حىبەي ولكەسىندە اۋدان كولەمىندەگى ەرەكشەلىككە يە كاسىپ سالالارى توپتالىپ، تىزبەكتەلدى (ەرلىكپەن العا ۇمتىلىپ، ”14 - بەسجىلدىقتىڭ“ شەشۋشى شايقاسىنىڭ شەشۋشى جەڭىسىنە جەتۋ)

انپيڭ تەمىر تورى 190 نەشە مەملەكەت پەن رايونعا ساتىلدى، سۋنيڭ مۋزىكا اسپاپتارىنىڭ جىلدىق ءونىمى ءبىر ميلليون دانادان استى... ابزالدىققا يە اۋدان كولەمىندەگى ەرەكشەلىككە يە كاسىپ سالالارى حىبەي دالاسىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنا تاسقىنداعان ومىرشەڭدىك كۇش قوستى.

باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەگەن بولاتىن: ”وزىندىك ەرەكشەلىككە يە اۋدان ءوڭىرى ەكونوميكاسىن دامىتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنداعى قۋاتتى اۋدانداردان، ونەركاسىپتەگى ءىرى اۋدانداردان، ساياحاتتاعى ايگىلى اۋدانداردان ءبىر توبىن جەتىلدىرىپ، شارۋالار بۇقاراسىنىڭ جاقىن ماڭدا جۇمىستانىپ، كىرىسىن ارتتىرۋىن جەبەۋ كەرەك“.

اۋدان ءوڭىرى كاسىپ سالاسى نەگىزىن تياناق ەتىپ، جۇمىس ءبولىسى بويىنشا سەلبەسۋگە ءمان بەرىپ، ورىن اۋىستىرىپ دامىتىپ، تۇيىننەن تىزبەك قالىپتاستىردى، حىبەيدىڭ جەر ـ جەرى عىلىم ـ تەحنيكادا جاڭالىق اشۋدى جانە جاسىل تيپكە بۇرىلىس جاساۋدى كۇشەيتىپ، اۋدان كولەمىندەگى ەرەكشەلىككە يە كاسىپ سالاسى شوعىرىنىڭ ابزالدىق ارقىلى ءبىرىن ـ ءبىرى تولىقتاۋىن، بىرگە دامۋىن جەبەدى.

جاڭالىق اشۋ ارقىلى دەم بەرىپ، كاسىپ سالاسىنىڭ ساپاسىن، دارەجەسىن جوعارىلاتۋدى ىلگەرىلەتتى −

”بيىل جىل باسىنان بەرى ەكى ءوندىرىس جەلىسى تولىق ىسكە قوسىلىپ، ونىمدەردىڭ كوبى شەتەل بازارىنا ەكسپورت ەتىلدى“. پيڭشياڭ اۋدانى شيڭتاي حىڭپىڭ اۆتوموبيل كاسىبى شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ باس ديرەكتورى ۋاڭ جانيىڭ بىلاي دەدى: بۇل − عىلىم ـ تەحنيكادا جاڭالىق اشۋدىڭ ارقاسى، ”ءبىز ماگني قورىتپاسى اۆتوموبيل تۇلعاسىن جاساۋ تەحنيكاسىنان قامال الدىق، وزىندىك قۇن %30 تومەندەدى، ءونىمنىڭ اۋىرلىعى %20 ازايدى“.

پيڭشياڭ اۋدانىندا ۆەلوسيپەد، بالالار ماشيناسىنىڭ جوعارى، تومەنگى اعارىنداعى 8000 نان استام كاسىپورىن بار. بۇرىن ساپانىڭ شىركىن - اي بولماۋى، تومەن باعا، ءبىر تەكتىلەندىرۋ قۇبىلىسى سەبەبىنەن ءىشىنارا كاسىپورىندار ءبىر مەزەت ”باعا شايقاسىنا“ تاپ بولدى.

پيڭشياڭ اۋدانى جاڭالىق اشۋ تۇعىرىن قۇرىپ، كاسىپ سالاسى ەكولوگياسىن ساپالىلاندىرىپ، ۆەلوسيپەد زەرتتەۋ ورنى مەن حىبەي ولكەسىنىڭ ۆەلوسيپەد كاسىپ سالاسى تەحنيكاسىن زەرتتەۋ ورنىن قۇرىپ، جۇڭگو جەڭىل ونەركاسىپ ۆەلوسيپەد، بالالار ماشيناسى، ويىنشىق تەكسەرۋ ـ ولشەۋ ورتالىعى سياقتى كوپتەگەن تۇعىرلاردى قۇرۋدى ىلگەرىلەتىپ، كاسىپورىنداردىڭ ءونىم ساپاسىن، عىلىم ـ تەحنيكالىق قامتىلىمىن جوعارىلاتۋىنا دەم بەردى.

حىبەيدە وسىنداي كاسىپ سالاسى شوعىرىندا جاڭالىق اشۋ وداعى مەن كاسىپ تەحنيكاسىن زەرتتەۋ ورنى 100 دەن استى، تاعى 300 دەن استام ءتۇرلى زەرتتەۋ ـ اشۋ قۇرىلىمى اشىق ۇستالىپ، بىرگە يگىلىكتەنىپ، 3000 نان استام كاسىپورىننىڭ سەلبەستىك، سايكەستىرۋ قىزمەتىن ورىستەتۋىنە جەتەكشىلىك ەتتى.

حىبەي ولكەسى ”بىرگە يگىلىكتەنۋ، زەردەلى جاساۋ“ ۇلگىسىنىڭ قولدانىلۋىن كۇش سالا ىلگەرىلەتىپ، اۋدان كولەمىندەگى ەرەكشەلىككە يە كاسىپ سالاسى شوعىرىنىڭ وزىندىك قۇنىن تومەندەتىپ، ونىمدىلىگىن ارتتىرۋىنا دەم بەردى. 2024 - جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن بۇكىل ولكەدەگى 60 ءتۇيىندى اۋدان كولەمىندەگى ەرەكشەلىككە يە كاسىپ سالاسى شوعىرىنداعى 98 كاسىپورىن ورتاق يگىلىكتەنەتىن زاۆود قۇرىپ، 5000 نان استام كاسىپورىندى يگىلىككە كەنەلتتى.

جاسىل تيپكە بۇرىلىس جاساپ، باياندى دامۋ جولىمەن ءجۇردى −

كۋانچىڭ مانزۋ اۆتونوميالى اۋدانىندا ۆانادي، تيتان، ماگنيت، تەمىر كەنىنىڭ قورى مول. كۋانچىڭ دادي كەن كاسىبى شەكتى سەرىكتەستىگىندە بۇرىن ۇنەمى كوزگە شالىعاتىن كەن رۋداسىن تاسىمالدايتىن جۇك اۆتوموبيلىن قازىر تابۋ قيىن.

اۋداندىق پارتكومنىڭ شۋجيى جاڭ چىڭ جۇمباقتىڭ سىرىن اشىپ بىلاي دەدى: جالپى ۇزىندىعى 7.8 كيلومەتر كەلەتىن ەكى تاسپالى كاريدور ”كەن اشۋ رايونى − سۇرىپتاۋ زاۆودى − قالدىق كەن قويماسى“ اراسىنداعى تۇيىقتاپ تاسىمالداۋدى جۇزەگە اسىرىپ، جىلىنا 2 ميلليون رەت تاسىمال اۆتوموبيلىن ازايتتى، بۇل 150 ميلليون تەكشەمەتر جاراقسىز گازدى ازايتقانمەن بارابار.

ءبىر جاعىنان، لاس زاتتاردىڭ شىعارىلۋىن ازايتۋدى، ەندى ءبىر جاعىنان، دارەجەسىن جوعارىلاتۋدى يگەردى، كۋانچىڭ تاعى 10 قالدىق كەننەن فوسفور شىعارۋ نىسانىن جانە جالپى 4 ميلليارد 200 ميلليون يۋان قارجى قوسىلعان فوسفور حيميا ونەركاسىپ نىسانىن بار كۇشپەن ىلگەرىلەتىپ، جاسىل تيپكە بۇرىلىس جاساۋدى جەدەلدەتتى.

ۋ ـ ان قالاسى يۇيحۋا بولات ـ تەمىر شەكتى سەرىكتەستىگىندە دومنا پەشتەردىڭ اراسى جاسىل جەلەك جامىلدى، بۇرىنعى جاراقسىز سۋ كولشىگى تۇنىق كولشىككە اينالىپ، بالىقتار ءجۇزىپ ءجۇر.

”سوڭعى 2 جىلدا ءبىز جالپى 530 ميلليون يۋان قارجى قوسىپ، جالپى بارىستىق قورشاعان ورتانى قورعاۋدى جاڭالادىق، جاسىل تيپكە بۇرىلىس جاساۋدىڭ ونىمدىلىگى كورنەكتى بولدى“. سەرىكتەستىكتىڭ قورشاعان ورتانى قورعاۋ ءبولىمى باستىعىنىڭ ورىنباسارى جاڭ لياڭلياڭ بىلاي دەپ تانىستىردى: بيىل 1 ـ توقساندا سەرىكتەستىكتىڭ پايدا مولشەرى كاسىپ سالاسىنىڭ ورتاشا دەڭگەيىنەن 6 پايىز جوعارى بولىپ، ”قورشاعان ورتانى قورعاۋ ۇسىنىلىمى − تەحنيكالىق دارەجەسىن جوعارىلاتۋ − ونىمدىلىكتىڭ يگىلىگىن كورۋ“ سىندى تاماشا اينالىمدى جۇزەگە اسىردى.

2024 - جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن ۋ - ان قالاسىنىڭ وسىزاماندانعان بولات - تەمىر كاسىپ سالاسى شوعىرىنداعى 12 بولات - تەمىر كاسىپورنى تۇگەلدەي ورتانى قورعاۋ تۇرىندە A دارەجەسىنە جەتتى.

اۋدان كولەمىندەگى ەرەكشەلىككە يە كاسىپ سالاسى شوعىرىنا سۇيەنگەن حىبەي ولكەسى اۋدان ءوڭىرى ەكونوميكاسىن ۇزدىكسىز دامىتىپ، زورايتىپ، جەرگىلىكتى بۇقارانىڭ جۇمىستانىپ، كىرىسىن ارتتىرۋىنا جەتەكشىلىك ەتتى. نيڭجين اۋدانىندا فوتوۆولتتىق جاڭا ەنەرگيا كاسىپ سالاسى شوعىرى سياقتىلار شامامەن 160 مىڭ ادامدى جۇمىستاندىردى؛ چيۋشيان اۋدانىندا 200 دەن استام ازىق ـ تۇلىك كاسىپورنى مەن جوعارى، تومەنگى اعارداعى سايكەستى كاسىپورىندار 20 مىڭنان استام جەرگىلىكتى بۇقارانى جۇمىستاندىردى... 2024 – جىلى حىبەي ولكەسىندەگى 107 ءتۇيىندى اۋدان كولەمىندەگى ەرەكشەلىككە يە كاسىپ سالاسى شوعىرىنىڭ تيجارات كىرىسى 3 تريلليون 600 ميلليارد يۋان بولىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن %9.3 ارتتى.

جاڭارتۋعا بەت الدى. 2025 ـ جىلدان 2027 ـ جىلعا دەيىن حىبەي ”بىرگە يگىلىكتەنۋ، اقىل ـ پاراسات جاعىنان قولداۋدى“ كەڭەيتۋ سياقتى 6 ۇلكەن ارەكەتتى اتقارىپ، اۋدان كولەمىندەگى ەرەكشەلىككە يە كاسىپ سالاسى شوعىرىنىڭ دارەجەسىن جوعارىلاتۋدى جەدەل ىلگەرىلەتىپ، اۋدان ءوڭىرى ەكونوميكاسىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن جەبەۋ رولىن كۇشەيتتى.

”ءبىز باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ تاپسىرماسىن ەستە بەرىك ساقتاپ، وزىندىك ەرەكشەلىككە يە اۋدان ءوڭىرى ەكونوميكاسىن دامىتىپ، ەرەكشەلىككە يە اۋدان ءوڭىرى كاسىپ سالاسى شوعىرىنىڭ اناعۇرلىم زور دامۋدى جۇزەگە اسىرۋىن ونان ارى ىلگەرىلەتىپ، ونى شىن مانىندە جەرگىلىكتى ورىننىڭ تىرەكتى كاسىپ سالاسىنا، توڭىرەكتەگى بۇقارانى بىرگە اۋقاتتانۋعا باستايتىن حالىقتى اۋقاتتاندىرۋ كاسىپ سالاسىنا اينالدىرۋىمىز كەرەك“ ـ دەدى حىبەي ولكەلىك پارتكومداعى نەگىزگى جاۋاپتى جولداس.

كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى