اتىز باسىنا تامىر تارتىپ، اۋىلداستاردىڭ كىرىستى ارتتىرىپ، اۋقاتتانۋىنا كومەكتەستى (رەفورمانى تاعى دا تەرەڭدەتىپ، ەكپىندەي ىلگەرىلەۋدىڭ جاڭا ساپارى − ۋاكىلدەردىڭ، مۇشەلەردىڭ مىندەت وتەۋ حيكاياسى)

”قىشى ەگۋدە كوپشىلىكتىڭ قانداي جاقسى تاجىريبەلەرى بار؟“ كوكتەم مەرەكەسى وتە سالىسىمەن مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى، حۋنان ولكەسى چاڭدى قالاسى لينلي اۋدانى سىشينگاڭ قالاشىعى باييۇن قىستاعىنداعى قىشى ەگۋشى شىن چاڭجيان قاربالاستىققا ءتۇستى. ول قالىڭ ەستەلىك داپتەرىن جايىپ، ءبىر جاعىنان كوپشىلىكتىڭ قىزۋ تالقىسىن تىڭداپ، ەندى ءبىر جاعىنان ەستەلىك الدى.

وسىنداي ەستەلىكتەن شىن چاڭجيان 8 ۇلكەن قاتىرەنى تولتىرىپ، ءوزىنىڭ جوعارى ءونىمدى قىشى تۇقىمىن جەتىلدىرۋدىڭ تۇتاس بارىسىن ەگجەي - تەگجەيلى ەستەلىككە الدى، سونداي - اق مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى رەتىندە مىندەت اتقارۋ بارىسىن دا ەستەلىككە الدى.

2016 - جىلى شىن چاڭجيان جەتىلدىرگەن بۋدانداستىرىلعان قىشى تۇقىمى شىنجوۋ 11 - ءنومىرلى عارىشكەرلى الەم كەمەسىمەن عارىشقا شىعىپ، 33 كۇندىك كەڭىستىك عىلىمى جانە قولدانىس تاجىريبەسىنەن كەيىن الەم كەمەسىمەن بىرگە قايتتى. شىن چاڭجيان بەينە التىن توستاعان كوتەرگەندەي تۇقىمدى اتىزعا ەگىپ، دەن قويا باپتادى، ناتيجەدە قىشى 30 نەشە تۇستەگى گۇل اشىپ، كوپتەگەن قىستاق تۇرعىندارىن تاماشالاپ قايتۋعا باۋرادى.

”ءتۇسىمدى، ساپالى، تاماشالاۋعا بولادى، پايداسى وتە كوپ“. شىن چاڭجيان لينلي اۋدانىندا بۋدانداستىرىلعان قىشى تۇقىمىن جەتىلدىرۋ بازاسىن قۇرىپ، توڭىرەكتەگى ەگىنشىلەردى ءوزى زەرتتەگەن ساپالى، جوعارى ءونىمدى قىشى تۇقىمىمەن اقىسىز قامدادى. قىشى ءونىم بەرىپ، ودان ماي الىنعاندا توڭىرەكتەگى ەگىنشىلەر قىشى كاسىبىنەن شىنايى پايدا الدى. لينلي اۋدانى شين - ان قالاشىعى شالۇڭگاڭ قىستاعىنىڭ تۇرعىنى سۋ زىڭ بىلاي دەدى: ”قىستاعىمىزدىڭ 3 - گرۋپپاسىنداعى 20 نەشە وتباسىنداعى قىستاق تۇرعىنى شىن چاڭجيان قامداعان قىشىنىڭ جاڭا سورتىن ۇدايى 3 جىل ەككەننەن كەيىن، مۋ باسىندىق ورتاشا كىرىستەرى 1500 يۋاننان اسىپ، بۇرىنعىدان ءبىرتالاي ارتتى“.

مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ اتىز باسىنان شىققان ۋاكىلى رەتىندە شىن چاڭجيان اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل – قىستاق، شارۋالار ماسەلەسىنە باستان – اياق ايرىقشا نازار اۋدارىپ كەلەدى. 2023 - جىلى مەملەكەتتىك ەكى ماجىلىستە شىن چاڭجيان «عىلىم - تەحنيكالىق سۇيەمەلدەۋ تەبىنىن ارتتىرىپ، اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدى جەبەۋ جونىندەگى ۇسىنىستى» دايىنداپ، وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ تۇتاس كاسىپ سالاسى تىزبەگىن جەدەل قۇرىپ، عىلىم - تەحنيكانىڭ كۇشى ارقىلى اۋىل - قىستاقتىڭ كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋىنا اناعۇرلىم قۋاتتى تۇتاس كاسىپ تىزبەگى باسەكەلىك ابزالدىعىن ازىرلەۋدى ورتاعا قويدى. 2024 - جىلى مەملەكەتتىك ەكى ماجىلىستە شىن چاڭجيان اۋىل - قىستاق سابان - توپانىنان جان - جاقتى پايدالانۋ، اۋىل - قىستاق زەينەتكەرلىگى، جىلىجايدا ساپا ولشەمىن ورناتۋ سياقتى ماسەلەلەر جونىندە ۇسىنىس قويىپ، قاتىستى تاراۋلاردىڭ ايرىقشا ءمان بەرۋىنە يە بولدى.

بيىلعى مەملەكەتتىك ەكى ءماجىلىستىڭ الدىندا شىن چاڭجيان قىشى قاينارى تەحنيكاسىنان قامال الۋدى كۇشەيتۋ سياقتى ماسەلەلەرگە ۇزدىكسىز نازار اۋداردى. اناعۇرلىم شىنايى، جارامدى جوعارى ساپالى ۇسىنىس قويۋ ءۇشىن، شىن چاڭجيان تەكسەرۋ - زەرتتەۋدى ەرتە باستاپ، بۇقارادان 200 ادام - رەتتەن استام جاعداي ۇعىسىپ، 50 نەشە پىكىر - ۇسىنىس جينادى.

شىن چاڭجيان اناعۇرلىم كوپ ساپالى، جوعارى ءتۇسىمدى قىشىنىڭ جاڭا سورتىن جەتىلدىرۋگە كۇش سالىپ، قىشىنىڭ ”التىن تۇقىمىن“ اناعۇرلىم كوپ شارۋالاردىڭ كىرىستى ارتتىرىپ، بايۋ ارناسىنا اينالدىراتىندىعىن ءبىلدىردى.

■ ءتىلشى ەستەلىگى

”حالىق قۇرىلتايى ۋاكىلدەرى بۇقارا ءۇشىن ناقتى ىستەر ىستەۋى كەرەك“

58 جاستاعى شىن چاڭجيان − قاراپايىم جان، قايراتى مىعىم. ول اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق، شارۋالار ماسەلەسىنە باستان - اياق نازار اۋدارىپ، ىشكەرىلەي تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، كوپتەگەن قۇندى ۇسىنىستى ورتاعا قويدى. ول تاعى اۋىل - قىستاققا تامىر تارتىپ، قىشىنىڭ ساپالى، جوعارى ءونىمدى بۋدانداستىرىلعان جاڭا سورتىن جەتىلدىرىپ، اۋىل - قىستاقتاعى بۇقاراعا باقىت جاراتتى.

شىن چاڭجيان شارۋالاردىڭ عىلمي زەرتتەۋمەن شۇعىلدانۋى جولىندا تالىقپاي تالپىنىپ، شارۋالاردىڭ كىرىسىن ارتتىرىپ، اۋقاتتانۋىنا كومەكتەستى، ول: ”حالىق قۇرىلتايى ۋاكىلدەرى بۇقارا ءۇشىن ناقتى ىستەر ىستەۋى كەرەك“ دەيدى.

كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى