جەلكەن جايىپ، تولقىن جارىپ، تاعى دا ساپارعا اتتاندى
− شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ قۇرىلىم رەفورماسىن ىلگەرىلەتۋىنەن ەستەلىك
شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ تىلشىلەرى حو شياۋگۋاڭ، جاڭ شياۋسۇڭ، لو جىڭگۋاڭ، جياڭ لين
2019.07.08 15:12 كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى
”وسى رەتكى قۇرىلىم رەفورماسى − پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ ۇيىمدىق قۇرىلىمى مەن باسقارۋ ءتۇزىلىسىن ءبىر رەت جۇيەلىك، جالپى تۇلعالىق سيپاتتا قايتا قۇرىلىمداۋ. ءبىز ورتالىق پەن جەرگىلىكتى ءار دارەجەلى، ءار ءتۇرلى قۇرىلىمدار رەفورماسىن جالپى تۇلعالىق سيپاتتا ىلگەرىلەتىپ، پارتيانىڭ باسشىلىق جۇيەسىن، ۇكىمەتتىڭ جونگە سالۋ جۇيەسىن، قارۋلى كۇشتەر جۇيەسىن، بۇقارالىق ۇيىمدار قىزمەتى جۇيەسىن قايتا قۇرىلىمداۋ سيپاتىندا اقاۋسىزداندىرىپ، پارتيانىڭ باسشىلىق قابىلەتىن، ۇكىمەتتىڭ اتقارۋ قابىلەتىن، قارۋلى كۇشتەردىڭ جاۋىنگەرلىك قۋاتىن، بۇقارالىق ۇيىمداردىڭ ومىرشەڭدىك قۋاتىن جۇيەلى سيپاتتا نىعايتىپ، ۇزاق ۋاقىتتان بەرى شەشۋدى ويعا الساق تا شەشە الماي كەلگەن قيىن ماسەلەلەردى شەشىپ، ۇزاق جىل رەتتەۋدى ويعا الساق تا رەتتەي الماي كەلگەن ءتۇزىلىس - مەحانيزمدەردى رەتتەپ، جاڭا ءداۋىر تالابىنا ۇيلەسەتىن پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ قۇرىلىمدىق فۋنكتسيالىق جۇيەسىنىڭ نەگىزگى جۇلگەسىن العاشقى قادامدا ورناتىپ، جۇڭگوشا سوتسياليستىك ءتۇزىمدى كەمەلدەندىرۋگە جانە دامىتۋعا، مەملەكەتتى جونگە سالۋ جۇيەسى مەن جونگە سالۋ قابىلەتىن وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتۋگە پارمەندى ۇيىمدىق كەپىلدىك ازىرلەدىك“.
پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ قۇرىلىم رەفورماسىن تەرەڭدەتۋدى قورىتىندىلاۋ ءماجىلىسى الدىڭعى كۇنى بەيجيڭدە اشىلدى، باس شۋجي شي جينپيڭ ماجىلىسكە قاتىناستى ءارى ماڭىزدى ءسوز سويلەپ، جالپى جاعدايعا ساياتىن وسى كەلەلى رەفورما جونىندە تەرەڭ قورىتىندى جاسادى.
2013 - جىلى 11 - ايدا پارتيا 18 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ءۇشىنشى جالپى ءماجىلىسى رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋ تۋرالى ورنالاستىرۋ جاساپ، ”جۇڭگوشا سوتسياليستىك ءتۇزىمدى كەمەلدەندىرىپ جانە دامىتىپ، مەملەكەتتى جونگە سالۋ جۇيەسى مەن جونگە سالۋ قابىلەتىن وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتۋ“ باس نىساناسىن ورتاعا قويدى، سونىڭ ىشىندە ”پارتيا، ۇكىمەت، بۇقارالىق قۇرىلىمدار رەفورماسىن ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ، تاراۋلاردىڭ قىزمەت مىندەتى قاتىناسىن رەتتەۋ“ كەرەك دەپ ايقىن العا قويىلدى.
پارتيا 19 - قۇرىلتايىنىڭ بايانداماسىندا ىشكەرىلەگەن تۇردە ”ءتۇرلى قۇرىلىم قۇرۋدى ءبىر تۇتاس ويلاستىرىپ، پارتيا، ۇكىمەت تاراۋلارىنىڭ جانە ولاردىڭ ىشكى قۇرىلىمدارىنىڭ ۇقىعىن عىلمي ورنالاستىرىپ، قىزمەت مىندەتتەرىن ايقىنداۋ“ ورتاعا قويىلدى. 2018 - جىلى 2 - ايدا پارتيا 19 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ءۇشىنشى جالپى ءماجىلىسى قۇرىلىم رەفورماسى ماسەلەسىن ارناۋلى تاقىرىپتا زەرتتەپ، «جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ قۇرىلىم رەفورماسىن تەرەڭدەتۋ جونىندەگى قارارى»ن جانە «پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ قۇرىلىم رەفورماسىن تەرەڭدەتۋ جوباسى»ن قاراپ ماقۇلدادى.
ءبىر جىلدان استام ۋاقىتتان بەرى، شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ پارمەندى باسشىلىعىندا، ورتالىقتان جەرگىلىكتى ورىنعا دەيىن، جوعارى - تومەن ءبىر نيەتپەن تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتتى، پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ قۇرىلىم رەفورماسىن تەرەڭدەتۋدە اسقاق ايبىندى، ارىنداي ىلگەرىلەگەن شىت جاڭا جاعداي جارىققا شىقتى، ءتۇرلى رەفورما ورنالاستىرۋلارى جەدەل ناقتى تياناقتاندى، بەلسەندى ونىمدىلىك بىرتىندەپ ايگىلەندى.
”پارتيانىڭ جاپپاي باسشىلىعىن كۇشەيتۋ ءونىمدى تياناقتانىپ، پارتيانىڭ ورتالىقتانعان ءبىر تۇتاس باسشىلىعىن قورعايتىن قۇرىلىمدىق فۋنكتسيالىق جۇيە ونان ارى اقاۋسىزداندى؛ پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ قۇرىلىمدارىنىڭ فۋنكتسيالارى جالپى تۇلعالىق سيپاتتا قايتا قۇرىلىمداۋدى ورىنداپ، قۇرىلىمداردىڭ مىندەت اتقارۋى اناعۇرلىم ىركىلىسسىز، جوعارى ءونىمدى بولىپ، ءتۇرلى قۇرىلىمداردىڭ ورنالاسۋى مەن فۋنكتسيالاردىڭ سەپتەلۋى ’بەستى ءبىر تۇلعالاندىرۋ‘ جالپىلىق ورنالاستىرۋىن ءبىر تۇتاس ىلگەرىلەتۋدىڭ جانە ’ءتورتتى جاپپاي ورىنداۋ‘ ستراتەگيالىق ورنالاستىرۋىن سايكەستى ىلگەرىلەتۋدىڭ قاجەتىنە ونان ارى ۇيلەستى؛ ولكەلەردىڭ، قالالاردىڭ، اۋدانداردىڭ باستى قۇرىلىمدارىنىڭ ورنالاسۋى مەن فۋنكتسيالارىنىڭ سەپتەلۋى ورتالىقپەن نەگىزىنەن سايكەستى بولىپ، ورتالىقتان جەرگىلىكتى ورىنعا دەيىن اينالىمى ىركىلىسسىز، ومىرشەڭدىككە تولى قىزمەت جۇيەسى ورنادى؛ ارميا مەن جەرگىلىكتى ورىن اتتاعان رەفورما ءساتتى ىلگەرىلەدى؛ قاتىستى ءتۇرلى قۇرىلىمدار رەفورماسى قاتار ىلگەرىلەپ، رەفورمانىڭ جالپى تۇلعالىق ونىمدىلىگى ونان ارى كۇشەيدى“.
”پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ قۇرىلىم رەفورماسىن تەرەڭدەتۋ رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋ جالپى اۋقىمىمەن بايلانىستىرىلا وتىرىپ جوسپارلاندى، ىلگەرىلەتىلدى، ول ءبىز جۇرگىزگەن رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋدەگى ءبىر رەتكى ستراتەگيالىق سيپاتتى شايقاس. قۇرىلىم رەفورماسى ازىرلەگەن ءتيىمدى شارتتاردى ويداعىداي پايدالانىپ، رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋدىڭ ىشكەرىلەي دامۋىن ىلگەرىلەتىپ، پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ قۇرىلىم رەفورماسىنىڭ جاڭا ناتيجەسىن تەرەڭدەتۋ ارقىلى رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋدە جاڭا جاعداي اشۋدى ىلگەرىلەتۋ كەرەك“.
باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ جوعارى دەڭگەيدە جيناقتاۋى ءبىر جىلدان استام ۋاقىتتان بەرگى ورتالىق پەن جەرگىلىكتى ورىنداردىڭ وسى كەلەلى رەفورما مىندەتىن ىلگەرىلەتۋىن تولىق تۇراقتاندىرۋ، ونان دا ماڭىزدىسى، رەفورمانىڭ بەلگىلەنگەن نىساناعا قاراي ۇزدىكسىز قادام تاستاۋىن ونان ارى ىلگەرىلەتۋگە قايتالاي جۇمىلدىرۋ بولىپ تابىلادى.
كەلەلى ساياسي شەشىم، تەرەڭ تاريحي وزگەرىس
ءبىر توپ ساندى مالىمەت وسى رەتكى رەفورمانىڭ اۋقىمىن وبرازدى تۇردە كورسەتىپ بەردى:
− ورتالىق پەن مەملەكەت ورگاندارى دەڭگەيىندە بۇل رەتكى قۇرىلىم رەفورماسى ءبىر ميلليون 800 مىڭنان استام ادامدى قامتىپ، شارپىعان باسقارۋ ءتۇزىلىسى، قۇرىلىم ورنالاسۋى، قىزمەت مىندەتى جانە قىزمەتكەرلەرى رەتتەلگەن تاراۋلار 80 نەشەگە جەتتى؛ پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ شەشىم قابىلداۋ، ءىس اقىلداسۋ، سايكەستىرۋ قۇرىلىمىنان جاڭادان ۇشەۋى قۇرىلىپ، تورتەۋىنىڭ اتى وزگەرتىلدى، پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ ءىس اقىلداسۋ، سايكەستىرۋ قۇرىلىمىنان تورتەۋى، مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ ءىس اقىلداسۋ، سايكەستىرۋ قۇرىلىمىنان ەكەۋى ەندىگارى ساقتالمايتىن بولدى، مينيسترلىك دارەجەلى 25 قۇرىلىم قۇرىلدى جانە قايتا قۇرىلدى، مينيسترلىك دارەجەلى 31 قۇرىلىمنىڭ باسشىلىق - باسقارۋ ءتۇزىلىسى مەن قىزمەت مىندەتى رەتتەلدى، ساپالىلاندىرىلدى. مۇنىڭ ىشىندە مينيسترلىك دارەجەلى 21 قۇرىلىم، القالاردىڭ نەگىزگى، ورىنباسار باسشىلار سانىنان 58ى قىسقارتىلدى؛ 9 مينيسترلىكتە مينيستردىڭ كومەكشىسىن تاعايىنداۋ ازايتىلىپ، 25 باسشى سانى ازايدى.
− ورتالىق دەڭگەيىندە 39 تاراۋ ”ءۇشتى تۇراقتاندىرۋ“ بەلگىلەمەسىن قايتا جاساپ، 25 تاراۋ قىزمەت مىندەتىن رەتتەدى. ءبولىپ بەرىلگەن نەگىزدىك سانىمەن سالىستىرعاندا، ”ءۇشتى تۇراقتاندىرۋ“ بەلگىلەمەسىن قايتا جاساعان تاراۋلار ىشكى قۇرىلىمداردان جيىنى 107سىن ازايتىپ، ％15.4 ىقشامدادى؛ مەڭگەرمە - مەكەمە باسشىلارى سانىنان 274ى قىسقارتىلىپ، ％10.8 ىقشامدالدى؛ 713 شتات قىسقارتىلىپ، ％3.1 ىقشامدالدى. جەرگىلىكتى ولكە دارەجە دەڭگەيىندە پارتيا، ۇكىمەت قۇرىلىمدارىنىڭ رەفورمانىڭ الدىنداعىدان 8ى قىسقارتىلىپ، ％0.43 ازايدى؛ اكىمشىلىك شتاتتان 1343ى قىسقارتىلىپ، ％0.6 ازايدى؛ قالا دارەجەسى دەڭگەيىندە پارتيا، ۇكىمەت قۇرىلىمدارىنان 1501ى قىسقارتىلىپ، ％7.23 ازايدى؛ اكىمشىلىك شتاتتان 461ى قىسقارتىلىپ، ％0.03 ازايدى. اۋدان دارەجەسى دەڭگەيىندە پارتيا ۇكىمەت قۇرىلىمدارىنان 5362سى قىسقارتىلىپ، ％5.26 ازايدى؛ اكىمشىلىك شتاتتان 3092سى قىسقارتىلىپ، ％0.14 ازايدى.
اناعۇرلىم تەرەڭ دەڭگەيدە ساندى مالىمەتتەردىڭ استارىندا پارتيا مەن ۇكىمەت قۇرىلىمدارىنىڭ ورنالاسۋىنىڭ، فۋنكتسيالارىنىڭ سەپتەلۋىنىڭ تەرەڭ رەتتەلۋى جانە جاپپاي ساپالىلانۋى جاتىر:
پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ فۋنكتسيالىق تاراۋلارىنىڭ، ءىس جۇرگىزۋ قۇرىلىمدارىنىڭ، ۋاكىلدىك ورگاندارىنىڭ جانە ولارعا توتە قارايتىن ءىسورىندارىنىڭ ورنالاسۋى ونان ارى ساپالىلانىپ، پارتيا مەن ۇكىمەتتىڭ قىزمەت جاۋاپكەرلىگى قاتىناسى ونان ارى جونگە سالىندى. مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى مەن مەملەكەتتىك ساياسي كەڭەستىڭ جانە ولكە دارەجەلى حالىق قۇرىلتايلارىنىڭ، ساياسي كەڭەستەردىڭ ارناۋلى كوميتەتتەرىنىڭ ورنالاسۋى ساپالىلاندى. مەملەكەتتىك كەڭەس قۇرىلىمدارى ساپالىلانىپ، رەتتەلىپ، ەكونوميكانى رەتتەۋ، بازاردى باقىلاۋ - باسقارۋ، قوعامدىق باسقارۋ، الەۋمەتتىك قىزمەت وتەۋ، ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋ فۋنكتسيالارى كۇشەيدى. ءبىر تۇردەگى جۇمىستى پرينسيپتىك جاقتا ءبىر تاراۋ ءبىر تۇتاس جوسپارلاۋ، ءبىر ىسكە پرينسيپتىك جاقتا ءبىر تاراۋ جاۋاپتى بولۋ بويىنشا جاراتىلىستىق بايلىقتى ۇقىعىن ايقىنداپ تىركەۋ، مەملەكەت جەر كەڭىستىگىن جوبالاۋ، قالا، اۋىلدا لاستانۋدى، لاس زات شىعارۋدى باقىلاۋ - باسقارۋ، اۋىل شارۋاشىلىعىنداعى قارجى قوسۋ نىساندارىن باسقارۋ، مونوپولياعا قارسى زاڭ اتقارۋ، قالا، اۋىلدا ەمدەلۋدى قامتاماسىز ەتۋ، قوسىننان قايتقان اسكەريلەرگە قىزمەت وتەۋ جانە قامتاماسىزداندىرۋ، توتەنشە جاعدايلاردى مەڭگەرۋ، سىرتقا كومەك قىزمەتىن سايكەستىرۋ، جاراتىلىستىق قورىقتاردى باقىلاۋ - باسقارۋ، مەملەكەتتىڭ زاتتىق قورى سياقتى قىزمەت مىندەتتەرىنە ءتۇيىندى تۇردە رەتتەۋ، ساپالىلاندىرۋ جۇرگىزىپ، ۇزاق ۋاقىتتان بەرى ورىن تەۋىپ كەلە جاتقان تاراۋلاردىڭ قىزمەت مىندەتتەرى ايقاسقان، قاتىناسى ىركىلىسسىز بولماعان 60 نەشە ءىستى شەشتى. تاراۋلارعا قاراستى ءىسورىندارىن، ۋاكىلدىك قۇرىلىمداردى بىرىكتىرۋدى، وتكەرىپ بەرۋدى ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ ىلگەرىلەتىپ، ءىسورىندارى ارقالايتىن اكىمشىلىك فۋنكتسيالاردى اكىمشىلىك ورگاندارعا وتكىزىپ بەردى. مەملەكەتتىك، جەرگىلىكتى سالىق جيناۋ - باسقارۋ ءتۇزىلىسى رەفورماسى ءساتتى ورىندالدى. بازاردى باقىلاۋ - باسقارۋ، ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋ، مادەنيەت، قاتىناس - تاسىمال، اۋىل شارۋاشىلىعى سياقتى سالالارداعى جالپىلىق زاڭ اتقارۋ رەفورماسى ءتارتىپتى ىلگەرىلەپ، زاڭ اتقارۋ قوسىنىنىڭ تۇرلەرى زور مولشەردە ازايدى...
شەتەلدىك اقپارات قۇرالدارىنىڭ وسى رەفورمانى ”بۇرىن بولماعان سەرپىن“، ”كۇتپەگەن جاعداي“ دەپ باعالاۋى، ونىڭ ىقپالىنىڭ كەڭدىگى بۇرىن بولماعان، شارپىعان مۇددەلەرىنىڭ تەرەڭدىگى بۇرىن بولماعان دەپ قاراۋى دا سونان.
جۇڭگوشا سوتسياليزم جاڭا داۋىرگە ءوتىپ، پارتيا مەن مەملەكەت قۇرىلىمدارىنىڭ ورنالاسۋى مەن فۋنكتسيالارىنىڭ سەپتەلۋى جاڭا تاقىرىپقا ءدوپ كەلدى.
كەيبىر سالالاردا پارتيانىڭ قۇرىلىمدارىنىڭ ورنالاسۋى مەن فۋنكتسيالارىنىڭ سەپتەلۋى دەگەندەي اقاۋسىز، پارمەندى بولماي، پارتيانىڭ جاپپاي باسشىلىعىن قامتاماسىز ەتەتىن، پارتيانى جاپپاي قاتاڭ جونگە سالۋدى ىلگەرىلەتەتىن ءتۇزىلىس - مەحانيزمدەردى كەمەلدەندىرۋگە تۋرا كەلدى؛ كەيبىر سالالاردا پارتيا مەن ۇكىمەت قۇرىلىمدارى قاباتتاسىپ، قىزمەت جاۋاپكەرلىكتەرى ايقاسىپ، ۇقىق پەن جاۋاپكەرلىكتىڭ سايكەسپەۋ ماسەلەسى ءبىرشاما كورنەكتى بولدى؛ كەيبىر ۇكىمەت قۇرىلىمدارىنىڭ ورنالاسۋى مەن قىزمەت جاۋاپكەرلىك ءبولىسى عىلمي بولماي، قىزمەت جاۋاپكەرلىگىنىڭ كەم بولۋى مەن ونىمدىلىگىنىڭ جوعارى بولماۋى ماسەلەسى كورنەكتىلەنىپ، ۇكىمەت فۋنكتسياسىنا بۇرىلىس جاساۋ ءالى دەڭگەيىنە جەتپەدى؛ كەيبىر سالالاردا ورتالىق پەن جەرگىلىكتى ورىنداعى قۇرىلىمداردىڭ فۋنكتسيالارى جوعارى مەن تومەندە بىردەي شالاعاي بولىپ، ۇقىق پەن جاۋاپكەرلىكتىڭ ءبولىسى ۇيلەسىمسىز بولدى...
جاڭا جاعداي، جاڭا مىندەت، جاڭا تالاپ الدىندا، باس شۋجي شي جينپيڭ پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ قۇرىلىم رەفورماسىن تەرەڭدەتۋ جونىندە تەرەڭ وي تولعادى:
”پارتيا، ۇكىمەت قۇرىلىمدارى قوندىرماعا جاتادى، ءسوز جوق، بازيستىڭ تالابىنا ۇيلەسۋى كەرەك. ەكونوميكا ۇزدىكسىز دامىپ، قوعام ۇزدىكسىز العا باسىپ، حالىق تۇرمىسى ۇزدىكسىز جاقساردى، قوندىرما جاڭا تالاپقا ۇيلەسۋ ءۇشىن، وعان ۇزدىكسىز رەفورما جۇرگىزۋى كەرەك“.
”پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ قۇرىلىم رەفورماسىن تەرەڭدەتۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن جانە كوكەي تەستىلىگىن، پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ قۇرىلىم رەفورماسىن تەرەڭدەتۋ جوباسىن دايەكتىلەندىرۋدى، تياناقتاندىرۋدى تۇگەلدەي جاڭا ءداۋىر جاعدايىنا قويىپ، اناعۇرلىم جوعارى دەڭگەيدە تۇرىپ تانۋ جانە يگەرۋ كەرەك“.
پارتيا الدىندا، مەملەكەت الدىندا، حالىق الدىندا وسكەلەڭ جاۋاپتى بولۋ پوزيتسياسىمەن، شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتى پارتيا مەن مەملەكەت ىستەرىنىڭ ۇزاق بولاشاقتىق دامۋ تالابىنا ۇيلەسۋ ءۇشىن پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ قۇرىلىم رەفورماسىن تەرەڭدەتۋگە، وسىناۋ كەدەرگىلەر مەن كەمشىلىكتەردى تۇبىرىنەن شەشۋگە بەل بايلادى.
پارتيا ورتالىق كوميتەتى مىنانى ايقىندادى: پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ قۇرىلىم رەفورماسىن تەرەڭدەتۋدىڭ نىساناسى − جۇيەسى كەمەلدى، عىلمي ارناعا تۇسكەن، اينالىمى جوعارى ءونىمدى پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ قۇرىلىمدىق فۋنكتسيالىق جۇيەسىن ورناتىپ، جالپى جاعدايدى جالپىلاي قاراستىراتىن، ءار جاقتى سايكەستىرەتىن پارتيانىڭ باسشىلىق جۇيەسىن، قىزمەت جاۋاپكەرلىگى ايقىن، زاڭ بويىنشا اكىمشىلىك جۇرگىزەتىن ۇكىمەتتىڭ جونگە سالۋ جۇيەسىن، جۇڭگوشا ەرەكشەلىككە يە، دۇنيە جۇزىندە بىرەگەي قارۋلى كۇشتەر جۇيەسىن، بايلانىسى كەڭ، بۇقاراعا قىزمەت وتەيتىن بۇقارالىق ۇيىمدار قىزمەتى جۇيەسىن قالىپتاستىرۋ، حالىق قۇرىلتايى، ۇكىمەت، ساياسي كەڭەس، باقىلاۋ - تەكسەرۋ ورگاندارى، سوت ورگاندارى، پروكۋراتۋرا ورگاندارى، حالىقتىق ۇيىمدار، كاسىپورىن، ءىسورىندارى، قوعامدىق ۇيىمدار سياقتىلاردىڭ پارتيانىڭ ءبىر تۇتاس باسشىلىعىندا سايكەسە ارەكەت ەتۋىن، بىرىككەن كۇشتى نىعايتۋىن ىلگەرىلەتىپ، مەملەكەتتى جونگە سالۋ قابىلەتى مەن جونگە سالۋ ورەسىن جاپپاي جوعارىلاتۋ.
2015 - جىلى باس شۋجي شي جينپيڭ ورتالىقتىڭ رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋگە باسشىلىق ەتۋ گرۋپپاسىنان قۇرىلىم رەفورماسىن تەرەڭدەتۋ جونىندە تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزۋدى تالاپ ەتكەن بولاتىن.
پارتيا 19 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ءۇشىنشى جالپى ءماجىلىسى قۇرىلىم رەفورماسىن تەرەڭدەتۋ ماسەلەلەرىن ارناۋلى تاقىرىپتا زەرتتەپ، باس شۋجي شي جينپيڭ جالپى ءماجىلىستىڭ حۇجات دايىنداۋ گرۋپپاسىنىڭ باستىعى بولىپ، پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ قۇرىلىم رەفورماسىنىڭ شىمىلدىعىن ءوز قولىمەن اشتى.
ءبىر جىلدان استام ۋاقىتتان بەرگى تابىستى اماليات مىنانى تولىق دالەلدەدى: پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ قۇرىلىم رەفورماسىن تەرەڭدەتۋ − شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ پارتيا مەن مەملەكەت ىستەرىنىڭ دامۋ جالپى جاعدايى دەڭگەيىنەن جاساعان كەلەلى ساياسي شەشىمى، مەملەكەتتى جونگە سالۋ جۇيەسى مەن جونگە سالۋ قابىلەتىن وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتۋدەگى ءبىر تەرەڭ وزگەرىس. پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ قۇرىلىم رەفورماسىن تەرەڭدەتۋ جونىندەگى ستراتەگيالىق شەشىمى بۇكىلدەي دۇرىس، رەفورمانىڭ ۇيىمداستىرىلۋى، اتقارىلۋى پارمەندى، قۋاتتى بولدى، بۇكىل پارتيانىڭ وسكەلەڭ يدەيالىق سانالىلىعىن، ساياسي سانالىلىعىن، ارەكەت سانالىلىعىن تولىق ايگىلەدى، پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرگى پارتيانى جاپپاي قاتاڭ جونگە سالۋدان تۋىنداعان تاماشا ساياسي اسەردى تولىق ايگىلەدى، پارتيانىڭ ورتالىقتانعان ءبىر تۇتاس باسشىلىعىنىڭ جانە ەلىمىزدىڭ سوتسياليستىك ءتۇزىمىنىڭ ساياسي ابزالدىلىعىن تولىق ايگىلەدى.
جوعارى مەن تومەن ءبىر نيەتكە كەلدى، عىلمي جەتەكشىلىك ەتتى
2018 - جىلى 3 - ايدىڭ 23 - كۇنى بەيجيڭ قالاسى پيڭانلي باتىس كوشەسى 41 - ءنومىر.
«پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ قۇرىلىم رەفورماسىن تەرەڭدەتۋ جوباسى»نىڭ تولىق ءماتىنى جاريالانىپ 2 كۇننەن كەيىن، جاڭادان قۇرىلعان مەملەكەتتىك باقىلاۋ - تەكسەرۋ كوميتەتى رەسمي ماڭدايشالىق ءىلىپ جۇمىس جۇرگىزە باستادى. سىرتقى دۇنيە مۇنى پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ جاڭا كەزەكتى قۇرىلىم رەفورماسىنىڭ جاپپاي باستالۋىنىڭ بەلگىسى رەتىندە قارادى.
بۇل رەفورمانىڭ كەزەڭدىك جەتىستىگىن ايگىلەيتىن ۋاقىت كەستەسى −
2018 - جىلى 4 - ايدىڭ 20 - كۇنى قوعام حاۋىپسىزدىگى مينيسترلىگى ءورت ءسوندىرۋ، ورتتەن ساقتانۋ مەكەمەسى ورگانىن جانە وعان توتە قاراستى ورىنداردى تۇگەلىمەن قاراستىلىعىن اۋىستىرىپ وتكىزىپ بەرۋدىڭ ورىندالۋىنا مەڭزەس، پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ قۇرىلىم رەفورماسىن تەرەڭدەتۋ جوباسى شارپيتىن تاراۋلار قاراستىلىعىن اۋىستىرىپ قۇرۋدى، ماڭدايشالىق اسۋدى، شوعىرلى جۇمىس جۇرگىزۋدى جانە جاڭا قۇرىلىم اتىمەن قىزمەت ورىستەتۋدى تۇگەلدەي ورىنداپ بولدى؛
9 - ايدىڭ 13 - كۇنى «حاينان ولكەسىنىڭ قۇرىلىم رەفورماسى جوباسى» باسىپ تاراتىلىپ، ولكە دارەجەلى قۇرىلىم رەفورماسىنىڭ پارتيا ورتالىق كوميتەتى بەكىتكەن تۇڭعىش جوباسىنا اينالدى؛
11 - ايدىڭ 11 - كۇنى شاڭحاي قالالىق پارتكوم مەن قالالىق ۇكىمەت قۇرىلىم رەفورماسىنا اتتانىسقا كەلتىرۋ ءماجىلىسىن اشىپ، قۇرىلىم رەفورماسىنىڭ مىندەت ءتىزىمىن ايقىندادى، وسىعان دەيىن ەلىمىزدەگى 31 ولكەنىڭ قۇرىلىم رەفورماسى جوباسى تۇگەلدەي جاسالىپ بولدى جانە جاريالاندى؛
2019 - جىلى 3 - ايدىڭ سوڭىندا پارتيا ورتالىق كوميتەتى ايقىن بەلگىلەگەن ۋاقىت كەستەسى، جول كارتاسى بويىنشا، قۇرىلىم رەفورماسىنىڭ ءتۇرلى مىندەتتەرى جالپى جاقتان ورىندالىپ بولدى.
وسى بارىستا ورتالىق كوميتەت ساياسي بيۋروسىنىڭ تۇراقتى كوميتەتى 2 رەت ءماجىلىس اشىپ، ورتالىقتىڭ جانە جەرگىلىكتى قۇرىلىمداردىڭ رەفورمانى ۇيىمداستىرۋ، اتقارۋ جاعدايىنان جاسالعان مالىمەتتى تىڭداپ، قىزمەت تاجىريبەلەرىن دەر كەزىندە قورىتىندىلاپ، رەفورمانىڭ سوڭعى اياق الىسىنا ورنالاستىرۋ جاسادى.
رەفورمانى اتقارۋ بارىسىندا باس شۋجي شي جينپيڭ باستان - اياق كوڭىل ءبولىپ، جەتەكشىلىك ەتىپ، بارىنە ءوزى كىرىسىپ، رەفورمانى ۇيىمداستىرۋ، اتقارۋ جوباسىن جانە تاراۋلاردىڭ قىزمەت جوباسىن ءوزى تەكسەرىپ بەكىتىپ، تاراۋلاردىڭ ”ءۇشتى تۇراقتاندىرۋ“ بەلگىلەمەسىنە ءوزى قول قويىپ بەكىتىپ، كەلەلى ساياساتتىق ماسەلەلەردى ءوزى سايكەستىردى، شارپىلعان حۇجاتتار 190 نەشەگە جەتتى. ءىشىنارا رەفورمالاردىڭ شەشۋشى كەزەڭىندە، شەشۋشى ماسەلەلەرىندە باس شۋجي شي جينپيڭ باتىل كەسىم جاساپ، قولما - قول شەشتى.
باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ پارمەندى باسشىلىعىندا، قۇرىلىم رەفورماسىن سايكەستىرۋ گرۋپپاسى ىلگەرىندى - كەيىندى 3 رەت گرۋپپالار ءماجىلىسىن جانە 3 رەت رەفورمانى ىلگەرىلەتۋ ءماجىلىسىن اشىپ، 180 نەشە كەلەلى ماسەلەنى، ەلەۋلى الاۋىزدىقتى سايكەستىرىپ شەشىپ، قۇرىلىم رەفورماسىنىڭ باستان - اياق دۇرىس باعىتپەن ىلگەرىلەۋىنە شىنايى كەپىلدىك ەتتى. جەر - جەر، تاراۋلار پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ ورنالاستىرۋلارىن - تالاپتارىن باتىل تياناقتاندىرىپ، ءبىر تۇتاس بولۋ سەرپىنىن ارتتىرىپ، رەفورما جاساۋدىڭ قاعيدا - تارتىپتەرىن ايقىنداپ، ادام قىزمەتىن جاقسى ىستەپ، ءتارتىپتى قاتاڭ اتقاردى، رەفورما جول كارتاسىنا، ۋاقىت كەستەسىنە ساي، بەتالىستى يگەرىپ، مەحانيزمدى يگەرىپ، تەتىكتى يگەرىپ، قيىن تۇيىندەردى يگەرىپ، ءتۇزىمدى يگەرىپ، زاڭمەن جونگە سالۋدى يگەرىپ، ءتارتىپتى يگەرىپ، رەفورمانىڭ جەدەل، ورنىقتى قاداممەن العا باسۋىن ىلگەرىلەتتى.
”الدىمەن ورناتىپ، ونان سوڭ قيراتۋ، ورناتپاي تۇرىپ قيراتپاۋ“ پرينسيبىنە تاباندى بولىپ، رەفورمانىڭ ءتارتىپتى جۇرىلۋىنە شىنايى كەپىلدىك ەتىپ، قىزمەتتەردى ورنىقتى ۇشتاستىرۋ −
باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ”ورناتۋ“ مەن ”قيراتۋ“دى تۇتاستىرۋ ءتارتىبى مەن ديالەكتيكالىق بايلانىسىن ويداعىداي يگەرۋ كەرەك. ”ورناتۋ“ قىزمەتىن ”قيراتۋ“دان بۇرىن ىستەۋ، ”ورناتپاي“ تۇرىپ ”قيراتۋ“عا اسىقپاۋ كەرەك. ءبىر جاعىنان، ”ورناتا“ العاندا عانا، ويداعىداي “قيراتۋ“عا بولادى؛ ەندى ءبىر جاعىنان، تۇبەگەيلى ”قيراتقاندا“ عانا، ءتىپتى جاقسى ”ورناتۋعا“ شارت - جاعداي ازىرلەۋگە بولادى.
وسى ماڭىزدى پرينسيپكە ساي، ءارقايسى تاراۋلار رەفورما بارىسىندا دەر كەزىندە ۇشتاستىرىپ، جەدەل تياناقتاندىرىپ، رەفورما مەن قىزمەت ەكەۋىن دە اقساتپاۋعا قۇلشىنىپ، رەفورمانىڭ كىدىرمەۋىنە، قىزمەتتىڭ ءۇزىلىس جاساماۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتتى.
13 تاراۋ مەن ورىننىڭ قاتىستى فۋنكتسياسى بىرىكتىرىلگەن توتەنشە جاعدايلاردى باسقارۋ مينيسترلىگى وسى رەتكى رەتتەۋدەگى ”ەرەن ۇلكەن مينيسترلىك“ اتاندى. رەسمي ماڭدايشالىق ىلۋدەن بۇرىن، قىزمەتكەرلەر ورنىنا كەلمەگەن، جۇمىس ورنى تۇراقتاندىرىلماعان جاعدايدىڭ وزىندە ”توتەنشە جاعدايعا توتەپ بەرۋ“ كۇيىنە ءوتىپ، مينيسترلىك باسشىلارى كەزەكپەن جۇمىس ورنىندا باستاماشىلدىقپەن 24 ساعات كەزەكشىلىك ىستەيتىن قىزمەت مەحانيزمىن ورناتىپ، تۇتقيىل اۋىر، ەرەكشە، ۇلكەن حاۋىپسىزدىك ۋاقيعالار نەمەسە جاراتىلىستىق اپات تۋىلعان ساتتە دەرەۋ ىسكە كىرىسۋگە شىنايى كەپىلدىك ەتتى.
قۇرىلىم فۋنكتسيالارىنىڭ ساپالىلانۋىن، سايكەسۋىن، جوعارى ءونىمدى بولۋىن ىلگەرىلەتۋگە تاباندى بولىپ، ”ءۇشتى تۇراقتاندىرۋ“ سىندى وزەكتى بۋىندى مىقتاپ يگەرىپ، قىزمەت جاۋاپكەرلىگىنىڭ ايقاسۋى ماسەلەسىن شەشۋ −
پارتيا ورتالىق كوميتەتى مىنانى تالاپ ەتتى: وسى رەتكى قۇرىلىم رەفورماسىندا تاراۋلاردىڭ قۇرىلىم شتاتىن بەلگىلەۋدە قىزمەت جاۋاپكەرلىگىن تۇراقتاندىرۋدى وزەك ەتۋگە تاباندى بولىپ، تاراۋلاردىڭ قىزمەت جاۋاپكەرلىگىن عىلمي سەپتەپ، تاراۋلار اراسىنداعى قىزمەت جاۋاپكەرلىگى قاتىناسىن رەتتەۋ كەرەك. سىرتىن جاڭالاۋمەن بىرگە، تۇبەگەيلى وزگەرتىپ، باس - باسىنا بىتىراۋ، سالا - سالاعا جىكتەلۋ ءبولىنۋى سياقتى ماسەلەلەردى شىنايى شەشۋ كەرەك.
تۇنىق سۋ، جاسىل تاۋدىڭ ءوزى قىمباتتى بايلىق ۇستانىمىن تياناقتاندىرىپ، جاراتىلىستىق بايلىقتاردىڭ مەنشىگىنىڭ ورنىن تاپپاۋى، كەڭىستىك سيپاتتى جوبانىڭ قاباتتاسۋى، تاراۋلاردىڭ قىزمەت جاۋاپكەرلىگىنىڭ ايقاسۋى، قايتالانۋى سياقتى ماسەلەلەردى شەشۋ ءۇشىن، 8 تاراۋ مەن ورىننىڭ سايكەستى فۋنكتسيالارىن بىرىكتىرگەن جاراتىلىستىق بايلىق مينيسترلىگى قۇرىلىمدى عىلمي ورنالاستىرۋ جانە قىزمەتكەرلەردى عىلمي سەپتەۋ ارقىلى تاۋ، سۋ، ورمان، اتىز، كول، جايلىم جۇيەسىن جونگە سالۋدى ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ، ەكولوگيانى جالپى بەتتىك قورعاۋعا، جۇيەلى قالپىنا كەلتىرۋگە جانە جالپىلىق جونگە سالۋعا ماڭىزدى تۇزىلىستىك كەپىلدىك ازىرلەدى.
بۇل رەت قۇرىلعان بازار باقىلاۋ - باسقارۋ سياقتى 5 جالپىلىق زاڭ اتقارۋ قوسىنى بۇرىنعى 30 نەشە زاڭ اتقارۋ سالاسىن بىرىكتىرىپ، ءبىر ميلليوننان استام زاڭ اتقارۋشى قىزمەتكەرلەردى قامتىپ، كوپ تاراپتى، كوپ جىكتى جانە قايتالامالى زاڭ اتقارۋ ماسەلەسىن شىنايى شەشىپ، بەلگىلەمەگە، زاڭعا قايشىلىق جاساۋ، زاڭ اتقارۋدا حالىقتى مازالاۋ ماسەلەسىن شەشتى.
رەفورما مەن زاڭ ارقىلى جونگە سالۋدى قاتار ۇستاۋعا تاباندى بولىپ، پارتيا مەن مەملەكەت قۇرىلىمدارىنىڭ فۋنكتسيالارىن زاڭ بويىنشا، بەلگىلەمە بويىنشا كەمەلدەندىرۋ −
باس شۋجي شي جينپيڭ: ”كەلەلى رەفورمالاردىڭ ءبارىنىڭ زاڭدىق نەگىزى بولۋى كەرەك“ دەپ ايقىن تالاپ قويدى.
بۇل جولعى قۇرىلىم رەفورماسى كوپتەگەن تاراۋدىڭ زاڭدا بەلگىلەنگەن قىزمەت جاۋاپكەرلىگىن رەتتەۋگە سايادى، وزگەرىس ەنگىزۋگە ءتيىستى 160تان استام زاڭ، 230دان استام اكىمشىلىك زاڭ ەرەجە بار، سانى كوپ، مازمۇنى مول، جاعدايلارى دا ءار ءتۇرلى.
2018 - جىلى 4 - ايدىڭ 27 - كۇنى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتى «مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتىنىڭ مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ قۇرىلىم رەفورماسىنداعى زاڭ بەلگىلەمەلەرىنە ساياتىن اكىمشىلىك ورگانداردىڭ قىزمەت جاۋاپكەرلىگىن رەتتەۋ ماسەلەسى جونىندەگى قارارىن» داۋىسقا سالىپ ماقۇلدادى. ءبىر جىلدان استام ۋاقىتتان بەرى، مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتى 40تان استام زاڭعا وزگەرىس ەنگىزۋدى ورىندادى.
2018 - جىلى 5 - ايدىڭ 24 - كۇنى مەملەكەتتىك كەڭەس «مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ قۇرىلىم رەفورماسىنىڭ اكىمشىلىك زاڭ ەرەجە بەلگىلەمەلەرىنە ساياتىن اكىمىشىلىك ورگانداردىڭ قىزمەت جاۋاپكەرلىگىن رەتتەۋ ماسەلەسى جونىندەگى قارار»دى بەلگىلەپ، باسىپ تاراتىپ، قاتىستى زاڭدار مەن زاڭ ەرەجەلەرگە وزگەرىس ەنگىزۋدەن بۇرىن قۇرىلىمداردى قايتا ۇيىمداستىرۋدىڭ، قىزمەت جاۋاپكەرلىگىن رەتتەۋدىڭ، باسقارۋداعى زاڭ اتقارۋدىڭ زاڭعا سيىمدىلىق ماسەلەسىن شەشتى.
ورتالىق كوميتەت كەڭسەسى پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ قۇرىلىم رەفورماسىنا ساياتىن پارتيا ىشىندەگى زاڭدىق ەرەجەلەر مەن قاتىستى حۇجاتتاردى ارنايى اداقتاپ، ۇشەۋىن كۇشىنەن قالدىردى، 35ىنە وزگەرىس ەنگىزدى.
يدەيالىق - ساياسي قىزمەتتى رەفورمانىڭ جالپى بارىسىنا ساباقتاستىرۋعا تاباندى بولىپ، كادرلار مەن جۇمىسشى - قىزمەتكەرلەر قوسىنىنىڭ تۇراقتىلىعىن ساقتاۋ −
بۇل جولعى قۇرىلىم رەفورماسىنىڭ ساياتىن كولەمى كەڭ، جاعدايى كۇردەلى، بۇرىن بولماعان تەرەڭ مۇددەلىك قاتىناستاردى شارپيدى، ءبىراق بۇرىن بولماعان دەڭگەيدە ورنىقتى ىلگەرىلەتىلدى، ءونىمى دە تىڭعىلىقتى بولدى.
رەفورمادا ساياسي جەتەكشىلىك كورنەكتىلەندىرىلىپ، ساتىلار بويىنشا تالاي مارتە سىرلاسۋ، اڭگىمەلەسۋ ورىستەتىلدى، پارتيالى كادرلاردى يدەيانى بىرلىككە كەلتىرىپ، رەفورما سەنىمىن بەكەمدەپ، رەفورما كەلەلى جاعدايىنا ات سالىسۋعا تاربيەلەدى، باستادى. ءار دارەجەلى پارتكوم مەن ۇكىمەت قىرۋار ساياساتتىق، پرينسيپتىك، جۇمىستىق، ناقتى قىزمەتتەردى دەن قويا جاقسى ىستەپ، تىعىز تۇردە كەلەلى ماسەلەلەردى سايكەستىرىپ شەشىپ، تاراۋلار ارا ءتۇيىندى ماسەلەلەردى سايكەستىرىپ شەشىپ، كادرلاردى رەتتەۋدى ىجداعاتتىلىقپەن ىستەپ، ارتىق سەپتەلگەن كادرلاردى ءبىر تۇتاس رەتتەپ ورنالاستىردى؛ دەمالىسقا، پەنسياعا شىققان كادرلاردى وتكىزىپ بەرۋ، وتكىزىپ الۋدى دەن قويا جاقسى ىستەپ، كادرلار مەن جۇمىسشى - قىزمەتكەرلەردى الاڭسىز ەتتى، قالىڭ پارتيالى كادرلار رەفورمانى شىن جۇرەكتەن قولدادى، رەفورمانى بەلسەنە جاقتادى.
نىسانا بەتالىسى ايقىن بولدى، ءتۇزىم ابزالدىلىعى ايگىلەندى
ءبىر جىلدان استام ۋاقىتتان بەرى، پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ قۇرىلىم رەفورماسىن تەرەڭدەتۋدە مەكەمەلەردى بىرىكتىرىپ جۇمىس جۇرگىزۋ، قىزمەتكەرلەردىڭ تاۋەلدىلىگىن وزگەرتۋ، قۇرىلىمداردىڭ ماڭدايشالىعىن ءىلۋ سياقتى ”فيزيكالىق قايتا ۇيىمداستىرۋ“ جۇمىسى ورىندالىپ قانا قويماي، سونىمەن قاتار قىزمەتكەرلەردى توعىستىرۋ، كاسىپتەردى توعىستىرۋ جانە فۋنكتسيانى ساپالىلاندىرۋ ارقىلى، ءبىر قىدىرۋ ”حيميالىق رەاكسيا“ دا تۋىلدى.
”ءبىر قىزىل سىزىق“ باستان - اياق ساباقتاستىرىلدى − پارتيانىڭ جاپپاي باسشىلىق ەتۋ مەحانيزمى اناعۇرلىم اقاۋسىزداندىرىلىپ، پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ بەدەلى مەن ورتالىقتانعان ءبىر تۇتاس باسشىلىعى كۇشەيدى، جۇڭگوشا سوتسياليستىك ءتۇزىمنىڭ ابزالدىلىعى ايگىلەندى.
بۇل جولعى رەفورما پارتيانىڭ جاپپاي باسشىلىعىن كۇشەيتۋدى تۋى ايقىن تۇردە ماڭداي الدى ساياسي مىندەت ەتتى.
2018 - جىلى 3 - ايدىڭ 28 - كۇنى ياعني «پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ قۇرىلىم رەفورماسىن تەرەڭدەتۋ جوباسى» سىرتقا جاريالانىپ ءبىر اپتادان كەيىن، باس شۋجي شي جينپيڭ ورتالىق رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋ كوميتەتىنىڭ 1 - ءماجىلىسىن باسقارىپ اشتى. ورتالىق رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋگە باسشىلىق ەتۋ گرۋپپاسىن ورتالىق رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋ كوميتەتى دارەجەسىنە ءوسىرۋدىڭ ءوزى، تۇپتەپ كەلگەندە، «پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ قۇرىلىم رەفورماسىن تەرەڭدەتۋ جوباسى»نىڭ ماڭىزدى مازمۇندارىنىڭ ءبىرى.
باقىلاۋ - تەكسەرۋ ءتۇزىلىسى رەفورماسىنان، شيۇڭان جاڭا رايونىن قۇرۋدان، حايناننىڭ رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋىنەن مەكتەپكە دەيىنگى تاربيە رەفورماسىنا، عىلمي جاڭالىق اشۋ ۇلگىسىن ورناتۋعا، ءدارى - دارمەكتى شوعىرلى ساتىپ الۋدى تۇيىندەردە سىناق ەتۋگە دەيىن... ءبىر جىلدان استام ۋاقىتتان بەرى، ورتالىق رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋ كوميتەتى جالپى 8 رەت ءماجىلىس اشىپ، 100گە تارتا رەفورما حۇجاتىن قاراپ ماقۇلدادى.
وسى ماڭىزدى شەشىم قابىلداۋ تۇعىرى ارقىلى رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋدىڭ بۇكىلدەي جاڭا امالياتىندا، پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ جالپى جاعدايدى جالپىلاي مەڭگەرۋ، ءارقايسى جاقتاردى سايكەستىرۋ رولى اناعۇرلىم ايگىلەنە ءتۇستى.
ورتالىق رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋ كوميتەتىنەن تىس، وسى جولعى قۇرىلىم رەفورماسىندا ورتالىق ينتەرنەت حاۋىپسىزدىگى جانە ينفورماتسيالاندىرۋ باسشىلىق گرۋپپاسى، ورتالىق قازىنا - ەكونوميكا باسشىلىق گرۋپپاسى، ورتالىق سىرتقى ىستەر قىزمەتى باسشىلىق گرۋپپاسى جەكە - جەكە كوميتەتكە وزگەرتىلىپ، ورتالىق مەملەكەتتى جاپپاي زاڭمەن جونگە سالۋ كوميتەتى، ورتالىق قازىنالىق باقىلاۋ كوميتەتى قاتارلىلار ۇيىمداستىرىلىپ، پارتيانىڭ پارتيا مەن مەملەكەت ىستەرىنىڭ جالپى جاعدايىنا ساياتىن كەلەلى قىزمەتتەرگە ورتالىقتانعان ءبىر تۇتاس باسشىلىعى اناعۇرلىم كۇشەيىپ، شەشىم قابىلداۋ جانە ءبىر تۇتاس سايكەستىرۋ قابىلەتى نىعايدى.
پارتيا، ۇكىمەت قۇرىلىمدارىنىڭ قىزمەت جاۋاپكەرلىگى قاتىناسىن جونگە سالىپ، پارتيا، ۇكىمەت قۇرىلىمدارىن ءبىر تۇتاس ورنالاستىرىپ، باس - باسىنا باسقارۋدى ازايتۋ، قىزمەت جاۋاپكەرلىگىنىڭ ايقاسۋىن ازايتۋ وسى جولعى قۇرىلىم رەفورماسىندا ماڭىزدى تۇردە ەسكەرىلدى. پارتيا ورتالىق كوميتەتى قاتىستى پارتيا، ۇكىمەت قۇرىلىمدارىنىڭ ورنالاسۋى مەن فۋنكتسيالارىنىڭ سەپتەلۋىن رەتتەپ، ۇكىمەتتىڭ قاتىستى قۇرىلىمدارىنىڭ فۋنكتسياسىن پارتيانىڭ فۋنكتسيالىق تاراۋلارىنا قوستى نەمەسە ولاردىڭ ءبىر تۇتاس باسشىلىعىنا قاراتتى نەمەسە پارتيانىڭ فۋنكتسيالىق تاراۋلارىنا ماڭدايشالىق قوسىپ ءىلىپ، وعان بەلگىلى جاقتاعى اكىمشىلىك قىزمەت جاۋاپكەرلىگىن جۇكتەپ، پارتيانىڭ فۋنكتسيالىق تاراۋلارىنىڭ ءبىر تۇتاس جيناقتاپ سايكەستىرىپ باسقارۋ فۋنكتسياسىن ويداعىداي ساۋلەلەندىرۋ ارقىلى وسى سالاداعى كەلەلى قىزمەتتەردى ءبىر تۇتاس جوسپارلادى.
تاراۋلاردىڭ ماڭدايشالىق ءىلۋى − جاڭا قۇرىلىم اتىمەن سىرتقا قاراتا قىزمەت ىستەۋدەگى ماڭىزدى بەلگى سيپاتتى ارەكەت. ماڭدايشالىقتى ءىلۋ - ىلمەۋ، قالاي ءىلۋ جونىندە پارتيا ورتالىق كوميتەتى ءبىر تۇتاس زەرتتەۋ جۇرگىزدى جانە ورنالاستىرۋ جاسادى، ماڭدايشالىق ۇلگىسى، جازۋى، ماتەريالى، ىلىنەتىن ورنى سياقتىلار جونىندە ولشەمدى تالاپتار قويدى. پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ فۋنكتسيالىق تاراۋلارىنىڭ ۇكىمەت قۇرىلىمى ماڭدايشالىعىن قوسىپ ءىلۋى جونىندە دە ولشەم جاساپ، ماندىك سيپاتتى ماڭدايشالىق ءىلۋدى تالاپ ەتتى. مىسالى، ورتالىق كوميتەتتىڭ ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى مەملەكەتتىك الەۋمەتتىك قىزمەتكەرلەر مەكەمەسى ماڭدايشالىعىن قوسىپ ءىلدى، ورتالىق كوميتەتتىڭ ۇگىت ءبولىمى مەملەكەتتىك اقپارات، باسپا ءسوز مەكەمەسىنىڭ، مەملەكەتتىك باسپا ۇقىعى مەكەمەسىنىڭ، مەملەكەتتىك كينو مەكەمەسىنىڭ ماڭدايشالىعىن قوسىپ ءىلدى، ورتالىق كوميتەتتىڭ بىرلىكساپ ءبولىمى مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ چياۋمين ىستەرى كەڭسەسىنىڭ، مەملەكەتتىك ءدىن ىستەرى مەكەمەسىنىڭ ماڭدايشالىعىن قوسىپ ءىلدى، ت.ب. مۇنداعى ماقسات − جۇرتتىڭ بىلۋىنە مۇمكىندىك تۋدىرۋ، جۇمىس جۇرگىزۋگە قولايلىلىق تۋدىرۋ، پارتيانىڭ قۇرىلىمدارىنىڭ ءوز ۇستىنە العان قاتىستى اكىمشىلىك قىزمەت جاۋاپكەرلىگىن اناعۇرلىم جاقسى وتەۋىنە مۇمكىندىك جاساۋ.
بۇل جولعى قۇرىلىم رەفورماسىندا، پارتيانىڭ ارمياعا شارتسىز باسشىلىعى ءونىمدى تۇردە دايەكتىلەندىرىلدى، تياناقتاندىرىلدى. ارميا − ارميا، ساقشى − ساقشى، حالىق − حالىق پرينسيبى بويىنشا، قارۋلى ساقشى بولىمدەرى قاتارىنداعى، مەملەكەتتىك كەڭەس تاراۋىنىڭ باسشىلىعى مەن باسقارۋىنداعى قازىرگى مىندەت وتەپ جاتقان كۇشتەردى تۇگەل قارۋلى ساقشى قاتارىنان شىعارىپ، قارۋلى ساقشى بولىمدەرىنىڭ باسشىلىق ەتۋ، باسقارۋى مەن قولباسشىلىق ەتۋ، پايدالانۋ قاتىناسىن رەتتەدى. رەفورمادان كەيىن، قارۋلى ساقشىنىڭ كەدەندە مىندەت وتەۋشى اسكەر كۇشى ءبىر تۇتاس اكەتىلدى، تەڭىز ساقشى بولىمدەرى تۇتاسىمەن قارۋلى ساقشى بولىمدەرىنىڭ قولباسشىلىعىنا قاراتىلدى. قارۋلى ساقشى ءورت ءسوندىرۋ، ورتتەن ساقتانۋ، ورمان بولىمدەرى توتەنشە جاعدايلاردى باسقارۋ مينيسترلىگىنە قاراتىلىپ، مەملەكەتتىڭ امبەباپ ءورت ءسوندىرۋ، ورتتەن ساقتانۋ، قۇتقارۋ قوسىنى قۇرىلدى. قارۋلى ساقشى التىن بولىمدەرى ءبىر تۇتاس جاراتىلىستىق بايلىق مينيسترلىگىنە قاراتىلىپ، تاۋەلدىلىگى وزگەرتىلىپ، جۇڭگو گەولوگيالىق تەكسەرۋ مەكەمەسىنىڭ جاراتىلىستىق بايلىقتاردى جان - جاقتى تەكسەرۋ قولباسشىلىق ورتالىعى مەن 13 كاسىپتىك گەولوگيالىق تەكسەرۋ ورتالىعى بولىپ قۇرىلىپ، مەملەكەتتىڭ نەگىزدىك الەۋمەتتىك يگىلىك سيپاتتى گەولوگيالىق قىزمەت مىندەتىن جانە كوپ مەتال كەندەرىن بارلاۋ مىندەتىن ۇستىنە الدى. قارۋلى ساقشى سۋ ەلەكتر بولىمدەرىنىڭ قۇرىلىمى جاڭالانىپ، جۇڭگو اننىڭ قۇرىلىس توبى بولىپ قۇرىلىپ، ورتالىق كاسىپورىندارىنىڭ ”جاڭا اسكەرى“نە اينالدى. قوعام حاۋىپسىزدىگى شەكارا قورعانىس، قورعاۋشى بولىمدەرى فورمىن اۋىستىرىپ ساقشىعا قوسىلىپ، حالىق ساقشىسىندىق شىت جاڭا وبرازبەن قىزمەت ورنىنا شىعىپ، مەملەكەتتىڭ حاۋىپسىزدىگى مەن قوعام ورنىقتىلىعىن قورعاۋ قىزمەت جاۋاپكەرلىگى مەن بورىشىن ۇزدىكسىز ارقالايتىن بولدى.
”ءبىر نىسانا“ كۇشەيۋدى جۇزەگە اسىردى − قۇرىلىم فۋنكتسياسى اناعۇرلىم ساپالىلانىپ، ۇقىق پەن جاۋاپكەرلىك اناعۇرلىم سايكەسىپ، اناعۇرلىم ءونىمدى تۇردە جۇرگىزىلىپ، مەملەكەتتىڭ جونگە سالۋ جۇيەسى مەن جونگە سالۋ قابىلەتىنىڭ وسىزاماندانۋىنىڭ العا قاراي زور قادام تاستاۋى ىلگەرىلەتىلدى.
بۇل جولعى قۇرىلىم رەفورماسىندا قاتىستى جەرلەردەگى سىناق تۇيىندەر نەگىزىندە، ”ءبىر جوبا، ءبىر جوسپار“ جالپى وي جەلىسىنە ساي، تۇرلىشە تاراۋلار ۇستىنە الىپ وتىرعان تۇلعالىق فۋنكتسيالىق ءوڭىر جوباسى، قالا - اۋىل جوباسى، جەردەن پايدالانۋ جوباسى، تەڭىز - مۇحيت تۇلعالىق فۋنكتسيالىق ءوڭىر جوباسى سياقتىلار ءبىر تۇتاس مەملەكەت جەرى كەڭىستىگى جوباسى ەتىپ بىرىكتىرىلىپ، بۇكىل ەلدىڭ جەر كەڭىستىگىن اشۋ، قورعاۋدىڭ ”ءبىر كارتاسى“ قالىپتاسىپ، ”كوپ جوبانى بىرىكتىرۋ“ جۇزەگە اسىرىلىپ، مەملەكەتتىڭ ءار سۇيەم جەرى انىق تا ايقىن جوبالاندى.
جاڭادان قۇرىلعان ەكولوگيالىق ورتا مينيسترلىگى بۇرىنعى 7 تاراۋدىڭ قاتىستى قىزمەت جاۋاپكەرلىگىن بىرىكتىرىپ، جەر ءۇستى سۋى مەن جەر استى سۋى، جاعا مەن سۋ، قۇرلىق پەن تەڭىز - مۇحيت، قالا مەن اۋىل - قىستاق، كومىرتەگى شالا توتىعى مەن كومىرتەگى قوس توتىعى سىندى ”بەستىڭ تۇتاسۋىن“، سونداي - اق لاستانۋدان ساقتانۋ مەن ونى جونگە سالۋدىڭ جانە ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋدىڭ ءوزارا تۇتاسۋىن جۇزەگە اسىردى. ”قورشاعان ورتانى قورعاۋدا سۋعا تۇسپەۋ، تەڭىزگە تۇسپەۋ“، ”سۋ يگىلىگىندە جاعاعا شىقپاۋ“، ”تەڭىز - مۇحيتتا قۇرلىققا شىقپاۋ“ سىندى بىتىراعان جۇمىس ءبولىسى جاعدايى تۇبەگەيلى تالقاندالعاننان كەيىن، بۇرىن ىستەۋدى ويلاپ كەلسەك تە ىستەي الماعان تەڭىزگە، وزەنگە قۇيار جەردەگى لاس سۋدى ىعىستىرۋ اۋىزدارىن انىقتاۋ قىزمەتىندە ماڭىزدى ىلگەرىلەۋشىلىكتەرگە قول جەتتى، مىسالى، بوحاي تەڭىزى مەن چاڭجياڭ الابىنداعى لاس سۋدى ىعىستىرۋ اۋىزدارىن تەكسەرۋ، جونگە سالۋدىڭ سىناق تۇيىندەرىندە قول جەتكەن لاس سۋدى ىعىستىرۋ اۋىزدارىنىڭ سانى قورشاعان ورتانى قورعاۋ تاراۋلارى يگەرگەن جاعدايدان اسىپ، رەفورمانىڭ ناتيجەسىن تولىق كورسەتتى.
ساقشى − ساقشى، ۇكىمەت − ۇكىمەت، كاسىپورىن − كاسىپورىن پرينسيبى بويىنشا، كاسىپ سالاسىنداعى قوعام حاۋىپسىزدىگى ورگاندارىنىڭ باسقارۋ ءتۇزىلىسىن رەتتەپ، كەمەلدەندىردى. مۇندا تەمىر جول قوعام حاۋىپسىزدىگى ورگانى، قاتىناس - تاسىمال مينيسترلىگىنىڭ قوعام حاۋىپسىزدىگى مەكەمەسى مەن چاڭجياڭ سۋ تاسىمالى قوعام حاۋىپسىزدىگى مەكەمەسى، ورمان قوعام حاۋىپسىزدىگى ورگانى قوعام حاۋىپسىزدىگى مينيسترلىگىنىڭ ءبىر تۇتاس باسشىلىق ەتىپ، باسقارۋىنا ءبولىندى، جۇڭگو مەملەكەتتىك تەمىر جول توبى، قاتىناس - تاسىمال مينيسترلىگى، مەملەكەتتىك ورمان - جايلىم مەكەمەسى ەندىگارى باسشىلىق ەتىپ باسقارمايتىن بولدى. حالىقتىق اۆياتسيا قوعام حاۋىپسىزدىگى ورگانى مەن كەدەن اتكەزشىلىككە تيىم سالۋ ورگانى جەكە - جەكە قوعام حاۋىپسىزدىگى مينيسترلىگى مەن جۇڭگو حالىقتىق اۆياتسيا مەكەمەسىنىڭ، كەدەن باس مەكەمەسىنىڭ قوس قابات باسشىلىعىن قابىلداپ، قوعام حاۋىپسىزدىگى مينيسترلىگىنىڭ باسشىلىعىن نەگىز ەتتى.
تاياۋدا ءتوراعا شي جينپيڭ G20نىڭ وساكاداعى باسشىلار ماجىلىسىنە قاتىناسقان كەزدە ورتالىق راديو - تەلەۆيزيا باس ستانسياسى جوبالاپ جاساعان جاپون تىلىندەگى ءبىر قىدىرۋ بەينە - كەسكىن باعدارلاماسى جاپونيانىڭ نەگىزگى تەلەۆيزياسىندا قويىلدى، «كوكەيگە قونىمدى ءسوز − شي جينپيڭ جاقسى كورەتىن ناقىلدار»دىڭ جاپون تىلىندەگى باسىلىمى دا تۇڭعىش رەت جاپوندىق كورەرمەندەرمەن جۇزدەسىپ، تاماشا تاراتۋ ونىمدىلىگىنە قول جەتكىزدى.
ورتالىق راديو - تەلەۆيزيا باس ستانسياسى بىرىكتىرىلىپ قۇرىلعاننان بەرى، 3 ستانسيا تەرەڭنەن توعىسىپ، باسىمدىلىقتار ارقىلى ءبىرىن - ءبىرى تولىقتاپ، بايلىقتان تەڭ يگىلىكتەنىپ، ”3＜1+1+1“ سىندى ”حيميالىق رەاكسيا“نى تۋدىرىپ، جاڭا يدەيانىڭ قاراپايىم بۇقارانىڭ وتباسىنا كىرۋىن اناعۇرلىم ىلگەرىلەتتى، دۇنيە جۇزىنە جۇڭگو اڭگىمەلەرىن ايتۋ، جۇڭگو ءۇنىن تاراتۋ قابىلەتى كورنەكتى تۇردە نىعايدى.
بۇل جولعى قۇرىلىم رەفورماسىندا ورگاننىڭ ارتقى شەپ قىزمەت وتەۋ قامتاماسىزداندىرۋ ءتاسىلى جونىندە ءىشىنارا ىزدەنىستەر جاسالىپ، جاڭالىقتار ەنگىزىلدى، جاڭادان قۇرىلعان قوسىننان قايتقان اسكەريلەر ىستەرى مينيسترلىگى، مەملەكەتتىك ەمدەۋ قامتاماسىز ەتۋ مەكەمەسى، مەملەكەتتىك حالىقارالىق دامۋ - سەلبەستىك مەكەمەسى سياقتى تاراۋلارعا بولەك ارتقى شەپ قىزمەت وتەۋ قۇرىلىمى تاعايىندالعان جوق، قايتا مەملەكەتتىك ورگان ىستەرىن باسقارۋ مەكەمەسى ءبىر تۇتاس نىسان، ءبىر تۇتاس ولشەم، قاراجاتتى جيناقتاۋ، بايلىقتان بىرگە يگىلىكتەنۋ پرينسيبى بويىنشا كەڭسە ۇيلەرىن جوندەۋ، قوجالىق باسقارۋ، ۇكىمەت كولىگى قىزمەت وتەۋى، كەڭسە جابدىقتارىن سەپتەۋ سياقتى 4 ۇلكەن توپ، 16 ءتۇردى قامتىعان ارتقى شەپ قىزمەت وتەۋىمەن ءبىر تۇتاس قامدادى، ءسويتىپ، قۇرىلىمداعى ادامدار ىقشامدالىپ، اكىمشىلىك بايلىق ۇنەمدەلدى، سونىمەن بىرگە قىزمەت وتەۋ ءتۇرى ارناعا ءتۇسىرىلىپ، قىزمەت ونىمدىلىگى ارتتىرىلدى.
”ءبىر كوزەۋلى باعدار “ اناعۇرلىم كورنەكتىلەندى − حالىقتى وزەك ەتۋگە تاباندى بولىپ، حالىق بۇقاراسىنىڭ ءار جاقتاعى ۇقىق - مۇددەسى اناعۇرلىم ويداعىداي قورعالىپ، دامۋ قاجەتى، نەگىزگى ساتى تىلەگى، حالىق قالاۋى دالمە - ءدال توعىستىرىلدى.
”ەل باسقارۋدىڭ جوسىن - قاعيداسى بار، ال حالىققا پايدا جەتكىزۋ ونىڭ نەگىزى“. وسى جولعى رەفورمادا حالىق بۇقاراسىنىڭ كۇن سايىن ارتىپ كەلە جاتقان تاماشا تۇرمىسقا دەگەن قاجەتى تىعىز ارقاۋ ەتىلىپ، مىندەت پەن جاۋاپكەرشىلىكتى ويداعىداي وتەپ، وقۋ - اعارتۋ، مادەنيەت، بازاردى باقىلاۋ - باسقارۋ، دەنساۋلىق ساقتاۋ، سالاماتتىلىق، ەمدەۋ قامتاماسىزداندىرۋ، قوسىننان قايتقان اسكەريلەرگە قىزمەت وتەۋ، كوشى - قون باسقارۋ قىزمەت وتەۋ سياقتى حالىق بۇقاراسى جاپپاي كوڭىل بولگەن سالالاردا قۇرىلىمدى رەتتەۋ جانە ساپالىلاندىرۋ سەرپىنى ارتتىرىلدى.
”وسى داڭق تاقتايشاسى ماعان ءبىزدىڭ ەڭ سۇيىكتى ادامدار ەكەنىمىزدى ءارى ەڭ داڭقتى ادامدار ەكەنىمىزدى سەزىندىردى“. تاياۋدا گۋاڭشي جۋاڭزۋ اۆتونوميالى رايوندىق قوسىننان قايتقان اسكەريلەر ىستەرى مەڭگەرمەسى قوسىننان قايتقان 85 جاستاعى اسكەر حۋاڭ زۋناننىڭ العىس حاتىن تاپسىرىپ الدى.
قاريانىڭ وتباسىندا ءۇش ۇرپاق ادام اسكەري قوسىنعا قاتىناسقان. جاڭادان قۇرىلعان ءار دارەجەلى قوسىننان قايتقان اسكەريلەر ىستەرى قۇرىلىمدارىنىڭ ارقاسىندا، ول سياقتى 34 ميلليون وتباسىنا داڭق تاقتايشاسى ءىلىندى، قوسىننان قايتقان 39 ميلليون اسكەر جانە باسقا دا قامقورلىق جاسالاتىن وبيەكتىلەردىڭ سالاۋاتى تۇراقتاندىرىلدى، ينفورماتسياسى جينالدى، ارميادان كاسىپ اۋىستىرعان 82 مىڭ كادر، قوسىننان قايتقان 400 مىڭنان استام جاۋىنگەر ۇيلەسىمدى ورنالاستىرىلدى، قوسىننان قايتقان اسكەريلەردىڭ داڭق سەزىمى، تابىس سەزىمى ۇزدىكسىز ارتتى.
جىجياڭ ولكەسى اۋدان، اۋىلداردىڭ تاراۋ قۇرىلىمدارىن سۇرىپتاپ ورنالاستىرىپ، جۇمىس ءتارتىبىن قايتا جاساۋدى ىلگەرىلەتىپ، زاڭ اتقارۋ سالماعىنىڭ تومەنگە ويىسۋىن ىلگەرىلەتتى، ولكەدە تەڭىز - مۇحيت بالىق شارۋاشىلىعى، ءدارى - دارمەك سىندى 2 ەرەكشە زاڭ اتقارۋ قوسىنى ساقتالىپ قالۋدان تىس، قالعان اكىمشىلىك زاڭ اتقارۋ فۋنكتسياسىن، باستىسى، قالا، اۋداندار ۇستىنە الدى، 18 اۋىل - قالاشىقتا (ءمالى) ”ءبىر قوسىن زاڭنىڭ اتقارىلۋىن باسقارۋ“ سىناق ءتۇيىنى جۇمىسى ورىستەتىلىپ، كورىنىپ تۇرعاندارىن باسقارماۋ، باسقارۋعا قاقىلىلارىن كورمەۋ، سونداي - اق باس - باسىنا باسقارۋ ماسەلەلەرى شەشىلدى.
گۇيجوۋ ولكەسى كەدەيلەردى قاۋىرت سۇيەمەلدەۋ، ۇلكەن ساندى مالىمەت، ءىرى ەكولوگيا ستراتەگياسىنىڭ ءتۇيىنىن كورنەكتىلەندىرىپ، قۇرىلىمداردىڭ ورنالاسۋىن، فۋنكتسيانىڭ سەپتەلۋىن جەرگىلىكتى جاعدايعا قاراي وتىرىپ كۇشەيتىپ جانە وعان جاڭالىق ەنگىزىپ، اتقارۋى پارمەندى، ىقشام ءارى جوعارى ءونىمدى قىزمەت وتەۋ باسقارۋ ءتۇزىلىس مەحانيزمىن كۇش سالا ورناتىپ، جونگە سالۋ قابىلەتى مەن ورەسىن جوعارىلاتتى.
قۇرىلىم رەفورماسى ارقىلى حالىق بۇقاراسىنىڭ جوعارى ساپالى الەۋمەتتىك قىزمەت وتەۋ جونىندەگى جاڭا سۇرانىسىنا جاۋاپ بەرىلدى، ەڭ كوز تىككەن، ەڭ اسىققان، ەڭ ۋايىمداعان، ەڭ نارازى بولعان ءىشىنارا كورنەكتى ماسەلەلەر شەشىلدى، حالىقتىڭ قوجايىن بولۋى اناعۇرلىم جاقسى قامتاماسىز ەتىلىپ، جاڭالىق اشۋ، شارۋاشىلىق قۇرۋ ومىرشەڭدىگى ۇزدىكسىز قاۋلادى.
لانجوۋ جاڭا رايونىندا 3 ميلليارد يۋاننان استام قارجى قوسىلعان ءبىر نىسان جۋىقتا رەسمي ىسكە قوسىلادى. ”نىساندى تىزىمدەپ، تىركەۋگە الۋدان سالىنىپ، ىسكە قوسىلعانعا دەيىن نەبارى ءبىر جىل ۋاقىت جۇمسالدى، بۇل بۇرىندارى وي جەتپەيتىن ىستەر ەدى“، - دەدى سەرىكتەستىكتىڭ جاۋاپتىسى اسەرلەنە.
وسى رەتكى قۇرىلىم رەفورماسى ارقىلى لانجوۋ قالاسى كوپ تاراۋدىڭ قاتىستى قىزمەت جاۋاپكەرلىگىن بىرىكتىرىپ، ۇكىمەت ءىسى بويىنشا قىزمەت وتەۋ، باسقارۋ مەكەمەسىن قۇرىپ، قىزمەتتى ءبىر تۇتاس ورىستەتتى. ينجەنەريا قۇرىلىس نىساندارىن تەكسەرىپ بەكىتۋ كوپ، ۋاقىت شەگى ۇزاق، ءتارتىبى كۇردەلى بولۋداي ”ورتاق كەمىستىك“تەرىنە قاراتا بارلىق تەكسەرىپ بەكىتۋ ىستەرىنىڭ ۋاقىت شەگىن ۇشتەن ەكىگە قىسقارتتى.
ءبىر جىلدان استام ۋاقىتتان بەرى جەر - جەر قۇرىلىم رەفورماسىن وراي ەتىپ، ۇكىمەت قۇرىلىمدارىن ىقشامداپ، ۇقىقتى تومەنگە بەرۋدى، ۇقىقتى تومەنگە بەرۋ مەن باسقارۋدى ۇشتاستىرۋدى، قىزمەت وتەۋدى ساپالىلاندىرۋدى ونان ارى جۇرگىزىپ، ”ءبىر تاڭبامەن تەكسەرىپ بەكىتۋ “دى اتقارىپ، ”ءبىر جەلىدە ءبىر تۇتاس ءبىتىرۋ“دى، ”ەڭ كوپ بولعاندا، ءبىر رەت بارۋ“دى ىلگەرىلەتىپ، حالىقتىڭ اۋانىنا قاراي رەفورمامەن جاۋاپ بەرۋدى شىنايى ورىندادى.
باتىلدىقپەن وزىنە توڭكەرىس جاساپ، ۇزدىكسىز ءورىس اشىپ، جاڭالىق ەنگىزدى
قۇرىلىم رەفورماسى مەملەكەتتىڭ جونگە سالۋ جۇيەسى مەن جونگە سالۋ قابىلەتىن وسىزامانداندىرۋداي تەرەڭ وزگەرىس الا كەلۋمەن بىرگە، رەفورمادا قىرۋار باعالى تاجىريبەلەر توپتاپ، پارتيامىزدىڭ جاڭا تاريحي باستامادا رەفورمانى اناعۇرلىم تەرەڭدەتۋىنە، ۇلى كۇرەستى ۇزدىكسىز جۇرگىزۋىنە، ۇلى ينجەنەريانى اتقارۋىنا، ۇلى ءىستى ىلگەرىلەتۋىنە، ۇلى ارماندى جۇزەگە اسىرۋىنا ءبىر قىدىرۋ ماڭىزدى وي سالدى.
رەفورمانىڭ شەشۋشى كەزەڭىندە تايسالماعان جەڭىسكە جەتەدى.
ەسكى سۇردەكتەن شىقپاعانعا شىعار جول جوق، تارتىنشاقتاعان تاماشا ورايدان ايرىلادى، تەك اناعۇرلىم زور بەكىممەن جانە باتىلدىقپەن ماسەلەلەرگە بەتپە - بەت كەلىپ ، قيىندىقتاردان تايسالماعاندا عانا، رەفورمانى توقتاۋسىز العا ىلگەرىلەتىپ، پارتيا مەن مەملەكەت ىستەرىنىڭ دامۋ جاڭا جاعدايىن ۇزدىكسىز اشۋعا بولادى.
پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ قۇرىلىم رەفورماسىن تەرەڭدەتۋ − ءبىر رەتكى وزىندىك توڭكەرىس.
باستالا سالعان كەزدىڭ وزىندە باس شۋجي شي جينپيڭ جالپى ارنانى بەلگىلەگەن: ”پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ قۇرىلىم رەفورماسىن تەرەڭدەتۋدە ءناپاقاعا ءتيسۋ، مۇددەگە سوقتىعۋ كەرەك، سونداي - اق شىنداپ كىرىسۋ كەرەك، بۇل ءۇشىن ءوزىن جاڭارتۋداي باتىلدىق پەن دارقاندىق قاجەت“.
شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ قولباسشىلىعىندا، ءبىر تۇتاس باسشىلىعىندا رەفورما ماسەلەنى باعدار ەتۋدەن جازباي، ۇقىق پەن مۇددەنى رەتكە سالۋدان تايساقتاماي، تاراۋلاردىڭ قىزمەت جاۋاپكەرلىگى بايلانىسىن رەتتەۋدى باستى قامال الۋ بەتالىسى ەتىپ، ءبىر تۇتاس جوسپارلاۋ، سايكەستىرۋ سەرپىنىن ارتتىرىپ، جاي عانا جوندەۋ جۇرگىزبەي، ءارى - ءسارى بولماي، ۇزاق ۋاقىت ورىن تەپكەن قىزمەت جاۋاپكەرلىگى ايقاسۋداي ماسەلەنى شەشۋگە بەلدى بەكەم بايلادى.
پارتيا مەن مەملەكەت قۇرىلىمدارى جۇيەلى سيپاتتى، جالپى تۇلعالىق سيپاتتى، قايتا قۇرۋ سيپاتتى وزگەرىستى جۇزەگە اسىردى. باس شۋجي شي جينپيڭ اتاپ كورسەتكەندەي: ”دۇنيە ءجۇزى رەفورما جاساعان، ەسىك اشقان جۇڭگونىڭ ۇدەمەلى جىلدامدىعىن كوردى، رەفورما جاساۋدى، ەسىك اشۋدى سوڭىنا دەيىن جۇرگىزۋدەي جۇڭگو بەكىمىن كوردى“.
اساۋ اعىندا ەسكەكتى كۇش سالا ەسكەن ادام عانا الدىعا شىعا الادى. حاۋىپ - قاتەر بولعان سايىن، ”تاۋدا جولبارىس بار ەكەنىن بىلە تۇرا، جولبارىستى تاۋعا قاراي بەتتەۋ“دەي باتىلدىقپەن العا باسىپ، رەفورمانى بۇلجىماي تەرەڭدەتىپ، ءار جاقتىڭ ءتۇزىلىس - مەحانيزم كىناراتتارىن باتىلدىقپەن جويىپ، دامۋدىڭ جاڭا ءورىسىن اشۋ كەرەك.
رەفورمانى تياناقتاندىرۋدىڭ تەتىگى − ادام.
ءار دارەجەلى پارتيالى كادرلار، اسىرەسە، ”شەشۋشى ازشىلىق“ رەفورمانى باتىلدىقپەن قولداپ، رەفورمانى باستاماشىلدىقپەن تياناقتاندىرىپ، رەفورما ورتاق تانىمدارىن بارىنشا ۇيىستىرىپ، رەفورماعا ءتيىمدى تاماشا بەينە ازىرلەۋ ارقىلى رەفورمانى ءساتتى ىلگەرىلەتۋگە، ناقتى ونىمدىلىككە قول جەتكىزۋگە شىنايى كەپىلدىك ەتتى.
جۇرت كوڭىلى ورنىقتى بولسا، رەفورما ىلگەرىلەيدى، جۇرت قالاسا، رەفورما تابىسقا جەتەدى.
ۋاقىت قىسىلتاياڭ، قايشىلىق كوپ، مىندەت اۋىر بولعانىمەن، وسى رەتكى قۇرىلىم رەفورماسى قىسقا عانا ءبىر جىلدان استام ۋاقىتتا مىندەتتەرىن ءساتتى ورىندادى، بۇل كوبىندە پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرگى پارتيانى جاپپاي قاتاڭ جونگە سالۋ قالىپتاستىرعان تاماشا بەينەنىڭ ناتيجەسى سانالادى.
مەملەكەتتىك سالىق، جەرگىلىكتى سالىق جۇيەسى بىرىگىپ، مەڭگەرمە - مەكەمە دارەجەلى قۇرىلىمداردىڭ جارىمىنا جۋىعى قىسقارتىلىپ، 22 مىڭنان استام باسشى كادر ”نەگىزگى“ باسشىدان ”ورىنباسار“عا اينالدى.
”قيان - كەسكى يدەيالىق كۇرەس بارىسىندا، شىنىمەن، ىشكەنى اس بولماعان، تۇنىمەن كىرپىك ايقاستىرماعان جاعدايلار بولدى، الايدا رەفورمانىڭ كىدىرەتىن، ايالدايتىن مۇرساتى جوق، ءبىز زەيىنىمىزدى قازىرگى قىزمەتتەرگە شوعىرلاندىرىپ، جاۋاپكەرشىلىك ارقىلى كوڭىل كۇيدى ورنىقتىردىق...“ سانشي سالىق ىستەرى تاراۋىنداعى ”نەگىزگى باسشىدان ورىنباسار“ عا اينالعان 13 كادر ءوز ”نەسىبەسىنەن كەشۋ“ ارقىلى رەفورمانىڭ ”تابىس“ىن قولعا كەلتىردى.
وزىنە ۇلى توڭكەرىس جاساۋدان قاجىر - قايراتتى كۇشەيتسە، ۇلى قوعامدىق توڭكەرىستەن، ءسوز جوق، جاڭا جاعداي اشىلادى. ساياسي ولشەم مەن ساياسي تالاپتى رەفورمانىڭ تۇتاس بارىسىمەن ساباقتاستىرىپ، اناعۇرلىم جوعارى سانالىلىق پەن جاۋاپكەرشىلىك ارقالاۋ ارقىلى رەفورمانىڭ تىڭ رۋحىن سومداپ، رەفورمانىڭ زور جاعدايىن كوتەردى.
رەفورما جاڭالىق اشۋدان ايرىلا المايدى.
رەفورما جاساۋدى، ەسىك اشۋدى اناعۇرلىم جوعارى باستامادا، اناعۇرلىم جوعارى دەڭگەيدە، اناعۇرلىم جوعارى نىسانادا ىلگەرىلەتۋدە نەگىزدەلەتىن تاجىريبە جوق، سۇيەنەتىن ۇلگى جوق، تەك تىنباي جاڭالىق اشقاندا عانا، رەفورماعا تىڭ ءورىس اشۋعا بولادى.
بۇل رەتكى قۇرىلىم رەفورماسى پارتيا، ۇكىمەت قۇرىلىمدارىن قۇرۋدى ءبىر تۇتاس جوسپارلاۋ سياقتى جاقتاردا ءبىر قىدىرۋ نازاريالىق جانە امالياتتىق جاڭالىق اشتى، ياعني ۇزاق ۋاقىتتان بەرى ءومىر ءسۇرىپ كەلە جاتقان كونە ماسەلەلەردى شەشتى، سونداي - اق قۇرىلىم رەفورماسىندا جارىققا شىققان جاڭا ماسەلەلەر جونىندە ىشكەرىلەي زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، رەفورما جاساۋ بارىسىندا ۇزدىكسىز جاڭالىق اشۋعا، ۇزدىكسىز كەمەلدەندىرۋگە تاباندى بولدى.
ورتالىق دەڭگەيىندەگى رەفورما جوباسى نەگىزگى ساتىنىڭ كوپتەگەن جاڭالىق اشۋ ىزدەنىستەرىن قابىلدادى، جەرگىلىكتى ورىننىڭ قۇرىلىم رەفورماسى دا ورتالىق دەڭگەيىندەگى قۇرىلىم رەفورماسى ادىسىنەن جانە تاجىريبەسىنەن تولىق ۇلگى الۋ نەگىزىندە، جەرگىلىكتى ورىننىڭ جاعدايىنا قاراي يكەمدى ىلگەرىلەتىلدى.
گۇيجوۋ، گۋاڭدۇڭ، حىنان، جيلين سياقتى جەرلەر ”ۇلكەن ساندى مالىمەت مەكەمەسىن“ قۇردى، بەيجيڭ بەيجيڭ - تيانجين - حىبەيدىڭ سايكەسە دامۋىن ىلگەرىلەتۋگە باسشىلىق ەتۋ گرۋپپاسى كەڭسەسىن قۇردى، گۋاڭدۇڭ گۋاڭدۇڭ - شياڭگاڭ - اۋمىن ۇلكەن شىعاناق رايونى قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتۋگە باسشىلىق ەتۋ گرۋپپاسىن جانە ونىڭ كەڭسەسىن قۇردى، شاندۇڭ تەڭىز - مۇحيت دامۋ كوميتەتىن جانە تەڭىز - مۇحيت مەكەمەسىن قۇردى... ”ءوزى تاڭداۋ قيمىلى“ ورتالىق پەن جەرگىلىكتى ورىن سىندى ەكى بەلسەندىلىكتى ءونىمدى جەبەدى.
بۇل رەتكى قۇرىلىم رەفورماسىمەن بىرلەستىرىپ، لياۋنيڭ ولكەسى الەۋمەتتىك يگىلىك سيپاتتى ءىسورىنداردى ساپالىلاندىرۋدى، بىرىكتىرۋدى، تيجارات تۇرىندەگى ءىسورىندارىن كاسىپورىنعا وزگەرتىپ، قۇرىلىمىن جاڭالاۋدى، اكىمشىلىك تۇرىندەگى ءىسورىندارىنىڭ ۇكىمەت پەن ءىسورىندارىن ءبولۋدى جاپپاي ىلگەرىلەتىپ، الەۋمەتتىك يگىلىك تۇرىندەگى ءىسورىندارىنا قاراتا كەڭ كولەمدى بىرىكتىرۋ، ساپالىلاندىرۋ، رەتتەۋ جۇرگىزدى. شيپاحانالاردان، مەكتەپتەردەن سىرت، تۇتاس ولكەدەگى 27 مىڭ 514 الەۋمەتتىك يگىلىك سيپاتتى ءىسورىن 2366عا قىسقارىپ، ىقشامداۋ كولەمى ％90تەن اسىپ، 400 مىڭنان استام ادامدى قامتىدى. سونىمەن بىرگە، تۇتاس ولكەدەگى 1174 تيجارات سيپاتىنداعى ءىسورىندار قۇرىلىمىن جاڭالاپ كاسىپورىن توبى بولىپ قۇرىلدى، ساقتالعان مال - مۇلىك بايلىعىن جانداندىرىپ، ىشكى دامۋ قوزعاۋشى كۇشىن جەتىلدىرىپ، بازاردىڭ باسەكەلىك قۋاتىن قاۋلاتتى.
قۇرىلىم رەفورماسى وپ - وڭاي جۇرگىزىلىپ، ءبىر جولدا ورىندالا سالمايدى.
باس شۋجي شي جينپيڭ بايىپتىلىقپەن بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى:”پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ قۇرىلىم رەفورماسىن تەرەڭدەتۋدى ۇيىمداستىرۋ، اتقارۋ قىزمەتى اياقتادى، الايدا قۇرىلىم فۋنكتسيالارىنىڭ ساپالىلانۋىن، سايكەسۋىن، جوعارى ءونىمدى بولۋىن ىلگەرىلەتۋ، مىندەت اتقارۋ، قىزمەت وتەۋ قابىلەتىن، دەڭگەيىن جوعارىلاتۋ قىزمەتى ماڭگى اياقتامايدى“. ”پارتيانىڭ جاپپاي باسشىلىعىنا تاباندى بولۋدى جانە ونى كۇشەيتۋدى ءبىر تۇتاس باسشىلىققا الىپ، پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ قۇرىلىم فۋنكتسيالارىنىڭ ساپالىلانۋىن، سايكەسۋىن، جوعارى ءونىمدى بولۋىن ىلگەرىلەتۋدى كۇش سالۋ ءتۇيىنى ەتىپ، قۇرىلىمداردىڭ قىزمەت جاۋاپكەرلىگىن رەتتەۋدى، ساپالىلاندىرۋدى ءتۇزىم - مەحانيزمدى اقاۋسىزداندىرۋمەن، كەمەلدەندىرۋمەن ورگانيكالى بىرلىككە كەلتىرىپ، پارتيانىڭ ۇزاق ۋاقىت بيلىك جۇرگىزۋ قابىلەتى قۇرىلىسىن كۇشەيتۋدى مەملەكەتتى جونگە سالۋ قابىلەتىن جوعارىلاتۋمەن ورگانيكالى بىرلىككە كەلتىرىپ، قۇرىلىم رەفورماسىنىڭ جەتىستىكتەرىن ۇزدىكسىز بەكەمدەۋ كەرەك“.
كەزەكتە كەيبىر تاراۋلاردىڭ قىزمەت جاۋاپكەرلىگى شەكاراسى، سەلبەسۋ، سايكەسۋ مەحانيزمى سياقتىلار ءالى دە جىنتىكتەي كەمەلدەندىرۋدى قاجەت ەتەدى، تاراۋلاردىڭ قىزمەت جاۋاپكەرلىگىنىڭ ايقاسۋى، سالا - سالانىڭ كيلىگۋى سياقتى ماسەلەلەر دە ۇقساماعان دارەجەدە ءالى دە ورىن تەۋىپ وتىر. قالا، اۋدان دارەجەلى ۋنيۆەرسال اكىمشىلىك زاڭ اتقارۋ رەفورماسى سياقتى قيىن تۇيىندەردە ماسەلەلەر شەشىلىپ، جاڭا جاعداي اشىلعانىمەن، الايدا ءالى تالاي جۇمىستاردى ىستەۋگە تۋرا كەلىپ وتىر، كەلەسى قادامدا ءۇرتىس جاڭالىق اشۋ ارقىلى رەفورمانى تەرەڭدەتۋدى بىرتىندەپ زەرتتەۋ، شەشۋ ءتيىس.
”پارتيا 18 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ءۇشىنشى جالپى ءماجىلىسى ورنالاستىرعان رەفورما شارالارىن جاپپاي ورىنداۋ ءبىزدىڭ الدىمىزعا قويىلعان بۇلتارماس مىندەت. قازىر 2020 - جىلى ماڭىزدى سالالار مەن شەشۋشى بۋىندارداعى رەفورمالاردا شەشۋشى جەتىستىككە قول جەتكىزۋگە تەك ءبىر جىلدان استام ۋاقىت قانا قالدى. ءبىز اۋقىمعا قاراي ورگە ۇمتىلىپ، بۇكىل سايلاۋىت كۇشپەن شايقاسقا شىعىپ، ۇزدىكسىز قيان - كەسكى شايقاس جۇرگىزىپ، قيىن تۇيىندەردى شەشىپ، كۇشتى شوعىرلاندىرا وتىرىپ ماڭىزدى سالالار مەن شەشۋشى بۋىندار رەفورماسىندا سەرپىلىس جاساۋىمىز كەرەك“، − دەپ باس شۋجي شي جينپيڭ رەفورمانى ءۇرتىس جاپپاي تەرەڭدەتۋ جونىندە ايقىن تالاپ قويدى.
كونە جاپىراقتىڭ ورنىنا جاڭا جاپىراق شىعادى، الدىڭعى تولقىننىڭ ورنىن سوڭعى تولقىن باسادى.
جاڭا جورىقتا جاڭا مىندەت ارقالاپ، جاڭا جاعدايدا جاڭا سايىستاردى قارسى الايىق. شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ توڭىرەگىنە تىعىز ىنتىماقتاسىپ، رەفورما جەلكەنىن جالعاستى بيىك جايىپ، العا ۇمتىلۋ ەرىك جىگەرىن جالعاستى تاسقىنداتىپ، رەفورمانى سوڭىنا دەيىن تاباندىلىقپەن جۇرگىزگەندە عانا، تاۋ جولىقسا جول سالىپ، سۋ جولىقسا كوپىر سالىپ، جۇڭگوشا سوتسياليزمنىڭ اناعۇرلىم كەڭ بولاشاعىن قۇلشىنا اشۋعا بولادى.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 7 - ايدىڭ 6 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
