«حالىق گازەتىنىڭ» تىلشىلەرى گاۋ بيڭ، شى شياۋيۇن
2025.01.06 15:47 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى
تاۋ بالاسى يىن گاۋجۇي ءوزىنىڭ جوبالاۋشى بولارىن ويلاماعان ەدى. ءتۇبىت ويىنشىق ”تاڭنيۋ“ ءدال سونىڭ قولىنان شىققان.
يىن گاۋجۇيدىڭ ءۇيى شانشي ولكەسى انكاڭ قالاسى زىياڭ اۋدانى شۋاڭشيڭ الەۋمەتتىك اۋماعىندا تۇرادى، ءتۇبىت ويىنشىق الەۋمەتتىك اۋماق زاۆودىنا بارىپ جۇمىس ىستەيتىن ول 5 مينۋت قانا جول جۇرەدى. زىياڭ اۋدانىندا وسىنداي 53 ويىنشىق زاۆودى بار، 2024 - جىلى ءونىم قۇنى 703 ميلليون يۋانعا جەتتىى، 2087 جۇمىسشىنىڭ كوبى الەۋمەتتىك اۋماقتان قابىلدانعان، ادام باسىنا تۋرا كەلەتىن جىلدىق كىرىس 30 مىڭ يۋاننان اسادى.
2023 - جىلى 5 - ايدا باس شۋجي شي جينپيڭ شانشي ولكەلىك پارتكوم مەن ولكەلىك ۇكىمەتتىڭ قىزمەت مالىمەتىن تىڭداعان كەزدە: ”جەرگىلىكتى ورىننىڭ جاعدايىنا قاراي ەرەكشەلىككە يە كاسىپ سالاسىن زور كۇشپەن دامىتىپ، اۋىل - قىستاقتاعى 1 -، 2 -، 3 - كاسىپ سالالارىنىڭ توعىسا دامۋىن ىلگەرىلەتىپ، شارۋالاردىڭ كىرىسىن ارتتىرىپ، بايۋ ارناسىن كەڭەيتۋ كەرەك“ دەپ باسا دارىپتەدى.
زىياڭ اۋدانى ءتۇبىت ويىنشىق سىندى ەرەكشەلىككە يە كاسىپ سالاسىن كوزدەپ، ۇزدىكسىز كۇش سالىپ، بۇقارانىڭ كىرىسىن ارتتىرىپ، اۋقاتتانۋىنا مۇمكىندىك جاسادى.
چينبا تاۋلى ءوڭىرىنىڭ قويناۋىنا ورنالاسقان زىياڭ اۋدانىنىڭ دامۋ نەگىزى ءالسىز، وڭىرلىك ورنى ادەتتەگىدەي ەدى. جياڭسۋ مەن شانشيدىڭ سەلبەستىك جاساۋىنىڭ تاماشا ورايىن مىقتى يگەرگەن زىياڭ اۋدانى جەرگىلىكتى جاعدايعا قاراي ءتۇبىت ويىنشىق كاسىپ سالاسىن دامىتتى.
”ەڭبەك شوعىرلانعان كاسىپ سالاسى قونىس جاڭالاعان الەۋمەتتىك اۋماقتاعى قىرۋار بوس ەڭبەككۇشتەردى جۇمىستاندىرۋعا جەتەكتەي الادى، ونىڭ ۇستىنە ەنەرگيا جۇمسالىمى تومەن، لاستاۋى از، ەكولوگياعا زالالى جوق“ دەدى زىياڭ اۋداندىق ادام كۇشى بايلىعى جانە قوعامدىق قامتاماسىزداندىرۋ مەكەمەسىنىڭ باستىعى جيا شۋەپيڭ.
2017 - جىلى انكاڭ ايدوباۋ مۋلتفيلم مادەنيەت كاسىبى شەكتى سەرىكتەستىگى زىياڭ اۋدانىنداعى تۇڭعىش ءتۇبىت ويىنشىق زاۆودىنا اينالدى. العاش كەلگەندە - اق سەرىكتەستىكتىڭ جاۋاپتىسى ۋاڭ لياڭ ۇكىمەتتىڭ زور كۇشپەن سۇيەمەلدەپ، قولداعاندىعىن سەزىندى: الەۋمەتتىك اۋماقتاعى زاۆودتاردى سايكەستىرىپ، اشەكەيلەپ، كاسىپورىنداردىڭ اقىسىز پايدالانۋىنا بەرىپتى؛ كاسىپ سالاسى سيلىق - قوسىمشا قاراجات ساياساتىن تياناقتاندىرىپ، سۋ ەلەكتر قاراجاتىنا قوسىمشا قاراجات بەرىپتى؛ جۇمىسشى قابىلداۋعا جاردەمدەسىپ جانە جۇمىسقا شىعۋدىڭ الدىندا كۋرستان وتكىزىپتى، يىن گاۋجۇي − زاۆودتاعى تۇڭعىش توپتاعى 40 قىزمەتكەردىڭ ءبىرى... ”تىركەۋگە الدىرۋدان جۇمىس باستاپ، وندىرىسكە قوسىلعانعا دەيىن نەبارى 15 كۇن عانا جۇمسالدى“ دەدى ۋاڭ لياڭ جۇمىستىڭ اۋرە - سارساڭسىز باستالعانىن تىلگە تيەك ەتىپ.
قازىر زىياڭ اۋدانى ولشەمدەنگەن 15 زاۆود ءۇيىن سالىپ، 27 ورىندى وزگەرتىپ سالىپ، ءتۇبىت ويىنشىق كاسىپ سالاسىن نەگىز ەتكەن الەۋمەتتىك اۋماق زاۆودىن قۇرۋمەن بىرگە، 60 ميلليون يۋانعا جۋىق قارجىنى بىرىكتىرىپ، كاسىپ سالاسىنىڭ جەدەل دامۋىن قولدادى.
تاۋ قويناۋىنا ورنالاسقان وسى وڭىردە زات اينالىمى كەزىندە ناشار ەدى. تاياۋ جىلداردان بەرى انكاڭ قالاسى ونىمدىلىكتى ارتتىرىپ، وزىندىك قۇندى تومەندەتىپ، تاس جول، تەمىر جول، تەڭىز جولى كوپ فورمالى ۇلاسپالى تاسىمالىن دامىتىپ، ”انكاڭ - باتىس ەۆروپا“ جۇڭگو - ەۆروپا كەزەكشى پويەزىن ىسكە قوستى. زىياڭ اۋدانى ورايدان پايدالانىپ، انكاڭ قالاسىنىڭ كوپ فورمالى ۇلاسپالى تاسىمال زات اينالىمى تۇعىرىمەن ۇشتاسىپ، ءتۇبىت ويىنشىق كاسىپ سالاسىنىڭ تاۋلى وڭىردەن شىعۋ جولىن اشتى.
زات اينالىمى ىركىلىسسىزدەنىپ، زىياڭ ديشين ويىنشىق شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگى ەل ءىشى - سىرتىنداعى بازاردى كەڭەيتىپ، 6 زاۆود اشىپ، جىلدىق ءونىم قۇنى 40 ميلليون يۋانعا جەتتى.
بەرىلە زەرتتەۋگە قۇمار يىن گاۋجۇي ءتىپتى دە كوپ ءتۇبىت ويىنشىقتاردى جوبالاۋعا قاتىناسۋدا، ”تاۋلى وڭىردە ارمان دا، جاڭا تۇرمىس تا بار“. ۋاڭ لياڭ دا قايراتى تاسقىنداپ، جوعارى مەكتەپتەرمەن سەلبەسىپ زەرتتەپ جاساعان زەردەلى ءتۇبىت ويىنشىقتاردى كورسەتتى: تەتىكتى باسىپ ەدى، بيگە باستى؛ وعان سويلەپ ەدى، جاۋاپ قاتتى... سەرىكتەستىك تاعى چين شىحۋاڭ اتتى جاساقتار مۋزەيى، شانشي تاريح مۋزەيى سياقتى مادەنيەت كورمە ورىندارىمەن بىرلەسىپ تۋىندى جاراتىپ جاتىر ەكەن.
”ءتۇبىت ويىنشىق كاسىپ سالاسىنىڭ كەلەشەگى نۇرلى، ءبىز كاسىپ سالاسىن، مادەنيەت بايلىعىن ۇزدىكسىز ىشكەرىلەي اشىپ، جاڭا كاسىپ كۇيىن بايىتامىز“ دەدى جيا شۋەپيڭ.
كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى