«حالىق گازەتىنىڭ» تىلشىلەرى لي حى، سۇي سان
2025.08.04 16:19 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى
وسىزاماندانۋدىڭ ءمانى − ادامنىڭ وسىزاماندانۋى. ءبىزدىڭ وسىزاماندانۋىمىز نەشە ءجۇز مىڭ، نەشە ميلليون، نەشە ون ميلليون ادامنىڭ وسىزاماندانۋىنا ۇقسامايدى، قايتا ءبىر ميلليارد 400 ميلليوننان استام حالىقتىڭ وسىزاماندانۋى.
باس شۋجي شي جينپيڭ پارتيانىڭ 20 - قۇرىلتايىنا جاساعان بايانداماسىندا جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ 5 جاقتاعى جۇڭگوشا ەرەكشەلىگىن تەرەڭ بايىمدادى، مۇنىڭ ءبىرىنشىسى − ”جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ − حالىق سانى كولەمى وراسان زور وسىزامانداندىرۋ“.
”بۇكىل جۇڭگو حالقىن وسىزاماندانۋعا بىرگە باستايىق“، بۇل _ حالىق كوسەمىنىڭ ءبىر ميلليارد 400 ميلليوننان استام جۇڭگو حالقىنا بەرگەن ايبىندى سەرتى ءارى عاسىرلىق ۇلكەن پارتيانىڭ حالىقتى بارىنەن جوعارى قوياتىن قۇن تالپىنىسى.
ۇلكەننىڭ وزىنە ءتان قيىندىعى بار.
حالىق سانى كولەمى وراسان زور وسىزاماندانۋدىڭ دۇنيە جۇزىندە الاتىن ۇلگىسى جوق، جاپالىلىعى مەن كۇردەلىلىگى بۇرىن بولىپ كورىلمەگەن دارەجەدە، دامۋ جولى مەن ىلگەرىلەتۋ ءتاسىلى دە تابيعي تۇردە وزىندىك ەرەكشەلىككە يە.
قازىرگە دەيىن بۇكىل دۇنيە جۇزىندە وسىزاماندانۋدى جۇزەگە اسىرعان مەملەكەتتەر مەن رايونداردىڭ حالىق سانى شامامەن ءبىر ميلليارد ادام. جۇڭگونىڭ ءبىر ميلليارد 400 ميلليوننان استام حالقى وسىزاماندانۋعا قادام تاستاپ، وسىزاماندانعان دۇنيە ءجۇزى كارتاسىن تۇبەگەيلى وزگەرتەدى.
حالىق سانى كولەمىنىڭ وراسان زور بولۋى جانە وسىزاماندانۋدىڭ كەيىن پايدا بولۋى ەلىمىزدىڭ وسىزاماندانۋدى جۇزەگە اسىرۋىنىڭ ءتىپتى دە كۇشتى بايلىق ورتاسى تەجەمىنە ءدوپ كەلەتىندىگىن بەلگىلەدى. حالىق سانى كوپ بولسا، جۇمىستانۋ، تۇرعىن ءۇي، وقۋ - اعارتۋ، ەمدەۋ، قوعامدىق قامتاماسىزداندىرۋ سياقتى نەگىزگى الەۋمەتتىك قىزمەت وتەۋ قىسىمى زور بولىپ، وسىزامانداندىرۋ قۇرىلىسىنا قاجەتتى فاكتورلاردى قامتاماسىزداندىرۋعا اۋىر قىسىم تۇسىرەدى. ”قانشا ۇلكەن جەتىستىك بولسا دا، ءبىر ميلليارد 400 ميلليونعا ۇلەستىرگەندە ماردىمسىز بولادى، ماسەلە قانشا كىشى بولسا دا، ءبىر ميلليارد 400 ميلليونعا كوبەيتسە وراسان زور بولادى“.
قيىن ماسەلەنى قالاي شەشۋ كەرەك؟ باس شۋجي شي جينپيڭ ايقىن باعدار كورسەتتى: ”باستان - اياق مەملەكەت جاعدايىن شىعار ءتۇيىن ەتە وتىرىپ ماسەلەگە وي جۇگىرتكەندە، شەشىم جاساعاندا، ءىس ىستەگەندە قول جەتپەسكە قول سوزۋعا دا، كونە سۇردەككە جارماسىپ الۋعا دا بولمايدى، تاريحي سابىرلىلىقتى ساقتاپ، ورنىقتىلىق بارىسىندا ىلگەرىلەۋگە، بىرتىندەپ ىلگەرىلەتۋگە، ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتۋگە تاباندى بولۋىمىز كەرەك“.
الدىمەن ءبىر ميلليارد 800 ميلليون مۋ ەگىستىك جەردىڭ قىزىل سىزىعىنا توقتالايىق. باس شۋجي شي جينپيڭ تەرەڭ ماعىنادا: ”ءبىزدىڭ جەرىمىز از ەمەس، ءبىراق ءبىر ميلليارد 400 ميلليون حالىقتىڭ قاجەتىمەن سالىستىرعاندا، تاعى دا تاپشى بايلىق! قالا قۇرۋدا، ونەركاسىپپەن شۇعىلدانۋدا، ەكولوگيانى قورعاۋدا تۇگەلدەي جەردەن پايدالانۋ كەرەك، ءسوز جوق، ەگجەي - تەگجەيلى ەسەپ جاساپ، الدىمەن رەتكە تۇرعىزۋ كەرەك“ دەپ اتاپ كورسەتتى.
ەندى 160 مىڭ كيلومەتر تەمىر جول تورابىنا كوز جىبەرەيىك. زىمىراپ بارا جاتقان گۇلدەن ءنومىرلى جوعارى قارقىندى تەمىر جول دا، بەلەت باعاسى تومەن، بەكەت سايىن توقتايتىن الەۋمەتتىك يگىلىك سيپاتتى ”باياۋ پويەز“ دە بار. حالىق سانىنىڭ وراسان زور نەگىزدىك سانىنىڭ استارىندا تۇرلىشە رايوندار، تۇرلىشە كاسىپتەر، تۇرلىشە توپتار اراسىنداعى پارىقتى مۇددە تالابى جاتىر. باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: ”ەلىمىزدىڭ قالا، اۋىلدارىنىڭ وڭىرلىك دامۋ دەڭگەيىندەگى پارىقتىڭ زور بولۋى سياقتى ءىس جۇزىندىك جاعدايلاردى ويلاستىرۋ كەرەك“.
ۇلكەننىڭ وزىنە ءتان ابزالدىعى دا بار.
قامداۋ جاعىنان قاراعاندا، ەلىمىزدە 900 ميلليونعا جۋىق ەڭبەككۇش بار، ونەرلى دارىندىلاردىڭ جالپى مولشەرى 200 ميلليوننان اسادى؛ قاجەتسىنۋ جاعىنان قاراعاندا، ەلىمىزدە ءبىر ميلليارد 400 ميلليوننان استام حالىق سانى، 400 ميلليوننان استام ورتاشا كىرىستەگى قاۋىم بار، جان باسىندىق ىشكى ءوندىرىستىڭ جالپى ءونىم قۇنى 13 مىڭ دوللاردان اسادى.
ەرەكشە ۇلكەن حالىق سانى كولەمى وراسان زور حالىق سانىنىڭ پايداسىن جاراتىپ، ەڭبەك پەن ادام كۇشى كاپيتالىنىڭ دامۋىنا تىرەك بولىپ، ەرەكشە كەڭ كولەمدى بازار مەن ەرەكشە ۇلكەن ەكونوميكالىق تۇلعا قالىپتاستىرىپ، جۇڭگونىڭ دامۋ قوزعاۋشى كۇشىن اناعۇرلىم تاسقىنداتىپ، جاڭالىق اشۋ ومىرشەڭدىك كۇشىن كۇن سايىن تاسقىنداتىپ، ءتۇرلى تۇراقسىز فاكتورلارعا توتەپ بەرۋدە ءتىپتى دە ارىندى بولدىق.
حالىق سانىنىڭ وراسان زور بولۋى ەلىمىزدىڭ وسىزاماندانۋىنىڭ، ءسوز جوق، وسكەلەڭ دارەجەدە دەربەس، ءوزىن الۋەتتەندىرەتىن وسىزاماندانۋ بولۋىن بەلگىلەگەن. ”اسا ءىرى كولەمدى ەكونوميكالىق تۇلعالاردىڭ ىشكى اينالىم ازىرلەۋىنە بولادى، ازىرلەۋگە دە ءتيىس“. باس شۋجي: ”جاڭا دامۋ ارناسىن جەدەل قۇرۋ كەرەك“، ”دامۋدىڭ حاۋىپسىزدىك سيپاتىن، ورنىقتىلىق سيپاتىن كۇشەيتۋ كەرەك“، ”دامۋدىڭ جەتەكشىلىك ۇقىعىن، ءسوز جوق، ءوز قولىمىزدا مىقتاپ يگەرۋىمىز كەرەك“ دەپ باسا دارىپتەدى.
قازىر ەلىمىزدىڭ حالىق سانىنىڭ دامۋىندا پەرزەنت كورۋ ازايۋ، قارتتانۋ، وڭىرلىك حالىق سانىنىڭ ارتۋى مەن ازايۋى سىندى اۋقىمدىق ەرەكشەلىك جارىققا شىعىپ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتۋدە جاڭا حالىق سانى ورتاسى مەن شارت - جاعدايىنا ءدوپ كەلىپ وتىر.
”ساپاسى تاماشا، جالپى مولشەرى جەتكىلىكتى، قۇرىلىمى ساپالى، ورنالاسۋى ۇيلەسىمدى وسىزاماندانعان ادام كۇشى بايلىعىن جەدەل سومداپ، حالىق سانىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋى ارقىلى جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزاماندانۋعا تىرەك بولۋ كەرەك“، باس شۋجي شي جينپيڭ بولاشاقتى كوزدەپ، جاڭا داۋىردەگى حالىق سانى قىزمەتىن ويداعىداي ىستەۋ ءۇشىن نەگىزگى وي جەلىسىن جانە كەلەلى پرينسيپتەردى ايقىندادى.
”جالپى قاۋىمدى، تۇتاس تىرشىلىك پەريودىن قامتىعان حالىق سانى قىزمەت وتەۋ جۇيەسىن اقاۋسىزداندىرىپ، حالىق سانىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن جەبەۋ“ تاقىرىبى پارتيا 20 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتى ءۇشىنشى جالپى ءماجىلىسىنىڭ «قارارىنا» ەنگىزىلدى. ”وقۋ - اعارتۋ، دەنساۋلىق ساقتاۋ ىستەرى رەفورماسىندا جاڭالىق جاراتۋدى تەرەڭدەتۋ“، ”حالىقتىڭ قارتتانۋىنا بەلسەنە توتەپ بەرەتىن مەملەكەتتىك ستراتەگيانى اتقارۋ“ سياقتى ءبىرقىدىرۋ ءتۇيىندى مىندەت ءتارتىپتى ىلگەرىلەتىلدى.
”حالىق سانى كولەمى زور بولۋ“ قيىنشىلىعىن جەڭۋ، ”حالىق سانى كولەمى زور بولۋ“ پايداسىن ساۋلەلەندىرۋ كەرەك، بۇگىنگى جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ اياق الىسى ەڭ تىكە تاسىلمەن دۇنيە جۇزىنە ءوزىنىڭ دۇنيە جۇزىلىك ىقپالىن ايگىلەۋدە _
ءبىز ادامزات تاريحىندا بۇرىن بولىپ كورمەگەن، سەرپىنى ەڭ كۇشتى، يگىلىككە كەنەلگەن حالىق سانى ەڭ كوپ كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شايقاسىن ۇيىمداستىرىپ اتقارىپ، تاقىر كەدەيلىكتى جاپپاي جويدىق؛ ادامدى وزەك ەتكەن جاڭاشا قالا - قالاشىقتاندىرۋدى اناعۇرلىم ويداعىداي ىلگەرىلەتىپ، تۇراقتى حالىق سانىنىڭ قالا - قالاشىقتانۋ شاماسىن %67 كە جەتكىزدىك؛ دۇنيە جۇزىندە كولەمى ەڭ ۇلكەن وقۋ - اعارتۋ جۇيەسىن، قوعامدىق قامتاماسىزداندىرۋ جۇيەسىن، ەمدەۋ - دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىن ورناتتىق...
”جۇڭگودا ءبىر ميلليارد 400 ميلليوننان استام حالىق سانى بار، ءجۇز ميلليونداعان حالىقتىڭ كۇش - قۋاتى مەن اقىل - پاراساتى قوسىلسا، كىم ونىمەن تەڭ كەلە الادى؟“ دەدى باس شۋجي ماقتانىشپەن.
وسىزاماندانعان قوعامعا تۇتاس تۇلعا بولىپ قادام تاستاۋ جولىندا ءاربىر ادام باس كەيىپكەر، ءاربىر ساۋلە جارقىراپ شۇعىلا شاشادى، ءبىر ميلليارد 400 ميلليوننان استام جۇڭگو حالقى، ءسوز جوق، ارت - ارتىنان تىڭ كەرەمەتتەر جاراتادى.
كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى