بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى

”ەكىنى ۇشتاستىرۋ“ سىندى ەڭ ۇلكەن اسىلدان ويداعىداي پايدالانۋ كەرەك

جۇڭيىن

2024.06.03 16:39     كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى

  وركەنيەتتى تۇرلەندىرۋ، مادەنيەتتى جاڭارتۋ كەرەك. جاڭا مادەنيەت بورىشىن ارقالاپ، امالياتتىق جاسامپازدىق بارىسىندا مادەنيەت جاسامپازدىعىن جۇرگىزۋدە تاباندى بولىپ، تاريحتىڭ العا باسۋى بارىسىندا مادەنيەتتىڭ العا باسۋىن جۇزەگە اسىرۋعا قۇلشىنۋ كەرەك، ادامدار شي جينپيڭ مادەنيەت يدەياسىنىڭ دەنەنى انىق يگەرەتىن، دەنەنى تولىق قولداناتىن ايقىن قاسيەتىن اناعۇرلىم تەرەڭ سەزىندى، ”’ەكىنى ۇشتاستىرۋ‘ ءبىزدىڭ تابىسقا جەتۋىمىزدىڭ ەڭ ۇلكەن اسىلى“ ەكەنىن اناعۇرلىم شىنايى سەزىندى.

  2023 - جىلى 6 - ايدىڭ 2 - كۇنى باس شۋجي شي جينپيڭ مادەنيەتتى جالعاستىرۋ، دامىتۋ اڭگىمە ماجىلىسىنە قاتىناستى ءارى ماڭىزدى ءسوز سويلەپ، جۇڭحۋا مادەنيەتىن جالعاستىرۋ، دامىتۋ جونىندەگى ءبىرسىپىرا كەلەلى نازاريالىق جانە رەال ماسەلەلەر جونىندە جان - جاقتى، جۇيەلى، ىشكەرىلەي بايىمداۋ جاسادى. ءبىر جىلدان بەرى جاڭا مادەنيەت بورىشىن مىقتاپ ارقاۋ ەتىپ، مادەنيەتتە قۋاتتى سوتسياليستىك ەل بولۋ قۇرىلىسىندا نىق قادام تاستالدى؛ ”ماركسيزمنىڭ نەگىزگى قاعيدالارىن جۇڭگونىڭ ناقتى امالياتىمەن، جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ءداستۇرلى مادەنيەتىمەن ۇشتاستىرۋ − باسىپ وتۋگە ءتيىستى جول“ دەگەن ايتىلىم دۇرىس يگەرىلىپ، جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ءداستۇرلى مادەنيەتىنىڭ ومىرشەڭدىك كۇشى نىعايتىلدى؛ ”جەتىگە كۇش سالۋ“ ماڭىزدى تالابى دايەكتىلەندىرىلىپ، تياناقتاندىرىلىپ، جاڭا داۋىردەگى ۇگىت، يدەيا، مادەنيەت قىزمەتىندە ۇزدىكسىز جاڭا جاعداي اشىلدى.

  بۇل − مادەنيەت سەنىمى كۇشەيگەن داۋىرلىك بەينە. استانا بەيجيڭ، جۇڭگو ارحەولوگيالىق مۇراجايى جانە بەيجيڭ قالاسىنىڭ قوسالقى ورتالىعى سىندى 3 ۇلكەن مادەنيەت قۇرىلىسى سالىنىپ ءبىتىپ، اشىق ۇستالدى، ۇلى قورعان مادەنيەتى، ۇلى كانال مادەنيەتى، ورتا ءوس مادەنيەتى ءداۋىردىڭ مەرەيىن اسىردى؛ شاندۇڭنىڭ چۇيفۋى، كولەمدى كونسەرت ”التىن ءۇن، ارايلى تەربەلىس“ بايىرعى ستيلدى، بايىرعى كەلبەتتى ايشىقتادى، وردا قابىرعاسى ”ىرىس – قۇت سيلاعان كۇڭزى“ سالتاناتپەن قويىلدى، نيشان دۇنيە جۇزىلىك وركەنيەت تالقى مىنبەرى جۇڭحۋا مادەنيەتىنىڭ ىقپال كۇشىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتتى. بۇگىنگى جۇڭگوعا كوز جىبەرسەك، ”مادەنيەت قىز ىنتاسى“ جالعاسىپ، ”مادەنيەت جاسامپازدىعى“ تەبىندەپ، ”ولەڭ - جىرلار ورلەۋى“ كوتەرىلىپ، ءبىزدىڭ مادەنيەت سەنىمىمىز اناعۇرلىم بەكەمدەلىپ، مادەنيەت سانالىلىعىمىز ۇزدىكسىز كۇشەيدى. ”ەكىنى ۇشتاستىرۋ“ سىندى وسى ەڭ ۇلكەن اسىلدان ويداعىداي پايدالانىپ، ءوز جولىمىزبەن جۇرۋدە، جاسامپازدىقپەن تۇرلەندىرۋدە، جاسامپازدىقپەن دامۋدا تاباندى بولىپ، مادەنيەت سەنىمىن بۇكىل ۇلتتىڭ رۋحاني قاسيەتىمەن، مادەنيەت قاسيەتىمەن توعىستىرعاندا عانا يدەيا مەن مادەنيەتتىڭ ىرىقتىلىعىن يگەرىپ، جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ قايتا جاندانۋىن ىلگەرىلەتۋگە بولادى. بىرەۋى ”جۇڭحۋانىڭ بەس مىڭ جىلدىق وركەنيەت تاريحىن دالەلدەيتىن قاسيەتتى جەر“، ەندى بىرەۋى ”باتىس وركەنيەتىنىڭ بەسىگى“، تاياۋدا ”لياڭجۋداعى بايىرعى قالا . افينا قورعانى“ وركەنيەتتىك پىكىرلەسۋ، اۋىس - كۇيىس قيمىلى گرەتسيادا وتكىزىلدى. جۇڭحۋا وركەنيەتى كورنەكتى قامتىمدىلىققا يە، بارلىعىن قابىلداۋ بارىسىندا باستان - اياق ۇزاق ۋاقىت جاڭالانىپ كەلەدى. ءبىر جىلدان بەرى «شي جينپيڭ ەل باسقارۋ جونىندەنىڭ» كوپ تىلدەگى نۇسقالارى شەتەلدە قىزۋ اڭىس قوزعاعاننان حاڭجوۋ ازيا سپورت جينالىسىنا دەيىن، جۇڭحۋا مادەنيەتىنىڭ اشىق، سيىسىمدى بولۋ قاسيەتىن دۇنيە جۇزىنە تاراتۋعا دەيىن، بەيجيڭ مادەنيەت تالقى مىنبەرىنەن وركەنيەتتەردىڭ اۋىس - كۇيىسىن، ءوزارا ۇلگى الۋىن بىرگە جەبەۋدەن 3 - كەزەكتى ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“ حالىقارالىق سەلبەستىك جوعارى دارەجەلى باسشىلار تالقى مىنبەرىنىڭ جۇرت تىلەگىن توعىستىرۋىنا دەيىن... ءبارىن قامتۋداي دارقان قۇشاق ارقىلى مادەنيەت بارىس - كەلىسىنىڭ قامالىن بۇزىپ، جۇڭحۋا وركەنيەتى باسقا وركەنيەتتەرمەن اۋىس - كۇيىس جاساۋ، ءوزارا ۇلگى الۋ بارىسىندا جالىندى ومىرشەڭدىك كۇشىن ساقتادى. ادامزات جاراتقان بارلىق تاڭداۋلى وركەنيەت جەتىستىكتەرىن اناعۇرلىم بەلسەندى، ىرىقتى تۇردە ۇيرەنۋ، اينا ەتۋ، ءسوز جوق، ونى باي مازمۇندى ەتەدى.

  ”ءداستۇرلى كوركەمونەر مەن وسى زامانعى تۇرمىستىڭ ورگانيكالى توعىسۋىن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن، تۋراشىلدىقتان اينىماي جاڭالىق اشىپ، باتىلدىقپەن ناتيجە جاراتىپ، بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارىنىڭ جاڭالىققا كوشۋىنە، كلاسسيكالىق شىعارمالاردىڭ كەڭ تارالۋىنا مۇمكىندىك جاساۋ كەرەك“. بۇل جىجياڭ بايحۋا يۋەجۇي تەاترىنىڭ ارتيسى چىن ليجۇننىڭ اسەرى. وسىزامانعى تەحنيكا ارقىلى ءداستۇرلى تەاتر جاسامپازدىق كوزقاراسىن ۇزدىكسىز جاڭالاپ، فورماسىن بەينەلەپ، وراسان زور تابىس جاراتى. بۇگىنگى تاڭدا ”سيفرلى زاڭزۋ ءتاپسىرى ۇڭگىرى“ دۇنحۋاڭ مادەنيەتىن شەڭبەردەن شىعاردى، ”جۇڭحۋانىڭ بايىرعى كىتاپتار بايلىعى قامباسى“ باعالى كلاسسيكالىق شىعارمالاردى ”جانداندىردى“، ”چاڭ - ان 30 مىڭ شاقىرىم“، ”مەنىڭ التايىم“ سياقتى ءبىر توپ تاڭداۋلى تۋىندى جارىققا شىقتى... ”ەكىنى ۇشتاستىرۋ“ جاڭالىق اشۋدىڭ كەڭ ءورىسىن اشىپ، جۇڭحۋا مادەنيەتىنىڭ جاڭا داۋىردە گۇلدەنۋىنىڭ، دامۋىنىڭ ”كوكتەم سۋىن“ جانداندىردى. العا باسۋ جولىندا ماركسيزم سىندى وسى رۋح پەن جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ءداستۇرلى مادەنيەتى سىندى وسى تامىردا ويداعىداي تاباندى بولىپ، جاڭا وي جەلىسىن، جاڭا ءسوزدى، جاڭا مەحانيزمدى، جاڭا فورمانى قولدانىپ، مادەنيەتتە جاڭالىق اشۋ، جاسامپازدىق جاراتۋ ومىرشەڭدىك كۇشىن ۇزدىكسىز تاسقىنداتۋ كەرەك.

  باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ”جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ وسى زامانعى وركەنيەتىن قۇرۋ − ءبىز سياقتى 5000 جىلدان استام وركەنيەت تاريحىنا يە مەملەكەتتىڭ اسقاق ەرلىگى، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋىن جۇزەگە اسىرۋدا بولۋعا ءتيىستى بورىش“. اماليات سايىن ءبىلىم تەرەڭدەيدى، تەرەڭ تۇسىنگەن سايىن ارەكەت تەرەڭدەيدى. شي جينپيڭ مادەنيەت يدەياسىن ىشكەرىلەي ۇيرەنىپ، دايەكتىلەندىرىپ، ”ەكىنى ۇشتاستىرۋ“ ءتۇبىرلى تالابىن مۇقيات تياناقتاندىرىپ، ءداپ باسىپ تاپقاندا عانا ونى بۇلجىتپاي يگەرۋگە بولادى، ءبىز، ءسوز جوق، مادەنيەتتە قۋاتتى سوتسياليستىك ەل قۇرۋ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ وسى زامانعى وركەنيەتىن قۇرۋ كۇرەس امالياتى بارىسىندا جاڭا بەينە، جاڭا ىسكەرلىك كورسەتە الامىز.

  كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى