2025.08.25 14:32 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى
«حالىق گازەتى»، 8 - ايدىڭ 22 كۇنى، لحاسا (تىلشىلەر لي چاڭيۇي، ليۋ بوتۇڭ، شيان يۇڭ). باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا، پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ شىنايى قامقورلىعىن جان بۇكىل ەل حالقىنىڭ تەرەڭ سۇيىسپەنشىلىگى مەن ىزگى تىلەگىن ارقالاعان ورتالىق ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ نەگىزگى ۇيىرمەلەرى مەن ءارقايسى بولىمشە ۇيىرمەلەرى 8 - ايدىڭ 22 - كۇنى رىكاز جانە الي، چاڭدۋ، ناچۇي، لينجى، شاننانعا بارىپ، جەرگىلىكتى ءار ۇلت كادرلارى مەن بۇقاراسىنان حال سۇراپ، بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى، باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ شيزاڭ اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم مەن ۇكىمەتتىڭ قىزمەت مالىمەتىن تىڭداعان كەزدە سويلەگەن ماڭىزدى ءسوزىنىڭ رۋحىن ىشكەرىلەي ۇيرەنىپ، دايەكتىلەندىرىپ، جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ شيزاڭدى باسقارۋ جالپى جوباسىن جاپپاي دايەكتىلەندىرىپ، شيزاڭنىڭ باياندى تىنىشتىعى مەن جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتۋ بارىسىندا قاز - قالپىندا تياناقتاندىرۋ كەرەك. ءارقايسى بولىمشە ۇيىرمەلەر جەرگىلىكتى ورىنعا باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ”جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعاسىن بىرگە قۇرىپ، كورىكتى شيزاڭنىڭ جاڭا تاراۋىن جازايىق“ دەگەن ارناۋ ءسوزى جازىلعان قۇتتىقتاۋ ماڭدايشالىعىن ۇسىندى.
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتى ساياسي بيۋروسىنىڭ تۇراقتى مۇشەسى، مەملەكەتتىك ساياسي كەڭەستىڭ ءتوراعاسى، ورتالىق ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ باستىعى ۋاڭ حۋنيڭ ۇيىرمە باستاپ ديڭرى اۋدانىنا بارىپ، جەر سىلكىنىسى اپاتىنان كەيىنگى قايتا قۇرۋ جانە اپاتقا ۇشىراعان بۇقارانى كوشىرىپ ورنالاستىرۋ جاعدايىن تەكسەردى ءارى چاڭسى اۋىلى سىنگا قىستاعىنا بارىپ اپاتقا ۇشىراعان بۇقارادان حال سۇرادى. ول مىنالاردى ءبىلدىردى: پارتيا ورتالىق كوميتەتى مەن باس شۋجي شي جينپيڭ ديڭرى اۋدانىنىڭ جەر سىلكىنىسىنە قارسى اتتانىپ، اپاتتان قۇتقارۋ، اپاتتان كەيىنگى قايتا قۇرۋ ىستەرىنە جانە اپاتقا ۇشىراعان بۇقارانىڭ ءوندىرىسى مەن تۇرمىسىنا ەرەكشە كوڭىل ءبولىپ وتىر، اتا مەكەندى قايتا قۇرۋ قىزمەتىن ەگجەي - تەگجەيلى، ناقتى ىستەپ، اپات سەبەبىنەن قايتا كەدەيلەسۋدەن ساقتانىپ، باقىتتى، كوركەم جاڭا مەكەندى قۇلشىنا قۇرۋ كەرەك. نەگىزگى ۇيىرمە بايلاڭ اۋدانى گادۇڭ قالاشىعى ايا قىستاعىنا بارىپ نەگىزگى ساتى پارتيا قۇرىلىسىن، اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدى، قونىستانۋعا، كاسىپكە قولايلى جانە كورىكتى اۋىل - قىستاق قۇرىلىسىن تەكسەرىپ، بۇقارانىڭ ءوندىرىس، تۇرمىس جاعدايىن ۇعىستى. ۋاڭ حۋنيڭ مىنالاردى ءبىلدىردى: نەگىزگى ساتى پارتيا ۇيىمدارىنىڭ جاۋىنگەر قورعاندىق رولىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدىڭ جەتىستىكتەرىن بەكەمدەپ جانە كەڭەيتىپ، اۋىل - قىستاقتى جاپپاي گۇلدەندىرۋدى ىلگەرىلەتىپ، بۇقارانىڭ تابىس سەزىمىن، باقىت سەزىمىن، حاۋىپسىزدىك سەزىمىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتىپ، ءار ۇلت حالقىن اناعۇرلىم باقىتتى، تاماشا تۇرمىسقا كەنەلتۋ كەرەك. نەگىزگى ۇيىرمە رىكازى حالىقارالىق قۇرلىق پورتى ەكسپورت زاتتارىن تەكسەرۋ الاڭىنا بارىپ تەكسەرۋ جۇرگىزدى، ۋاڭ حۋنيڭ مىنالاردى ءبىلدىردى: رەفورما جاساپ، ەسىك اشۋدى ونان ارى تەرەڭدەتىپ، شيزاڭنىڭ ىشكە، سىرتقا ەسىك اشۋ دەڭگەيىن جوعارىلاتىپ، وڭىرلىك كەلەلى ستراتەگيالارعا ىرىقتىلىقپەن قىزمەت وتەپ، شيزاڭنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتۋ كەرەك. نەگىزگى ۇيىرمە رىكازى جياڭسا مەملەكەتتىك سازدى جەر باقشاسىنا بارىپ تەكسەرۋ جۇرگىزدى، ۋاڭ حۋنيڭ مىنالاردى ءبىلدىردى: چيڭحاي - شيزاڭ ءۇستىرتىنىڭ ەكولوگيالىق ورتاسىن قورعاۋدى كۇشەيتىپ، مەملەكەتتىك باقشانى نەگىزگى تۇلعا ەتكەن جاراتىلىستىق قورىق جۇيەسى قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتىپ، وڭىرلىك ەكولوگيالىق جۇيەنىڭ يقۋاتىنىڭ ۇزدىكسىز جوعارىلاۋىن جەبەپ، قارلى ءۇستىرتتىڭ اسپانىنىڭ اناعۇرلىم اشىق، جەرىنىڭ اناعۇرلىم جاسىل، سۋىنىڭ اناعۇرلىم تۇنىق، ورتاسىنىڭ اناعۇرلىم كوركەم بولۋىنا مۇمكىندىك جاساۋ كەرەك.
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتى ساياسي بيۋروسىنىڭ مۇشەسى، ورتالىق كوميتەت بىرلىكساپ ءبولىمىنىڭ باستىعى، ورتالىق ۋاكىلدەر ۇيىرمەسى باستىعىنىڭ ورىنباسارى لي گانجيە الي بولىمشە ۇيىرمەسىن باستاپ الي ايماعى گى - ىر اۋدانى زاشيگاڭ اۋىلى ديانجياۋ قىستاعى تۇرعىندار كوميتەتىنە بارىپ، شەكارانى بەكەمدەۋ، شەكارانى گۇلدەندىرۋ، حالىقتى اۋقاتتاندىرۋ ارەكەتى جانە جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەرىك ورناتۋ قىزمەتىنىڭ ورىستەتىلۋ جاعدايى سياقتىلاردى ۇعىستى. الي ايماقتىق پارتكومنىڭ اۋلاسىندا لي گانجيە جانە ونىڭ ساپارلاستارى الي ايماعىنىڭ باسشىلىق القاسىنىڭ مۇشەلەرىنەن جانە ءار ۇلت، ءار سالا ۋاكىلدەرىنەن حال سۇرادى ءارى توپتىق سۋرەتكە ءتۇستى. وسىدان كەيىن ۋاكىلدەر ۇيىرمەسى الەۋمەتتىك اۋماقتارعا، مەكتەپتەرگە، كاسىپ سالاسى باقشالارىنا، شيپاحانالارعا بارىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدىڭ جەتىستىكتەرىن بەكەمدەۋ، كەڭەيتۋ، نەگىزگى ساتىنى جونگە سالۋ، وقۋ - اعارتۋ ارقىلى شيزاڭعا كومەكتەسۋ، اۋىل شارۋاشىلىعىن دامىتۋ، ەمدەۋ، دەنساۋلىق ساقتاۋ ىستەرى سياقتى جاعدايلاردى ۇعىستى. لي گانجيە مىنالاردى ءبىلدىردى: شەكارانى گۇلدەندىرىپ، حالىقتى اۋقاتتاندىرۋدى، شەكارانى ورنىقتىرىپ، شەكارانى بەكەمدەۋدى ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتىپ، ءار ۇلت كادرلارى مەن بۇقاراسىن ”بەستى شىنايى مويىنداۋدى“ ۇزدىكسىز كۇشەيتۋگە جەتەكتەپ، ۇلتتاردىڭ ارالاسۋىن، ىشتەسۋىن، توعىسۋىن جەبەپ، ءوندىرىس، تۇرمىس شارت - جاعدايىن جاقسارتۋ، ۇستىرتتەگى ەرەكشە باسىمدىققا يە كاسىپ سالالارىن دامىتۋ، ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسىن كۇشەيتۋ، جاڭا داۋىردە شيزاڭعا باعىتتامالى كومەكتەسۋ قىزمەتىن ويداعىداي ىستەۋ سياقتىلاردى ناقتى، ەگجەي - تەگجەيلى تياناقتاندىرىپ، ءار ۇلت حالقىن جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ قۇرىلىسىنىڭ جەتىستىكتەرىنەن بىرگە يگىلىكتەندىرۋ كەرەك.
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتى ساياسي بيۋروسىنىڭ مۇشەسى، مەملەكەتتىك كەڭەس زۇڭليىنىڭ ورىنباسارى، ورتالىق ۋاكىلدەر ۇيىرمەسى باستىعىنىڭ ورىنباسارى جاڭ گوچيڭ چاڭدۋ بولىمشە ۇيىرمەسىن باستاپ، الدىمەن چاڭدۋ سيفرلى اقىل - پاراسات ەكولوگيالىق كاسىپ سالاسى باقشاسىنىڭ جيشياڭ الاڭىنا كەلىپ، ”قىزىل چاڭدۋ گۇلدەنۋ . ەكپىندەي ىلگەرىلەۋ“ بۇقارالىق شەبەرلىك كورسەتۋ قيمىلىنا تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزدى. وسىدان كەيىن ۋاكىلدەر ۇيىرمەسى جيتاڭ الەۋمەتتىك اۋماعىنا كەلىپ، نەگىزگى ساتى پارتيا ۇيىمى قۇرىلىسىنىڭ جاعدايىن تەكسەردى ءارى ساقا پارتيا مۇشەلەرىنەن حال سۇرادى. تۇستەن كەيىن چاڭدۋ جاڭا رايونى دۇڭفاڭ ەلەكتر - گاز توبى تەڭىز دەڭگەيىنەن بيىك ءوڭىر جەل ەلەكتر كاسىپ سالاسى بازاسىندا جاڭ گوچيڭ جانە ونىڭ ساپارلاستارى تازا ەنەرگيا كاسىبىنىڭ دامۋ جاعدايىنا تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزدى. چياڭبالين بۇتحاناسىندا جاڭ گوچيڭ بۇتحانانى باسقارۋ جانە مادەني مۇرالاردى قورعاۋ جاعدايىن ەگجەي - تەگجەيلى ۇعىستى ءارى چياڭبالين بۇتحاناسىنا قۇتتىقتاۋ جالاۋشاسىن ۇسىندى. وسىدان كەيىن ۋاكىلدەر ۇيىرمەسى چاڭدۋ قالاسى باسشىلىق القاسىنىڭ مۇشەلەرىنە جانە ءار ۇلت، ءار سالا ۋاكىلدەرىنە امانداسا باردى ءارى ەستەلىك سۋرەتكە ءتۇستى. جاڭ گوچيڭ مىنالاردى ءبىلدىردى: چاڭدۋداعى ءار ۇلت كادرلارى مەن بۇقاراسى جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن ونان ارى بەكەمدەپ، وڭىرلىك باسىمدىقتى، بايلىق باسىمدىعىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، ورنىقتىلىق، دامۋ، ەكولوگيا، شەكارانى كۇشەيتۋ سىندى 4 ءىرى ءىستى ويداعىداي يگەرىپ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ چاڭدۋ امالياتىن قۇلشىنا ىلگەرىلەتۋى كەرەك.
مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتى باستىعىنىڭ ورىنباسارى، ورتالىق ۋاكىلدەر ۇيىرمەسى باستىعىنىڭ ورىنباسارى لوساڭجياڭسۇن ناچۇي بولىمشە ۇيىرمەسىن باستاپ الدىمەن ناچۇي قالاسى سىني رايونى حاڭجيا جاڭا قىستاعىنا بارىپ، ”1000 قىستاقتا ۇلگى كورسەتۋ، 10 مىڭ قىستاقتى رەتتەۋ - وڭاۋ“ ينجەنەرياسىنىڭ قونىستانۋعا، كاسىپكە قولايلى جانە كورىكتى اۋىل - قىستاق قۇرىلىسى جاعدايىنا تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزدى ءارى مالشىلارعا امانداستى. تۇستەن كەيىن ۋاكىلدەر ۇيىرمەسى تازا ەنەرگيا كاسىپ سالاسى باقشاسى مەن شيپاحاناعا بارىپ دامۋ جاعدايىن ۇعىستى؛ شياۋدىڭ بۇتحاناسىنا بارىپ ”ءۇش تانىم“ تاربيەسى، بۇتحانالاردى باسقارۋدى كۇشەيتۋ جانە وندا جاڭالىق اشۋ، سونداي - اق مادەني مۇرالاردى قورعاۋ سياقتى قىزمەت جاعدايلارىن تەكسەردى ءارى قۇتتىقتاۋ جالاۋشاسىن ۇسىندى؛ ناچۇي قالالىق باستاۋىش مەكتەپكە بارىپ وقۋ - اعارتۋ، وقىتۋ جاعدايىن ۇعىستى. وسىدان كەيىن لوساڭجياڭسۇن مەن ونىڭ ساپارلاستارى ناچۇي قالاسىنىڭ پارتيا، ۇكىمەت ءماجىلىس ورتالىعىنا كەلىپ، ناچۇي قالاسىنىڭ باسشىلىق القاسىنىڭ مۇشەلەرىنەن جانە ءار ۇلت، ءار سالا ۋاكىلدەرىنەن حال سۇرادى ءارى توپتىق سۋرەتكە ءتۇستى. لوساڭجياڭسۇن بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: ناچۇيداعى ءار ۇلت كادرلارى مەن بۇقاراسى جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن ونان ارى بەكەمدەپ، جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتۋى؛ ءىس جۇزىندىكتى شىعار ءتۇيىن ەتۋگە باستان - اياق تاباندى بولىپ، جەرگىلىكتى جاعدايعا قاراي جوعارى ساپالى دامۋدى ىلگەرىلەتۋى؛ پارتيانىڭ باسشىلىعىنا باستان - اياق تاباندى بولىپ، پارتيا قۇرىلىسىن شىنايى كۇشەيتىپ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ ناچۇي امالياتىن قۇلشىنا ىلگەرىلەتۋى كەرەك.
مەملەكەتتىك ساياسي كەڭەس ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى، ورتالىق ۋاكىلدەر ۇيىرمەسى باستىعىنىڭ ورىنباسارى حۋ چۇنحۋا لينجى بولىمشە ۇيىرمەسىن باستاپ ميلين سۋ قويماسىنىڭ توسپا ورنىنا كەلىپ، يارلۇزاڭبۋ وزەنىنىڭ تومەنگى اعارىنداعى سۋ ەلەكتر ينجەنەرياسىنىڭ جوبالانۋ جانە سالىنۋ جاعدايىن ۇعىسىپ، ءبىرىنشى شەپتەگى جۇمىسشىلاردان حال سۇرادى. وسىدان كەيىن ۋاكىلدەر ۇيىرمەسى لينجى قالاشىعى ليديڭ قىستاعىنا بارىپ، اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋ جاعدايىن ۇعىسىپ، قىستاق تۇرعىنى سىرىنلوپتىڭ ۇيىنە بارىپ امانداسىپ، حال سۇرادى؛ سىچۋان - شيزاڭ تەمىر جولىنىڭ سىجيلاشان تۋنەلىنىڭ شىعار اۋزىندا مەملەكەتتىڭ كەلەلى نىسانىنىڭ قۇرىلىس جاعدايىن كوزدەن كەشىردى؛ قالالىق اكىمشىلىك قىزمەت وتەۋ ورتالىعىندا قىزمەت وتەۋ جالپىلىق تەرەزەلىگىنىڭ رەفورما تاجىريبەلەرىن، ادىستەرىن ۇعىستى؛ قالانىڭ پارتيا، ۇكىمەت ءماجىلىس ورتالىعىندا لينجى قالاسىنىڭ باسشىلىق كوللەكتيۆىنىڭ مۇشەلەرىنەن جانە ءار ۇلت، ءار سالا ۋاكىلدەرىنەن حال سۇرادى ءارى توپتىق ەستەلىك سۋرەتكە ءتۇستى؛ گۇڭبۋ باقشاسىنا بارىپ، باقشا قۇرىلىسى احۋالىن تەكسەرىپ زەرتتەدى. حۋ چۇنحۋا مىنالاردى ءبىلدىردى: لينجىنىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق ىستەرى وراسان زور ىلگەرىلەۋشىلىككە قول جەتكىزىپ، قوعامدىق جالپى جاعدايى جاراسىمدى، ورنىقتى بولىپ وتىر ەكەن؛ جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن ونان ارى بەكەمدەپ، مەملەكەتتىڭ كەلەلى ستراتەگياسىنىڭ اتقارىلۋىنا قىزمەت وتەۋدەن تۋىنداعان ورايدان پايدالانىپ، ورنىقتىلىق، دامۋ، ەكولوگيا، شەكارانى كۇشەيتۋ سىندى 4 ءىرى ءىستى ويداعىداي يگەرىپ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ لينجى امالياتىن قۇلشىنا ىلگەرىلەتۋ كەرەك.
ورتالىق اسكەري ىستەر كوميتەتىنىڭ مۇشەسى، ورتالىق ۋاكىلدەر ۇيىرمەسى باستىعىنىڭ ورىنباسارى جاڭ شىڭمين شاننان بولىمشە ۇيىرمەسىن باستاپ شاننان قالاسى نايدۇڭ رايونى زاشيچۇيدىڭ الەۋمەتتىك اۋماعىنا، كىسۇڭ الەۋمەتتىك اۋماعىنا بارىپ، كورىكتى اۋىل - قىستاق قۇرىلىسى، بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارىن جالعاستىرۋ، قورعاۋ، شيزاڭنىڭ دەموكراتيالىق رەفورماسىنداعى ءبىرىنشى قىستاق سياقتى جاعدايلاردى ۇعىسىپ، تۇرعىنداردىڭ ۇيىنە بارىپ حال سۇرادى. وسىدان كەيىن ۋاكىلدەر ۇيىرمەسى شاننان بولىمشە اسكەري رايونىنا جانە نەگىزگى ساتى اسكەري بولىمدەرىنە بارىپ، نەگىزگى ساتى ليان - دۇيلەرىنىڭ قۇرىلىس جاعدايىنا تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزدى ءارى كوماندير - جاۋىنگەرلەردەن حال سۇرادى؛ شاننان قالالىق پارتكومنىڭ اۋلاسىندا شاننان قالاسىنىڭ باسشىلىق القاسىنىڭ مۇشەلەرىنەن جانە ءار ۇلت، ءار سالا ۋاكىلدەرىنەن حال سۇرادى ءارى توپتىق ەستەلىك سۋرەتكە ءتۇستى. تۇستەن كەيىن ۋاكىلدەر ۇيىرمەسى الەۋمەتتىك اۋماقتارعا، ەگىمشىلىك بازالارىنا جانە عىلىم - تەحنيكا سەرىكتەستىكتەرىنە بارىپ، پارتيا قۇرىلىسىمەن نەگىزگى ساتىنى جونگە سالۋعا جەتەكشىلىك ەتۋ، ەرەكشەلىككە يە كاسىپ سالالارىن دامىتۋ، ۇشقىشسىز ۇشاقتاردىڭ شۇعىل جاعدايعا توتەپ بەرۋ، قۇتقارۋ - كومەكتەسۋى سياقتى جاعدايلاردى ەگجەي - تەگجەيلى ۇعىستى. جاڭ شىڭمين بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: شاننان قالاسى ورنىقتىلىق، دامۋ، ەكولوگيا، شەكارانى كۇشەيتۋ سىندى 4 ءىرى ءىستى ۇزدىكسىز ىشكەرىلەي مىقتى يگەرۋى؛ ۇستىرتتەگى ەرەكشە باسىمدىققا يە كاسىپ سالالارىن، اسىرەسە، ەرەكشەلىككە يە ەگىن، مال شارۋاشىلىعى مەن تازا ەنەرگيا كاسىپ سالاسىن جەرگىلىكتى جاعدايعا قاراي دامىتۋى؛ ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسىن كۇشەيتىپ، ادام مەن تابيعاتتىڭ جاراسىمدى قاتار ءومىر ءسۇرۋىن قۇلشىنا جۇزەگە اسىرۋى كەرەك.
كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى