كۇنلۇن تاۋىنىڭ سولتۇستىك بوكتەرىندەگى كولدەر كوبەيدى، كەڭەيدى

30 جىل ىشىندە «پايدا بولعان» كولدەردىڭ كولەمى 3 سايرام كولىنە بارابار بولعان

2023.02.17 15:53   كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى

　　عىلىمي زەرتتەۋ اترەتى قۇمكولدە عىلىمي زەرتتەۋ قىزمەتىن ورىستەتۋدە. «كۇنلۇن تاۋىنىڭ سولتۇستىك بوكتەرىندە سۋ بايلىعىنا عىلىمي زەرتتەۋ جۇرگىزۋ» گرۋپپاسى بەرگەن سۋرەت

　　تيانشان تورابى – شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى جاۋ مەي حابارلايدى. شينجياڭدا 3 – رەت جان – جاقتى عىلىمي زەرتتەۋ جۇرگىزۋ — «كۇنلۇن تاۋىنىڭ سولتۇستىك بوكتەرىندەگى سۋ بايلىعىنىڭ كومەسكى قۋاتىن اشۋ جانە ونى پايدالانۋ جولدارى جونىندەگى عىلىمي زەرتتەۋ» نىسانىن اتقاراتىن عىلىمي زەرتتەۋ اترەتىنىڭ ەڭ جاڭا عىلىمي زەرتتەۋ ناتيجەلەرىنە قاراعاندا، دۇنيە جۇزىندەگى كليمات وزگەرىسىنىڭ ىقپالىنا ۇشىراعاندىقتان، جۋىرداعى 30 جىلدان بەرى، كۇنلۇن تاۋىنىڭ سولتۇستىك بوكتەرىندە ءبىر شارشى كيلومەتردەن اساتىن كولدەردىڭ سانى مەن كولەمى بىردەي ارتۋدا ەكەن. مۇندا كولدەردىڭ جالپى كولەمى 1675 شارشى كيلومەتردەن 3200 شارشى كيلومەترگە جەتىپ، ءبىر ەسەگە جۋىق ارتقان، بۇل سايرام كولىندەي 3 كول «پايدا بولعانعا» بارابار.

　　جۇڭگو عىلىم اكادەمياسى شينجياڭ ەكولوگيا جانە جاعراپيانى زەرتتەۋ باسقارماسىنىڭ ورىنباسار زەرتتەرمەنى، نىساندى زەرتتەۋ اترەتىنىڭ جەتەكشىسى جۋ چىڭگاڭ بىلاي دەپ تانىستىردى: كۇنلۇن تاۋى باتىستا پامير ۇستىرتىنەن باستالىپ، شىعىستا چيڭحاي ولكەسىنە دەيىن جالغاسىپ جاتادى، جالپى ۇزىندىعى شامامەن 2500 كيلومەتر، شينجياڭدى، شيزاڭدى، چيڭحايدى ەندەي وتەدى، ەلىمىزدىڭ ماڭىزدى ەكولوگيالىق حاۋىپسىزدىك قالتقىسى سانالادى.

　　«وڭتۇستىك شينجياڭداعى تارىم ويپاتىنىڭ بايلىق تيپى سۋ تاپشىلىعى اۋىر تيپكە جاتادى، سۋ بايلىعىنىڭ كەمشىل بولۋى اتالعان ءوڭىردىڭ ەكونوميكاسىنىڭ دامۋىنا تۇساۋ بولاتىن ولقى تۇس سانالادى. سوندىقتان، عىلىمي زەرتتەۋدەگى ماقسات وسى وڭىردەگى سۋ بايلىعىنىڭ ‹جاعدايىن› انىقتاۋ، سۋدىڭ كومەسكى قۋاتىن اشۋ جانە اشىپ پايدالانۋ جولدارىن زەرتتەۋ بولىپ تابىلادى»، — دەيدى شينجياڭ ەكولوگيا جانە جاعراپيا زەرتتەۋ قوعامىنىڭ زەرتتەرمەنى، اتالعان نىساننىڭ جوسپارلاۋشىسى چىن يانيڭ بىلاي دەدى: عىلىمي زەرتتەۋ جەتىستىكتەرى تارىم ويپاتىنىڭ وڭتۇستىك جيەگىندەگى ەكولوگيالىق ورتانىڭ حاۋىپسىزدىگىنە، ەكونوميكاسىنىڭ جانە قوعامىنىڭ دامۋىنا عىلمي تىرەك جانە نەگىزدىك ساندى مالىمەت ازىرلەيدى.

　　كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى