قاراقيادا قاسقىر العان قىران بار

2015.02.03 14:10  

　　«التاي گازەتىنىڭ» تىلشىلەرى ارداق بەيىسقان ۇلى، قايروللا كومانتاي ۇلى حابارلايدى.

　　قاڭتاردىڭ ەڭ سوڭعى تاڭى قىلاۋلانىپ اتتى. شىعىستان كوتەرىلگەن التىن كۇننىڭ ساۋلەسى اقشا قارمەن شاعىلىسىپ، كوزدى ۇيالتادى. قىس بويى قىرات ـ قىراتتان قىزىل قاققان قۇسبەگىلەر قىلىش قانات قىراندارىن قولىنا قوندىرىپ، قارا قيانىڭ بوكتەرىنە جينالدى. سول كۇنى تۇستەن بۇرىن، شىڭگىل اۋدانى ارالتوبە قالاشىعىنا قاراستى قاراقيا دەيتىن قۇتتى مەكەندە دۇيىم ەل كۇتكەن ءٴدۇبىرلى دودا باستالدى.

　　بۇل2015 ـ جىلى 31 ـ قاڭتاردا وتكىزىلگەن شىڭگىل اۋدانىنىڭ 3 ـ كەزەكتى ساياتشىلار مەرەكەسى بولاتىن. وسى رەتكى باسەكەنىڭ بوگەنايى بولەك، قىزىعى ەرەك ەدى. ۇزىن ىرعاسى 2 كۇنگە ۇلاسقان شارادا اسپان سەرىلەر ءتۇرلى سىناقتارعا ءٴتۇسىپ، شارتاراپتان جينالعان ساياحاتشىلارعا شاتتىق سيلادى. 30 ـ قاڭتارداعى قارا جارىستا وسى اۋدانعا قاراستى ءٴارقايسى اۋىلداعى (قالاشىق) ساياتشىلار باپتاعان 70 بۇركىت باسەكە مايدانىندا باق سىنادى.

　　قارا جارىستىڭ ناتيجەسى قۇسبەگىنىڭ ۇلتتىق كيىم كيۋى، بۇركىتتىڭ تۇلعاسى، ساياتشىنىڭ ات ابزەلدەرى مەن ساياتشىلىققا قاتىستى جابدىقتارى؛ بۇركىتتى قولعا شاقىرۋ؛ بۇركىتتى شىرعاعا ءتۇسىرۋ قاتارلى 3 مازمۇن بويىنشا باعالانىپ، توپتان وزعان تەگەۋرىندى 30 قىران ەرتەسى كۇنگى شەشۋشى جارىسقا جول الدى. 31 ـ قاڭتارداعى شەشۋشى جارىستا، قىرانداردى اۋەلى قارساق پەن قويانعا سالىپ، تولىمدى بولعاندارىن قىردىڭ قىزىلى اتالعان قۋلىعىنا قۇرىق بويلامايتىن ٴءتۇزدىڭ تۇلكىسىنە سالدى.

　　سوڭىندا وسى ەكى رەتكى سارالاۋدا قارساق پەن قوياندى قاڭباقتاي قاعىپ، تۇلكىنى تەگەۋرىنىنە ىلگەن 10 حاس قىران ازۋىن ايعا بىلەگەن ارلانمەن ايقاسۋعا «اتتاندى». بۇل قىراننىڭ ناعىز ەرلىگىن ولشەيتىن ولشەم. سوسىن دا، باسەكەنىڭ كورىگى قىزدى. القاشقى بىرنەشە بۇركىت قىرقاعا قويا بەرىلگەن قاسقىرعا تەگەۋرىنىن باتىرا العان جوق. قايتا، قاسقىر ەكەنىن بىردەن تانىعان بولۋى مۇمكىن، تاياي بەرگەندە، تايقىپ كەتىپ وتىردى. تەك ارال اۋىلىنىڭ ساياتشىسى نۇرعازىم كالامان ۇلى مەن ارال اۋىلىنىڭ ساياتشىسى سەرىك باقىتبەك ۇلىنىڭ بۇركىتى عانا ارلاننىڭ «القىمىنان» الىپ، اتى ـ زاتىنا ساي قاندى كوز قىران ەكەنىن تانىتىپ، ەرەكشە سيلىق پەن باس جۇلدەگەرلىكتى ەنشىلەدى.

　　وسى رەتكى ساياتشىلار سالتاناتىنىڭ ەرەكشە سيلىعىن ەنشىلەپ، 5000 يۋان ناق اقشامەن سيلانعان نۇرعازىم كالامان ۇلى تىلشىگە: «قىران قۇس باپتاۋ اتادان ـ بالاعا جالعاسقان اسىل ونەر. مەن سول ونەردى جالعاعان 5 ـ ۇرپاقپىن. قازىر ءبىر بالامدى دا بۇركىت باپتاۋعا باۋلىپ وتىرمىن.

　　جاقىنعى جىلداردان بەرى ءار دارەجەلى پارتيا ـ ۇكىمەت ورىندارى ەل ەسىنەن كوتەرىلۋگە شاق قالعان سالت ـ ءٴداستۇرىمىزدىڭ قايتا جاڭعىرىپ، قۇدىرەتتەنۋىن قولداپ ـ قۋاتتادى. مەن وسى ورايدا بارلىق قۇسبەگىلەر اتىنان اقجارما العىس ايتامىن» ـ دەدى. سونىمەن، اڭگىمەسى التى الاشقا ايلىق ەرمەك بولاتىن مەرەيلى مەرەكە مارەسىنە جەتتى. قاڭتاردىڭ قاقاعان ايازىندا ساقال ـ مۇرتىنا قىراۋ قاتقان ساياتشىلار توبى التىن كۇننىڭ القىزىل ساۋلەسى قارسىداعى قارا سەڭگىردىڭ قىرقاسىنا قۇلاعان ساتتە، اۋىلعا قاراي اتتانىپ بارا جاتتى.

　　كەلۋ قاينارى: التاي اقپارات تورابى