التى ۇلكەن ساياسات − جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى سوعىس كەزىندەگى شينجياڭنىڭ العا باسۋىنىڭ ساياسي تۇعىرناماسى

انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ۋاڭ چۇنحۋا

2021.03.17 15:27   كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى

　　جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى سوعىس جالپى بەتتىك تۋىلعاننان كەيىن شينجياڭ بۇقارانىڭ جيھانگەرلىككە قارسى تۇرۋ بىرلەستىگى كوشەدە كورمە وتكىزۋ، ۇران قاعاز جاپسىرۋ، بۇقارالىق جينالىس وتكىزۋ سياقتىلار ارقىلى جالپى حالىقتىڭ جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى تۇرۋىن زور كۇشپەن ۇگىتتەدى. □ سۋرەتتى لي دۇڭ سىزعان

　　قازىرگى ادامدار وتكەن عاسىردىڭ 30 -، 40 - جىلدارىنداعى شينجياڭنىڭ تاريحى مەن ساياسي جاعدايىن زەرتتەمەك بولسا، ”التى ۇلكەن ساياسات“ اينالىپ وتۋگە بولمايتىن تاقىرىپ. جيھانگەرلىككە قارسى تۇرۋ، سۆوەت وداعىنا جاقىنداسۋ، ۇلتتىق تەڭدىكتى ساقتاۋ، كىرشىكسىز بولۋ، بەيبىتشىلىكتى ساقتاۋ، قۇرىلىس جۇرگىزۋ − بۇل جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى سوعىس كەزىندە شينجياڭدا جۇرگىزىلگەن ”التى ۇلكەن ساياسات“، بۇل العا باسۋ ساياسي تۇعىرناماسى سول كەزدەگى شينجياڭنىڭ ساياسي جاعدايىن شىت - جاڭا بەينەگە ەنگىزدى. ال شىڭ شىسايدىڭ ”التى ۇلكەن ساياساتتى“ جاساۋىنا جانە ىلگەرىلەتۋىنە كومەكتەسكەندەر شينجياڭعا كەلگەن ءبىر توپ كوممۋنيستەر بولاتىن.

　　1934 - جىلدان 1936 - جىلعا دەيىن يۇي شيۋسۇڭ، جاۋ شى قاتارلى ءبىر توپ كوممۋنيستەر ىلگەرىندى - كەيىندى شينجياڭعا كەلىپ قىزمەت ىستەدى. ولاردىڭ ماڭىزدى مىندەتتەرىنىڭ ءبىرى بۇقارانىڭ ساناسىن وياتىپ، ۇلتتار ارا وشپەندىلىكپەن قىرقىسۋدى تيىپ، العا باسۋ ساياسي تۇعىرناماسىن جاساپ، شينجياڭنىڭ شىرىكتەسكەن، مەشەۋ ساياسي جاعدايىندا بۇرىلىس تۋدىرىپ، ۇلت مادەنيەتىن دامىتۋ بولاتىن.

　　1931 - جىلى ما جۇڭيىڭ قوسىنى شينجياڭعا كىرگەننەن باستاپ 1934 - جىلعا دەيىن شينجياڭدا سوعىس لاڭى تولاسسىز تۋىلىپ، ءار ۇلت حالقىنا اۋىر اپات الا كەلدى. ”التى ۇلكەن ساياساتتىڭ“ ورتاعا قويىلۋى سوعىس لاڭى ەندى اياقتالعان شينجياڭعا ايقىن دامۋ بەتالىسىن كورسەتتى. 1939 - جىلدان بۇرىن شىڭ شىساي ”التى ۇلكەن ساياساتتى“ باتىل جۇرگىزدى ءارى بەلسەندى جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزدى. اسىرەسە، جيھانگەرلىككە قارسى تۇراتىن، سوۆەت وداعىنا جاقىنداساتىن سىرتقى ساياساتتى اتقارۋ؛ ۇلتتىق تەڭدىكتى ساقتاۋ قاتارلى ساياساتتاردى باتىل دايەكتىلەندىرۋ؛ ساياسي باقىلاۋ - باسقارۋدى كۇشەيتىپ، كىرشىكسىز بولۋ ساياساتىن اتقارۋ؛ بەيبىتشىلىكتى ساقتاۋ جانە قۇرىلىس جۇرگىزۋ ساياساتتارىن اتقارۋ... بۇلار شينجياڭنىڭ ەكونوميكاسىن قالپىنا كەلتىرىپ جانە دامىتىپ، ۇلتتار قاتىناسىن جاقسارتىپ، حالىقتىڭ تۇرمىسىن تىنىش، الاڭسىز ەتىپ، شىڭ شىسايدىڭ سوۆەت وداعىن جاقىن تارتۋ بيلىگىنىڭ بەكەمدەلۋىنە نەگىز قالادى.

　　شىڭ شىسايدىڭ سۋبيەكتيۆ ءۇمىت - تىلەگى مەيلى قالاي بولماسىن، ”التى ۇلكەن ساياسات“ شينجياڭنىڭ تاريحي دامۋ تالابىنا ۇيلەسكەن، شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقىنىڭ تىلەگىنە ۇيلەسكەن، العاباسار، توڭكەرىستىك ساياسات. 1937 - جىلى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى شىڭ شىسايمەن جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى ۇلتتىق بىرلىكساپتى قۇرعاننان 1942 - جىلى بىرلىكساپ ىدىراعاننان ىلگەرى، جۇڭگو كوممۋنيستەرىنىڭ كومەكتەسۋى مەن ىلگەرىلەتۋىندە، شينجياڭنىڭ جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى ۇلتتىق بىرلىكساپتىڭ ورتاق تۇعىرناماسى بولعان ”التى ۇلكەن ساياساتى“ ماڭىزدى رول اتقاردى.

　　چىن يۇن كەزىندە بىلاي دەپ اتاپ كورسەتكەن بولاتىن: ”التى ۇلكەن ساياسات“ پارتيامىزدىڭ ەڭ تومەنگى تۇعىرناماسىمەن بىركەلكى بولدى. ءبىزدىڭ شىڭ شىسايدىڭ ”التى ۇلكەن ساياساتتى“ جۇرگىزۋىنە كومەكتەسۋىمىز پارتيامىزدىڭ ەڭ تومەنگى تۇعىرناماسىن دايەكتىلەندىرۋ دەگەندىك. سول ارقىلى پارتيامىزدىڭ شينجياڭداعى قىزمەت باعىتى بەلگىلەندى.

　　چىن تانچيۋ دا بىلاي دەگەن بولاتىن: ”التى ۇلكەن ساياسات“ شينجياڭنىڭ ەرەكشە شارت - جاعدايىنا ەڭ ۇيلەسەتىن توڭكەرىستىك ساياسات، ”التى ۇلكەن ساياساتتىڭ“ جەڭىسى ءبىزدىڭ دە شينجياڭداعى جەڭىسىمىز.

　　الايدا شىڭ شىساي قاسكۇنەمدىكپەن اينالىسۋدىڭ شەبەرى بولاتىن. ءوزىنىڭ شينجياڭداعى ۇستەمدىگىن بەكەمدەۋ ءۇشىن، ول ەشقانداي كۇشتىڭ نىعايۋىنا جول قويمادى. 1937 - جىلى 12 - ايدىڭ 10 - كۇنى ول ايتىلمىس ولكە قالاسىنداعى ”قاسكۇنەمدىك پەن بۇلىك تۋدىرۋ دەلوسىن“ جەلەۋ ەتىپ، يۇي شيۋسۇڭ قاتارلى ءوزىنىڭ ”التى ۇلكەن ساياساتتى“ جاساۋىنا ءارى دايەكتىلەندىرىپ اتقارۋىنا كومەكتەسكەن ءبىر توپ كوممۋنيستى تۇتقىندادى.

　　(اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم پارتيا تاريحى جانە حۇجات زەرتتەۋ مەكەمەسى، اۆتونوميالى رايوندىق قوعامدىق عىلىمدار بىرلەستىگى بىرلەسىپ ىستەدى)

　　كەلۋ قاينارى: «شينجياڭ گازەتى» - تيانشان تورى