2025.03.20 15:27 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى
3 - ايدىڭ 17 - كۇنىنەن 18 - كۇنىنە دەيىن باس شۋجي شي جينپيڭ گۇيجوۋدا قىزمەت تەكسەردى ءارى ماڭىزدى ءسوز سويلەدى. باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى ءسوزى ايقىن باعدار كورسەتىپ، ادامدى العا باسۋعا جىگەرلەندىرىپ، قالىڭ كادرلار مەن بۇقارانى ءورىس اشا جاڭالىق اشۋعا، ناقتى ىستەپ، شىنايى اتقارۋعا شابىتتاندىردى. كوپشىلىك مىنالاردى ءبىلدىردى: باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى ءسوزىنىڭ رۋحىن ىشكەرىلەي دايەكتىلەندىرىپ، پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ باتىس بولىكتى قاۋىرت اشۋ جانە چاڭجياڭ ەكونوميكالىق بەلدەۋىن دامىتۋ جونىندەگى ستراتەگيالىق ورنالاستىرۋىن مۇقيات تياناقتاندىرىپ، جوعارى ساپالى دامۋ ارقىلى جالپى جاعدايدى ٴبىر تۇتاس مەڭگەرۋگە تاباندى بولىپ، رەفورما جاساپ، ەسىك اشۋدى ونان ارى جاپپاي تەرەڭدەتۋدى قوزعاۋشى كۇش ەتىپ، سەنىمدى بەكەمدەپ قاجىرلىلىقپەن ىستەپ، ناقتى ىستەپ، ورنىقتىلىق بارىسىندا ىلگەرىلەپ، جاقسى ىستەپ، جاقسى ناتيجەگە جەتىپ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ ۇردىسىندە جاڭا كەلبەتتى ايگىلەيمىز.
جوعارى ساپالى دامۋ ارقىلى جالپى جاعدايدى مەڭگەرۋگە تاباندى بولايىق
جوعارى ساپالى دامۋ − جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ تابيعي تالابى. ”باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى ءسوزى ءبىزدىڭ جوعارى ساپالى دامۋدى ىلگەرىلەتۋىمىزگە ايقىن بەتالىس كورسەتتى“. گۇيجوۋ ولكەسى گۇيياڭ قالاسىنىڭ باستىعى ۋاڭ حۇڭ مىنانى ءبىلدىردى: ءبىز ەكونوميكانى دامىتۋدىڭ كۇش سالۋ ءتۇيىنىن ناقتى ەكونوميكاعا اۋدارۋعا تاباندى بولىپ، جاڭا ەنەرگيالى اۆتوموبيل، ءىرى ساندى مالىمەت سياقتى جەتەكشى كاسىپ سالالارىنىڭ شوعىرلانۋىن ىلگەرىلەتىپ، جاساندى زەردە، ەسەپتەۋ قۋاتى سياقتى سيفرلى وندىرگىش كۇشتەردى كۇش سالا دامىتىپ، جەرگىلىكتى ەرەكشەلىككە يە وسىزاماندانعان كاسىپ سالاسى جۇيەسىن جەدەل قۇرامىز.
شاندۇڭ ولكەسى بينجوۋ قالاسى جانحۋا رايونى حۇيحۇڭ جاڭا ماتەريال شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ زەردەلى زاۆودىندا قىزىل قوڭىر ءتۇستى الۋمين توپىراق كەنى اپپاق الۋمين توتىعى ۇنتاعىنا اينالدى. ”بۇل − ءبىزدىڭ الۋمين كاسىبىنىڭ تيبىن وزگەرتىپ، دارەجەسىن جوعارىلاتۋدى جەدەل ىلگەرىلەتۋىمىزدىڭ ءبىر جەتىستىگى“. جانحۋا رايوندىق پارتكومنىڭ شۋجيى جاۋ دۇڭ بىلاي دەدى: ”باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى ءسوزىنىڭ رۋحىن ىشكەرىلەي دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، باستان ـ اياق تاباندىلىق پەن سابىرلىلىقتى ساقتاپ، الۋمين نەگىزدى ماتەريال ايگىلى قالاسىن قۇرۋ نىساناسىن كوزدەپ، ەكونوميكالىق اينالىمنىڭ ساپاسى مەن ونىمدىلىگىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتامىز“.
مەملەكەتتىڭ ەكولوگيالىق ونىمدەردىڭ قۇنىن جۇزەگە اسىرۋ مەحانيزمىن تۇيىندە سىناق ەتەتىن قالا رەتىندە، جياڭشي ولكەسى فۋجوۋ قالاسى 2021 ـ جىلدان بەرى ەكولوگيالىق مال ـ مۇلىك ۇقىق ـ مۇددەسى تۇرىندەگى جالپى ساۋدا سوماسىن 25 ميلليارد 750 ميلليون يۋانعا جەتكىزدى. فۋجوۋ قالالىق ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسىنا قىزمەت وتەۋ ورتالىعىنىڭ مەڭگەرۋشىسى لي جيانگۋاڭ اۋىر مىندەت ارقالاپ وتىرعانىن تەرەڭ سەزىندى، ول: ”ءبىز ەكولوگيانى قورعاۋدى ۇزدىكسىز كۇشەيتىپ، ەكولوگيالىق قۇندى دالمە ـ ءدال شامالاپ، ورمان ءوسىرىپ كومىرتەگى قوس توتىعىن ءسىمىرۋ نىسانىن اشۋدى ىلگەرىلەتىپ، جاسىل دامۋدى جەبەيمىز“.
جوعارى ساپالى دامۋدى ىلگەرىلەتۋدە، ءسوز جوق، پارتيانىڭ باسشىلىعىنا بۇلجىماي تاباندى بولىپ، پارتيا قۇرىلىسىن كۇشەيتۋ كەرەك. گۇيجوۋ ولكەلىك پارتكوم ۇيىمداستىرۋ ءبولىمىنىڭ ۇنەمىلىك ىستەرگە جاۋاپتى ورىنباسار باستىعى شياۋ كايلين مىنالاردى ءبىلدىردى: ”ءبىز ورتالىقتىڭ سەگىز ءتۇرلى بەلگىلەمەسىنىڭ رۋحىن ىشكەرىلەي دايەكتىلەندىرۋ جونىندەگى ۇيرەنۋ تاربيەسىن دەن قويا ۇيىمداستىرىپ اتقارىپ، شىنداپ كىرىسىپ، قيىن تۇيىندەردەن قامال الىپ، شوعىرلى رەتتەۋ ـ وڭاۋدى ىلگەرىلەتىپ، پارتيا مۇشەلەرىنىڭ، كادرلاردىڭ تاباندىلىقتى كۇشەيتۋىن، ادەت قالىپتاستىرۋىن ىلگەرىلەتىپ، جوعارى ساپالى دامۋدى ىلگەرىلەتۋ، نەگىزگى ساتىنى جونگە سالۋدى كۇشەيتۋ، شۇعىل، قيىن، قاتەرلى، اۋىر مىندەتتەردى ورىنداۋ بارىسىندا جاۋاپكەرشىلىك ارقالاپ، ىسكەرلىك كورسەتىپ، بۇقاراعا قىزمەت وتەپ، بۇقارانى ريزا ەتەمىز“.
ساۋدا ورتاسىن ساپالىلاندىرىپ، دامۋدىڭ ومىرشەڭدىك كۇشىن ارتتىرايىق
ءبىر جەردىڭ دامۋ ومىرشەڭدىك كۇشى ساۋدا ورتاسىمەن تىعىز قاتىستى.
”باس شۋجي شي جينپيڭ ’گۇيجوۋ بۇكىل ەل بويىنشا ءبىر تۇتاس ۇلكەن بازار قۇرىلىسىمەن بەلسەنە توعىسۋى كەرەك‘ دەپ باسا دارىپتەدى، ءبىز فوسفور كەن بايلىعى مول بولۋ باسىمدىعىن تياناق ەتىپ، ’كەن بارلاۋ، كەن ۇلەستىرۋ، كەن اشۋ‘ بۋىندارىن ءدال ارقاۋ ەتىپ، ’ءوندىرىس ارقىلى سۇرانىستى تۇراقتاندىرۋ، سۇرانىس ارقىلى قامداۋدى تۇراقتاندىرۋ‘ سىندى بازارلانعان، جوعارى ءونىمدى ورنالاستىرۋ مەحانيزمىن ورناتۋ جونىندە ىزدەنىس جاساپ، ورنىقتى، ءادىل، جاريالى، مەجەلەۋگە بولاتىن ورتا قالىپتاستىرامىز“ دەدى گۇيجوۋ ولكەسى چياننان بۋي ـ مياۋزۋ اۆتونوميالى وبلىستىق پارتكومنىڭ شۋجيى حۇڭ حۋپىڭ.
10 مينۋتقا جەتپەيتىن ۋاقىتتا توراپتا ”ءبىر كۋالىك، كوپ مەكەن - جاي“ الەۋمەتتىك ورىن دەنساۋلىق ساقتاۋ رۇقسات كۋالىگىنىڭ ەلەكتروندىق كۋالىگىن ءوتىنىش ەتۋگە بولادى. ”الدىمەن كۋالىك تاراتىپ، ونان سوڭ تەكسەرىپ، ءبىر جاقتى ەتۋدىڭ ونىمدىلىگى %90 جوعارىلادى“. باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى ءسوزى حۋبەي ولكەسى جيجياڭ قالاسىنىڭ شارۋاشىلىق ـ ساۋدا ورتاسىن ساپالىلاندىرۋدى سايكەستىرۋ، قىزمەت وتەۋ ورتالىعىنىڭ مەڭگەرۋشىسى لي چياڭنىڭ قايراتىن اناعۇرلىم تاسقىنداتتى، ”ءبىز جۇمىس ءتارتىبىن ۇزدىكسىز ساپالىلاندىرىپ، بوگەتتەردى اشىپ، شارۋاشىلىق ـ ساۋدا ورتاسى رەفورماسىنىڭ ىشكەرىلەي دامۋىن ىلگەرىلەتەمىز“ دەدى ول.
ءتۇن بولىپ كەتسە دە، چۇڭچيڭ قالاسى فىڭدۋ اۋدانىنىڭ ساۋداگەر شاقىرۋ ارناۋلى توبى ءبىر كاسىپورىنعا تياناقتاندىرۋ جوباسىن جاساپ بەردى. ”باس شۋجي شي جينپيڭ ’كادرلاردى كەلەلى جاعداي تانىمىن، قىزمەت وتەۋ تانىمىن، سەنىمدىلىك تانىمىن، پاكتىك تانىمىن كۇشەيتۋگە جەتەكتەۋدى‘ باسا دارىپتەدى، ءبىز ’ءبىرىنشى شەپتە شىڭدالۋ + قىزمەت ورنىن اتتاپ اۋىس ـ كۇيىس جاساۋ + ساتىلى باۋلۋ‘ سترەولدى باۋلۋ جۇيەسىن كەمەلدەندىرىپ، كادرلار ستيلىندە بۇرىلىس جاساۋ ارقىلى شارۋاشىلىق ـ ساۋدا ورتاسىنىڭ ساپالىلانۋىن جەبەيمىز“ دەدى اۋداندىق پارتكومنىڭ شۋجيى جاڭ گوجۇڭ.
ەسىك اشۋ دا − ماڭىزدى ساۋدا ورتاسى.
گۇيجوۋ ولكەلىك ساۋدا مەڭگەرمەسىنىڭ باستىعى لۇي جينسۇڭ بىلاي دەدى: ”ءبىز باتىس بولىك قۇرلىق ـ تەڭىز جاڭا ارناسى قۇرىلىسى ورايىنان ويداعىداي پايدالانىپ، گۋاڭدۇڭ ـ شياڭگاڭ ـ اۋمىن ۇلكەن شىعاناق رايونىمەن، چىڭدۋ ـ چۇڭچيڭ ءوڭىرى قوس قالا ەكونوميكالىق شەڭبەرى قۇرىلىسىمەن بەلسەنە ۇشتاسىپ، گۇيياڭ حالىقارالىق قۇرلىق ـ پورت تورابى فۋنكتسياسىن ۇزدىكسىز كۇشەيتىپ، اشىق ەكونوميكانىڭ كولەمىن كەڭەيتىپ، ساپاسىن جوعارىلاتۋدى بار كۇشپەن ىلگەرىلەتەمىز“.
شارۋاشىلىقتى گۇلدەندىرۋ، اۋداندى نىعايتۋ، حالىقتى اۋقاتتاندىرۋدى ءبىر تۇلعالاندىرىپ دامىتۋدى ىلگەرىلەتەيىك
ءوزىنىڭ ءىس جۇزىندىگىن شىعار ءتۇيىن ەتىپ، اۋدان ورتالىعىن ماڭىزدى دانەكەر ەتكەن قالا ـ قالاشىقتاندىرۋ قۇرىلىسىن تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتىپ، كاسىپتى كوركەيتۋدىڭ، اۋداندى كۇشەيتۋدىڭ، حالىقتى بايىتۋدىڭ ٴبىر تۇلعالى دامۋىن ىلگەرىلەتۋ كەرەك.
گۇيجوۋ ولكەسى چيانشينان بۋي ـ مياۋزۋ اۆتونوميالى وبلىستىق پارتكوم شۋجيىنىڭ ورىنباسارى، شيڭ ـ ي قالالىق پارتكومنىڭ شۋجيى گۋ شيانلين مىنانى ءبىلدىردى: ”باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى ءسوزىنىڭ رۋحىن مۇقيات ۇيرەنىپ، ءتۇسىنىپ، وسى زامانعى ەنەرگيا، نەگىزدىك ماتەريال، ەرەكشەلىككە يە جەڭىل ونەركاسىپ سىندى 3 ءىرى ونەركاسىپ جەتەكشى كاسىپ سالاسىن جەتىلدىرىپ، زورايتىپ، اۋىل ـ قىستاقتىڭ جاپپاي گۇلدەنۋىنە ىقپال جاسايمىز جانە جەتەكشىلىك ەتەمىز“.
حۋبەي ولكەسى شياۋچاڭ اۋدانى زوۋگاڭ قالاشىعىنداعى 10 مىڭ مۋلىق تايزى كۇرىشىن ۇلگى كورسەتىپ ەگۋ بازاسىندا جوعارى ولشەمدى ەگىس اتىزى قۇرىلىسى قاۋىرت جۇرگىزىلۋدە. ”باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى ءسوزى ءبىزدىڭ تايزى كۇرىشى كاسىپ سالاسىن زورايتۋ، كۇشەيتۋ سەنىمىمىزدى بەكەمدەدى“. اۋداندىق پارتكومنىڭ شۋجيى لي حۇيفىن كوكەيىندە سايراپ تۇرعان جوبا جونىندە بىلاي دەدى: ”ءبىز جوسپارلاۋدى، تىزبەكتى تولىقتاۋدى كۇشەيتىپ، ’ءبىر اۋىلدا ءبىر كاسىپ، ءبىر قىستاقتا ءبىر ءونىم بولۋ‘ سىندى ورىن پارىقتاندىرىپ دامىتۋعا ءمان بەرىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ ونىمدىلىگىن، شارۋالاردىڭ كىرىسىن ارتتىرۋدى ىلگەرىلەتەمىز“.
چۇڭچيڭ يۇڭچۋان مەملەكەتتىك اۋىل شارۋاشىلىق عىلىم - تەحنيكا باقشا رايونىندا 100 مىڭ مۋدان استام جاڭا شايدى تەرۋ مەزگىلى باستالدى، 60 مىڭ مۋلىق ەرتە پىساتىن المۇرت گۇلدەۋ مەزگىلىنە ءوتتى. ”بيولوگيالىق تەحنيكانى، زەردەلى اۋىل شارۋاشىلىعىن جانە اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىن جىنتىكتەي مانەرلەۋدى زور كۇشپەن دامىتۋ ارقىلى ءبىز ادىرلى، تاۋلى وڭىرلەردىڭ ەرەكشەلىككە يە اۋىل شارۋاشىلىق ماركاسىن جاراتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىن جوعارى ساپالى دامىتۋ جولىمەن ويداعىداي جۇرەمىز“. باقشا رايونىن باسقارۋ كوميتەتىنىڭ مەڭگەرۋشىسى كاڭ جىپيڭ بولاشاق جوبا جونىندە وسىلاي دەپ اقتارىلا اڭگىمەلەدى.
قىزىل وزەكتى ءتاتتى كارتوپ گۇيجوۋ زىيۇن مياۋزۋ بۋي اۆتونوميالى اۋدانىنداعى اۋىل ـ قىستاق بۇقاراسىنىڭ كىرىسىن ارتتىرۋىنا دەم بەردى. اۋداندىق اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل ـ قىستاق مەكەمەسىنىڭ باستىعى جاڭ شيۇڭ بىلاي دەدى: ”باس شۋجي شي جينپيڭ ’مۇددەنى بايلانىستىرۋ مەحانيزمىن كەمەلدەندىرىپ، كاسىپ سالاسىن دامىتۋ بارىسىندا بۇقارانىڭ كىرىسىن ارتتىرىپ، اۋقاتتانۋىن جەبەۋ كەرەك‘ دەپ اتاپ كورسەتتى، ءبىز قىزىل وزەكتى ءتاتتى كارتوپ كاسىپ سالاسىنا سۇيەنىپ، كوپ نەگىزدى تابىس ءبولىسى ۇلگىسىن قاراستىرامىز، سونىمەن بىرگە، اۋىل ـ قىستاقتاعى تومەن كىرىستى حالىق سانىنا قاراتا ءبىر تۇتاس باقىلاۋ ـ ولشەۋ، تۇرگە ءبولىپ كومەكتەسۋ ـ سۇيەمەلدەۋ مەحانيزمىن ورناتامىز“.
مادەنيەت سەنىمىن كۇشەيتىپ، تاماشا قاسيەت ارقىلى ادام تاربيەلەپ، ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋعا دەم بەرۋ كەرەك
”باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ جاۋشيڭ دۇڭزۋ قىستاعىنا كەلۋى ءبىزدىڭ جۇرەگىمىزدى ەرەكشە مەيىرگە بولەدى. كەلەسى قادامدا ۇلتتىق مادەنيەتكە مۇراگەرلىك ەتۋ قىزمەتىن ۇزدىكسىز قۇلشىنا جاقسى ىستەپ، مادەنيەت سەنىمىن كۇشەيتۋ، تاماشا قاسيەت ارقىلى ادام تاربيەلەۋ، ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋعا دەم بەرۋ ءۇشىن كۇش شىعارۋ كەرەك“ دەدى گۇيجوۋ ولكەسى ليپيڭ اۋدانى اۋدان دارەجەلى بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارىنىڭ ۋاكىلدىك مۇراگەرى لۋ يانيۇي.
جياڭشي رۇيجين قالاسىندا 120 دان استام توڭكەرىستىك بايىرعى جۇرت ساياحاتشىلارعا توڭكەرىستىك جىلداردى ايگىلەدى. رۇيجين ورتالىق توڭكەرىستىك بازا ەسكەرتكىش سارايىنىڭ باستىعى ياڭ ليشان ءار كۇنى ارالاپ تەكسەرۋ جۇرگىزەدى، ”ءبىز قىزىل مادەنيەت مۇرالارىن قورعاۋدىڭ ىقپالداستىق مەحانيزمىن ورناتۋ جونىندە ىزدەنىس جاساپ، ءار دارەجەلى قىزىل بايىرعى جۇرتتاردى قورعاۋدىڭ جاپپاي قامتۋىن قۇلشىنا جۇزەگە اسىرامىز“.
تال ءتۇس كەزىندە شاندۇڭ چيڭيۇن اۋدانى شاڭتاڭ قالاشىعى چيانۋاڭ قىستاعى وركەنيەت امالياتى پۋنكتىندە قارتتاردىڭ تۋعان كۇنىن توپتىق قۇتتىقتاۋ شوشىرە قوناعاسى باستالدى. ”باس شۋجي شي جينپيڭ ’ەسكى سالت ـ سانانى وزگەرتۋگە تاباندى بولىپ، وركەنيەتتىڭ جاڭا سالتىن بەلسەنە جەتىلدىرۋ كەرەك‘ دەپ باسا دارىپتەدى. ءبىز ’ءوزىن - ءوزى باسقارۋدى نەگىز، قاتاڭ باسقارۋدى قوسىمشا ەتۋ‘ ولشەمى بويىنشا، قىستاق قاعيداسى، تۇرعىندار ۋادەسىنىڭ رولىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، قىستاق تۇرعىندارىن ەسكى سالت - سانانى جويۋعا، قارتتارعا وپالى بولۋعا، تۋىس - تۋعاندارىن ايالاۋعا، وتباسىن ۇقىپتىلىقپەن، ۇنەمشىلدىكپەن باسقارۋعا جەتەكتەيمىز“ دەدى قىستاق پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى ۋاڭ شيچاڭ.
كوكتەم شۋاعىنا شومىپ، الۋان گۇلدەر قۇلپىرىپ، گۇيجوۋدىڭ جەر ـ جەرى بىرتىندەپ ەڭ تاماشا گۇل تاماشالاۋ مەزگىلىنە ءوتىپ، ساياحاتشىلار مولشەرى ۇزدىكسىز جوعارىلادى. گۇيجوۋ ولكەلىك مادەنيەت جانە ساياحات مەڭگەرمەسىنىڭ باستىعى ۋ تاۋ مىنانى ءبىلدىردى: ”باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى ءسوزىنىڭ رۋحىن جەتەكشى ەتىپ، جاراتىلىستىق اسىل مەن مادەنيەت جاۋھارىنان ويداعىداي پايدالانىپ، ’ساياحات +‘ كوپ ءتۇرلى كاسىپ كۇيىنىڭ توعىسا دامۋىن ىلگەرىلەتىپ، ’باي مازمۇندى گۇيجوۋ‘ مادەنيەت ساياحاتىنىڭ جاڭا ماركاسىن ويداعىداي قالىپتاستىرامىز“.
(«حالىق گازەتىنىڭ» تىلشىلەرى ما يۋەفىڭ، حۋاڭ شيان، چىڭ حۋان، چياڭ يۇيۋىن، لي رۇي، جوۋ حۋان، شىن جيڭران)