. ءوزى زەرتتەگەن ءبىر بەكەتتىك اشۋ تۇعىرىنىڭ، كاسىپ سالاسىنداعى تۇڭعىش امبەباپ نەگىزگى قوندىرعى مودەلىنىڭ ارقاسىندا، جى - يۋان ادام ءپىشىندى قۇلتەمىرىنىڭ ءوندىرىس قۋاتى جوعارىلادى.
قازىر ەلىمىزدە 41 ءىرى ونەركاسىپ ءتۇرى، 207 ورتاشا ونەركاسىپ ءتۇرى، 666 شاعىن ونەركاسىپ ءتۇرى بار، بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمىنىڭ كاسىپ تۇرلەرىن تۇرگە ايىرۋداعى بارلىق ونەركاسىپ ءتۇرى بار بىردەن - ءبىر مەملەكەت سانالادى؛ 500 ءتۇرلى نەگىزگى ونەركاسىپ ونىمدەرىنىڭ %40 تەن استامىنىڭ ءونىم مولشەرى دۇنيە ءجۇزى بويىنشا ءبىرىنشى ورىندا تۇرادى. جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەر جەدەل جەتىلدىرىلىپ، كاسىپ سالاسىنىڭ دارەجەسىن جوعارىلاتۋ اياق الىسى ۇزدىكسىز تەزدەدى.
جاڭادان گۇلدەنگەن كاسىپ سالالارى، بولاشاق كاسىپ سالالارى جەدەل ەڭسە كوتەردى. جاڭا ەنەرگيالى اۆتوكولىكتەردىڭ ءوندىرىلۋ، ساتىلۋ مولشەرى ءۇرتىس 10 جىل دۇنيە ءجۇزى بويىنشا الدىڭعى ورىندى يەلەدى؛ بيىل جىل باسىنان بەرى ەلىمىز كاسىپورىندارى ادام ءتارىزدى قۇلتەمىر، ۇشقىشسىز ۇشاق، كلەتكا جانە گەنمەن ەمدەيتىن ءدارى - دارمەك سياقتى بوگەنايلىق ونىمدەردە ىركەس - تىركەس تىڭ تابىستارعا قول جەتكىزدى... وسى بوگەنايلىق جەتىستىكتەر قاتىستى كاسىپ سالالارىنا تەحنيكالىق نەگىز قالاۋمەن بىرگە، جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردىڭ كوبەيتكىش اسەرىن ۇزدىكسىز تۋىنداتتى.
دارەجەسىن جوعارىلاتىپ، ”جاسىلدانۋدان“ ”اقىل - پاراساتقا“ قاراي ويىسىپ، دامۋدىڭ قوزعاۋشى كۇشى ۇزدىكسىز كۇشەيدى −
وندىرىسكە قوسىلا سالىپ ”كومىرتەگىن نولگە جۋىق ىعىستىرۋدى“ جۇزەگە اسىراتىن زەردەلى ەكولوگيالىق زاۆود رەتىندە، اۋدي 1 - اۆتوموبيل جاڭا ەنەرگيا سەرىكتەستىگىنىڭ چاڭچۇن ءوندىرىس بازاسى سيفرلى ۇقساتۋ، 3D كورۋ تۇيسىگى ”بۇركىت كوزى“ سياقتى تەحنيكالاردى قولدانىپ، دانەكەرلەۋدى %100 اۆتوماتتاندىرۋدى، جالپى بولشەكتەردى %100 اۆتوماتتى تاسىمالداۋدى جۇزەگە اسىردى.
زەردەلى جاساۋ كاسىپ سالاسىنىڭ جاڭا قوزعاۋشى كۇشىن تاسقىنداتتى. قازىر بۇكىل ەل بويىنشا مەملەكەت دارەجەلى 421 زەردەلى جاساۋدان ۇلگى كورسەتۋ زاۆودى جەتىلدىرىلىپ، ولكە دارەجەلى 10 مىڭنان استام سيفرلاندىرۋ سەحى مەن زەردەلى زاۆود قۇرىلىپ، 10 مىڭعا جۋىق ورتا، شاعىن كاسىپورىننىڭ سيفرلانۋىن جاڭالاۋ ىلگەرىلەتىلدى.
جاسىل تيپكە بۇرىلىس جاساپ، كاسىپ سالاسىنىڭ جاڭا بەينەسىن ايگىلەدى. 2024 - جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن ەلىمىزدە مەملەكەت دارەجەلى جاسىل زاۆود 6430 عا جەتىپ، ءونىم قۇنىنىڭ جاساۋ كاسىبى جالپى ءونىم قۇنىنداعى سالىستىرماسى شامامەن %20 كە جەتتى.
”ءبىز باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ تاپسىرماسىن ەستە بەرىك ساقتاپ، جاڭاسى مەن كونەسىن قاتار جۇرگىزۋگە، كاسىپ سالاسىن سيفرلاندىرۋعا تاباندى بولىپ، جوعارى دەڭگەيلى، زەردەلىلەنگەن، جاسىلدانعان بەتالىستى كوزدەپ، ءداستۇرلى كاسىپ سالاسىنىڭ تيبىن وزگەرتىپ، دارەجەسىن جوعارىلاتۋدى جاپپاي ىلگەرىلەتىپ، جاڭادان گۇلدەنگەن كاسىپ سالاسىن بەلسەنە دامىتىپ، بولاشاق كاسىپ سالاسىن الدىن الا ورنالاستىرىپ، وزىق جاساۋ كاسىبىن تىرەك ەتكەن وسىزاماندانعان كاسىپ جۇيەسىن جەدەل ورناتۋىمىز كەرەك“ دەدى ونەركاسىپ جانە ينفورماتسيالاندىرۋ مينيسترلىگىنىڭ پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسى شۋجيى، مينيسترى لي لىچىڭ.
كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى