قالا مەن اۋىلدىڭ توعىسپالى دامۋىندا جاڭا جاعداي جاراتايىق (ەرلىكپەن العا ۇمتىلىپ، 14- بەسجىلدىقتىڭ شەشۋشى جەڭىسىنە قول جەتكىزەيىك)

جىجياڭ ولكەسى حاينيڭ قالاسى يانگۋان قالاشىعى تاۋيۋان قىستاعىندا قازىرگى جاڭا تۇرمىستى اۋىزعا العاندا، قىستاق تۇرعىندارى ”قالادا بار نارسە نەگىزىنەن بىزدە دە بار؛ قالادا جوق كەيبىر نارسەلەر بىزدە تاعى بار“ دەسىپ اۋىز جاپپاي القادى.

ويلى - شۇڭقىر بالشىق جول، وزەن ارناسى بىتەلگەن جاعدايدان جولى تازا، كورىنىسى كوركەم، ارناۋلى سپورتپەن شۇعىلداناتىن ورنى بار جاعدايعا وزگەردى، سونداي - اق حالىقتىق تۇسەلحانا، كىتاپ دۇكەنى، تۇزدە تۇنەۋ بازاسى سالىندى... تاۋيۋان قىستاعىندا تۇرمىس كەشىرسەڭىز قالادا تۇرعانداي قولايلى تۇرمىستان يگىلىكتەنە الاسىز. بۇگىنگى تاۋيۋان قىستاعى ساياحاتشىلاردى باۋراۋمەن بىرگە، سىرتقا شىعىپ تۇرمىس ءۇشىن تالپىنعان كوپتەگەن جاستاردى اۋىلىنا قايتىپ شارۋاشىلىق قۇرۋعا باۋرادى.

تاۋيۋان قىستاعىنىڭ وزگەرىسى ەلىمىزدىڭ قالا مەن اۋىل قاتىناسىنداعى تەرەڭ وزگەرىستەردى ايگىلەيدى.

باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ”اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋ ستراتەگياسى سىندى كەلەلى ءىستى ويداعىداي ىستەۋ ءۇشىن، ءسوز جوق، قالا مەن اۋىلدى توعىسپالى دامىتۋ جولىمەن ءجۇرۋ كەرەك“.

قالا مەن اۋىلدى توعىستىرا دامىتۋ − جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ تابيعي تالابى. قالا مەن اۋىلدىڭ توعىسپالى دامۋىن ىلگەرىلەتۋ - قالا مەن اۋىلدىڭ دامۋىنداعى بىركەلكىسىزدىك، اۋىل - قىستاقتىڭ دامۋى جان - جاقتى بولماۋ ماسەلەسىن شەشۋدىڭ نەگىزگى شاراسى بولىپ قالماستان، ونان دا ماڭىزدىسى، ەكونوميكانىڭ، قوعامنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتۋدىڭ، جالپى حالىقتىڭ بىرگە اۋقاتتانۋىن جۇزەگە اسىرۋدىڭ تابيعي تالعامى.

تاياۋ جىلداردان بەرى جەر - جەر، تاراۋلار جوبالاۋ، ورنالاستىرۋ، فاكتورلاردى ورنالاستىرۋ، كاسىپ سالاسىن دامىتۋ سياقتى جاقتاردا قالا مەن اۋىل - قىستاقتى تۇتاس تۇلعا رەتىندە ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ، اۋدان ورتالىعىن ماڭىزدى دانەكەر ەتكەن جاڭاشا قالا - قالاشىقتاندىرۋ قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتىپ، اۋىل - قىستاقتى جاپپاي گۇلدەندىرۋدى تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتىپ، قالا - اۋىل تۇرعىندارىنىڭ جوعارى ساپالى، تاماشا تۇرمىستان بىرگە يگىلىكتەنۋىنە مۇمكىندىك جاساپ، قالا مەن اۋىلدىڭ توعىسپالى دامۋىنىڭ جاڭا جاعدايىن قالىپتاستىردى.

− جاڭاشا قالا - قالاشىقتاندىرۋ مەن اۋىل - قىستاقتى جاپپاي گۇلدەندىرۋدى ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ ىلگەرىلەتىپ، ”قالا ماڭىنداعى“ اۋدانداردى كۇش سالا ويداعىداي يگەرىپ، شارۋاشىلىقتى گۇلدەندىرۋدى، اۋداندى الۋەتتەندىرۋدى، حالىقتى اۋقاتتاندىرۋدى ءبىر تۇتاس ىلگەرىلەتتى.

انحۇي ولكەسىنىڭ فەيشي اۋدان ورتالىعىنان اۆتوكولىكپەن وڭتۇستىكتى بەتكە الىپ جۇرگەندە تەز ارادا جياڭگاڭ قىستاعىنا جەتۋگە بولادى. كولشىكتەن ساياحاتشىلاردى تولتىرا وتىرعىزعان ساياحات كەمەسىن كورەسىز؛ اتىز باسىنان زەرتتەۋ - ۇيرەنۋ ساياحاتىنا قاتىناسقان وقۋشىلاردىڭ قولىنا سۋرەت قالامىن الىپ، اۋىل - قىستاقتىڭ كوركەم كورىنىسىن قاعاز بەتىنە قاز - قالپىندا تۇسىرگەنىن كورەسىز.

”جەرىمىزدىڭ ماياقىسى بار، جۇمىس ىستەسەك جالاقى الامىز، جىل سوڭىندا پايدا ۇلەسىن دە الامىز، ىرگەدە ءجۇرىپ - اق اقشا تابا الامىز“ دەدى قىستاق تۇرعىنى جىڭ چىڭشىڭ. جياڭگاڭ قىستاعى پارتيا ۇيىمىنىڭ باستاماشىلىعىندا سەلبەستىك كووپەراتيۆىن قۇرىپ، اۋىل شارۋاشىلىعى مەن مادەنيەت، ساياحاتتى توعىستىرۋدى ىلگەرىلەتتى، بيىل قىستاق كوللەكتيۆىنىڭ كىرىسى 6 ميلليون 500 مىڭ يۋاننان اساتىندىعى مەجەلەنۋدە.

وڭىرلىك ءوندىرىس جالپى ءونىم قۇنى 100 ميلليارد يۋاننان اساتىن فەيشي اۋدانىندا قارىشتاپ دامىعانى مادەنيەت، ساياحات كاسىپ سالاسى عانا ەمەس. جاڭا ەنەرگيالى اۆتوموبيل كاسىپ سالاسى جوعارى، تومەنگى كاسىپ تىزبەگىنە 200 گە جۋىق كاسىپورىندى شوعىرلانىپ، تولىق ءوندىرىس ءونىم قۇنى 200 ميلليارد يۋاننان استى؛ بيولوگيالىق ءدارى - دارمەك كاسىپ سالاسى جەدەل دامىدى، چاڭجياڭ اتىراۋى

G60 عىلىم - تەحنيكالىق جاڭالىق اشۋ ءدالىزى ءدارى - دارمەك اڭعارى عىلىم - تەحنيكا كاسىپ سالاسى باقشاسى قۇرىلىسى جەدەل ىلگەرىلەتىلۋدە...

شاعىن اۋدان ورتالىعىندا ۇلكەن وراي جاتىر، ”100 ميلليارد يۋاندىق اۋدان“ − اۋدان ءوڭىرى ەكونوميكاسىن باقىلاۋداعى ماڭىزدى تەرەزە، وزىندىك ەرەكشەلىككە يە اۋدان ءوڭىرى ەكونوميكاسى قالا مەن اۋىلدىڭ توعىسپالى دامۋىنىڭ جاڭا داستانىن جازدى.

− ادامدى نەگىز ەتۋگە تاباندى بولىپ، بۇقارانىڭ شۇعىل، قيىن، ۋايىمداعان، ءزارۋ ماسەلەلەرىنە

4 جاۋاپ قايتارىپ، جاڭا ساياسات، جاڭا شارالار ارقىلى قالاعا كىرىپ جۇمىس ىستەۋشىلەردىڭ قالادا ءتىپتى دە جاقسى تۇرمىس كەشىرۋىنە مۇمكىندىك جاسادى.

تۇستەن كەيىن ىشكى موڭعۇل اۆتونوميالى رايونى دالات حوشۇنى شييۋان ءمالى باسقارماسى جينپىڭ الەۋمەتتىك اۋماعىنىڭ توقىماشىلىق بولمەسىندە قالاعا كىرىپ جۇمىس ىستەۋشى حاۋ شيا توستاعان قابىن مۇقيات توقۋدا.

اۋىل - قىستاقتان قالاعا كەلىپ جۇمىس ىستەيتىن حاۋ شيا قولمەن توقۋ ونەرىنە سۇيەنىپ، قىزمەت كەڭسەسىن قۇرىپ، 100 دەن استام ايەلدىڭ جۇمىسقا ورنالاسىپ، كىرىسىن ارتتىرۋىنا جەتەكشىلىك ەتتى. ءبىراق قالادا قىزمەت ىستەگەنىمەن، بالاسىنىڭ وقۋعا ءتۇسۋى، وتباسىنداعىلاردىڭ ەمدەلۋى سياقتى ماسەلەلەر ونى ءبىر مەزەت مازالاعان ەدى.

جەرگىلىكتى ورىننىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىنان قالاعا اۋىسقان حالىقتىڭ قالا تۇرعىنىنا اينالۋىن تارتىپپەن ىلگەرىلەتۋىنە بايلانىستى، حاۋ شيا وتباسى قالادان ءۇي ساتىپ الدى. ”بالام جوعارى مەكتەپكە قابىلداندى، ەمدەۋ قامسىزداندىرۋى، زەينەتكەرلىك قامسىزداندىرۋى تۇگەلدەي بار بولدى، كوڭىلىم جاي تاپتى“ دەدى ول.

قازىر ەلىمىز نوپوس ءتۇزىمى رەفورماسىن ونان ارى تەرەڭدەتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنان قالاعا اۋىسقان حالىقتى قالا تۇرعىنىنا اينالدىرۋ ارەكەتىن اتقارىپ كەلەدى. 2024 - جىلدىڭ سوڭىندا ەلىمىزدە تۇراقتى حالىقتىڭ قالا - قالاشىقتانۋ شاماسى %67 كە جەتتى، مىندەتتى وقۋ - اعارتۋ ساتىسىندا قالاعا كىرىپ جۇمىس ىستەۋشىلەردىڭ بىرگە جۇرگەن پەرزەنتتەرىنىڭ ۇكىمەت باسقارۋىنداعى مەكتەپتەردە وقۋ نەمەسە وقۋ قاراجاتى ۇكىمەت جاعىنان بەرىلەتىن عىلمي اتاق الىپ وقۋدان يگىلىكتەنۋ سالىستىرماسى %97 كە جەتسە، بۇكىل ەل بويىنشا نەگىزگى زەينەتكەرلىك قامسىزداندىرۋى ءبىر ميلليارد 70 ميلليون ادامدى قامتىدى. سىرتتان كەلگەن قۇرىلىسشىلار قالامەن اناعۇرلىم ويداعىداي توعىسىپ، رەفورما، دامۋ جەتىستىكتەرىنەن بىرگە يگىلىكتەندى.

− اۋىل - قىستاقتىڭ حالىق تۇرمىسىنداعى ولقىلىقتاردى جەدەل تولىقتاۋدى ءتۇيىن ەتىپ، قالا مەن اۋىلدىڭ نەگىزدىك قۇرىلعىلارىنىڭ ءبىر تۇلعالانۋى مەن الەۋمەتتىك قىزمەت وتەۋدىڭ بىركەلكىلىگىن ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتىپ، اۋىل - قىستاقتىڭ وسى زامانعى تۇرمىس ورەسىن جوعارىلاتتى.

سۋ شۇمەگىن اشىسىمەن تۇنىق قۇبىر سۋى اعىپ شىقتى. ”بۇرىن قۇدىق سۋىن ىشەتىن ەدىك، قۇدىقتان سۋ تارتىپ شىعارۋ اۋرەشىلىك بولاتىن، سۋ ساپاسى دا تۇراقسىز ەدى؛ قازىر قۇبىر سۋىنىڭ قىسىمى تۇراقتى، سۋ ساپاسى جاقسى، الاڭسىز ىشەتىن بولدىق“ دەدى شينجياڭ ۇيعۇر اۆتونوميالى رايونى جىڭ اۋدانى شوناي قىستاعىنىڭ تۇرعىنى تۇرسىنجان قۇربانجان.

جىڭ اۋدانىنىڭ قالا مەن اۋىلدى ءبىر تۇلعالاندىرعان سۋ زاۆودىندا سىلدىراپ اققان سۋ وسى ارادان سان مىڭداعان وتباسىنا قاراي اعىلدى. ”ءبىز قالا مەن اۋىلدى قامتىعان جوعارى ءونىمدى سۋمەن قامداۋ تىزبەگىن قۇرىپ، سۋدان پايدالاناتىن 134 مىڭ ادامعا قىزمەت وتەۋدەمىز، تۇتاس اۋداندا قۇبىر سۋىنىڭ جالپىلاسۋ شاماسى، سۋ ساپاسىنىڭ ولشەمگە جەتۋ شاماسى تۇگەلدەي %100 كە جەتتى“ دەدى جىڭ اۋداندىق سۋ ىستەرى مەكەمەسىنىڭ قاتىستى جاۋاپتىسى.

اۋىل - قىستاق قۇرىلىسى ارەكەتى ورنىقتى ىلگەرىلەتىلدى. قازىر بۇكىل ەل بويىنشا اۋىل - قىستاق دارەتحانالارىنىڭ جالپىلاسۋ شاماسى %76 اينالاسىندا، اۋىل - قىستاقتا قۇبىر سۋىنىڭ جالپىلاسۋ مولشەرى %94 كە جەتتى، اكىمشىلىك قىستاقتارعا %100 كەڭ ايالى توراپ، %90 تەن استامىنا 5G جالعاندى... ءتۇرلى رەفورما شارالارى ەگجەي - تەگجەيلى، ناقتى تياناقتانىپ، نەگىزدىك قۇرىلعىلار مەن الەۋمەتتىك قىزمەت وتەۋ اۋىل - قىستاققا قاراي جەدەل كەڭەيىپ، اۋىل - قىستاقتىڭ بەت - بەينەسى ۇزدىكسىز جاقساردى.

”1000 قىستاقتا ۇلگى كورسەتۋ، 10 مىڭ قىستاقتى رەتتەۋ - وڭاۋ“ ينجەنەرياسىنىڭ تاجىريبەلەرىن ىشكەرىلەي ۇيرەنىپ، قولدانىپ، قالا مەن اۋىلدىڭ توعىسپالى دامۋ ءتۇزىلىس مەحانيزمىن كەمەلدەندىرىپ، جاڭاشا قالا - قالاشىقتاندىرۋ مەن اۋىل - قىستاقتى جاپپاي گۇلدەندىرۋدى ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ، اۋدان ورتالىعىنىڭ قالانى تۇتاستىرۋ، اۋىل - قىستاقتى جەتەكتەۋ رولىن اناعۇرلىم ويداعىداي ساۋلەلەندىرگەندە، قالا مەن اۋىلدىڭ توعىسپالى دامۋىندا، ءسوز جوق، بىرگە اۋقاتتانۋدى تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتۋگە بولادى.

كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى