لي چياڭ ۇلكەن مەكونگ وزەنى قوسالقى ءوڭىرىنىڭ ەكونوميكالىق سەلبەستىگى جونىندەگى 8 - رەتكى باسشىلار ماجىلىسىنە قاتىناستى

شينحۋا اگەنتتىگى، 11 - ايدىڭ 7 – كۇنى، كۇنميڭ. 11 - ايدىڭ 7 - كۇنى مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ زۇڭليى لي چياڭ كۇنميڭدە ۇلكەن مەكونگ وزەنى قوسالقى ءوڭىرىنىڭ ەكونوميكالىق سەلبەستىگى جونىندەگى 8 - رەتكى باسشىلار ماجىلىسىنە قاتىناستى. كامبودجا، لاوس، بيرما، تايلاند، ۆيەتنام ۇكىمەتتەرىنىڭ باسشىلارى جانە ازيا وركەندەتۋ بانكەسىنىڭ باستىعى ماجىلىسكە قاتىناستى.

لي چياڭ مىنالاردى ءبىلدىردى: ۇلكەن مەكونگ وزەنى قوسالقى ءوڭىرىنىڭ ەكونوميكالىق سەلبەستىك مەحانيزمى قۇرىلعان 30 نەشە جىلدان بەرى جۇڭگو مەن مەكونگ وزەنى ەلدەرىنىڭ بىرگە اقىلداسىپ، سەلبەستىك جاسايتىن، دامۋدى بىرگە جەبەيتىن ماڭىزدى تۇعىرىنا اينالدى. قازىر دۇنيە ءجۇزى جاڭا اۋمالى - توكپەلى وزگەرىس كەزەڭىنە ءوتتى، جۇڭگو مەن مەكونگ وزەنى ەلدەرى _ ءبىر ءۇيلى جانداي تاعدىرلاس ورتاق تۇلعا، تىعىز ىنتىماقتاسىپ، سەلبەسىپ، ەكونوميكانىڭ ءبىرىن - ءبىرى تولىقتاۋ ابزالدىعىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، ءار سالاداعى ناقتى سەلبەستىكتى ونان ارى تەرەڭدەتىپ، بىرگە دامۋ جولىندا تاباندىلىقپەن قول ۇستاسا العا باسىپ، ءوڭىردىڭ جانە دۇنيە ءجۇزىنىڭ بەيبىتشىلىگى مەن تىنىشتىعىنا، دامۋى مەن گۇلدەنۋىنە بەلسەندى ۇلەس قوسۋعا ءتىپتى دە مۇددەلى.

لي چياڭ وڭىرلىك سەلبەستىكتى تەرەڭدەتۋ جونىندە مىناداي ۇسىنىس قويدى: ءبىرىنشى، اشىق سەلبەستىككە تاباندى بولىپ، اناعۇرلىم جوعارى دەڭگەيدەگى، اناعۇرلىم كەڭ كولەمدى قوس باعىتتا ەسىك اشۋدى بىرگە ىلگەرىلەتىپ، اشىق وڭىرلىك ەكونوميكالىق قۇرىلىمدى كەمەلدەندىرىپ، اناعۇرلىم ءونىمدى، اناعۇرلىم ومىرشەڭدىك كۇشكە يە وراسان ۇلكەن بازار قۇرۋ كەرەك. ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ جوعارى ساپامەن بىرگە قۇرۋدى جالعاستىرىپ، «وڭىرلىك جالپى بەتتىك ەكونوميكالىق سەرىكتەستىك قارىم - قاتىناس كەلىسىمىن» جوعارى ساپامەن اتقارىپ، جۇڭگو - شىعىس وڭتۇستىك ازيا وداعى ەركىن ساۋدا رايونىنىڭ 3.0 نۇسقاداعى دارەجەسى جوعارىلاتىلعان كەلىسىمىنە قول قويىپ اتقارۋدى جەدەلدەتىپ، ساۋداعا قارجى قوسۋدى قولايلىلاندىرۋ دەڭگەيىن جوعارىلاتۋ كەرەك.

ەكىنشى، جاڭالىق اشۋعا جەتەكشىلىك ەتۋدى كورنەكتىلەندىرىپ، جاڭالىق اشۋ ساياساتىنىڭ ۇشتاسۋىن، سايكەسۋىن كۇشەيتىپ، جاڭالىق اشۋ فاكتورلارىنىڭ جوعارى ونىمدىلىكپەن اينالىمعا ءتۇسۋىن جەبەپ، جاڭالىق اشۋ جەتىستىكتەرىنىڭ كادەگە جاراۋىن، قولدانىلۋىن جەدەلدەتىپ، جاڭالىق اشۋ سەلبەستىگىنىڭ ۇزدىكسىز تەرەڭدەۋىنە، ناقتىلانۋىنا تىرەك بولۋ جانە ونى قامتاماسىز ەتۋ كەرەك. وڭىرلىك ەلەكتر تورابىن جوبالاۋ قۇرىلىسى مەن دارەجەسىن جوعارىلاتىپ، جاڭالاۋدى بەلسەنە ىلگەرىلەتىپ، جاڭا ەنەرگيالى باتەريا، اۆتوموبيل جانە فوتوۆولت كاسىپ سالاسى سەلبەستىگىن تەرەڭدەتىپ، تازا ەنەرگيا، زەردەلى جاساۋ، ءىرى ساندى مالىمەت، زەردەلى قالا سياقتى جاڭادان گۇلدەنگەن سالالارداعى سەلبەستىكتى كەڭەيتىپ، وڭىرلىك دامۋدىڭ جاڭا قوزعاۋشى كۇشىن جەتىلدىرۋ جانە ۇلعايتۋ كەرەك.

ءۇشىنشى، توعىستىرۋ قۇرىلىسىن تەرەڭدەتىپ، تاس جول، تەمىر جول، پورت سياقتى نەگىزدىك قۇرىلعىلار جاعىنداعى ”قاتتى بولشەك بايلانىسىن“ ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتىپ، ساياسات، زاڭ، باقىلاۋ - باسقارۋ، ەرەجە، ولشەم سياقتى سالالاردا ”جۇمساق بولشەك بايلانىسىن“ كۇشەيتىپ، شەكارا اتتاپ تولەۋ، ءوز ەلىنىڭ اقشاسىمەن ەسەپ جابۋ قولايلىلىعىن قۇلشىنا جوعارىلاتىپ، شەكارا اتتاعان سەلبەستىكتەن ۇلگى كورسەتەتىن اناعۇرلىم كوپ ءوڭىردىڭ ءبىر تۇلعالانۋ اياق الىسىن جەدەلدەتۋ كەرەك. جۇڭگو جاق مەكونگ وزەنى بويىنداعى 5 ەلگە ”لانساڭجياڭ وزەنى – مەكونگ وزەنى ۆيزاسىن“ تاراتۋدى، شارتقا ۇيلەسەتىن ساۋدا قىزمەتكەرلەرىنە 5 جىلدا جۇڭگوعا كوپ رەت كەلۋگە ۆيزا بەرۋدى ۇيعاردى.

ءتورتىنشى، تىعىز بايلانىس جاساپ، سايكەسىپ، شىنايى كوپ جاقتىلىقتى امالياتتا ايگىلەپ، ۇلكەن مەكونگ وزەنىنىڭ قوسالقى ءوڭىرىنىڭ ەكونوميكالىق سەلبەستىگىن زور كۇشپەن ىلگەرىلەتىپ، لانساڭجياڭ وزەنى - مەكونگ وزەنى سەلبەستىگى، ءۇش وزەن الابى مەحانيزمى، مەكونگ وزەنى كوميتەتى سياقتى مەحانيزمدەرمەن سايكەستى دامىپ، سيىسىمدى، ءبىرىن - ءبىرى جەبەيتىن تاماشا سەلبەستىك اۋانىن قالىپتاستىرۋ كەرەك. بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمى، ازيا وركەندەتۋ بانكەسى، ازيا نەگىزدىك قۇرىلعىلارعا قارجى قوسۋ بانكەسى سياقتى قۇرىلىمدارمەن سەلبەستىكتى كۇشەيتىپ، ءار جاقتاعى كۇشتەردى جۇمىلدىرىپ، بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمىنىڭ 2030 - جىلعا دەيىنگى باياندى دامۋ كۇن ءتارتىبىن بىرگە ويداعىداي تياناقتاندىرۋ كەرەك.

ماجىلىسكە قاتىناسقان ءار ەل باسشىلارى مەن قاتىستى قۇرىلىمداردىڭ جاۋاپتىلارى جۇڭگونىڭ ۇلكەن مەكونگ وزەنى قوسالقى ءوڭىرىنىڭ ەكونوميكالىق سەلبەستىگى بارىسىندا اتقارعان ماڭىزدى رولىن ايرىقشا القادى، بىرگە قۇلشىنىپ، وڭىردەگى ەلدەردىڭ دامۋ ستراتەگيالارىن بايلانىستىرۋدى، ۇشتاستىرۋدى كۇشەيتىپ، اشىق سەلبەستىكتى ساقتاپ، نازاردى جاڭالىق اشا دامۋعا شوعىرلاندىرىپ، ەكونوميكا - ساۋدا، اۋىل شارۋاشىلىعى، ۇلاستىرۋ - تۇتاستىرۋ، سيفرلى ەكونوميكا، جاسىل دامۋ، ەمدەۋ - دەنساۋلىق ساقتاۋ، ساياحات، گۋمانيتارلىق سياقتى سالالارداعى ناقتى سەلبەستىكتى كەڭەيتىپ، ەركىن ساۋدانى قورعاپ، وڭىرلىك ەكونوميكانىڭ ءبىر تۇلعالانۋىن جانە ۇلكەن مەكونگ وزەنىنىڭ قوسالقى وڭىرىندەگى ءار ەلدىڭ قامتىمدى، باياندى دامۋىن ونان ارى جەبەپ، وڭىردەگى ەلدەردىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسى قۇرىلىسىنىڭ ۇزدىكسىز تەرەڭدەۋىن ىلگەرىلەتۋدى ءۇمىت ەتتى.

ءماجىلىس «ۇلكەن مەكونگ وزەنى قوسالقى ءوڭىرىنىڭ ەكونوميكالىق سەلبەستىگى جونىندەگى 8 - رەتكى باسشىلار ءماجىلىسىنىڭ جارناماسى» جانە «ۇلكەن مەكونگ وزەنى قوسالقى ءوڭىرىنىڭ ەكونوميكالىق سەلبەستىگى 2030 جاڭالىق اشا دامۋ ستراتەگياسى» سياقتى تابىس قۇجاتتارىن ماقۇلدادى.

ۋ جىڭلۇڭ ماجىلىسكە قاتىناستى.

كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى