ۇرۋ، قيراتۋ، بۇلاۋ، ورتەۋ ۋاقيعاسىنىڭ  زاردابى اۋىر بولدى

ۇرىمجىدە، شىلدە ايى جەمىس-جيدەكتىڭ ءيىسى اڭقىپ، سەرۋەندەۋشىلەرگە تولاتىن كورىكتى كەزەڭ. الايدا، 5-شىلدەدەگى قۇتىرىنا قانقۇيلىلىق ىستەگەن ۇرۋ، قيراتۋ، بۇلاۋ، ورتەۋ اۋىر زورلىقتى كۇش قىلمىستىق ۋاقيعاسى، كوزدى اشىپ جۇمعانشا بۇل ارانىڭ جىلۋى مەن مەيىرىن بىت-شىت ەتتى. سول كۇنى كەشتە، قانقۇيلى زاڭسىز ەلەمەنتتەر حالىق الاڭى، ازاتتىق جولى، ىنتىماق جولى، يان-ان جولى، شينحۋا وڭتۇستىك جولى، جينين جولى، سىرتقى اينالما جول، حالىقارالىق ساۋدا بازارى سياقتى كوپتەگەن جەرلەردە، ەر-ايەل، كارى-جاسىنا قاراماستان، بەيكۇنا جۇرتشىلىققا زالال جەتكىزىپ، ساۋدا بازارلارىندا، دۇكەندەردە،الەۋمەتتىك اۆتوبوستاردا ۇرۋ، قيراتۋ، بۇلاۋ، ورتەۋ جۇرگىزىپ، قالا قۇرىلىسى، ەلەكتر قۋاتى، قاتىناس قاتارلى الەۋمەتتىك قۇرىلعىلار اۋىر دارەجەدە قيراتىلدى.

19-شىلدەگە دەيىن، "5-شىلدە" ۋاقيعاسىندا 197 ادام قازا بولىپ، 1700 دەن استام ادام جارالاندى، 881 ادام قازىرگە دەيىن شيپاحانادا داۋالانۋدا، مۇنىڭ ىشىندە 179 ادام اۋىر جارالانعان، 66 ادام حال ۇستىندە جاتىر.

ساناققا قاراعاندا، "5-شىلدە" ۋاقيعاسىندا، 719 ۇيگە زاقىم جەتكەن، جيىنى 21 مىڭ 353 شارشى مەتر، مۇنىڭ ىشىندە زاقىم جەتكەن دۇكەن 331، ورتەلگەن ءۇي 29، 13 مىڭ 769 شارشى مەتر؛ 1325  ماشينا قيراتىلعان نەمەسە ورتەلگەن.

   5-شىلدە كەشتە، توساتتان كەلگەن اپاتتا، ءار ۇلت تۋىسقاندار قينشىلققا ورتاق توتەپ بەرىپ، ءوزارا كومەكتەسىپ، ادىلەت جولىندا ايانباي، زورلىقتى كۇشكە ورتاق قارسى تۇرىپ، ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ بولاتتاي بەرىك قامالىن سوقتى. وسى جولعى قاندى شايقاستى باستان  كەشىرۋ ارقىلى ءار ۇلت حالقىنىڭ ۇلتتار ىنتىماعىن قورعاۋ سەنىمى مەن يراداسى ءتىپتى دە شىڭالىپ، مىزعىماس كۇشكە اينالدى.

   "5-شىلدە" ۋاقيعاسىندا، ءار ۇلت باۋىرلاستار اراسىندا تۋىلعان ىنتىماقتىلىقپەن ءوزارا كومەكتەسكەن اسەرلى اڭگىمەلەر وتە كوپ. 81 جاستاعى ۇيعۇر قارت قاميت.احمەتتىڭ ءوز دەنەسىمەن سودىرلاردىڭ شابۋىلىن توسىپ، حانزۋ باۋىرلاستاردى قۇتقارعان ەرلىگى، سان-ساناقسىز ەرلىك حيكايالارىنىڭ جاندى ايعاعى، ءارى شينجياڭداعى ۇلت  حالقىنىڭ ىنتىماعى مەن جارسىمدىلىعىنىڭ ايقىن  ايگىلەنۋى.

  81 جاستاعى ۇيعۇر قارت حاميت.احمەت ءوز دەنەسىمەن زاڭسىز ەلەمەنتتەردىڭ شابۋىلىن توسىپ، 18 حانزۋ تۋىسقاندى ەرلىكپەن قۇتقاردى. حاميت اقساقال ۇنەمى بىلاي دەيدى: " حانزۋ ۇلتى بولسىن، الدە  ۇيعۇر ۇلتى بولسىن، بارلىعىمىز  دا ءبىر ۇيدىڭ ادامدارىمىز، بارلىعىمىز دا جاقسى تۇرمىس وتكىزگەنىمىز ءجون.

5-شىلدە كۇنى كەشتە، شينجياڭ سەرىك ۇيىرمەسىندەگى ءار ۇلت پارتيا مۇشەلەرى، كادرلار مەن جۇمىسشى-قىزمەتشىلەر ىلگەرىندى-كەيىندى 36 بۇقارانى قۇتقاردى.

5-شىلدە كەشتە، اۆتونوميالى رايوندىق كينو سەرىكتىگىنىڭ قىزمەتكەرى 60 جاستاعى مامەت.راحىم مەن قىزمەتتەسى جۇرات.ياسىن زاڭسىز ەلەمەنتتەر جاعىنان تاياققا جىعىلىپ، جارالانعان 20 نەشە ادامدى قۇتقاردى.

5-شىلدە كەشتە، ىنتىماق كوشەسىندە تۇراتىن  اۆتونوميالى رايوندىق مادەنيەت مەڭگەرمەسى ورگان قىزمەت وتەۋ ورتالىعىنداعى گۇلميرا مەن اكەسى ىنتىماق تەاترى پارتكومىنىڭ شۋجيى، باستىعى امۇتجان.مامۇت ون نەشە حانزۋ بۇقارانى ەرلىكپەن قۇتقاردى.

  اۆتونوميالى رايوندىق ۇلتتىق ىستەر كوميتەتى ءدىن باسقارماسىندا   ۋاقىتتىق مىندەت  اتقاىپ  جۇرگەن  يوپۇرعا اۋدانى باياۋات اۋىلدىعىنىڭ باستىعى ءابدىراحمان.وشىر (وڭدا)، 5-شىلدە تۇستەن كەيىنگى   ساعات  6 دان ەرتەڭىندە تاڭعى ساعات بىر گە دەيىن، ءوز باسىنىڭ حاۋىپسىزدىگىمەن ساناسپاي ،ءبىر  جاعىنان، زاڭسىز ەلەمەنتتەرگە زورلىقتى كۇش ىستەتپەۋ جونىندە  ۇگىت جۇرگىزدى، ەندى ءبىر جاعىنان، جارالانعان جاۋىنگەرلەر مەن بۇقارانى قۇتقارادى. سۋرەتتە ول ءوزى قۇتقارعان بۇقارادان حال سۇراۋدا.

5-شىلدە، ساعات 20 دان 30 مينۋتتان 6-شىلدە ساعات 8 گە دەيىنگى، "5-شىلدە" ۋاقيعاسى تۋىلعاننان كەيىنگى 10 نەشە ساعاتتان كەيىن، شينجياڭ كوركەمونەر تەاترىندەگى ءار ۇلت كادرلارى مەن جۇمىسشى-قىزمەتشىلەرى ءبىر نيەتپەن ىنتىماقتاسىپ، زاڭسىز ەلەمەنتتەردى تەاترگە باستىرمادى، 700 دەن استام ادامنان ەشكىم جارالانعان جوق، 70 تەن استام ماشينا دا مۇلتىكسىز  ساقتالدى.

5-شىلدە كەشتە، شينجياڭ يسلام ءدىنى ينيستيتۋتىنداعى ءار ۇلت جۇمىسشى-قىزمەتشىلەرى 15 ادامدى قۇتقاردى.

  5-شىلدە كەشتە، ءۇرىمجى قالالىق پروكۋراتۋرا حالىق ىستەرى اكىمشىلىك پروكۋراتۋرا باسقارماسىنىڭ باستىعى احمەت.ءالي، زاڭسىز ەلەمەنتتەردىڭ ۇرىپ-سوعۋىنا قاراماي، 3 جارالىنى قۇتقاردى؛ ءوزى شابۋىلعا ۇشىراعاننان كەيىن، باسقالارعا ەمدەلۋ ورايىن جاراتۋ ءۇشىن، شيپاحاناعا بارۋدان باس تارتتى. احمەتتىڭ قىزى گۇلميرا بىلاي دەدى: "اكەمنىڭ ىستەگەن ىستەرىنە  مەن  قاتتى اسەرلەندىم."

5-شىلدە كەشتە، جينپاي ليىر باتىسشا پراندىك دۇكەنىنىڭ حالىقارالىق ۇلكەن بازار بولىمشە دۇكەنى 60 ادامدى اپاتتان اراشالاپ قالدى.

5-شىلدە كەشتە، اۆتونوميالى رايوندىق جۇڭگوشا شيپاحاناسى قۇلاق، مۇرىن، كەڭىردەك ءبولىمىنىڭ شيپاگەرى ليۋ رۇيشي قۇتقارىلىپ ۇيىنە اكەلىنگەن ايەلدى بوساندىردى. بالانىڭ اناسى قۇتقارۋشىسىنا العىسىن جاۋدىرىپ، بالاسىنىڭ اتىن جاڭ سىليۋ دەپ قويدى.

بۇل ءۇيى ءۇرىمجى قالاسى يۋەجين كوشەسىندەگى جۇڭگو تەلەگرابى شينجياڭ ۇزىن جولدى تاراتۋ مەكەمەسىنىڭ سەميالىقتار اۋلاسىندا تۇراتىن 62 جاستاعى ۇيعۇر اعاي ــــ ءالي. انيجات. 5-شىلدە كەشتە، اعايدىڭ كۇزەتتە بەرىك تۇرۋىنىڭ ارقاسىندا، سەميالىقتار اۋلاسىنىڭ قاراپايىم قاقپاسى ءومىردى قورعايتىن بەرىك قاقپاعا اينالدى.

  شينجياڭ ازيا-ەۆروپا ۇلى قۇرىلىق كوپىرى اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن  تاسىمالداۋ –ساتۋ  شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتىگىنىڭ ۇيعۇر جۇمىسشىسى ءالىمجان.ءماتتوقتى (سولدا)، "5-شىلدە" ۋاقيعاسىندا، جارالانعان 20 نەشە حانزۋ باۋىرلاسىن  قۇتقاردى.

  5-شىلدە كەشتە، قوسىننان شەگىنگەن قارۋلى ساقشى جاۋىنگەرى لي حۋان ون نەشە بۇقارانى قورعادى، ءارى باس بولىپ دەلو تۋدىرعان زاڭسىز ەلەمەنتتى قولعا ءتۇسىردى. 17-شىلدە، لي حۋان ادىلەت جولىندا ايانباۋ قور قوعامى تاراتقان 10 مىڭ يۋاندىق سيلىق اقشانى زيانكەستىككە ۇشىراعان بۇقاراعا جىلۋعا اتادى.

  چاڭلىيۋندا تۇراتىن قالا تۇرعىنى ەرلى-ءزايىپتى حاۋ جىنحۋا مەن لي يۇڭحۇي "قيىنشىلىققا تاپ بولعاندا دوس پەن دۇشپاندى ايىراسىڭ، ۇلتتىقتار مەن حانزۋلار ءبىر شاڭىراق" دەپ جازىلعان تۋدى دوستىق وڭتۇستىك كوشەسى كوشە باسقارماسى باتىس سولتۇستىك الەۋمەتتىك ءوڭىرىنىڭ پارتكوم شۋجيى شاتگۇل.قادىردىڭ قولىنا تاپسىرىپ، وسى ءبىر ۇيعۇر كادردىڭ اجالدان اراشالاعاندىعىنا راحىمەتىن ءبىلدىردى.

5-شىلدە كەشتە، ساۋدا مەڭگەرمەسىنىڭ سەميالىقتار اۋلاسىندا تۇراتىن قازاق تۇرعىن رويا (سولدا) 30 دان استام جۇرتشىلىقتى قۇتقاردى.

5-شىلدە كەشتە، ءۇرىمجى قالاسى دوڭكوپىردە كىلەم ساۋداسىمەن شۇعىلداناتىن ابدوللا. ارىپ جاۋ شۋشىننىڭ وتباسىن قۇتقاردى.

  5-شىلدە كەشتە، ءۇرىمجى قالالىق دوستىق شيپاحاناسىنىڭ قىزمەتكەرى گۇلميرا ۇيىنە قايتقان جولىندا، جارالانعان 4 ادامدى قۇتقاردى.

  10-شىلدە، ۇيلەرى ءۇرىمجى قالاسى شينحۋا وڭتۇستىك جولى سۋ يگىلىگى مەڭگەرمەسىنىڭ سەميالىقتار اۋلاسىندا تۇراتىن ەرلى-ءزايىپتى حان فۋشۇن (سولدان ەكىنشى) مەن جاڭ يانرۋ (وڭنان ەكىنشى) "5-شىلدە" ۋاقيعاسىنداعى قۇتقارۋشىسى ـــ ۇيعۇر بويجەتكەن مۇنيرانى تاپتى (سولدان ءبىرىنشى).

شينجياڭ داشۋەسىنىڭ پەنسياعا شىققان قىزمەتكەرى ابەيدوللا.ابدۋايىپ (سولدا)ەكى حانزۋ جاستى ەرلىكپەن قۇتقاردى.

5-شىلدە كەشتە، شينجياڭ حالىقارالىق ۇلكەن بازارى 1000 نان استام ساياحاتشىنى ەپتىلىكپەن قۇتقاردى، ولاردىڭ ءبىر دە بىرەۋى جارالانعان جوق.

  5-شىلدە، قارۋلى ساقشى بيڭتۋانى قولباسشىلىق شتابى 3-بولىمشە اترەتىنىڭ كۇزەت، حابار-بايلانىس ورتا اترەتىنىڭ 1-دارەجەلى وفيتسەرى جاڭ لىي جۇزدەگەن زاڭسىز ەلەمەنتتەرمەن ايقاسىپ، 6 ساعات ولىسپەي  بەرىسپەيتىن شايقاس جاساپ، 19 ادامنىڭ ءومىرى مەن مال مۇلكىن امان-ەسەن ساقتاپ قالدى.

5-شىلدە كەشتە، يامالىق تاۋىندا تۇراتىن مامەت (سولدان ءبىرىنشى) يۇي ليجياڭ (سولدان ەكىنشى) قاتارلى 100 دەن استام حانزۋ كورشىلەرىن  ءوز   ۇيىنە ورنالاستىردى.

  5-شىلدە تۇستەن كەيىن، 16-جول اۆتوبوزىنىڭ شوپەرى دۋان يۇڭ ماشينا ايداپ كەلە جاتىپ شابۋىلعا ۇشىرادى، ول بارلىق  ءادىس –امالدى قولدانا وتىرىپ، 40 نەشە جولاۋشىنىڭ اماندىعىن ساقتاپ قالدى، ماشينا دا ەشقانداي زاقىمدالمادى. 

بارلىق كۇشتى جۇمىلدىرىپ، قۇتقارۋ قىزمەتىن جاقسى ىستەدى

"5-شىلدە" ۋاقيعاسى تۋىلعاننان كەيىن، شينجياڭ ۇيعۇر اۆتونوميالى رايونى مەن ءۇرىمجى قالاسىنداعى ءار قايسى ۇلكەن شيپاحانالار توساتتان تۋىلعان شۇعىل جاعدايلارعا توتەپ بەرۋ جوباسىن جاساپ، بارلىق كۇشتى جۇمىلدىرىپ، اسقان تەزدىكپەن ، مينۋت-سەكۋنتتى  ۇتىپ، بۇكىل  كۇشتى  جۇمساي  وتىرىپ، ادامداردىڭ ءومىرىن قۇتقارعان ءبىر مايدان شايقاس  جۇرگىزدى.

    وسى جولعى ازىرەيىلمەن ايقاسقان الاپاتتا، شيپاحانا قىزمەتكەرلەرى كۇندى تۇنگە جالعاپ، بار كۇشتەرىن سارقا جۇمساپ، امال-ايلا ىستەتىپ، اجال اۋزىندا قالعانداردى ءبىر-بىرلەپ قۇتقارىپ، ىسجۇزىندىك ارەكەتتەرىمەن جاڭا داۋىردەگى ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ اسقاق ءانىن جاراتتى.

  6-شىلدە تاڭ سارىدە، اۆتونوميالى رايوندىق 120 شۇعىل قۇتقارۋ ورتالىعى مەن اۆتونوميالى رايوندىق حالىق شيپاحاناسىنىڭ شيپاگەرلەرى مەن سەسترالارى جارالىلاردى كۇش سالا قۇتقارۋدا.

  ازاتتىق ارميا 474-شيپاحاناسى جارالىلاردى تەزدىكپەن قابىلدادى.

  5-شىلدە كەشتە، جارالانعان قالا تۇرعىنى شۇعىل قۇتقارۋ ورتالىعىنا جەتكىزىلدى.

  6-شىلدە تاڭ سارىدە، ءورت ءوشىرۋشى اسكەر جارلانعان جۇرتشىلىقتى قۇتقارۋدا.

6-شىلدە، اۆتونوميالى رايوندىق حالىق شيپاحاناسىنىڭ اۋىر ناۋقاستاردى كۇتۋ بولمەسىندە، شيپاگەر-سەسترالار زاڭسىز ەلەمەنتتەر جاعىنان ۇرىپ، جارالانعان بۇقارانى كۇش سالا قۇتقارۋدا.

زاڭسىز ەلەمەنتتەردىڭ شابۋىلداۋىنا ۇشىراعان ءۇش بەيكۇنا بۇقارا، اۆتونوميالى رايوندىق حالىق شيپاحاناسىنىڭ جۇرەك، مي، سىرتقى اۋرۋلار  بولىمىندەگى اۋىر ناۋقاستاردى كۇتۋ بولمەسىندە ەمدەلۋدە.