مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى شى ليپيڭ: اۋىل - قىستاقتى كوركەيتۋدىڭ كوركەم كارتيناسىن كەستەلەيمىز

2023.02.24 16:31   كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى

كەستەشى ايەلدەر «كەپتەر گۇلى» جەلىلەس مياۋزۋ كەستەسى ونىمدەرىن كورسەتۋدە. شينحۋا اگەنتتىگى تاراتقان (سۋرەتتى لۇڭ يۋانبين تۇسىرگەن)

　　شينحۋا اگەنتتىگى، 2 - ايدىڭ 17 - كۇنى، گۇيياڭ. تاقىرىبى: مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى شى ليپيڭ: اۋىل - قىستاقتى كوركەيتۋدىڭ كوركەم كارتيناسىن كەستەلەيمىز

　　شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى ۋاڭ جۇن

　　كوكتەمدە ۋليڭشانعا باردىق، گۇيجوۋ ولكەسى سۇڭتاۋ مياۋزۋ اۆتونوميالى اۋدانى چاڭشيڭباۋ قالاشىعى بايگو قىستاعىنىڭ اتىز باسى قاربالاس كۇيگە ەنىپتى. قىستاق تۇرعىندارى جەر تەگىستەپ، ارام ءشوپ وتاپ، كەزدەمە بوياۋعا پايدالانىلاتىن وسىمدىكتەردى ەگۋگە دايىندالۋدا.

　　«بارلىق مياۋزۋ كەستەلەرىن بوياۋعا تۇگەلدەي وسىمدىك بوياۋى پايدالانىلادى، قازىر قاسبوياۋ تامىرى سياقتى شامامەن 10 ءتۇرى بار، بيىل بۇرىنعى 500 مۋ جەردەگى ەگىلگەن جەر اۋدانى نەگىزىندە 2000 مۋعا جەتكىزبەكپىز» دەپ تانىستىردى 13 - كەزەكتى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى، مەملەكەت دارەجەلى بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارى مياۋزۋ كەستەسى (سۇڭتاۋ مياۋزۋ كەستەسى) نىسانىنىڭ ۋاكىلدىك مۇراگەرى شى ليپيڭ تىلشىگە. ول جاراتقان «كەپتەر گۇلى» مياۋزۋ كەستەسى ماركاسىنىڭ ىقپال كۇشىنىڭ ۇزدىكسىز كەڭەيۋىنە ىلەسە، ەل ءىشى - سىرتىنان كەلگەن ءونىم تاپسىرىسى تولاستاماي، بوياۋ ماتەريالىنا دەگەن سۇرانىس تا بىرتىندەپ ارتقان.

　　13 - كەزەكتى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى بولىپ سايلانعاننان بەرى ول بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارىن جالعاستىرۋشىلاردىڭ دامۋىن قولداۋ، «جۇڭگو مياۋزۋ كەستەسىن زەرتتەۋ - اشۋ ورتالىعىن» قۇرۋ سياقتى ۇسىنىستاردى العا قويدى، بۇل كۇندەرى تۇگەلدەي تياناقتانىپ بولدى.

　　«مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى بولىپ سايلانعاننان بەرى مەن باستان - اياق مىناداي ەكى ءىستى ىستەۋگە قۇلشىنىپ كەلەمىن: ءبىرى، جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ءداستۇرلى مادەنيەتىن سىرتقا شىعارۋ، ەندى ءبىرى، مياۋزۋ اۋىلىنداعى بۇقارانى اۋقاتتاندىرۋ. حالىقاراداعى ءتىپتى دە كوپ قايراتكەرلەردىڭ جۇڭگونىڭ مياۋزۋ كەستەسىن ءبىلۋىن، ءتىپتى دە كوپ كلاسسيكالىق ونىمدەردىڭ مياۋزۋ اۋىلىن بايىتۋىن ءۇمىت ەتەمىن». 57 جاستاعى شى ليپيڭ مياۋزۋ كەستەلى ونىمدەرىنىڭ ىشىندەگى پاكتىككە، كوركەمدىككە سيمۆول بولعان كەپتەر گۇلىنە قاراپ ءوز اسەرىن وسىلايشا باياندادى.

　　«مەن باستاعان كەستەشى بويجەتكەندەر ءبىرشاما كوپ، كۇندىز سەرىكتەستىكتىڭ شارۋاسىن تىندىرىپ بولعاننان كەيىن، كەشتە ءۇي سايىن ارالاپ، قارتتارمەن، جاستارمەن بىرگە وتىرىپ ءتۇننىڭ ءبىر ۋاعىنا دەيىن اڭگىمەلەسەمىن، ءار ءتۇرلى كەستەلەردى سالىستىرىپ كورەمىن، كەيدە كوپشىلىك كەستە تىگۋ ونەرىن قىزۋ تالقىلايدى» دەدى شى ليپيڭ. كەستەشىلەرمەن اڭگىمەلەسۋدەن سىرت، ول وسىنى وراي ەتىپ، مياۋزۋ اۋىلىنداعى بۇقارامەن اڭگىمەلەسىپ، بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارىن جالعاستىرۋدا ءدوپ كەلگەن سىن - سايىستى ۇعىسادى.

　　مياۋزۋلاردىڭ مەكەنى سانالاتىن سۇڭتاۋدىڭ كوپتەگەن قىستاعىندا ايەلدەردىڭ باسىم كوپ ساندىسى ىسكەر كەستەشىلەر، ولار قارشادايىنان كەستە تىگۋ ونەرىن جەتىك يگەرەدى. شى ليپيڭ اۋىلدا قالعان ايەلدەرگە مياۋزۋ كەستەلەرىنىڭ جارتىلاي وڭدەلگەن بۇيىمدارىن جىنتىكتەي وڭدەتەدى، مياۋزۋ ۇلتىنىڭ كيىم - كەشەكتەرى، حوش ءيىستى دوربا، اسپالى بۇيىم، كورپە - جاستىق، اشەكەي بۇيىمدارى... مياۋزۋ كەستەلەرى تۇتىنۋشىلاردى باۋرايدى.

　　« جاستاردىڭ كوبىرەك جاڭالىق اشىپ، كوپ نەگىزدەنگەن وسىزامانعى ەلەمەنتتەردى جوبالاۋمەن ۇشتاستىرىپ، اعىمداعى ونىمدەردىڭ كوبەيۋىنە مۇمكىندىك جاساۋىن ءۇمىت ەتەمىن، سوندا عانا اناعۇرلىم كوپ جاس تۇتىنۋشىلار قاۋىمىنىڭ كوڭىلىنەن ورىن الاسىڭدار». 28 جاستاعى كەستە ايەل شى ۋەيشياننىڭ ۇيىندە شى ليپيڭ تەرەڭ ماعىنانى اڭعارتىپ وسىلاي دەدى.

　　شى ليپيڭنىڭ باۋلۋى ارقىلى شى ۋەيشيان كوپتەگەن كەستەشى ايەل اراسىنان جوعارى ورەلى كەستەشىلىك ونەرىن ايگىلەدى. قازىر ول ءار ايدا شامامەن 4 مىڭ يۋان كىرىس تابادى، ونىڭ ۇستىنە وتباسىنا قارايلاسا الادى، ۋاقىت شىعارىپ ەگىن ەگۋىنە دە بولادى. شى ليپيڭ شى ۋەيشيان سياقتى كەستەشى ايەلدەردەن 4 مىڭعا جۋىعىن جەتەكتەدى.

　　جىل باسىنان بەرى بەيجيڭ، شاڭحاي، شينجياڭ سياقتى جەرلەردەن تاپسىرىستار تولاسسىز كەلىپ جاتتى. سۇڭتاۋ، تۇڭرىن، گۇيياڭ سياقتى جەرلەردەگى جىنتىكتەي مانەرلەۋ شەبەرحانالارىندا جىنتىكتەي مانەرلەۋمەن شۇعىلداناتىن جۇمىسشىلار قاربالاستىققا ءتۇستى، ءبىر توپ كيىم - كەشەك، اسپالى بۇيىم، حوش ءيىستى دوربا سياقتى كەستەلى ونىمدەر قاۋىرت جاسالۋدا. وسى مياۋزۋ كەستەلەرى قازىر كورەيا، جاپونيا، ساۋد ارابياسى، مالايزيا قاتارلى 70 كە جۋىق مەملەكەتكە ساتىلۋدا، ءار جىلى %70 تاپسىرىس شەتەلدەن كەلەدى.

　　مىندەت وتەگەن 5 جىلدا شى ليپيڭ تاعى مياۋزۋ اۋىلىنداعى بۇقارانىڭ شۇعىل، قيىن، ۋايىمداعان، ءزارۋ ماسەلەلەرى ءۇشىن شاپقىلاپ، قونىس جاڭالاپ سۇيەمەلدەنگەن كەدەي بۇقارانى جۇمىستاندىرۋعا قىزمەت وتەۋ جۇيەسىن اقاۋسىزداندىرۋ، ورتا، شاعىن، ۇساق كاسىپورىنداردىڭ قيىنشىلىعىن جەڭىلدەتۋگە، اۋىرتپالىعىن جەڭىلدەتۋگە دەم بەرۋ، از ۇلت وڭىرلەرىنىڭ دامۋىن قولداۋ تەبىنىن ارتتىرۋ سياقتى ۇسىنىستاردى العا قويدى. «حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى بولىپ سايلانعاننان كەيىن كەدەيلەردى قونىس جاڭالاپ سۇيەمەلدەۋ تۇيىنىنە تالاي رەت بارىپ كەستەشىلەرمەن اقىلداسقاننان كەيىن، مەن تاعى دا كوپتەگەن ەر ەڭبەككۇشتەردى، مياۋزۋ كەستەسىن بىلەتىن جاس كەلىنشەكتەردى قامتىعان جاستاردى سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەۋگە جىبەرۋ كەرەكتىگىن بايقادىم، بۇل قونىس جاڭالاعان بۇقارانىڭ جۇمىستانۋىنا قىزمەت وتەۋ جۇيەسىن ءالى دە كەمەلدەندىرۋ قاجەت ەكەنىن تۇسىندىرەدى، سوندىقتان اناعۇرلىم كوپ قىزمەت ورنىن ازىرلەۋ ارقىلى قونىس جاڭالاعان بۇقارانىڭ جۇمىستانۋىنا دەم بەرۋ ۇسىنىسىن ورتاعا قويىپ، كوشىپ شىعا الۋدى، ورنىعىپ تۇرا الۋدى، بايۋدى شىن مانىندە جۇزەگە اسىرۋعا قۇلشىنىپ جاتىرمىز» دەدى شى ليپيڭ.

　　«بار كۇشىمدى سارقا جۇمساپ، كەستەشىلىك ونەرىنەن يگىلىك جاراتۋدى ءۇمىت ەتەمىن» دەدى ول. شى ليپيڭنىڭ ءبىر ەستەلىك داپتەرىندە مىناداي ءبىر تاربيەلەۋ جوسپارى ەستەلىككە الىنعان: جاستاردى اۋىلىنا قايتىپ يگىلىك جاراتۋعا باۋراپ، جاستاردى ۇلتتىق مادەنيەتتى جالعاستىرۋعا، دامىتۋعا قاتىناستىرىپ، ولاردىڭ مياۋزۋ مادەنيەتىن قىزۋ سۇيۋىنە، ۇلتتىق مادەنيەتتى قىزۋ سۇيۋىنە مۇمكىندىك جاساۋ، سونىمەن بىرگە «مياۋزۋ كەستەسى +» دامۋ ۇلگىسى جونىندە ىزدەنىس جاساپ، مياۋزۋ كەستەلەرىنىڭ تاراتىلۋىنا ءتىپتى دە كوپ مۇمكىندىك جاساپ، ءتىپتى دە كوپ بۇقاراعا تيىمدىلىك جاساۋىمىز كەرەك.

　　شينحۋا اگەنتتىگى تاراتقان (سۋرەتتى لۇڭ يۋانبين تۇسىرگەن)

　　كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى