اۆتونوميالى رايون كوكتوعاي قالاشىعىن ءتورتىنشى كەزەكتى مەملەكەت بويىنشا وركەنيەتتى اۋىل-قالاشىق تىزىمىنە ۇسىندى

سۋرەتتەردى مۇقامادي ءشارىپ ۇلى تۇسىرگەن

2015.01.22 14:43   كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى

　　مۇقامادي ءشارىپ ۇلى، نۇرداۋلەت بەكەن ۇلىحابارلايدى. ءتورتىنشى كەزەكتى مەملەكەت بويىنشا مادەنيەتتى ورىن، وركەنيەتتى اۋىل-قالاشىقتاردىڭ تىزىمدىگى جۋىقتا جاريالاندى. بۇكىل ەلىمىز بويىنشا 44 ورىن، كوكتوعاي قالاشىعىن قامتىعان 21 اۋىل-قالاشىق وسى تىزىمدىكتەن ورىن الدى.

　　كوكتوعاي "جاھۇت مەكەنى"، "سولتۇستىك شينجياڭنىڭ مەرۋەرتى"، "تابيعي كەن مۇراجايى" اتالعان، ونەركاسىپتى وزەك ەتكەن شاعىن قالاشىق. كوكتوعايدىڭ كەن ءونىم ءوندىرىسى جارتى عاسىردان استام جالعاستى. شىعىس پەن باتىس مادەنيەتى توعىسقان وسى شاعىن قالاشىق بۇرىن كوكتوعاي اۋدانىنىڭ ساياسي، ەكونوميكا، مادەنيەت ورتالىعى بولعان. قالاشىقتا روسسيا ۇلگىسىندەگى 40 قا جۋىق قۇرىلىس بار. بۇل قۇرىلىستار ساپالى ءارى كوركەم بولعاندىقتان 2004-جىلى قالاشىق كوشەسىنە مەملەكەتتىك تاريحي، مادەنيەتتى كوشە اتاعى بەرىلدى. كوكتوعاي قالاشىعىنىڭ گەولوگيالىق قۇرىلىمى، جەر ءتۇزىلىسى وزگەشە. جاۋىن-شاشىنمەن اعىن سۋدىڭ سان عاسىرلىق شايۋىنان قالاشىق ماڭىندا ساي-سالا، تەرەڭ شاتقالدار قالىپتاستى. كوكتوعاي اسقار تاۋ، اعىندى سۋ، نۋ ورمانى بار، تابيعاتى كوركەم، اۋاسى تۇنىق، جانعا جايلى قالاشىق.

　　كوكتوعاي قالاشىعى جۋىقتاعى جىلداردان بەرى ساياحات كاسىبى ارقىلى قالاشىقتى دامىتىپ، حالىقتى اۋقاتتاندىرىپ، نەگىزدىك قۇرىلعىلاردى كەمەلدەندىرىپ، شارۋاشىلىقتىڭ، ەكونوميكا مەن ساياحات كاسىبىنىڭ دامۋىن جەبەدى ءارى وركەنيەتتى قالاشىق قۇرۋدىڭ جاڭا ءتاسىلىن بەلسەندىلىكپەن قاراستىرىپ، يدەيا-ءمورال، ۇيىمدىق ستيل، قۇرىلىمدىق مەحانيزىممەن جالپى بەتتىك وڭاۋدا قوماقتى تابىستاردى قولعا كەلتىردى.

　　كوكتوعاي قالاشىعىنان قازىرگە دەيىن التىن، اسل تاس، ءتۇستى مەتال، قارا مەتال جانە سيرەك مەتالدى قامتىعان جۇزگە تارتا كەن ءتۇرى بارلانىپ، انىقتالدى. كوكتوعايدىڭ ءتۇستى مەتال قورى اۆتونوميالى رايونىمىز بويىنشا ءبىرىنشى ورىندى، مەملەكەت بويىنشا ەكىنشى ورىندى يەلەيدى. سيرەك مەتال مەن ءتۇستى مەتال قورى ەڭ مول ءۇشىنشى نومىرلى كەن جۇلگەسىنەن جەر شارىندا قازىرگە دەيىن بايقالعان 180 نەشە ءتۇرلى كەن ءتۇرىنىڭ 96 ءتۇرى تابىلعان.

　　وسى كەننەن قازىپ الىنعان رۋدالار ەلىمىزدىڭ اتوم بومبىسى، سۋتەگى بومبىسى، جاساندى سەرىك قاتارلى ءىرى نىساندارىن شۇعىل قاجەتتى ماتەريالمەن قامداپ، مەملەكەت قورعانىسىنا وشپەس ۇلەس قوستى.

　　كوكتوعاي شينجياڭداعى ەڭ سۋىق جەر بولىپ، "جۇڭگونىڭ سۋىق ۇيەگى"، جۇڭگوداعى سيرەك كەزدەسەتىن اسىل تاس مەكەنى، دۇنيەدەگى سيرەك كەزدەسەتىن كەن رۋداسى مۋزەيحاناسى دەگەن اتى بار، 2005-جىلى مەمىلەكەتتىك گەولوگيا باقشاسى، 2011-جىلى مەمىلەكەتتىك 5A دارەجەلى كورىنىس رايونى، 2013-جىلى كوكتوعاي قالاشىعى اۆتونوميالى رايون جاعىنان وركەنيەتتى قالاشىق، 2014-جىلى مەمىلەكەت جاعىنان تاريحي مادەنيەتتى قالاشىق بولىپ باعالانعان. سۋرەتتەردى مۇقامادي ءشارىپ ۇلى تۇسىرگەن.

　　كوكتوعاي اۋداندىق راديو-تەلەۆيزيا مەكەمەسىنەن