- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
اۋىلعا ساعىنىش سارقىلماسىن
ليۋ جينتاۋ
2015.12.29 16:52 كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى
«ستۋدەنت قىستاق كادرى» دەگەن اتاقتىڭ ەنشىمە تيگەنىنە دە انە - مىنە دەگەنشە ءبىر جىلدان اسىپتى، قىستاقتىڭ ءومىرى جونىندەگى تانىمىم دا ۇزدىكسىز تەرەڭدەپ كەلەدى. اۋىلعا العاش كەلگەندە، مىناۋ ناتيجەلى جۇمىستار جۇرگىزۋگە تۇرارلىق ىرىستى جەر ەكەن دەپ تۇيگەن ەدىم. ەندى قايىرىلا كوز جىبەرسەم، قىستاق دەگەنىڭىز كوزگە كورىنىپ تۇرعان اتا قونىس قانا ەمەس، كوزگە كورىنبەيتىن، تەك جۇرەكپەن سەزىنەتىن اۋىل ساعىنىشى مەن اۋىل تىنىسىنىڭ التىن ۇياسى دا ەكەن. قالالانۋدىڭ قادامى جيىلەگەن قازىرگى كۇندە، ونى قالاي ساقتاپ قالۋعا بولادى؟ مۇنى ءداۋىردىڭ كۇردەلى سۇراۋلارىنىڭ ءبىرى دەپ بىلگەن ءجون.
«اۋىلدا جۇرگەندە، تۋعان جەر دەگەنىڭىز جەرگە جايىلعان سۋرەت ەدى... اۋىلدان ۇزاپ كەتكەندە عانا، تۋعان جەر قابىرعاعا ىلىنگەن پەيزاج بولىپ ەلەستەيدى». اۋىل ۇيلەرىنىڭ مورجاسىنان بۋداقتاعان ءتۇتىن، كوشەنى كەزگەن باقالشىلاردىڭ ايقايى، جاڭبىر تامشىلارىنىڭ جابىن قىشقا تيگەندەگى سىر - سىر ەتكەن دىبىسى، باتار كۇننىڭ باتسايى نۇرىنا بولەنگەن شاعىل جول... قورجىنىن ارقالاپ، ۇزاق ساپارعا شىققان ادامنىڭ تۋعان جەرگە دەگەن ساعىنىشى، شىنىن ايتقاندا، ۇلكەن كۇشكە تولى بولادى. جۇڭگو قوعامىن ءداستۇرلى ادامگەرشىلىك قوعامى دەر بولساق، وندا جۇڭگونىڭ اۋىلدارى ىستىق سەزىمگە تولى دەر ەدىك. اۋىلداس اعايىننىڭ كادۋەلگى قىبىر - قيمىلىنىڭ ءوزى نە ءۇشىن جۇرەككە وشپەس ءىز قالدىرادى ەكەن؟ ونىڭ سىرى − اۋىل سەزىمى ىڭكار ماحابباتپەن، وزىنشە ءبىر الەممەن، ادامدار ورتاسىنداعى ۇزىلمەس دوستىقپەن بىردەي. اۋىل ساعىنىشى مەن اۋىل سەزىمى جۇڭگو اۋىلدارىنا ءتان وزگەشە اۋەننىڭ ارقاۋى بولىپ وتىر.
بۇگىنگى جۇڭگو جوعارى قارقىنمەن زىمىراپ بارا جاتقان پويەزدان اۋمايدى. وسىزاماندانۋدىڭ، قالالانۋدىڭ الىپ مايدانىنا كوتەرىلگەن ساتتە، اۋىل ساعىنىشى مەن اۋىل سەزىمىن قالاي ساقتاپ قالامىز؟ ەڭ ماڭىزدىسى، اۋىلدىڭ ءداستۇرلى مادەنيەت مۇرالارىن ويداعىداي قورعاپ، ونىڭ تاريحي - مادەني تامىرىن ساقتاپ قالۋدا بولسا كەرەك. ەلىمىزدىڭ جەر - جەرى ءوز - ءوز ەرەكشەلىگى بار، تاريحى ۇزاق جەرگىلىكتى مادەنيەتتەر، سونداي - اق ستيلى وزگەشە، باي مازمۇندى تۇرمىس ءداستۇرى، ەڭبەك داعدىسى، فولكلورلىق سالت - سانا جانە ساۋلەت ونەرى، ت.ب قالىپتاستىرعان. وسىدان تامىرلانعان ءداستۇرلى مادەنيەت مۇرالارىنىڭ مولشەرى مول، سوندىقتان قورعاۋ مەن جالعاستىرۋدىڭ دا ماڭىزى زور. «بارلىق قىستاقتى ءبىر نۇسقاعا كەلتىرگەن» جاعىمسىز جايتتەن ارىلۋ ءۇشىن، ءسوز جوق، قولدا بار بايلىقتى كادەگە جاراتىپ، ءار قىستاقتىڭ وزىنە ءتان مانەر - بەلگىسىن قالىپتاستىرۋعا ءمان بەرۋ كەرەك.
اۋىل اۋلالارى− اۋلەتتىڭ مادەنيەت، وي، ءمورال، قۇندىلىقتارى مەن ارەكەت ۇلگىسى سەكىلدى مادەني قاسيەتتەرىنىڭ التىن بەسىگى، ءداستۇرلى مادەنيەتتىڭ ءار الۋاندىعىن ساقتاپ قالۋدىڭ جاندى كلەتكاسى. ونى قورعاۋ قاجەت. قازىر ءداستۇرلى كوك كەرپىشپەن قالانىپ، قارا قىشپەن جابىلعان ۇيلەر بىرتە - بىرتە بەتوننان قۇيىلعان جاڭا ۇيلەرگە ورىن بوساتىپ جاتىر،
اۋىلداردا ءداستۇرلى ساۋلەت ۇلگىلەرى بارعان سايىن ازايىپ بارادى. بىرەن - ساران ساقتالىپ قالعاندارى دا ابدەن توزىپ، ەسكىرگەن، قازىرگى كوكەي تەستى مىندەت − قورعاۋعا سەرپىن بەرىپ، كونەنى كونەدەي جوندەۋ دەگەن پرينسيپ بويىنشا،
ءداستۇرلى تۇرعىن ۇيلەرگە شۇعىل تۇردە جوندەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ قاجەت، ءتىپتى، اۋماقتى وڭىرلەردى ىرىكتەپ الىپ، داستۇرلى اۋلالار قورىعىن اشۋدى ويلاسۋعا دا بولادى. وسى تۇرعىدان ايتقاندا، شاندۇڭدا 2014-جىلدان بەرى اتقارىلا باستاعان «اۋىل ەستەلىگى» اتىنداعى باعدارلاما اياسىندا چيلۋ دالاسىنىڭ وزگەشە اۋىل ساعىنىشى مەن اۋىل سەزىمى ساقتاپ قالىندى، بۇنى ومىرگە جاقىن جانە ءمانى تەرەڭ مادەنيەت قورعاۋ ينجەنەرياسى دەۋگە بولادى.
بازار ەكونوميكاسىنىڭ سوققىسى مەن تەلەۆيزور، ينتەرنەت سەكىلدىلەردىڭ اۋىل مادەنيەتىنە جاساعان ىقپالىنىڭ ناتيجەسىندە، فولكلورلىق ءداستۇر مەن سالت - سانانىڭ مۇراگەرى كۇننەن−كۇنگە ازايا تۇسكەنىن قاپەردەن شىعارۋعا بولمايدى. جەرگىلىكتى ەرەكشەلىككە يە ماتەريالدىق ەمەس مادەنيەت مۇرالارى، مىسالى، داگانحاۋ، حۋاجياۋ، داياڭگى دەگەندەر جوعالۋدىڭ از-اق الدىندا تۇر. حالىق اراسىنداعى ءداستۇرلى تەحنولوگيالار دا تۇرلىشە دەڭگەيدە تىعىرىققا تىرەلىپ تۇر، ەل ىشىندەگى كەيبىر ونەر نۇسقالارى جوعالدى نەمەسە جوعالۋ ۇستىندە. كورىكتى اۋىل - قىستاق قۇرىپ، اۋىل ساعىنىشى مەن اۋىل سەزىمىن ساقتاپ قالۋ ءۇشىن، ەل ىشىندەگى ءداستۇرلى مادەنيەتتى قورعاۋ، جالعاستىرۋدى ەرەكشە دارىپتەپ، اۋىل مادەنيەتىن بەلسەندى تۇردە قۇتقارۋىمىز كەرەك.
مەن تۇرعان فەيدۇڭ قىستاعى شاندۇڭنىڭ پىڭلاي قالاسىنا قارايدى، مادەنيەت قورى تەرەڭ، مادەنيەت مۇرالارى مول. ءداستۇرلى مادەنيەت بايلىقتارىن جاڭعىرتۋ مەن كورىكتى اۋىل - قىستاق قۇرۋ جاندى تۇردە ۇشتاستىرىلىپ، تابيعات ورتاسى، گۋمانيتارلىق گەوگرافيا، سالت - سانا، ءداستۇرلى ساۋلەت سەكىلدى جاقتاردان ۇزاق ۋاقىت كۇش سالىناتىن بولسا، اۋىل ساعىنىشى مەن اۋىل سەزىمىن ساقتاپ قالىپ، ءتىپتى كوپ ادامنىڭ اۋىل اۋەنىنەن ءلاززات الۋىنا مۇمكىندىك تۋدىرا الاتىندىعىمىزعا كامىل سەنەمىن.
جاۋاپتى رەداكتورى : مۇحيت امانتاي ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
