- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
«حالىق گازەتىنىڭ» ءتىلشىسى شۇي حۇڭمەي
رۋحتان رەالدىققا جول العان
ــ «فلورەنتسيا جانە ادەبيەت ـ كوركەمونەردىڭ قايتا گۇلدەنۋى: ايگىلى ادام، ايگىلى تۋىندى» كورمەسى تۋرالى توقتالعاندا
اۋدارعان: راحىمان قادەن ۇلى
2015.01.16 13:46
ادامزات جەر بەتىندە تىرشىلىك ەتكەلى مىڭداعان، ميلليونداعان جىلدار ءوتتى. اسپانىمىز بىردە اشىق بولدى، بىردە كوك ءجۇزىن قارا تۇمان تورلادى. باعىمىزعا جاراي ءار داۋىردە قالىڭ تۇمان مەن قارا بۇلتتى قاق جارىپ وتەر ءبىر جارىق ساۋلە نۇرىن توكتى. بۇل جارىق كوكتەن تۇسكەنى جوق، ادامزاتتىڭ جاسامپازدىعىنان كەلدى. سوندىقتان دا ءبىز بۇگىن فلورەنتسياعا ورالىپ وتىرمىز.
«فلورەنتسيا جانە ادەبيەت ـ كوركەمونەردىڭ قايتا گۇلدەنۋى: ايگىلى ادام، ايگىلى تۋىندى» كورمەسى يتاليانىڭ ەلىمىزدە ۇدايى بەس جىل اشىلاتىن كورمەسىنىڭ العاشقى قادامى. كورمەنى جۇڭگو مەملەكەتتىك مۇراجايى، يتاليا مادەني مۇراعاتتار جانە قيمىل ورتالىعى، يتاليا مادەني مۇرالار باسقارۋ جانە اشۋ مەڭگەرمەسى بىرلەسىپ وتكىزگەن. كورمەنىڭ جۇڭگو مەملەكەتتىك مۇراجايىنداعى 2013 ـ جىلى اشىلۋى ءساۋىردىڭ 30 ـ كۇنى اياقتادى. ون ايلىق كورمە ۋاقىتىندا فلورەنتسيا وفيزي اسەمونەر كورمەحاناسى سياقتى وتىزعا تارتا مۇراجاي، اسەمونەر كورمەحاناسى، باسقا دا كونە مۇرالاردى جيناۋ ورىندارى ساقتاعان 67 ءتۇرلى كوركومونەر تۋىندىسى، كوركەمدىككە شولىركەگەن ەل ءىشى ـ سىرتىنان كەلگەن كورەرمەندەردى ادەبيەت ـ كوركەمونەردىڭ قايتا گۇلدەنۋى كەزەڭىندەگى فلورەنتسياداعى كوركەمونەرلىك جاسامپازدىقپەن، قالا كوركى، جەرگىلىكتى ءتۇس العان ادەت ـ عۇرىپ قاتارلىلارمەن تانىستىردى.
فلورەنتسيانى نە ءۇشىن ادەبيەت ـ كوركەمونەردىڭ قايتا گۇلدەنگەن بەسىگى دەيمىز؟ اسەمونەر تۋىندىلارىنان سول كەزدە نە سەبەپتى تاڭعالارلىق تابىستارعا قول جەتتى؟ كورمەدەگى 15 – 16 ـ عاسىردىڭ مۇھجيزاسى بولعان ماي بوياۋلى سۋرەت، قابىرعا سۋرەت، ءمۇسىن، جاي سىزبا، اشەكەي بۇيىمدار كوپشىلىكتى ەرىكسىز قيال الەمىنە قانات قاقتىرىپ، وتكەن تاريح قويناۋىنا كىرگىزگەندەي تولقىتىپ، تولعاندىرىپ تاستادى.
قيال الەمىنەن ادامي الەمگە
كورمە زالى جاسامپازدىقپەن «يتاليا سلوبىندا» جاسالدى: ءۇش بولەكتەن قۇرالعان كورمە رايونىنىڭ تام قابىرعاسى جاسىل، اق، قىزىل تۇسپەن بەزەندىرىلدى. بۇگىنگى يتاليانىڭ مەملەكەت تۋىنىڭ رەڭىمەن ۇقساس بۇل ءۇش ءتۇرلى رەڭ ادەبيەت - كوركەمونەردىڭ قايتا گۇلدەنۋى كەزەڭىندە جالپىلاسقانى ايتىلادى. بۇل ادەبيەت - كوركەمونەردىڭ قايتا گۇلدەنۋ ءداۋىرىنىڭ يتاليا ءۇشىن قانشالىق ماڭىزى بار ەكەنىن ءبىر قىرىنان ايگىلەپ، ۇلىلارعا مۇقتاج بولعان ءارى سول ۇلىلاردى تۋدىرعان ءداۋىردىڭ تالانتتى قاستەرلەپ، قۇرمەتتەۋدى وزەك ەتكەن گۋمانيستىك رۋحىن جىرلاپ، ەۆروپانىڭ تاياۋ زامانعى مادەنيەتىنىڭ رۋحاني تۇعىرىن بەكەمدەگەنىن ايعاقتاعانداي.
15 ـ عاسىردا ەجەلگى زامان تۋرالى زەرتتەۋلەر كەڭ تىنىستى، مول ىرىستى فلورەنتسيادا مادەنيەت دامۋىنىڭ قوزعاۋشى كۇشىنە اينالدى. جاڭا گۇلدەنگەن بۋرجۋازيا تابى اراسىنداعى كەيبىر زيالىلار ەجەلگى گرەتسيا، ريم كلاسسيكالىق مادەنيەتىن زەرتتەپ، ىزگىلىك رۋحىن دارىپتەپ، ورتا عاسىردان كەيىنگى جۇرت ساناسىن قۇرساۋلاعان فەودالدىق ءدىني يدەيانى بۇزدى. مىنە، وسىنداي ءبىلىم، رۋح، كىسىلىك بوستاندىق وزەك ەتىلگەن «قايتا گۇلدەنۋ» يدەياسى ادەبيەتتەن باستاۋ الىپ، فيلوسوفيا، كوركەمونەر جانە تاريح سياقتى سالالارعا ىقپال ەتتى. سونىمەن بىرگە، اسەمونەر مەن قۇرىلىس جاسامپازدىقتارىنان دا ايگىلەنە باستادى.
الاڭ ــ يتاليالىقتاردىڭ ماڭىزدى كوللەكتيۆ قيمىل ورتالىعى ءارى يتاليا قوعامىنىڭ كىشىرەيتىلگەن كارتيناسى. «فلورەنتسيا ۇلكەن شىركەۋى الاڭىنداعى ءدىني ەرەۋىل» اتتى تۋىندى دا فلورەنتسيانىڭ تاريحى، قالا اكىمشىلىگى، ءدىن مەن كوركەمونەردىڭ ءوزارا توعىسقانى، قات ـ قابات بەينەلەنىپ تۇر. «سۋساننانىڭ اڭگىمەسى» فلورەنتسيانىڭ 15 ـ عاسىرداعى كوشە كورىنىسى مەن قالا تىرشىلىگىن بەينەلەگەن. الۋان ءتۇستى تىرشىلىك، قايشالىسقان ادام، بويجەتكەندەردىڭ ۇستىنە كيگەن جىبەك كويلەگى، ءتۇرلى ـ ءتۇستى رەڭدەگى قۇرىلىس كورىنىستەرى بەينەلەنگەن سۋرەتتەن ورتا عاسىرداعى داعدىلى مۇنارا فورمالى تۇرعىن ۇيلەرگە ۇقسامايتىن جاڭا بەينەنى اڭعارا الاسىز.
ءدىني تاقىرىپ ادەبيەت ـ كوركەمونەردىڭ قايتا گۇلدەنۋ كەزەڭىندە ماڭىزدى تاقىرىپ بولدى. وسى كەزەڭدەگى كوركەمونەرلىك جاسامپازدىق ءدىني تۇلعالاردى قيالدان گورى شىندىققا جاناستىرىپ، وعان كوڭىل كۇي، كوركەم تابيعات بوياۋىن بەرىپ، ەرتەگىلەر مەن افسانالارداعى كەيىپكەرلەر سياقتى سەزىم ـ تۇيسىك، پورترەت ءسىڭىردى. كورمەدە، ساندرو بوتيسەلليدىڭ قابىرعا سۋرەتى «سان ـ مارتين شيپاحاناسىنداعى پەرشتەنىڭ حوش حابارى»، اندري دەل سارتونىڭ ماي بوياۋلى سۋرەتى «اۋليە انا، اۋليە جىگىت جانە پەرشتە بالا جون» سياقتى جاسامپازدىقتارى، لەناردو داۆنچيدىڭ «جالبىر شاشتى قىز»، مايكەلانجەلونىڭ «داۆيد ـ اپوللو» اتتى ءمۇسىنى، ساندرو بوتيسەلليدىڭ «ۆەنۋس» اتتى ماي بوياۋلى سۋرەتى سياقتىنىڭ بارلىعى جاڭاشا، جوعارى ورەدەگى سىزۋشىلىق ونەرىمەن ادامدىق قاسيەتكە، سالت ـ ساناعا جاقىن، كىسىنى اسەرلەندىرەتىن كەيىپكەر وبرازدارىن جاراتتى. بۇل تۋىندىلار رۋح بەينەسىنە ادامدىق سيپات باعىشتادى، ادامزاتتى دا ۇشان تەڭىز، ماڭگىلىك كيەلى تۇيسىككە يە ەتىپ، ادام مەن پەرىشتە سيپاتىن ەندىگارى قارسى قويا بەرمەي، جاراسىمدى ءبىر تۇلعاعا اينالدىرىپ، كوركەمونەرلىك ەستەتيكا مەن ءدىني تانىمدى توعىستىرىپ، جاراتۋشى مەن ادام سيپاتىن كوركەمونەردىڭ قوس قاناتىنا اينالدىرىپ، ادەبيەت ـ كوركەمونەردىڭ قايتا گۇلدەنۋ كەزەڭىندە اسەمونەردەن شۇعىلالى تابىس جاراتتى.
ادەبيەت ـ كوركەمونەردىڭ قايتا گۇلدەنۋ داۋىرىندە ساۋلەت ونەرى قوعامدىق، جاراتىلىستىق عىلىمدارمەن ۇشتاسىپ، اماليات پەن ىزدەنۋ ارقىلى عىلمي ورەگە كوتەرىلىپ، سيموۆلدىقتان ەلىكتەمەلى بەينەلەۋگە ءوتۋ سىندى شەشۋشى وزگەرىستى باسىپ ءوتتى. سىزىقتىق پەرسپەكتيۆا جانە اتموسفەرالىق پەرسپەكتيۆانىڭ بايقالۋى مەن قولدانىلۋى ناتيجەسىندە، سۋرەت سالۋدا ستەرەولىق جانە ارالىقتىق تۇيسىك قابىلەتى اناعۇرلىم پىسىپ ـ جەتىلە ءتۇستى. فيليپو ليبيدىڭ «پەرىشتەنىڭ حوش حابارى» اتتى ماي بوياۋلى سۋرەتىنەن سۋرەتشىنىڭ پەرسپەكتيۆانى جاقسى يگەرگەنى بايقالادى؛ ادام اناتوميا ءبىلىمىن زەرتتەۋ جەتىستىكتەرىنە ىلەسىپ، ادام سۋرەتىن سالۋ مەن ءمۇسىن جاساۋ بارىسىندا ادام وبرازى بارىنشا اشىلا تۇسكەن. ماسەلەن، مايكەلانجەلونىڭ «داۆيد» قاتارلى مۇسىندەرى ادام دەنەسىن اناتوميالاۋ عىلىمىن كوركەمونەرلىك جاسامپازدىققا پايدالانۋدىڭ تيپتىك ۇلگىسى. «ەركل جانە انتەو» اتتى شىعارما سول كەزدەگى كوركەمونەرشىلەردىڭ اناتوميالىق بىلىمدەردى جاسامپازدىقتا قولدانۋعا شەبەر بولعانىن بىلدىرەدى. ماي بوياۋلى سۋرەتتىڭ ماتەريالى مەن سۋرەت سالۋ ءادىسىنىڭ جاقسارۋى كوركەمونەرلىك بەينەلەۋ قۋاتىن ارتتىردى. ۇناسىمدى بوياۋ، سيممەتريالى ءۇشبۇرىشتىق نوباي سىزبا، كورىنىس پەن ادامنىڭ سايكەسىمدىلىگى كوركەمدىككە جول اشىپ، جاراسىمدى، ادەمى كوركەم دۇنيەنى كوز الدىعا اكەلەدى. عىلمي ىزدەنىس رۋحى كوركەمونەرشىلەردى دۇنيەنى سالماقتىلىقپەن باقىلاپ، اقىلمەن باعامداۋعا باستادى. سۋرەت سالۋ ونەرى مىنە وسىلايشا ءدىني كوركەمونەردەن بىرتە ـ بىرتە قول ءۇزىپ، مۇسىنشىلىك، قۇرىلىس ونەرىنە ۇقسامايتىن دارا كوركەمونەرگە اينالدى.
حان سارايىنان قاراشا ۇيگە
فلورەنتسيانىڭ ۇلكەندى ـ كىشىلى مۇراجايلارى مەن شىركەۋلەرىندەگى كوركەمونەرگە قاتىستى جەردىڭ بارلىعىنان نەگىزىنەن اشەكەيلەنىپ جاسالعان 6 دوڭگەلەك فورماسىنداعى قۇدىرەتتى اۋلەتتىڭ قالقان تاڭباسىن كەزىكتىرۋگە بولادى. ونىڭ بەتىنە – Medici دەپ جازىلعان. بۇل ادەبيەت ـ كوركەمونەردىڭ گۇلدەنۋ داۋىرىمەن ۇقساس تاريح بەتىنە جازىلعان مەديسي اۋلەتىنىڭ بەلگىسى.
ءىس جۇزىندە بۇگىنگە دەيىن ساقتالعان ادەبيەت ـ كوركەمونەردىڭ گۇلدەنۋ داۋىرىنە ۋاكىلدىك ەتەتىن تۋىندىلاردىڭ دا، وسى رەتكى كوزگىزبە بۇيىمداردىڭ نەگىزىن دە مەديسي اۋلەتى ساقتاعان. بۇنىڭ ىشىندەگى بەينەلىك ويمالار مەن مۇسىندەردىڭ كوپشىلىگىن وسى اۋلەتتىڭ ادامدارى تاپقىرلاعان. ونىڭ ۇستىنە كورگىزبە بۇيىمداردىڭ نەگىزگى كەلۋ قاينارى ـ فلورەنتسيا وفيزي اسەمونەر كورمەحاناسىندا جاسالعان. بۇل كورمەحانا وسى اۋلەتتىڭ اتادان – بالاعا جالعاسقان ميراسى بولىپ مەديسي اۋلەتىنىڭ نەگىزگى كونە مۇرالار ساقتايتىن ورنى. ونى ادامدار قۇرمەتتەپ «ادەبيەت ـ كوركومونەردىڭ گۇلدەنۋ داۋىرىندەگى التىن قامبا» دەپ اسپەتتەپ اتاق بەرگەن. «ادەبيەت ـ كوركەمونەردىڭ قايتا گۇلدەنۋىنە جول سالۋشى جانە ونى كوركەيتۋشىسى لورنزونىڭ دۇنيەدەن ءوتۋىن» باستى تاقىرىپ ەتكەن كورمەنىڭ ءبىرىنشى بولەگى فلورەنتسيا تاريحىنداعى وتپەلى كەزەڭدەگى «گۇلدەندىرۋشى لورنزو». لورنزو مەديسي (Lorenzo de' Medici) سول ادەبيەت ـ كوركەمونەر گۇلدەنگەن داۋىردەگى فلورەنتسيانىڭ ناعىز ءامىرشىسى، كوركەمونەردىڭ ايگىلى جانكۇيەرى ەدى.
13 – 14 ـ عاسىرلاردا فلورەنتسيانىڭ جان سانى مەن ەكونوميكالىق قۋاتى بارىنشا ارتىپ ەۆروپاداعى داۋلەتى شالقىعان، باي قالانىڭ ءبىرى جانە يتاليا كوركەمونەر جاسامپازدىق ورتالىعى بولدى. قالانىڭ ەكونوميكاسىن قۋاتى مىعىم كاسىپورىن وداعى مەن كاسىپتەستەر قوعامى مونوپوليالادى. اقشا اينالىمىمەن شۇعىلدانىپ شالقي تۇسكەن مەديسي اۋلەتى 13 – 14 ـ عاسىرلارداعى فلورەنتسياداعى ىرگەسى بەرىك اقسۇيەك اۋلەتىنە اينالدى. مەديسي بانكەسى بۇرىن ەۆروپاداعى ەڭ گۇلدەنگەن بانكەنىڭ ءبىرى بولدى. ولار حانزادا، پاپا (كاتوليك ءدىنىنىڭ جوعارى بيلەۋشىسى)، پاتشا اۋلەتتەرىن قولداپ، ساياسي جانە ديپلوماتيالىق بەرىك جەلى ورناتىپ، قىسقا ۋاقىتتىڭ ىشىندە بۇكىل قالانى بيلەپ – توستەۋمەن قاتار كوركەمونەرشىلەردىڭ ارقا تىرەگىنە اينالدى. ماساچيو (Masaccio)، داۋيد (David)، ساندرو بوتيسەللي (Sandro Botticelli)، لەناردو داۆنچي (Leonardo Di Ser Piero Da Vinci)، رافيل سانزيو (Raphael Sanzio)، ميكەلانجەلو (Michelangelo)، تزيانو ۆاسەللو (Tiziano Vecellio) قاتارلى ايگىلى ادامدار توپتالىپ باتىس كوركەمونەرىنىڭ ۇشقان قۇستاي دامۋىنا زور شابىت سيلادى.
كوركەمونەردى قولداۋ 14 - 15 ـ عاسىر ارالىعىنداعى باتىس كوركەمونەرىنىڭ دامۋىنا ۇلكەن جەبەۋ بولدى. گومبريچ 1960 ـ جىلى مەديسي اۋلەتىنىڭ ەرتەدەگى كوركەمونەردى قولداۋ جاعدايىن زەرتتەگەندە 15 ـ عاسىرعا دەيىن مەديسي اۋلەتىنە كوركەمونەر تۋىندىلارىن باسقالاردىڭ سيلاعانىن ايتادى. مەيلى ادەبيەت ـ كوركەمونەردىڭ گۇلدەنۋ داۋىرىندەگى كوركەمونەرشىلەردىڭ ورنى وتكەن داۋىردەگىدەن كوش ىلگەرى بولا تۇرسا دا جارناگەر ادام ءباز ـ باياعىسىنداي تاقىرىپ پەن تارالىمدى مەڭگەردى. سوندىقتان دا ادەبيەت ـ كوركەمونەردىڭ گۇلدەنۋ داۋىرىندەگى تۋىندىلار دەرلىكتەي بۇيىرتۋمەن جاسالعان، تازا كوركەمونەر تۋىندىسىنا جاتپايتىن، نەگىزىنەن جارناگەردىڭ ارمان ـ تىلەگى مەن ەستەتيكالىق سەزىمىن عانا بىلدىرەتىن تۋىندىلار بولعان. جارناگەردىڭ كوركەمونەر تۋىندىلارى جونىندەگى كوزقاراسى كوركەمونەرشىلەردىڭ ءومىر ءسۇرۋى مەن كوركەمونەردىڭ دامۋىنا ىقپال جاسادى.
ادەبيەت ـ كوركەمونەرگە قارجىلاي بەرىلگەن كومەك ودان ەستەتيكالىق ءلاززات الۋ جانە ونى ۇگىتتەۋ، سول ارقىلى قايرىمدىلىق جاساۋ نەمەسە ەستەلىك بۇيىم رەتىندە ىستەتۋ جولدارىن كەڭەيتىپ قانا قالماستان، ساياسي ورنى مەن قوعامدىق ورنىنىڭ بارعان سايىن بيىكتەۋىنە وراي بولدى. ونىڭ سىرتىندا ورتا عاسىرداعى دۇنيەقورلىق پەن وكتەمدىككە قارسى تۇرۋ، ىنساپ پەن يبالىلىقتى دارىپتەۋ سىندى ءدىني ۋاعىزداردىڭ كۇشەيۋى باي ـ ماناپتاردىڭ ءدىني ءتۇس العان كوركەمونەردى قولداۋ، ءوز «كۇناسىن جۋاتىن ساۋاپتىق ىسكە» اينالىپ، ءدىن مەن بايلىق اراسىنداعى تەڭدىكتى ساقتايتىن كوپىرلىك رول اتقاردى. مىنە وسىدان بارىپ قالا تۇرعىندارى مەن ءدىني توپتار ەۆروپاداعى جانە يتالياداعى ۇلكەندى ـ كىشىلى پاتشالىقتار، كىنازدار جانە قالا نەگىزىندەگى رەسپۋبليكالىق سارايلار، ءبىر ءبولىم قالانىڭ ساياسي ومىرىنە ىقپال ەتەتىن اۋلەتتەر مەن جەكەلەر ادەبيەت ـ كوركەمونەردىڭ گۇلدەنۋىنە جارناگەر جانە قورعاۋشى بولدى. كوپ ساندى پاپالار (كاتوليك ءدىنىنىڭ جوعارى بيلەۋشىسى) مەن ەپيسكوپتار دا (حريستيان دىنىندەگى ەڭ جوعارى اتاق) كوركەمونەردىڭ جارناگەرلەرى بولدى. مۇنىڭ ىشىندە مەديسي اۋلەتى قالدىرعان تاريحي مۇرالار ەڭ كوپ.
مەديسي اۋلەتىنەن ءۇش پاپا، ەكى پاتشايىم، كوپتەگەن كىنازدار شىققان. سولاردىڭ ىشىندە، «ليو ونىنشى» (Giovanni di Lorenzo de' Medici) ادەبيەت ـ كوركەمونەردىڭ قايتا گۇلدەنۋ كەزەڭىندە پاپالار ىشىندەگى ەكى ءىرى جارناگەردىڭ ءبىرى بولعان. كوسيمو مەديسي مەن لورنزو مەديسي سول كەزدەگى فلورەنتسيا شۇعىلالى مادەنيەتىنىڭ جاناما «جاراتۋشىلارى» رەتىندە تانىلدى. كوسيمو كوركەمونەرگە قارجى قوسۋعا جول اشىپ، كوپتەگەن اقسۇيەكتەردىڭ ۇلگىسىنە اينالعان. سونىمەن بىرگە، قالا تۇرمىسى بارا ـ بارا ءبىر قالىپقا ءتۇسىپ، حالىق اراسىندا كوركەمونەردى قارجىلاندىرۋ ناۋقانى كوتەرىلدى. ونىڭ اراسىندا بەي دىندىك قارجىلاي كومەك تە ماڭىزدى ورىن الا باستادى. لورنزو ادەبي ورەسى جوعارى ساياساتكەر، اقىن ەدى. ول اقىنداردى، كلاسسيكالىق مادەنيەت زەرتتەۋشىلەردى، كوركەمونەرشىلەردى قارجىلاندىردى. ونىڭ سارايى، ساياجايىنىڭ قاقپاسى قوعامنىڭ ءار سالاسىنداعى قايراتكەرلەرگە ايقارا اشىلىپ، ۇقساماعان يدەيالاردىڭ توعىسۋى ءۇشىن ورتا جانە شارت ـ جاعداي ازىرلەندى. سولاردىڭ باستاۋىندا، ىزگىلىك رۋح جانە كوركەمونەرلىك سەزىمگە باي كورەگەن قارجىگەرلەر تاڭداۋلى كوركەمونەرشىلەرمەن بىرگە ادەبيەت ـ كوركەمونەردىڭ قايتا گۇلدەنۋ كەزەڭىندەگى اسەمونەردىڭ دامۋىن شىرقاۋ شىڭعا جەتكىزدى.
15 – 16 ـ عاسىردا يتاليا ساياسي جاقتا تۇتاستىققا جەتە الماي سوعىس ورتىنە ورانعانىمەن، ادەبيەت ـ كوركەمونەردىڭ قايتا گۇلدەنۋى تولاس تاپقان ەمەس. قانشاما قۋدالاۋعا ۇشىراعانىمەن، مەديسي اۋلەتىنىڭ ون نەشە اتاعا جالعاسقان ۇرپاقتارى ءتورت عاسىرلىق گۇلدەنۋ مەن قۇلدىراۋ بارىسىندا فلورەنتسيادا ءۇش ءجۇز جىل ۇستەمدىك جۇرگىزدى. وسى قالا ءۇشىن تاماشا قۇرىلىس، سۋرەت، ءمۇسىن تۋىندىلارىن جاراتىپ، فلورەنتسيانى دۇنيەنى جالت قاراتقان قاسيەتتى قالاعا اينالدىردى. ولار كوركەمونەردى قولداپ قانا قالعان جوق، مادەنيەت پەن تاريحتىڭ كوشىن دە العا جەبەدى.
قىسقاشا تۇسىنىك: Florence اعىلشىن تىلىندە، Firenze يتاليا تىلىندە، يتاليا تىلىندەگى ماعىناسى «ءلالا گۇلى قالاسى»، قالانىڭ بەلگىسى ءبىر بۋدا كۇلگىن ءتۇستى ءلالا گۇلى.
فلورەنتسيا يتاليانىڭ ورتالىق بولىگىندەگى توسكانا رايونىنىڭ ورتالىق قالاسى. 15 - 16 ـ عاسىردا فلورەنتسيا قالاسى ەۆروپاداعى ەڭ ايگىلى كوركەمونەر ورتالىعى بولىپ، اسەمونەر تۋىندىلارى مەن توقىما بۇيىمدارىمەن ايگىلى بولعان. ەۆروپا ادەبيەت – كوركەمونەرىنىڭ قايتا گۇلدەنۋ بەسىگى، دۇنيەگە ايگىلى ساياحات قالاسى.
كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
