قازاقستاننىڭ جۇڭگودا تۇراتىن باس ەلشىسى: جۇڭگو باسقا مەملەكەتتەرگە ەسىكتى اشىق ۇستاۋدا ۇلگى بولدى
2018.03.12 15:21
 |
ماتەريالدىق سۋرەت
|
حالىق تورابى، 12 – ناۋرىز، بەيجيڭ. جۇڭگونىڭ ەكى ءماجىلىسى اشىلۋ قارساڭىندا، قازاقستاننىڭ جۇڭگودا تۇراتىن باس ەلشىسى نۇرىشەۆ ءتىلشىنىڭ سۇحباتىن قابىلدادى. ول قازاقستان جۇڭگونىڭ ستراتەگيالىق سەرىكتەستىگى مەن تاتۋ كورشىسى رەتىندە، جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ جالعاستى العا دامۋىن قارسى الاتىندىعىن ءارى تابىس تىلەيتىنىن، جۇڭگو باسقا مەملەكەتتەرگە ەسىكتى اشىق ۇستاۋدا ۇلگى بولعانىن اتاپ ءوتتى.
ءتىلشى: بيىل «ءبىر بەلدەۋ ءبىر جول» دارىپتەمەسىنىڭ جولعا قويىلعانىنا 5 جىل بولدى، بۇل دارىپتەمە جۇڭگو – قازاقستان ەكى ەلدىڭ ءارقايسى سالاداعى سەلبەسىپ دامۋىنا قانداي بەلسەندى ىقپال كورسەتتى؟
نۇرىشەۆ: قازاقستان پرەزيدەنتى نازاربايەۆ جاقىنعى كەزدە جۇڭگو ورتالىق تەلەۆيزياسىنىڭ سۇحباتىن قابىلداعان كەزدە، «ءبىر بەلدەۋ ءبىر جول» دارىپتەمەسىنىڭ جولعا قويىلۋى الەمدىك فينانس پەن ەكونوميكا داعدارىسى ىقپالىنا ءدال كەزىندە جاۋعان جاڭبىر بولىپ، قازاقستان - جۇڭگو ساۋدا جانە قارجىلاندىرۋ سەلبەستىگىن بار كۇشپەن العا ىلگەرىلەتتى دەدى.
قازاقستان سوناۋ وتكەن عاسىردىڭ 90 – جىلدارىنىڭ باسىندا - اق ۇلى «جىبەك جولىنىڭ» گۇلدەنۋىن قولداعان بولاتىن. ءتوراعا شي جينپيڭ 2013 – جىلى نازاربايەۆ ۋنيۆەرسيتەتىندە لەكسيا جاساپ اتالعان دارىپتەمەنى ورتاعا قويعاننان كەيىن، دەركەزىندە ءبىزدىڭ قولداۋىمىزعا يە بولدى.
قازىر، «نۇرلى جول» جاڭا ەكونوميكا ساياساتى مەن «جىبەك جولى ەكونوميكا بەلدەۋىنىڭ» قابىسۋى، قازاقستان مەن جۇڭگونىڭ شەكارا اتتاعان قاتىناس تاسىمالى كومەسكى قۋاتىن ءونىمدى تۇردە جوعارىلاتتى. ءبىزدىڭ بىلۋىمىزگە قاراعاندا، قازىر قازاقستان شەكاراسىنان وتەتىن جۇڭگو – ەۆروپا جۇك پويەزى تاسيتىن جۇك ساندىعىنىڭ سانى جىل سايىن ارتۋدا.
قازاقستان – جۇڭگونىڭ ەكى تەمىر جول وتكەلى دوستىق ـ الاتاۋ ساعاسى مەن التىن كول ـ قورعاس وتكەلىنىڭ جىلدىق تاسيتىن جۇك مولشەرى 40 ميلليون تونناعا جەتىپ، ورتا ازيا، سىرتقى كاۆكاز رايونى، يران، تۇركيا جانە ەۆروپا مەملەكەتتەرىنىڭ قۇرلىق قاتىناس جۇك تاسىمالىنا بولعان قاجەتىن قاناعاتتاندىردى. جۇڭگو شالعاي مۇحيت تەڭىز تاسىمالى توبى مەن ليانيۇنگاڭ پورتى توبى «قورعاس – شىعىس قاقپا» ەكونوميكا ەرەكشە رايونى سۋسىز پورتىن قۇرۋشى مۇشەسى بولىپ، قازاقستان – جۇڭگو شەكارا جۇك تاسىمال مولشەرىنىڭ ارتۋىنا تاماشا بولاشاق جاراتتى. «ەۆروپانىڭ باتىسى– جۇڭگونىڭ باتىسى» جوعارى قارقىندى تاسجولىنىڭ جۇمىس باستاۋى مەن اشىلۋى دا جۇك تاسىمال مولشەرىنىڭ ارتۋىنا جاڭا وراي اكەلدى.
بۇدان سىرت، دارىپتەمە قازاقستان – جۇڭگو ەكى ەل ءوندىرىس قۋاتى مەن قارجى سالاسىنداعى سەلبەستىگىنە بەلسەندى ىقپال كورسەتتى. جاقىندا، قازاقستان «2019 ــ 2015 – جىلعى ونەركاسىپتە جاڭالىق جاراتىپ دامۋ مەملەكەت جوباسىن» تەزدەن دايەكتىلەندىرىپ، جاساۋ كاسىبىن بەلگىلەپ، ءوندىرىس سيپاتىنداعى كاسىپتەنۋدى قورعاپ، كاسىپ جاراتۋعا شابىتتاندىرىپ ءارى جاساۋ سالاسىنداعى ورتا – شاعىن كاسىپورىنداردى دامىتۋ قاتارلى جوسپارلاردى ورتاعا قويىپ، مەتاللۋرگيا، حيميا، مۇناي – حيميا ونەركاسىبى، ماشينا جاساۋ، قۇرىلىس ماتەريالى، ازىقتىق ونەركاسىبى قاتارلى جاساۋ سالاسىن دامىتۋداعى الدىمەن دامىتاتىن التى سالانى تاڭداپ شىقتى.
جۇڭگونىڭ وسى سالاداعى كومەسكى قۋاتىن ويلاسا وتىرىپ، قازاقستان – جۇڭگو ەكى ەل بەلسەندى تۇردە 51 سەلبەستىك نىسانىن دايەكتىلەندىرۋ قىزمەتىن ورىستەتتى. قازىر 5 نىسان اينالىسقا ءتۇسىپ، 11 نىسان قۇرىلۋ ۇستىندە. مەجەمەن، 2018 – جىلى 5 نىسان رەسمي قۇرىلىس باستايدى، بۇدان بۇرىن ىسكە قوسىلعان 6 نىسان باستاپ ىسكە قوسىلدى. بۇل سەلبەستىك شارالارى قازاقستانعا جاڭا ءوندىرىس سالاسىن اشىپ، ءتىپتى دە كوپ كاسىپتەنۋ ورايلارىن جاراتتى.
ءتىلشى: 2017 – جىلى جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ ارتۋى 6.9 پايىزعا جەتتى، ءسىز جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ دامۋ بولاشاعىنا قالاي قارايسىز؟ قازىرگى كەزدەگى جۇڭگو جاپپاي اشىق ۇستاۋ جاڭا جاعدايىن قالىپتاستىرۋدى ىلگەرىلەتۋدە. بۇل جۇڭگو – قازاقستان ەكونوميكا سەلبەستىگىنە قانداي ورايلار الىپ كەلەدى؟ بۇل الەم ەكونوميكاسىنا قانداي ۇلەستەر قوسادى؟
نۇرىشەۆ: قازاقستان جۇڭگونىڭ ستراتەگيالىق سەرىكتەستىگى مەن تاتۋ كورشىسى رەتىندە، جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ ءۇرتىس العا دامۋىن قارسى الادى ءارى تابىس تىلەيدى. قازىرگى كەزدە جۇڭگو ەكونوميكاسى مولشەرى ۇلكەن، ىقپالى كەڭ بولىپ قالماستان، كورشى ەلدەر مەن الەمدەگى باسقا مەملەكەتتەردىڭ ەكونوميكاسىنىڭ دامۋىنا جاڭا وراي اكەلدى.ءبىز جاقىنعى جىلداردان بەرى، جۇڭگونىڭ بەلسەندى تۇردە ماڭايىنداعى جانە باسقا ەلدەرمەن ەركىن ساۋدا رايونىن قۇرۋدى ىلگەرىلەتكەنىن بايقادىق. بۇل ەكى جاقتىڭ ساۋدا سوماسىنىڭ ارتۋىنا پايدالى بولماق.
مەن جۇڭگو باسقا مەملەكەتتەرگە ەسىكتى اشىق ۇستاۋدا ونەگەلى ەل بولدى دەپ قارايمىن. جۇڭگودا ءىرى تۇتىنۋ بازارى بار، ازىقتىق، اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرى مەن ەنەرگياعا بولعان قاجەتى جىل سايىن ارتۋدا، بۇل قازاقستان – جۇڭگو ەكى ەل ساۋدا سەلبەستىگىنە جاڭا وراي الىپ كەلدى. قازاقستان وتاندىق ونىمدەرىنىڭ جۇڭگو بازارىنداعى قامداۋ مولشەرىن ارتتىرۋ جوسپارى بار. ءبىز قولايلى قاتىناس نەگىزگى قۇرىلعىسى نەگىزىندە ساپالى قازاقستان ونىمدەرىن بازارعا سالۋىمىز ەكى ەلدىڭ وسى سالاداعى سەلبەستىگىن ۇلعايتۋعا پايدالى ەكەنىنە سەنەمىز.
ءتىلشى: ەلشى مىرزا جۇڭگودا تۇرعان كەزدە، «جاڭا ءتورت ءىرى تاپقىرلىقتان» يگىلىكتەنىپ كورگەنبە (جىلجىمالى اقى تولەۋ، جوعارى قارقىندى تەمىر جول، ەلەكتروندىق ساۋدا جانە ورتاق پايدالانىلاتىن ۆەلەسيپەد)؟ ءسىز جۇڭگونىڭ قازىرگى كەزدەگى جاڭالىق جاراتۋ قۋاتىنا قالاي قارايسىز؟ جۇڭگوشا جاڭالىق جاراتۋدىڭ قانداي ءمانى بار؟ الەمگە جاسايتىن ىقپالى قانداي بولماق؟
نۇرىشەۆ: مەن جۇڭگودا قىزمەت ىستەپ تۇرعانىما تالاي جىل بولدى، سول سەبەپتى مەن جانە سەميامداعىلار كۇندەلىكتى تۇرمىستا بۇل جاڭالىقتاردان يگىلىكتەنۋدە، بۇل جاڭالىقتار بۇقاراعا كوپتەگەن قولايلىلىقتار الىپ كەلدى. جۇڭگولىقتار ەڭبەكشىل، تىرىسشاڭ، ونىمدىلىكتى ماقسات ەتەتىن اسىل قاسيەتكە يە بولعاندىقتان، بۇل جاڭالىقتار حالىقارالىق سيپاتقا يە بولدى.
ءتوراعا شي جينپيڭ جاڭالىق جاراتىپ دامۋدى كوپ رەت ورتاعا قويدى. سول سەبەپتى، مەن جۇڭگونىڭ ۇلى تاپقىرلىقتارى ءتىپتى دە كوبەيەتىنىنە سەنەمىن.
بيىل قاڭتار ايىندا پرەزيدەنت نازاربايەۆ «4 – رەتكى ونەركاسىپ توڭكەرىسى جاعدايىنداعى جاڭا دامۋ ورايى» تاقىرىبىنداعى مەملەكەت جاعدايىنان باياندامانى جاريالادى، ول جاڭا تەحنيكا مەن جاڭالىقتى كەڭىنەن كىرگىزۋدى، «زەردەلى قالانى» قۇرىپ، مەملەكەت ەكونوميكاسى مەن بۇقارانىڭ ءارقايسى تۇرمىس سالاسىن سيفرلاستىرۋدى قاتاڭ دارىپتەدى. سول سەبەپتى، جۇڭگونىڭ بۇل جاقتاعى تاجىربيەسى ءبىز ءۇشىن اسا ماڭىزعا يە. مەن ەكى ەلدىڭ ءوزارا ينفورماتسيا الماستىرۋىن ءۇمىت ەتەمىن، بۇل ەكى ەلدىڭ جاڭالىق جاراتۋ مەن جاڭا تەحنيكا سالاسىنداعى سەلبەستىگىنە بەلسەندى ىقپال كورسەتەدى.
ءتىلشى: ءسىز جۇڭگوعا ءبىرىنشى رەت قاشان كەلدىڭىز؟ ءبىرىنشى رەت كەلگەنىڭىزبەن سالىستىرعاندا، سىزگە ەڭ اسەر ەتكەن وزگەرىس نە بولدى؟
نۇرىشەۆ: مەن 1991 – جىلى سوۆەت وداعى وقۋشىسى رەتىندە تۇڭعىش رەت جۇڭگوعا كەلدىم. 27 جىلدان بەرى، جۇڭگونىڭ بۇل كەزەڭدەگى ءارقايسى جاقتاعى زور تابىسىن ءوز كوزىممەن كوردىم.
ەڭ الدىمەن حالىققا دەگەن قامقورلىق كۇشەيىپ، حالىقتىڭ تۇرمىس ورەسى جوعارىلاپ، كەدەيلەر سانى ازايدى.
ەكىنشى، كەڭ كولەمدەگى قۇرىلىس جۇرگىزۋ ارقىلى قاتىناس، ەنەرگيا، قالا، تۇرعىن ءۇي جانە باسقادا نەگىزدىك قۇرىلعىلار ونان ارى كەمەلدەنە ءتۇستى.
ءۇشىنشى، عىلىم – تەحنيكاداعى ءىرى جەتىستىك جۇڭگونى عارىش، جاساندى زەردە، جاڭالىق جاراتۋ، بۇلت تەحنيكاسى جانە ەرەكشە كومپيۋتەر قاتارلى سالالارىندا ەڭ الدىڭعى ورىنا كوتەردى.
ءتورتىنشى، جۇڭگو دامۋ ۇستىندەگى ەل بولعانىمەن، «ءبىر بەلدەۋ ءبىر جول» مەن ازيا قارجىلاندىرۋ بانكەسى سياقتى الەمدەگى ءارقايسى ەل ورتاق دامۋدى ماقسات ەتەتىن الەمدىك دارىپتەمەنىڭ باستاماسشىسى بولدى.
بەسىنشى، جۇڭگونىڭ حالىقارالىق ىستەردەگى ورنى مەن رولى جوعارىلادى.
سول سەبەپتى، ءبىز ەسىكتى اشىق ۇستاپ رەفورما جاساعان 40 جىلدان بەرى، جۇڭگونىڭ حالىقارالىق قوعامىنىڭ قاراپايىم مۇشەسىنەن الەمدىك دامۋ بارىسىنداعى الىپ كۇشكە اينالعانىن كوردىك. جۇڭگونىڭ سىرتقى ديپلوماتيالىق ساياساتى رايوندار مەن الەم كولەمىندەگى بەيبىتشىلىك پەن حاۋىپسىزدىك جاۋاپكەرشىلىگىن قامتاماسىزداندىردى.
ءتىلشى: بيىل جۇڭگو چيڭداۋ قالاسىندا شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى باسشىلار ءماجىلىسىن وتكىزبەك. ءسىز شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى رايوندار جانە الەم ورنىقتىلىعى مەن دامۋىنا قانداي ۇلەستەر قوستى دەپ ويلايسىز؟ ءسىز جۇڭگونىڭ شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنداعى اتقارعان رولىنا قالاي قارايسىز؟
نۇرىشەۆ: وتكەن جىلى استانا باسشىلار ماجىلىسىندە شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ مۇشەلەرىن كەڭەيتۋى (ءۇندىستان مەن پاكيستان شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنا رەسمي مۇشە بولدى) اسا تاريحي ماڭىزعا يە، بيىل شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى مۇشە مەملەكەتتەرىنىڭ باسشىلار كەڭەسى ءماجىلىسى تۇڭعىش رەت «شاڭحاي سەگىز ەل» فورماسىندا وتكىزىلمەك، بۇل الەمنىڭ نازارىن اۋدارتىنى حاق.
جۇڭگو شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىن قۇرۋشى ەلدەردىڭ ءبىرى رەتىندە، ۇيىم قۇرىلعان كۇننەن باستاپ ءارقايسى ەلدەر ورتاسىنداعى سەنىمدىلىكتى ارتتىرۋ مەن سەلبەستىك سالاسىن كەڭەيتۋ بارىسىندا اسا ماڭىزدى سىندارلى رولىن اتقاردى. جۇڭگو شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىن كۇشەيتۋگە پايدالى پىكىرلەرى مەن ويلارىن ورتاعا قويدى. بيىل جۇڭگو شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ كەزەكتى ءتوراعا ەلى رەتىندە، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى چيڭداۋ باسشىلار ءماجىلىسى الدىندا ءبىرقىدىرۋ مينيسترلەر ءىسشاراسىن ورنالاستىرىپ، تۇڭعىش رەتكى «سەگىز ەل ءماجىلسىنىڭ» ساتتى اشىلۋىنا نەگىز قالاماق. وسى ورايدا، مەن جۇڭگونىڭ كەزەكتى ءتوراعا مىندەتىن تابىسپەن وتەۋىن، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى چيڭداۋ باسشىلار ءماجىلىسىنىڭ ءساتتى اشىلۋىن تىلەيمىن.
كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : مۇحيت امانتاي ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
