ۇيلەسىمدى ارتۋدى جۇزەگە اسىرۋدا ”ۇيلەسىمدى“ بولۋدىڭ قانداي ءمانى بار؟ (وقىرماندار سۇراۋ قويىپ، كوپشىلىك بىرگە نازار اۋدارۋ)

كىرىسپە

ماسەلە − ءداۋىردىڭ ءۇنى. ماسەلەدە نازار اۋدارۋ، ءۇمىت، ورتاق تانىمدى ۇيىستىرۋدىڭ باستاماسى، اماليات بارىسىندا العا باسۋدىڭ قوزعاۋشى كۇشى قامتىلىپ جاتادى.

قازىر ەلىمىزدىڭ ەكونوميكاسى جاقسارىپ كەلەدى، الايدا كەيبىر جاڭا جاعدايلارعا، جاڭا ماسەلەلەرگە دە ءدوپ كەلىپ وتىر. ماكرولىق ساياسات ۇزدىكسىز كۇش سالىپ، ميكرولىق تۇلعالار قاداعالاي نازار اۋدارىپ وتىر، كەيبىر وقىرماندار دا گازەتىمىزدىڭ توراپ اياسىندا وي جۇگىرتۋدە جانە سۇراۋلارىن ورتاعا قويۋدا. وقىرماندار نازار اۋدارىپ وتىرعان ماسەلەلەرگە جاۋاپ قايتارۋ ءۇشىن، گازەتىمىز بۇگىننەن باستاپ ”وقىرماندار سۇراۋ قويىپ، كوپشىلىك بىرگە نازار اۋدارۋ“ ايدارىن اشىپ، نازاردى حالىق تۇرمىسىنداعى قولامتالى تۇيىندەرگە، دامۋداعى قيىن تۇيىندەرگە، رەفورماداعى بوگەتتەرگە شوعىرلاندىرىپ، وقىرماندارمەن بىرگە كوز ايانى اشىپ، جول قاراستىرىپ، ءبىر قىردان كوپ تۇرعىعا دەيىن، كوز الداعىنى كوزدەۋدەن ۇزاق بولاشاققا كوز جىبەرۋگە دەيىن، ۇقساس سۇراۋعا بىرگە جاۋاپ قايتارىپ، كۇدىك - كۇماننان ارىلتىپ، ەكونوميكالىق جاعدايعا، دامۋ اۋقىمىنا جالپى بەتتىك ديالەكتيكالىق تۇرعىدان قاراپ، سەنىمدى شىنايى كۇشەيتىپ، مەجەنى ورنىقتىرىپ، ناقتى ىستەۋدى جەبەيدى.

اقپارات قۇرالدارىنان مىناداي ءسوزدى وقىپ قالدىم: ەكونوميكانىڭ ساپالىق جاقتان ءونىمدى جوعارىلاۋىن، ساننىڭ ۇيلەسىمدى ارتۋىن ىلگەرىلەتۋ كەرەك. ”ساپالىق جاقتان ءونىمدى جوعارىلاۋدى“ سالىستىرمالى تۇردە وڭاي تۇسىنۋگە بولادى، ”ساننىڭ ۇيلەسىمدى ارتۋىنىڭ“ ءسىرا قانداي تەرەڭ ءمانى بار؟ قازىر ەكونوميكانىڭ ارتۋ قارقىنى %5 شاماسىندا بولىپ وتىر، بۇل ”ۇيلەسىمدى ارتۋ“ ەسەپتەلە مە، جوق پا؟

حالىق تورابىنداعى توراپتاس 2****12

بۇل وتە جاقسى سۇراۋ بولدى. 1 - ايدىڭ 17 - كۇنى مەملەكەتتىك ساناق مەكەمەسى جۇڭگونىڭ ەڭ جاڭا ەكونوميكالىق ناتيجە تىزىمدىگىن جاريالادى، 2024 - جىلى ىشكى ءوندىرىستىڭ جالپى ءونىم قۇنى سايكەس مەزگىلدەگىدەن %5.0 ارتىپ، ”%5 شاماسىندا“ بولۋ سىندى مەجەلى ارتۋ نىساناسى ءساتتى جۇزەگە اسىرىلدى، ەندى ”%5 شاماسىندا“ دەگەننەن باستاپ سويلەۋگە تۋرا كەلەدى.

ۇيلەسىمدى ارتۋدى ءتۇسىنۋ ءۇشىن، الدىمەن ۇزاق مەرزىمدىك نىساناعا نازار سالۋ كەرەك. ءبىزدىڭ ”ەكى قادامعا ءبولىپ ءجۇرۋ“ ستراتەگيالىق ورنالاستىرۋىمىزعا ساي، 2035 - جىلى ”سوتسياليستىك وسىزامانداندىرۋدى نەگىزىنەن جۇزەگە اسىرۋ“ سىندى ”ءبىرىنشى قادام“ ىشكى ءوندىرىستىڭ ادام باسىنا تۋرا كەلەتىن جالپى ءونىم قۇنىن تىڭ بەلەسكە كوتەرىپ، ورتاشا دامىعان ەلدەردىڭ ورەسىنە جەتكىزۋدى تالاپ ەتەدى. ۇيلەسىمدى ارتۋ قارقىنىن ساقتاپ، جىلدى - جىلعا جالعاپ ىستەگەندە عانا، بەلگىلەنگەن ۇزاق بولاشاقتىق نىسانانىڭ ءساتتى جۇزەگە اسۋىنا كەپىلدىك ەتۋگە بولادى. جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ جالپى جاعدايىنان قاراعاندا، %5 شاماسىنداعى ارتۋ قارقىنى ورتا، ۇزاق مەزگىلدىك دامۋ نىساناسىمەن ۇشتاسقان. بىلايشا ايتقاندا، وسىنداي ۇيلەسىمدى ارتۋ قارقىنىن ساقتاعاندا عانا، ءبىرىنشى قادامداعى نىسانانىڭ ءساتتى ورىندالۋىنا كەپىلدىك ەتۋگە بولادى.

بۇل ارادا تاعى ءبىر ماسەلە بار: نە ءۇشىن ارتۋ قارقىنىن %5 تەن اسىرۋعا كۇش سالىپ، ”ءبىرىنشى قادامداعى“ دامۋ نىساناسىن ەرتەرەك جۇزەگە اسىرۋعا بولمايدى؟

شىنىندا، جۇرتتىڭ ءبارى ەكونوميكانىڭ تەزىرەك ارتۋىن ءۇمىت ەتەدى، ءبىراق ەكونوميكالىق دامۋدىڭ وزىندىك وبيەكتيۆ زاڭدىلىعى بار، ارتۋ قارقىنى قالاي تەزدەتكىڭ كەلسە، سولاي تەزدەيتىن نارسە ەمەس. ەكونوميا تۇرعىسىنان قاراعاندا، ءبىر مەملەكەت جۇزەگە اسىرا الاتىن ەكونوميكانىڭ ارتۋ مولشەرى كومەسكى ارتۋ شاماسى سياقتى كوپتەگەن فاكتوردىڭ ىقپالىنا ۇشىرايدى.

جەڭىل اتلەتيكا الاڭىنداعى سپورتشىلار تەك دەنە، ورتا، پسيحيكا سياقتى جاقتارداعى فاكتورلاردا ەڭ تاماشا كۇيدى ساقتاعاندا عانا ەڭ جاقسى ناتيجە جاراتا الادى. بۇل دا سولاي. كومەسكى ارتۋ شاماسى دەگەنىمىز بەلگىلى مەرزىم ىشىندە ءبىر مەملەكەت نەمەسە رايون ءتۇرلى بايلىق قاينارىن ەڭ جاقسى ورنالاستىرعان جانە تولىق پايدالانعان جاعدايدا جەتە الاتىن ەكونوميكالىق ارتۋ شاماسى. بۇل − ويداعىداي جاعدايداعى ارتۋ شاماسى، رەال ومىردە ەكونوميكانىڭ ارتۋ قارقىنى، ەكىنىڭ بىرىندە، كومەسكى ارتۋ شاماسىن توڭىرەكتەي وتىرىپ ۇيلەسىمدى تولقيدى.

قازىر جۇڭگو ەكونوميكاسى ءدوپ كەلىپ وتىرعان ىشكى - سىرتقى سىن - سايىس از ەمەس. وسىنداي جاعدايدا، ”%5 شاماسىندا“ دەگەن ءسوز قيىنشىلىق تولىق مەجەلەنگەن، شىندىق ءىس جۇزىنەن ىزدەلگەن نىسانا ءارى قۇلشىنۋ ارقىلى جۇزەگە اساتىن نىسانا.

”%5 اينالاسىندا“ دەگەن سيفردىڭ ءوزىن كوپتەگەن ادام تۇسىنە الماۋى مۇمكىن، ءبىراق ول ءاربىر ادامنىڭ تۇرمىسىمەن تىعىز بايلانىستى.

مىسالى، جۇمىستانۋ ماسەلەسىن شەشۋدىڭ ءتۇبىرلى جولى − ەكونوميكانى دامىتۋ. 2024 – جىلى ەلىمىزدىڭ جۇمىستانۋ جاعدايى جالپى جاقتان ورنىقتى بولدى، بۇكىل ەلدىڭ قالا – قالاشىعىنداعى تەكسەرىلگەن كاسىپسىزدىك شاماسىنىڭ ورتاشا ءمانى %5.1 بولىپ، الدىنداعى جىلداعىدان 0.1 پايىز تومەندەدى، بۇنى 2024 – جىلعى ەكونوميكانىڭ %5.0 ارتۋىنان بولە قاراۋعا بولمايدى. بولاشاقتا جوعارى ساپالى، تولىق جۇمىستانۋدى ۇزدىكسىز جەبەۋ ءۇشىن دە ەكونوميكانىڭ ۇيلەسىمدى ارتۋىن ساقتاۋعا تۋرا كەلەدى.

تاعى ءبىر مىسال، ەكونوميكانىڭ ارتۋى − مەملەكەتتىڭ قازىنالىق كىرىسىنىڭ ارتۋىنداعى باستى قاينار، ال قازىنا − حالىق تۇرمىسىن جاقسارتۋدىڭ نەگىزگى شارتى، ەكونوميكانىڭ ارتۋى قازىنالىق كىرىستىڭ ۇيلەسىمدى ارتۋىن تۋدىرماسا، حالىق تۇرمىسىن جاقسارتۋ ماڭىزدى تىرەكتەن ايرىلادى، بۇل دا − %5 شاماسىندا بولۋ نىساناسىن بەلگىلەۋدەگى ماڭىزدى ولشەم.

وسى جىلداردا جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ دامۋ امالياتى بىزگە ەكونوميكانىڭ ارتۋى ەجەلدەن تالقىلاپ بەكىتەتىن نارسە ەمەس، قايتا ناقتى ىستەۋ بارىسىندا قولعا كەلەتىندىگىن ۇعىندىردى.

قانشالىقتى ”ۇيلەسىمدى“ ارتۋ قارقىنى بولسىن، نىق قاداممەن جۇزەگە اسىرۋعا تۋرا كەلەدى. بۇگىنگى تاڭدا جۇڭگونىڭ ەكونوميكالىق كولەمى قانشالىق ۇلكەن، ساپاسى قانشالىق جوعارى بولسا، دامۋدىڭ تالابى مەن قيىندىعى دا سونشالىق جوعارى بولادى. بۇل دا ەكونوميكانىڭ ۇيلەسىمدى ارتۋىن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن ءتىپتى دە كوپ قۇلشىنىس جاساۋىمىزعا، ءتىپتى دە زور سىندارعا توتەپ بەرۋىمىزگە تۋرا كەلەتىندىگىنەن دەرەك بەرەدى.

قارقىنعا ءمان بەرۋدە قارقىنعا جارماسىپ الۋعا بولمايدى، مۇمكىندىكتىڭ بارىنشا قۇلشىنىپ، ەڭ جاقسى ناتيجەگە قول جەتكىزىپ، جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ ساپاسىنىڭ ءونىمدى جوعارىلاۋى مەن مولشەرىنىڭ ۇيلەسىمدى ارتۋىن ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتىپ، ءوز قىزمەتىمىزدىڭ تۇراقتىلىعى ارقىلى جاعداي وزگەرىسىنىڭ تۇراقسىزدىعىنا توتەپ بەرىپ، ”ەلىمىز ەكونوميكاسى كەمەسىنىڭ تولقىن جارا العا ىلگەرىلەپ، ورنىقتى قاداممەن الىسقا ساپار شەگۋىنە شىنايى كەپىلدىك ەتۋىمىز كەرەك“.

كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى