جوعارى ساپالى دامۋدا ۇزدىكسىز تىڭ تابىستارعا قول جەتكىزىلدى (ەرلىكپەن العا ۇمتىلىپ ”14 - بەسجىلدىقتىڭ“ شەشۋشى جەڭىسىنە قول جەتكىزەيىك)

جازۋدى كىرگىزىپ، سۋرەتتى جولداسا بولعانى، قيىندىعى جوعارى سەرىك ويىنى كەسكىنىن اۆتوماتتى جاساپ شىعارىپ بەرە الادى. شاڭحايداعى ”مودەل كەڭىستىگى“ ۇلكەن مودەلدە جاڭالىق اشۋ ەكولوگيالىق الەۋمەتتىك اۋماعىندا شاڭحاي شييۇي جيجى عىلىم - تەحنيكا شەكتى سەرىكتەستىگى زەرتتەپ جاساعان حايلو كەسكىنى تەز قارقىنمەن دامىدى. ”قىسقا عانا ءبىر جىلدا، حايلو كەسكىنى بۇرىنعى 10 ءتۇرلى تىلدە پايدالانۋدان 40 نەشە تىلدە پايدالانۋعا كوبەيدى، قاريدارلار مەن دامىتۋشىلار 90 نەشە مەملەكەتكە تارالدى“ دەدى سەرىكتەستىك مەڭگەرۋشىسىنىڭ ورىنباسارى يان ي - جۇن.

بۇكىل ەلدەگى ماڭىزدى ءىرى مودەل كاسىبىن جەتىلدىرۋ جانە دامىتۋ دانەكەرى بولعان ”مودەل كەڭىستىگى“ جەدەل قارقىنمەن دامىدى: 20 ايعا جەتپەيتىن ۋاقىتتا 100 دەن استام ءىرى مودەل كاسىپورىندارىن جيناپ، 2 جىلعا جەتپەيتىن ۋاقىتتا كولەمىن 10 مىڭ شارشى مەتردەن شامامەن 60 مىڭ شارشى مەترگە كەڭەيتتى.

قازىر”مودەل كەڭىستىگى“ حالىقارالىق وزىق ورەدەگى اۋا رايى ۇلكەن مودەلى، ەلىمزدەگى تۇڭعىش ەرەكشە ۇزىن ءماتىندى قولدايتىن ۇلكەن ءتىل مودەلى، ەلىمىزدەگى تۇڭعىش رەت تاراتىلعان تريلليون پارامەترلى كوپ ۇلگىدەگى ۇلكەن مودەلى سياقتى وزىق ونىمدەر ىركەس - تىركەس جارىققا شىعىپ، حۋاڭپۋجياڭ وزەنىنىڭ جاعاسىندا جاڭالىق اشۋداعى جاقسى جەر جەدەل ەڭسە كوتەردى.

باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ”جوعارى ساپالى دامۋ − جاپپاي سوتسياليستىك وسىزاماندانعان مەملەكەت قۇرۋداعى ماڭداي الدى مىندەت.“

”14- بەسجىلدىق“ جوباسىندا ”جاساندى زەردەنى جەتىلدىرۋ، زورايتۋ“العا قويىلعان ەدى. 5 جىلعا جەتپەيتىن ۋاقىتتا جۇڭگو دۇنيە جۇزىلىك جاساندى زەردە دامۋىنىڭ ءبىرىنشى ساتىسىنا قادام تاستاپ، جوعارى ساپالى دامۋعا جاندى تۇسىنىك جازدى.

”14ـ بەسجىلدىقتان “بەرى، ەلىمىزدىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋى تاماشا بەتالىستى ساقتاپ، كوپتەگەن نەگىزگى كورسەتكىشتەردىڭ اياق الىسى مەجەدەگىدەن اسىپ، جوعارى ساپالى دامۋدا ۇزدىكسىز تىڭ تابىستارعا قول جەتكىزىپ، جاڭا بەينە جارىققا شىقتى.

ورنىقتىلىق بارىسىندا ىلگەرىلەپ، دامۋ ”تۇلعاسى“ اناعۇرلىم كۇشەيدى.

”اسا جوعارى دارەجەلى بۋىنداردا“ تاعى دا قامال الىندى! دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ ۇلكەن اينالمالى ماشينانىڭ تۇتاس جەلىلەس قازانشىعى تاياۋدا حىنان ولكەسى لوياڭ قازانشىق توبى شەكتى جارنا سەرىكتىگىندە جاسالىپ ، پايدالانۋعا بەرىلدى.

2021 - جىلدان 2024 جىلعا دەيىن جاڭا ونىمدەردىڭ ءونىم قۇنى 774 ميلليون يۋاننان ءبىر ميلليارد 605 ميلليون يۋانعا جەتىپ، جوعارى دەڭگەيلى قازانشىق ءونىم قۇنىنىڭ سالىستىرماسى %70 كە جوعارىلادى... لوجوۋ توبى قازانشىق جاساۋدى شەگىنە جەتكىزۋگە تاباندى بولىپ، ونىمدەرىن 30 مىڭنان استام تۇرگە جەتكىزىپ، رەليستى قاتىناس، جەل ەلەكتر سياقتى سالالارعا كەڭىنەن تىرەك بولدى .

”14 ـ بەسجىلدىق“ مەزگىلىندە ەلىمىز ەكونوميكاسىنىڭ جالپى مولشەرى ءۇرتىس 110 تريلليون يۋاندىق، 120 تريلليون يۋاندىق، 130 تريلليون يۋاندىق ساتىدان استى، بيىل 140 تريلليون يۋان اينالاسىندا بولاتىندىعى مەجەلەنۋدە. دۇنيە ءجۇزى ەكونوميكاسىنىڭ ارتۋىنا قوسقان ۇلەسى %30 اينالاسى مولشەرىن ساقتادى.

دۇنيە جۇزىندەگى جاساۋ كاسىبىندەگى ءبىرىنشى ءىرى ەل، زات ساۋداسىنداعى ءبىرىنشى ءىرى ەل، شەتەل اقشاسى زاپاسىنداعى ءبىرىنشى ءىرى ەل، ادام كۇشى بايلىعىنداعى ءبىرىنشى ءىرى ەل ... بولۋدى ورنىقتى ساقتاپ، كولەمى زور، ارتۋ قارقىنى ورنىقتى بولىپ، ەلىمىز ءىرى ەل ەكونوميكا ابزالدىلىعىن ونان ارى بەكەمدەدى.

جاڭا بەتالىس قادامىندا دامۋدىڭ قوزعاۋشى كۇشى اناعۇرلىم كۇشتى بولدى.

انحۇيدىڭ حىفىي قالاسىنداعى ۋيلاي وزىق جاساۋ شينچياۋ 2 زاۆودىنا بارعانىمىزدا ”موفاڭ “اۆتوكولىك ساقتاۋ الۋ تەكشەسىنەن بەينە الىپ ”ويىنشىق ۇستاۋ ماشيناسى“ ىسپەتتى قاجەتكە قاراي تۇرلىشە اۆتوكولىكتەردى ۇستاپ جاتقانىن كوردىك.

”بۇل اراداعى جاسالعان زاتتاردىڭ %80 ىن جاساندى زەردە ارقىلى جاسالعان، مەيلى شىراق وشىرىلگەن جاعدايدا دا جۇمىس جۇرگىزە الادى“ دەدى ۋيلاي جاساۋ كاسىبى الەۋمەتتىك ىستەر جاۋاپتىسى ياڭ ي. ول تاعى: ”تاپسىرىستى قابىلداعاننان تۇتاس اۆتوموبيلدى جاساپ بىتىرگەنگە دەيىن، ەڭ تەز بولعاندا 14 كۇن ۋاقىت كەتەدى“ دەدى.

عىلىم تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ جوعارى ساپالى دامۋدىڭ قوزعاۋشى كۇش قاينارى. ”14 بەسجىلدىق “مەزگىلىندە ەلىمىز جاڭالىق اشۋدى بۇرىن سوڭدى بولماعان ماڭىزدى ورىنعا قويدى. 2024 جىلى تۇتاس قوعامنىڭ زەرتتەۋ اشۋ قاراجاتىن قوسقان قوسىلىمىنىڭ كولەمى ”13 بەسجىلدىقتىڭ“ سوڭىنداعىدان %50 كە جۋىق ارتتى، بۇكىل دۇنيە ءجۇزى بويىنشا جاڭالىق اشۋ كورسەتكىشى 10 ورىنعا كوتەرىلدى.

چاڭ ى 6 - ءنومىرلىنىڭ تۇڭعىش رەت ايدان ۇلگى الۋىنان 919C ءىرى ۇشاعىنىڭ زەڭگىر كوكتە سامعاۋىنا، ونان جاڭا ەنەرگيالى اۆتوموبيل، ليتي باتەرياسى، فوتوۆولتتىق ونىمدەر سياقتى ” جاڭا 3 ۇلگىنىڭ“ جەلكەن جايىپ، تەڭىزگە شىعۋىنا دەيىن، جاڭالىق اشۋدىڭ ”وزىندىك ەنەرگياسى“ ەكونوميكانىڭ قوزعاۋشى كۇشىن ۇزدىكسىز قاۋلاتىپ، جوعارى ساپالى دامۋدى ىلگەرىلەتۋدىڭ قۋاتتى قوزعاۋشى كۇشى مەن تىرەك كۇشىن توپتادى.

نەگىز بەكەمدەلىپ، دامۋ تاعانى اناعۇرلىم نىعايدى.

بيىل 6 ايدا حايناننىڭ يانچىڭ تەڭىز ايدىنىندا ەڭ سوڭعى ءبىر گاز قۇدىعىنىڭ اشىلىپ، وندىرىسكە قوسىلۋىنا ىلەسە، ”تەرەڭ تەڭىز 1 ءنومىرلى“ 2 مەرزىمدىك نىسانى جاپپاي وندىرىسكە قوسىلدى. بۇل ”تەرەڭ تەڭىز 1 ءنومىرلى“ گاز الابىنىڭ ەڭ جوعارى ءوندىرۋ قۋاتىنا جەتكەندىگىنەن، جىلدىق گاز ءوندىرۋ مولشەرىنىڭ 4 ميلليارد 500 ميلليون تەكشە مەتردەن اساتىندىعىنان ءۇمىت بار ەكەندىگىنەن دەرەك بەرەدى.

ەلىمىزدەگى ءونىم مولشەرى ەڭ جوعارى تەڭىزدەگى گاز الابى رەتىندە ”تەرەڭ تەڭىز 1 ءنومىرلى“گاز الابى تازا ەنەرگيانى بۇكىل ەلدەگى تابيعي گاز قۇبىر تورابىنا جەتكىزىپ، سان مىڭداعان وتباسىنا قىزمەت وتەۋدە.

استىق ”كەسەسىن“ مىقتى ۇستاپ، استىق، ەت، كوكونىس، جەمىس - جيدەك سياقتىلاردىڭ ءونىم مولشەرى دۇنيە ءجۇزى بويىنشا الدىڭعى ورىندى يەلەدى؛ كاسىپ سالاسى نەگىزىن كۇشەيتىپ، دۇنيە ءجۇزى بويىنشا جاساۋ كاسىبىندە جەتەكشىلىك ورىندى ورنىقتى ساقتادى. 200 نەشە ءتۇرلى نەگىزگى ونەركاسىپ ونىمدەرىنىڭ ءونىم مولشەرى دۇنيە ءجۇزى بويىنشا ءبىرىنشى ورىندا تۇردى ... ”14 - بەسجىلدىق“ مەزگىلىندە، اناعۇرلىم كۇردەلى دە قاتاڭ سىرتقى ورتا الدىندا، ەلىمىز اناعۇرلىم بەرىك زاتتىق جانە تەحنيكالىق نەگىز قالاپ، جوعارى دەڭگەيلى حاۋىپسىزدىك ارقىلى جوعارى ساپالى دامۋدى قامتاماسىز ەتتى.

”جوعارى ساپالى دامۋدى جۇزەگە اسىرۋ − ’14 - بەسجىلدىق‘ مەزگىلىندەگى، ءتىپتى، ونان دا ۇزاق مەزگىلدەگى ەلىمىزدىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋىنىڭ نەگىزگى تاقىرىبى، ول ەلىمىزدىڭ سوتسياليستىك وسىزامانداندىرۋ قۇرىلىسىنىڭ جالپى جاعدايىنا سايادى“. بولاشاققا كوز جىبەرسەك، ەلىمىزدىڭ ەكونوميكالىق نەگىزى ورنىقتى، ابزالدىلىعى كوپ، سەرپىمدىلىگى كۇشتى، كومەسكى قۋاتى زور، ۇزاق ۋاقىت جاقسارۋدىڭ تىرەكتىك شارت - جاعدايى مەن نەگىزگى بەتالىسى وزگەرگەن جوق. ماڭداي الدى مىندەتتى كوزدەپ، ستراتەگيالىق تاباندىلىقتى ساقتاپ، دامۋ سەنىمىن بەكەمدەسەك، ءبىز، ءسوز جوق، ”14 - بەسجىلدىقتى“ تابىسپەن اياقتاتىپ، ”15 - بەسجىلدىقتىڭ “تاماشا باستاماسىنا بەرىك نەگىز قالايمىز.

كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى