شينجياڭنىڭ تاعدىرى باستان - اياق ۇلى وتانمەن بىتە قايناسقان
□ شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ شولۋشىسى
2019.07.23 11:08 كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى
مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ اقپارات كەڭسەسى 7 - ايدىڭ 21 - كۇنى «شينجياڭعا قاتىستى ءبىرقانشا تاريحي ماسەلە» اتتى اق تىستى كىتاپتى جاريالادى. اق تىستى كىتاپ ەگجەي - تەگجەيلى تاريحي ماتەريالداردى جانە تاريحي ماتەرياليزمنىڭ، ديالەكتيكالىق ماتەرياليزمنىڭ كوزقاراسىن، ءادىسىن قولدانىپ، مەملەكەت، تاريح، ۇلت، مادەنيەت، ءدىن سياقتى ماسەلەلەردى دۇرىس تانىپ، شينجياڭنىڭ قاتىستى ءبىرقانشا تاريحي ماسەلەگە عىلمي جاۋاپ بەرىپ، شەكارا ءىشى - سىرتىنداعى جاۋ كۇشتەردىڭ تاريحتى بۇرمالاعان، دۇرىس پەن بۇرىستى شاتاستىرعان قاتە ساندىراعىنا پارمەندى تويتارىس بەرىپ، توركىنىن تۇزەپ، قاينارىن وڭاۋدىڭ، تۋراشىلدىقتى اسقاقتاتىپ، سۇرقيالىقتى الاستاۋدىڭ قۇدىرەتتى وڭ ەنەرگياسىن تاراتتى.
جۇڭگو − ءبىر تۇتاس كوپ ۇلتتى مەملەكەت. ۇزاق تاريحي دامۋ بارىسىندا شينجياڭنىڭ تاعدىرى باستان - اياق ۇلى وتاننىڭ جانە جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ تاعدىرىمەن بىتە قايناسىپ كەلەدى. ءبىر مەزگىلدەن بەرى، شەكارا ءىشى - سىرتىنداعى جاۋ كۇشتەر، اسىرەسە، ۇلتتىق بولشەكتەۋشى كۇشتەر، ءدىني ۇشقارى كۇشتەر، زورلىقتى لاڭكەس كۇشتەر (تومەندە ”ءۇش ءتۇرلى كۇش“ دەپ اتالادى) شينجياڭنىڭ جۇڭگونىڭ ەجەلدەن بەرگى تەرريتورياسى ەكەندىگىن جوققا شىعارىپ، شينجياڭنىڭ ەجەلدەن كوپ ۇلت شوعىرلى قونىستانعان، كوپ مادەنيەت اۋىس - كۇيىس جاساعان، كوپ ءدىن قاتار ءومىر سۇرگەن وبيەكتيۆ شىندىقتى تەرىسكە شىعارىپ، شينجياڭدى ”شىعىس تۇركستان“ دەپ داۋرىعىپ، شينجياڭ ”تاۋەلسىزدىگىن“ داۋرىعا دارىپتەدى. وسى قاتە ساندىراقتار تاريحي شىندىققا بۇكىلدەي قايشى كەلىپ، شينجياڭداعى ۇلتتاردى جۇڭحۋا ۇلتى ۇلى شاڭىراعىنان، شينجياڭداعى ۇلتتار مادەنيەتىن كوپ نەگىزدى ءبىر تۇلعالى جۇڭحۋا مادەنيەتىنەن ءبولىپ تاستاۋعا سۇقتاندى، مۇنى ءسوز جوق، جۇرت كوڭىلى قۇپ كورمەيدى.
تاريحتى بۇرمالاۋعا كەلمەيدى، فاكتتى تەرىسكە شىعارۋعا كەلمەيدى. حان داۋىرىنەن باستاپ، شينجياڭ ءوڭىرى جۇڭگو كارتاسىنىڭ ءبىر بولىگىنە رەسمي اينالدى. جۇڭگو ءبىر تۇتاس كوپ ۇلتتى مەملەكەتتىڭ تاريحي بىرتىندەپ وزگەرۋى بارىسىندا، شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقى بۇكىل ەل حالقىمەن بىرگە جۇڭگونىڭ ۇلان - بايتاق شەكارا ءوڭىرىن بىرگە اشتى، كوپ نەگىزدى ءبىر تۇلعالى جۇڭحۋا ۇلتى ۇلى شاڭىراعىن بىرگە قالىپتاستىردى. نەشە مىڭ جىلدىق تاريح شينجياڭ جۇڭگونىڭ قاسيەتتى تەرريتورياسىنىڭ ايرىلماس ءبىر بولىگى ەكەندىگىن تالاسسىز دالەلدەدى. جۇڭگو تاريحىندا شينجياڭ ەجەلدەن ”شىعىس تۇركستان“ ەمەس، ايتىلمىس ”شىعىس تۇركستان مەملەكەتى“ تىپتەن بولعان ەمەس. اتالمىش «شىعىس تۇركستان» ساندىراعى شەكارا ءىشى - سىرتىنداعى ۇلتتىق بولشەكتەۋشى كۇشتەردىڭ، شەتەلدەگى جۇڭگوعا قارسى كۇشتەردىڭ جۇڭگونى بولشەكتەۋگە، ىدىراتۋعا ۇرىنۋىنىڭ ساياسي قۇرالى مەن ارەكەت باعدارلاماسىنا اينالدى.
تاريحتىڭ ءدۇربىسىن قولعا الىپ، تاريح كوشىنە قايتىپ ىجداعاتپەن باقىلاعاندا عانا، ءىستىڭ شىن سىرىن ايقىن كورۋگە بولادى. تاريحتا ۇيعۇر ۇلتىنىڭ اتا - بابالارى تۇرىكتەر جاعىنان قۇلدانىلدى، ۇيعۇرلار تۇرىكتەردىڭ ۇرپاعى تىپتەن ەمەس، ءىشىنارا ادامداردىڭ تۇرىك تىلىندە سويلەيتىن ۇلتتاردىڭ بارلىعىن تۇرىكتەر دەپ اتاۋىنىڭ جات نيەتتەن تۋعاندىعى بەسەنەدەن بەلگىلى. ءىس جۇزىندە، ۇيعۇر ۇلتى ۇزاق ۋاقىت قونىس اۋدارۋ، توعىسۋ ارقىلى قالىپتاسقان، ۇيعۇر ۇلتىن قامتىعان شينجياڭداعى ۇلتتار جۇڭحۋا ۇلتى شاڭىراعىنىڭ تامىرلاس مۇشەلەرى. شينجياڭ كوپ مادەنيەت، كوپ ءدىن قاتار ءومىر سۇرگەن ءوڭىر، ۇلتتاردىڭ مادەنيەتى جۇڭحۋا مادەنيەتىنىڭ قۇشاعىندا جەتىلىپ دامىعان، ءىسلام ءدىنى ۇيعۇر ۇلتىنىڭ تۋمىسىنان سەنگەن ءدىن ەمەس ءارى بىردەن - ءبىر سەنگەن ءدىن دە ەمەس، ءبىر نەمەسە ەكى ءدىندى نەگىز ەتىپ، كوپ ءدىننىڭ قاتار ءومىر ءسۇرۋى − شينجياڭداعى ءدىن جاعدايىنىڭ تاريحي ەرەكشەلىگى، توعىسىپ، قاتار ءومىر ءسۇرۋ عانا − شينجياڭداعى دىندەر قارىم - قاتىناسىنىڭ نەگىزگى اعىنى.
كەزەكتە شينجياڭنىڭ ەكونوميكاسى ءۇرتىس دامىپ، قوعامى جاراسىمدى، ورنىقتى بولدى، حالىق تۇرمىسى ۇزدىكسىز جاقسارىپ، مادەنيەتى بۇرىن بولىپ كورمەگەن دارەجەدە گۇلدەنىپ - كوركەيدى، ءدىن تاتۋ - ءتاتتى بەرەكەلى بولدى، ءار ۇلت حالقى اناردىڭ دانىندەي تىعىز ىنتىماقتاستى، تاريحتا ەڭ جاقسى گۇلدەنىپ - كوركەيۋ، دامۋ مەزگىلىندە تۇر. تيانشاننىڭ قاراعايلارى تامىرلاس، ءار ۇلت حالقى جۇرەكتەس. ۇلتتار ىنتىماعىن كۇشەيتۋ، وتاننىڭ تۇتاستىعىن قورعاۋ، ۇلتتىق بولشەكتەۋشىلىككە قارسى تۇرۋ − شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقىنىڭ جالپى بەتتىك ورتاق تانىمى جانە سانالى ارەكەتى. شەكارا سىرتىنداعى جاۋ كۇشتەر مەن ”ءۇش ءتۇرلى كۇش“ تاريحتى ويدان قۇراستىرىپ، شىندىقتى بۇرمالادى، ولاردىڭ ىستەگەن ىستەرى تاريح اعىنىنا قارسى كەلىپ، شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقىنىڭ ءتۇبىرلى مۇددەسىنە زيان جەتكىزدى، مۇنىڭ تاريح جانە حالىق تاراپىنان تاستاندى ەتىلەتىندىگى داۋسىز.
”ءبىزدىڭ شينجياڭ جاقسى جەر، ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ بەرەكەلى شاڭىراعى“. شينجياڭ شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقىنا ءتان، تۇتاس جۇڭحۋا ۇلتىنا ءتان. شينجياڭعا قاتىستى تاريحي ماسەلەلەردى دۇرىس تانىپ، جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن شىنايى بەرىك ورناتىپ، ءار ۇلت حالقىنىڭ ىنتىماقتاسا كۇرەس جۇرگىزەتىن ايبىندى كۇش - قۋاتىن ۇيىستىراتىن بولساق، شينجياڭنىڭ ەرتەڭى، ءسوز جوق، اناعۇرلىم تاماشا بولادى.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 7 - ايدىڭ 21 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)
جاۋاپتى رەداكتورى : مانەپ ەربول ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
