بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى    

حالىق تورابى>>كوپ بەتتىك حابارلار

ەڭ جوعارى حالىق سوت مەكەمەسىنىڭ قىزمەتىنەن بايانداما(2)

ـــــ 13-كەزەكتى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ 2-ماجىلىسىندە 2019-جىلى 3-ايدىڭ 12-كۇنى جاسالدى

ەڭ جوعارى حالىق سوت مەكەمەسىنىڭ باستىعى جوۋ چياڭ

2019.07.01 10:38     كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى

  حالىق باسقارۋىنداعى كاسىپورىندار مەن كاسىپكەرلەردىڭ زاڭدى ۇقىق-مۇددەسىن زاڭ بويىنشا تەڭ قورعادىق. باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ حالىق باسقارۋىنداعى كاسىپورىندار تۋرالى اڭگىمە ماجىلىسىندە سويلەگەن ماڭىزدى ٴسوزىنىڭ رۋحىن باتىل دايەكتىلەندىرىپ، حالىق باسقارۋىنداعى شارۋاشىلىقتىڭ دامۋىنا زاڭ بويىنشا قىزمەت وتەپ، ادال، سەنىمدى، ٴادىل باسەكەنى قورعاپ، ماجبۇرلەۋ شارالارىـن قولدانـۋدا ابــاي بولـىپ، دەلـوعا قاتـىستى مـال-مۇلىكتى كولەمنەن اتتاپ پەچەتتەۋ، ۇستاپ قالۋ، مۇزداتۋعا تيىم سالىپ، ەكونوميكالىق داۋ-شاردى قىلمىس رەتىندە ٴبىرجايلى ەتۋدەن، ازاماتتىق ىستەر جاۋاپكەرشىلىگىن قىلمىستىق ىستەر جاۋاپكەرشىلىگىنە اينالدىرۋدان باتىل ساقتانىپ، كاسىپكەرلەردىڭ دەن قويا شارۋاشىلىق قۇرۋىنا، الاڭسىز قارجى قوسـۋىنـا، قامسـىز تيجارات جۇرگىزۋىنە مۇمكىندىك جاسادىق. مال-مۇلىك ۇقىعىنا ساياتىن قىلمىستىق ىستەر بويىنشا ٴوتىنىش ارىز بەرىلگەن دەلولاردى اداقتاۋ تەبىنىن ارتتىرىپ، قايتا تەكسەرۋ ارقىلى جاڭ ۋىنجۇڭدى قىلمىسسىز دەپ ۇكىم شىعاردىق، مال-مۇلىك ۇقىعىنا ساياتىن ناقاق، قاتە دەلولاردى زاڭ بويىنشا پارىقتاپ تۇزەتىپ، ەكى توپتا 13 تيپتىك دەلونى جاريالاپ، پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ مال-مۇلىك ۇقىعى جانە كاسىپكەرلەردىڭ باس اماندىعى مەن مال-مۇلكىنىڭ حاۋىپسىزدىگىن زاڭ بويىنشا قورعاۋ سىندى كۇشتى سەگنالىن جەتكىزىپ، قوعامنىڭ مەجەلى مەرزىمىن ورنىقتىرۋدى جەبەدىك. مال-مۇلىك ۇقىعىن قورعاۋعا ساياتىن مەملەكەت تولەم بەرەتىن دەلولاردى زاڭ بويىنشا قارادىق. كاسىپورىنداردىڭ قارىز اقشا الۋ، جارنا ۇقىعىن كەپىلگە قويۋ، ٴوزارا كەپىل بولۋ قاتارلىلار جونىندەگى دەلولاردى زاڭ بويىنشا قاراپ، قارجى قۇراۋ ارناسىن جۇيەگە تۇسىردىك. مەمـلـەكـەتتىك ونـەركـاسىـپ-ساۋدا بىرلەستىگىمەن بىرگە پىكىر شىعارىپ، ساۋدا قوعامدارىنىڭ جاراستىرۋ رولىن ساۋلەلەندىرىپ، حـالىق بـاسقـارۋىنداعـى شـارۋاشىلىـق سالاسىنداعى قايشىلىق داۋ-شارلارىن دەركەزىندە شەشتىك.

  وڭىرلەردىڭ سايكەستى دامۋىنا زاڭ بويىنشا قىزمەت وتەدىك. بەيجيڭ-تيانجين-حىبەيدىڭ سوت مەكەمەلەرى ٴادىليالىق سەلبەستىكتى جانە بايلىقتان بىرگە پايدالانۋدى ىلگەرىلەتىپ، بەيجيڭ، تيانجين، حىبەيدىڭ سەلبەسىپ دامۋىنا قىزمەت وتەدى. شيۇڭ-ان جاڭا رايونى ورتا دارەجەلى حالىق سوت مەكەمەسى قۇرىلىپ، شيۇڭ-ان جاڭا رايونى قۇرىلىسىنا قىزمەت وتەدى. شاڭحاي، جياڭسۋ، جىجياڭ، انحۇي سوت مەكەمەلەرى زاڭمەن باسقارىلاتىن چاڭجياڭ اتىراۋىن سەلبەسىپ قۇرىپ، چاڭجياڭ اتىراۋى ٴوڭىرىنىڭ ٴبىرتۇلعالانىپ دامۋىنا قىزمەت وتەدى. لياۋنيڭ، جيلين، حيلۇڭجياڭ سوت مەكەمەلەرى جاڭا داۋىردەگى شىعىس سولتۇستىكتى جاپپاي گۇلدەندىرۋدى ارقاۋ ەتە وتىرىپ، ٴادىليالىق جاقتان بەلسەنە قىزمەت وتەدى. گۋاڭدۇڭ سوت مەكەمەسى ساۋدا ىستەرى داۋ-شارلارىن شەكارا اتتاپ شەشۋ مەحانيزمىن ورناتۋدى ىلگەرىلەتىپ، گۋاڭدۇڭ-شياڭگاڭ-اۋمىن ۇلكەن شىعاناق رايونى قۇرىلىسىنا قىزمەت وتەدى.

  جاڭاشىل مەملەكەت بولۋ قۇرىلىسىنا زاڭ بويىنشا قىزمەت وتەدىك. ٴبىلىم مەنشىك ۇقىعى دەلوسىنان 288 مىڭىن ٴبىرىنشى سوتتا قاراپ اياقتاتتىق، بۇل ۇقساس مەزگىلدەگىدەن %41.8 جوعارىلاپ، دامۋدى جاڭالىق اشۋ ارقىلى جەبەۋگە قىزمەت ەتتىك. مەملەكەت دەڭگەيىندەگى ٴبىلىم مەنشىگى ۇقىعى دەلولار جونىندە شاعىم ارىز بەرۋ، قاراۋ مەحانيزمىن ورناتىپ، ەڭ جوعارى حالىق سوت مەكەمەسىنىڭ ٴبىلىم مەنشىك ۇقىعى سوتىن قۇرىپ، پاتەنت سياقتى تەحنيكالىق سيپاتى كۇشتىرەك ٴبىلىم مەنشىك ۇقىعى جونىندەگى شاعىم ارىز دەلولارىن نەگىزىنەن قارادىق، كەسىم-ۇكىم ايتۋ ولشەمىن بىرلىككە كەلتىرىپ، ٴبىلىم مەنشىك ۇقىعىن ٴادىليالىق جاقتان قورعاۋدى اناعۇرلىم كۇشەيتتىك. بەيجيڭ، شاڭحاي، گۋاڭجوۋدىڭ ٴبىلىم مەنشىگى ۇقىعى سوت مەكەمەسى مەن 19 ٴبىلىم مەنشـىك ۇقىعـى سـوتى قۇرىـلىسـىن كۇشـەيتـىپ، ٴتۇرلى جاڭالىق اشۋ مەن جاسامپاز بولۋعا تاماشا زاڭمەن باسقارىلاتىن ورتا جاراتتىق.

  شارتاراپقا ەسىك اشۋعا زاڭ بويىنشا قىزمەت وتەدىك. شەتەلگە قاتىستى ازاماتتىق ساۋدا ىستەرى دەلولارىنان 15 مىڭىن ٴبىرىنشى سوتتا قاراپ اياقتاتتىق. ديور سەرىكتەستىگىنىڭ ساۋدا ماركاسىن ٴوتىنىش ەتۋى، ونى تويتارىپ الۋ، قايتا قاراۋ جونىندەگى اكىمشىلىك داۋ-شارى سيـاقتـى دەلولاردى زاڭ بـويىنـشا قاراپ، ەل ٴىشى-سىرتىنداعى داۋگەرلەردىڭ زاڭدى ۇقىق-مۇددەسىن تەڭ قورعادىق. شىنجىن مەن شي-اندا قۇرىلعان ەڭ جوعارى حالىق سوت مەكەمەسىنىڭ حالىقارالىق ساۋدا ىستەرى سوتىن قۇرىپ، حالىقارالىق ساۋدا ىستەرىنىڭ ماماندار كوميسسياسىن ۇيىمداستىرىپ قۇرىپ، حالىقارالىق ساۋدا ىستەرىنىڭ داۋ-شارىن ”ٴبىر ورىننان“ كوپ نەگىزدى شەشۋ مەحانيزمىن ورناتىپ، ”ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋ مەن جاپپاي ەسىك اشۋدىڭ تىڭ جاعدايىنا قىزمەت وتەدىك. حايناننىڭ رەفورمالاۋ جانە ەسىك اشۋدى جاپپاي تەرەڭدەتۋىنە قىزمەت وتەۋ پىكىرىن شىعارىپ، ەركىن ساۋدا سىناق رايونى قۇرىلىسىنا قىزمەت وتەدىك. حۋبەي، چۇڭچيڭ، سىچۋان سياقتى جەرلەردەگى سوت مەكەمەسى ىشكى قۇرلىقتىق اشىق ۇستالاتىن تىڭ وڭىرلەر قۇرىلىسىنا بەلسەنە قىزمەت وتەدى. تەڭىز ىستەرى، تەڭىز ساۋداسى دەلولارىنان 16 مىڭىن ٴبىرىنشى سوتتا قاراپ اياقتاتىپ، مەملەكەتتىڭ مۇددەسى مەن تەڭىز-مۇحيتتىق ۇقىق-مۇددەنى قورعاپ، تەڭىز-مۇحيتتىق قۋاتتى ەل بولۋ قۇرىلىسىنا قىزمەت وتەدىك. جۇڭگو مەن پورتۋگال تىلىندەگى ەلدەردىڭ، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنا مۇشە ەلدەردىڭ ەڭ جوعارى حالىق سوت مەكەمەسى باستىقتارىنىڭ ٴماجىلىسى مەن دۇنيە جۇزىلىك اتقارتۋ قىزمەتى ٴماجىلىسىن وتكىزىپ، جۇڭگونىڭ زاڭمەن باسقارۋ حيكاياسىن ويداعىداي بايانداپ، جۇڭگونىڭ زاڭمەن باسقارۋ ٴۇنىن ويداعىداي تاراتتىق.

  4. حالىقتى وزەك ەتۋگە تاباندى بولىپ، حالىق جۇرتشىلىعىنىڭ ٴادىليالىق قاجەتىن قاناعاتتاندىرۋعا قۇلشىندىق

  حالىق تۇرمىسىنا ساياتىن دەلولاردى زاڭ بويىنشا قارادىق. ازاماتتىق ىستەر دەلولارىنان 9 ميلليون 17 مىڭىن ٴبىرىنشى سوتتا قاراپ اياقتاتتىق، بۇل ۇقساس مەزگىلدەگىدەن %8.7 جوعارى بولدى، مۇنىڭ ىشىندە وقۋ-اعارتۋ، جۇمىستانۋ، ەمدەلۋ، قارتتار كۇتىمى، تۇتىنۋ سياقتىلارعا ساياتىن دەلولار ٴبىر ميلليون 111 مىڭ نۇسقا بولدى. حىنان، حۋنان سياقتى جەرلەر سوت مەكەمەسىنىڭ تاجىريبەلەرىن جالپىلاستىرىپ، ەڭبەكاقىنى ارام نيەتپەن كەشەۋىلدەتۋ ارەكەتىن زاڭ بويىنشا جازالاپ، ديقان جۇمىسكەرلەرىنىڭ 9 ميلليارد 530 ميلليون يۋان ەڭبەكاقىسىن قايتارىپ الۋىنا كومەكتەستى. ۇيلەنۋ جانە وتباسىندىق دەلولارىنان ٴبىر ميلليون 814 مىڭىن قاراپ اياقتاتىپ، باس اماندىعىن قورعاۋ بۇيرىعىنان 1589 ىن تۇسىردىك. وتباسىندىق ىستەر جونىندە سوت جۇرگىزۋ رەفورماسىن اناعۇرلىم ىشكەرىلەتىپ، مەملەكەتتىك ايەلدەر بىرلەستىگى قاتارلى ورىندارمەن بىرىككەن ٴماجىلىس مەحانيزمىن كەمەلدەندىرىپ، جاڭا ٴداۋىر وتباسىلىق وركەنيەت قۇرىلىسىن بىرلىكتە جەبەدىك. دەنساۋلىق قورعاۋ بۇيىمدارىنان، قارجى قوسىپ، قازىنا باسقارۋدان پايدالانىپ، قارتتاردى الداۋ سياقتى دەلولاردى زاڭ بويىنشا قاراپ، قارتتارعا زالال جەتكىزگەن قىلمىستىق ارەكەتتەردى قاتاڭ جازالادىق. جۇڭگو مۇگەدەكتەر بىرلەستىگىمەن بىرگە پىكىر شىعارىپ، مۇگەدەكتەردىڭ ارىز-شاعىمعا قاتىناسۋىنا قولايلىق جاراتىپ، مۇگەدەكتەرگە ساياتىن كومەكتەسۋ-قۇتقارۋدى كۇشەيتىپ، مۇگەدەكتەردىڭ زاڭدى ۇقىق-مۇددەسىن قامتاماسىز ەتتىك.

  سوتسياليستىك وزەكتى قۇن كوزقاراسىن كۇش سالا ساۋلەلەندىردىك. ٴادىليالىق تۇسىندىرمە جاساۋدا، دەلوعا سوت جۇرگىزۋ، اتقارۋدا سوتسياليستىك وزەكتى قۇن كوزقاراسىن جاپپاي دايەكتىلەندىرۋگە تاباندى بولدىق. قاھارماندار مەن قۇربانداردى قورعاۋ زاڭىن مۇقـيات تيانـاقتاندىرىپ، شانشي، جياڭشي سوت مەكەمەلەرى يە تيڭ، فاڭ جىمين قاتارلى قۇربانداردىڭ اتاق-ابىروي ۇقىعىنا قول سۇعۋ دەلوسىن زاڭ بويىنشا قاراپ، قاھارماندار مەن قۇربانداردىڭ اتاق-ابىرويى مەن داڭقىن تۋى ايقىن تۇردە قورعاپ، وتانشىلدىق رۋحتى ساۋلەلەندىردى. جالعان ارىز-شاعىمدى جازالاۋعا ٴادىليالىق تۇسىندىرمە جاساپ، سەنىمدى بولعانداردى دارىپتەپ، سەنىمدىلىگىنەن ايرىلعانداردى جازالادىق. ازاماتتاردىڭ ورىندى قورعانۋ ارقىلى قىلمىستى ارەكەتتەرمەن كۇرەسۋىنە زاڭ بويىنشا قولداۋ كورسەتىپ، ادىلەت جولىندا ايانباعانداردى قورعاپ، قوعامدىق تۋراشىلدىقتى ساۋلەلەندىردىك. سوت مەكەمەسىنىڭ ”اشىق، جاريا سوت“ سياقتى مادەنيەت تۋىندىلارىن جارىققا شىعارىپ، سوتسياليستىك زاڭمەن باسقارۋ رۋحىن ساۋلەلەندىردىك.

  اكىمشىلىك تالاس-تارتىستاردى شىن مانىندە جويۋدى جەبەدىك. اكىمشىلىك دەلولارىنان 251 مىڭىن ٴبىرىنشى سوتتا قاراپ اياقتاتتىق، جاڭادان وزگەرىس ەنگىزىلگەن اكىمشىلىك ارىز-شاعىم زاڭىنا ٴادىليالىق تۇسىندىرمە جاساپ جانە ونى دايەكتى اتقارىپ، اكىمشىلىك سوت جۇرگىزۋدىڭ اق تىستى كىتابىن جاريالاپ، ”ۇقىقتى تومەنگە ٴتۇسىرۋ مەن باسقارۋدى ۇشتاستىرۋ، قىزمەت وتەۋدى ساپالىلاندىرۋ“ رەفورماسىنا قىزمەت ەتتىك جانە ونى قامتاماسىزداندىردىق. سانشي، حىنان، گانسۋ سياقتى جەرلەردىڭ سوت مەكەمەلەرى اكىمشىلىك دەلولارىنىڭ قاراستىلىعىن شوعىرلاندىرۋدى تۇيىندە سىناق ەتۋدى ورىستەتىپ، اسكەري ىستەر سوت مەكەمەسى اسكەري ىستەر اكىمشىلىك سوتىن تۇيىندە سىناق ەتۋدى ىلگەرىلەتىپ، تاماشا ناتيجەگە قول جەتكىزدى. ٴۇيدى بۇزىپ كوشىرۋ، ەڭبەك قامتاماسىزداندىرۋى سياقتى اكىمشىلىك دەلولارىن زاڭ بـــويـىنـشـا قـاراپ، اكىـمشىـلىـك ارىـپتــەستىـڭ زاڭــدى ۇقىق-مۇددەسىن قورعادىق.

  الەۋمەتتىك يگىلىك ارىز-شاعىم دەلولارىن زاڭ بويىنشا قارادىق. پروكۋراتۋرا ورگاندارى مەن قوعامدىق ۇيىمدار ايىپتاۋ تۇسىرگەن الەۋمەتتىك يگىلىك ارىز-شاعىم دەلولارىنان 1919 نۇسقاسىن قاراپ اياقتاتتىق. ٴادىليالىق تۇسىندىرمەنى ەڭ جوعارى حالىق پروكـۋراتـۋراسـىمەن بىـرلەسـىپ جاسـاپ، پروكۋراتۋرالىق الەۋمـەتتىك يگـىلىك ارىز-شاعىم دەلولارىن قاراۋ قاعيدالارىن ايقىندادىق. گۋاڭدۇڭ ولكەسىنىڭ سوت مەكەمەسى ورتاق يگىلىكتەنەتىن ۆەلوسيپەد تۇتىنۋ جونىندەگى ەلىمىز بويىنشا تۇڭعىش رەتكى الەۋمەتتىك يگىلىك ارىز-شاعىم دەلوسىنا اشىق ۇكىم شىعارىپ، تيجاراتشىنى ۋادەسى بويىنشا كەپىل اقشانى قايتارۋعا ۇكىم ەتىپ، تۇتىنۋشىلاردىڭ ۇقىق-مۇددەسىن قورعاپ، ورتاق يگىلىكتەنەتىن ەكونوميكانىڭ جۇيەلى دامۋىن جەبەدى. جياڭسۋ، شاندۇڭ سياقتى جەرلەردىڭ سوت مەكەمەلەرى ٴورت ٴوشىرۋ قـاھـارمـانىـن مـاسـقـارالاۋ جـونىندەگى الەۋمەتتىك ارىز-شاعىم دەلوسىن زاڭ بويىنشا قاراپ، قاھارماندار مەن قۇربانداردىڭ ابىرويىن زاڭدى، ٴادىل تۇردە قورعادى.

  قورعانىس مۇددەسىن جانە اسكەريلەردىڭ، اسكەريلەر وتباسىنىڭ زاڭدى ۇقىق-مۇددەسىن باتىل قورعادىق. ارميانىڭ اقىلى قىزمەت وتـەۋىن جـاپپاي تـوقتاتۋعا ساياتىن دەلولاردان 18 مىڭ 883 ٴىن زاڭ بويىنشا قاراپ اياقتاتتىق جانە اتقارتتىق، ارميانىڭ اقىلى قىزمەت وتەۋىن جاپپاي توقتاتۋدى ادىليامەن قامتاماسىز ەتۋ مىندەتىن بۇلجىماستان مەرزىمىندە ورىنداپ، قورعانىس پەن ارميا رەفورماسىنا، اسكەري ونەركاسىپ پەن حالىقتىق ونەركاسىپتىڭ توعىسا دامۋىنا قىزمەت ەتتىك. ارمياعا قاتىستى ۇقىق قورعاۋ قىزمەتىن كۇشەيتىپ، اسكەري قۇرىلعىلاردى بۇلدىرگەن، اسكەرلەردىڭ ۇيلەنۋىن بۇزۋ سياقتى ارمياعا ساياتىن ٴتۇرلى دەلولاردى زاڭ بويىنشا قاراپ، ارميا مەن ۇكىمەتتىڭ، اسكەرلەر مەن حالىقتىڭ ىنتىماعىن جەبەدىك.

  شياڭگاڭدىق، اۋمىندىق جانە تايۋاندىق باۋىرلاستار مەن وتانعا ورالعان چياۋميندەردىڭ، چياۋمين وتباسىنداعىلارىنىڭ، شەتەلدەگى چياۋمين باۋىرلاستاردىڭ زاڭدى ۇقىق-مۇددەسىن قورعادىق. شياڭگاڭ، اۋمىن جانە تايۋانعا ساياتىن دەلولاردان 17 مىڭىن قاراپ اياقتاتىپ، شياڭگاڭ، اۋمىن جانە تايۋانعا ساياتىن ٴادىليالىق سەلبەسۋ، ٴوزارا كومەك بەرۋ دەلولارىنان 9502 نۇسقاسىن ٴبىرجاقتىلى ەتتىك. ىشكى ولكەلەر مەن شياڭگاڭ سوت مەكەمەلەرى ٴبىر-ٴبىرىنىڭ ازاماتتىق ىستەر، ساۋدا ىستەرى ۇكىمدەرىن تانۋ جانە اتقارۋ جونىندەگى ورنالاستىرۋعا قول قويىپ، ٴادىليالىق سەلبەستىكتىڭ ىشكى ولكەلەر مەن شياڭگاڭنىڭ ازاماتتىق ىستەر، ساۋدا ىستەرى سالاسىن تولىق قامتۋى نەگىزىنەن جۇزەگە استى. فۋجيان سوت مەكەمەسى 59 ٴتۇرلى شارانى العا قويىپ، تايۋاندىق باۋىرلاستاردىڭ، تايۋاندىق كاسىپورىنداردىڭ زاڭدى ۇقىق مۇددەسىن شىنايى قورعادى. چياۋميندەرگە ساياتىن دەلولاردان 16 مىڭىن قاراپ اياقتاتتىق. جۇڭگو چياۋميندەر بىرلەستىگىمەن بىرگە پىكىر شىعارىپ، فۋجيان، گۋاڭدۇڭ، حـاينان قـاتـارلى 11 ولكە، رايون، قالادا چياۋمىندەرگە ساياتىن داۋ-شاردى شەشۋدى جان-جاقتىلى سىناق ەتۋدى ورىستەتىپ، چياۋميندەرگە ساياتىن داۋ-شارلاردى ٴونىمدى شەشۋدى جەبەدىك.

  ٴادىليانىڭ حالىققا قولايلى بولۋ، ٴتيىمدى بولۋ، يگىلىك جاراتۋ مەحانيزمىندە جاڭالىق اشتىق. توراپتا دەلو اشۋ، دەربەس دەلو اشۋ سياقتى حالىققا قولايلى قىزمەت وتەۋدى جالپىلاستىرىپ، ”دەلولاردى ٴبولۋ، جاراستىرۋ، تەز كەسىم جاساۋ، ۇكىم شىعارۋ“ مەحانيزمىن رەفورمالاۋدى ىلگەرىلەتىپ، فۋجيان سياقتى جەرلەردىڭ سوت مەكەمەلەرى ارىز-شاعىمعا ٴوڭىر اتتاپ دەلو اشۋ قىزمەت وتەۋىن ساپالىلاندىرىپ، دارەجەسىن ٴوسىرىپ، دەلو اشىپ تىزىمگە الۋ ٴتۇزىمى رەفورماسىنىڭ تابىستارىن بەكەمدەدى. اۆتوموبيلدى سوتىن، جىلجىمالى عىلىم-تەحنيكا سوتىن جالپىلاستىرىپ، ”جىلجىمالى حالىق سوتىنىڭ“ جۇرتشىلىقتىڭ ٴادىليالىق قاجەتىن اناعۇرلىم ويداعىداي قاعاناتتاندىرۋىنا مۇمكىندىك تۋدىردىق. شاعىمدانۋعا، ارىزدانۋعا ساياتىن ارىز-شاعىـم رەفـورماسىن تەرەڭدەتىپ، جۇرتشىلىقتىڭ تالاپ-تىلەگىن زاڭ بويىنشا بايىپپەن بەينەلەۋىنە قولايلىلىق جاسادىق. حالىق زاسەداتەلى زاڭىن تياناقتاندىرىپ، زاسەداتەلدەردىڭ كەڭ كولەمدىلىگى مەن ۋاكىلدىك سيپاتىن كۇشەيتىپ، زاسەداتەلداردىڭ رولىن اناعۇرلىم ويداعىداي ساۋلەلەندىردىك. جاڭالىق اشا دامۋدىڭ جاڭا داۋىردەگى ”فىڭچياۋ تاجىريبەسىنە“ تاباندى بولىپ، ارىز-شاعىم بەرۋ مەن جاراستىرۋدى ۇشتاستىرۋدى كۇشەيتىپ، داۋ-شارلاردى كوپ نەگىزدى شەشۋ مەحانيزمىن اقاۋسىزداندىردىق. توراپ جەلىسىندىك جاراستىرۋدىڭ تەكشە قۇرىلىسىن كۇشەيتىپ، قايشىلىق، داۋ-شارلاردى دەركەزىندە ٴونىمدى شەشتىك. ادۆوكاتتاردىڭ جاراستىرۋىن تۇيىندە سىناۋ ەتۋدى كەڭەيتىپ، ادۆوكاتتاردىڭ قوعامدىق قايشىلىقتى شەشۋدەگى ماڭىزدى رولىن ونان ارى ساۋلەلەندىردىك. ٴار دارەجەلى سوت مەكەمەسى زاڭدى، ەرىكتى بولۋ پرينسيبىنەن بۇلجىماي، 3 ميلليون 135 مىڭ دەلونى جاراستىرۋ ادىسىمەن اياقتاتتى.

  5. ٴادىليا ٴتۇزىلىسى رەفورماسى جانە اقىل-پاراساتتىق سوت مەكەمەسى قۇرىلىسىن تەرەڭدەتىپ، سوت جۇرگىزۋ جۇيەسى مەن سوت جۇرگىزۋ قۋاتىنىڭ وسىزاماندانۋىن ىلگەرىلەتتىك

  ٴادىليا ٴتۇزىلىسىن جان-جاقتىلى كەمەلدەندىرۋ رەفورماسىن تەرەڭدەتتىك. حالىق سـوت مەكەمەسـىنىڭ ٴادىليا ٴتۇزىلىسىن جان-جاقتىلى كەمەلدەندىرۋ رەفورماسىن تەرەڭدەتۋ جونىندەگى پىكىردى بەلگىلەپ، رەفورمانىڭ جۇيەلىلىك، ٴبىر تۇلعالىق، سايكەسىمدىلىگىن كۇشەيتتىك. ٴادىليالىق جاۋاپكەرشىلىك ٴتۇزىمىن اناعۇرلىم جاپپاي تياناقتاندىراتىن اتقارۋ پىكىرىن بەلگىلەپ، سوت جۇرگىزۋدى باقىلاۋ-باسقارۋ مەحانيزمى مەن جازالاۋ-ساقتاندىرۋ ٴتۇزىمىن كەمەلدەندىرىپ، جاڭاشا سوت جۇرگىزۋ ۇقىعى اينالىمى مەحانيزمىن اقاۋسىزداندىرىپ، دەلو قاراۋشى ۇكىم-كەسىم شىعارۋدى، ۇكىم-كەسىم شىعارۋشى جاۋاپكەرشىلىك ارقالاۋدى اتقاردىق. ۇدايىلانعان رەفورمانى باقىلاۋ-تەكسەرۋ مەحانيزمىن اقاۋسىزداندىرىپ، شوعىرلى باقىلاۋ-تەكسەرۋدى ورىستەتىپ، ٴادىليا رەفورماسى جونىندە 55 ۇلگى كورسەتۋ دەلوسىن قۇراستىرىپ شىعارىپ، جەر-جەردىڭ وزىق تاجىريبەلەرىن جالپىلاستىرىپ، مەملەكەتتىك سوت مەكەمەسى رەفورماسىنىڭ جالپى تۇلعالىق ونىمدىلىك قۋاتىن جوعارلاتتىق.

  سوت مەكەمەسىنىڭ ۇيىمدىق جۇيەسىن كەمەلدەندىردىك.جاڭادان وزگەرىس ەنگىزىلگەن حالىق سوت مەكەمەسىنىڭ ۇيىمدىق زاڭىن مۇقيات تياناقتاندىردىق. ەڭ جوعارى حالىق سوت مەكەمەسىنىڭ كوشپەلى سوت قۇرىلىسىن كۇشەيتىپ، 6 كوشپەلى سوتتىڭ قاراپ اياقتاتقان دەلوسى 17 مىڭعا جەتىپ تاريحتان قالعان اكىمشىلىك ٴوڭىر ارا ٴبىر توپ كەلەلى اكىمشىلىك جانە ازاماتتىق ساۋدا ىستەرىنە قاتىستى دەلولاردى لايىقتى ٴبىرجاقتىلى ەتىپ، سوت جۇرگىزۋ قىزمەتىنىڭ وزەگىن تومەنگە جەتكىزۋ، داۋ-شاردى سول جەردە شەشۋ سياقتى رەفورما نىساناسىن جۇزەگە اسىردىق. شاڭحاي فينانس سوت مەكەمەسىن قۇرىپ، فينانىستىق سوت جۇرگىزۋدىڭ كاسىپتىك، حالىقارالىق، اقىل-پاراساتتىعىن ىلگەرىلەتىپ، شاڭحاي حالىقارالىق فينانس ورتالىعى قۇرىلىسىنا قىزمەت وتەدىك. ولكەدەن تومەنگى سوت مەكەمەسىنىڭ ىشكى قۇرىلىمدىق رەفورماسىن ىلگەرىلەتىپ، ساپالى، سايكەستى، جوعارى ٴونىمدى بولۋ پرينسيبىنە تاباندى بولىپ، فۋنكتسيالىق ورنالاستىرۋلاردى اناعۇرلىم ساپالىلاندىردىق.

  ارىز-شاعىم ٴتۇزىمى رەفورماسىن ىلگەرىلەتتىك. سوت جۇرگىزۋدى وزەك ەتكەن قىلمىستىق ىستەر ارىز-شاعىم ٴتۇزىمى رەفورماسىن تەرەڭدەتىپ، سوتقا كەلىپ دالەل-سىپات بەرۋ مەحانيزمىن كەمەلدەندىرىپ، سوتتا قاراۋ فۋنكتسياسىن كۇشەيتتىك. قىلمىستىق ىستەر دەلوسىندا قىلمىسىن مويىنداپ، جازاسىنا مويىنسال بولعاندارعا كەڭشىلىك ەتۋ ٴتۇزىمىن سانالىلىقپەن لايىقتى اتقارىپ، ٴادىليا ونىمدىلىگىن جوعارىلاتتىق. دەلولاردى كۇردەلى جانە قاراپايىم تۇرگە ٴبولۋدى ىلگەرىلەتىپ، نەگىزگى ساتىداعى سوت مەكەمەلەرىنىڭ تەز كەسىم شىـعارۋ ٴتارتـىبى، جاي ٴتارتـىپ جانـە شـاعىن ســوماداعى ارىز-شاعىم ٴتارتىبىن قولدانىپ قاراپ اياقتاتقان دەلولار 8 ميلليون 299 مىڭ بولدى.

  ٴادىليا جاريالىلىعىن ۇزدىكسىز تەرەڭدەتتىك. ٴادىليا جاريالىلىعىن اناعۇرلىم تەرەڭدەتۋگە قاتىستى شارالاردان 31 ىن ورتاعا قويىپ، سوت ٴتارتىبى، سوتتا قاراۋ ارەكەتتەرى، ۇكىم-كەسىم قۇجاتتارى، اتقارۋ ينفورماتسياسى سياقتى 4 ٴىرى اشىق تەكشە قۇرىلىسىن كۇشەيتىپ، ٴادىليا جاريالىلىعىنىڭ قامتۋ كولەمى مەن تەرەڭدىگىن ورىستەتتىك. وسى جىلدىڭ 2-ايىنا دەيىن، جۇڭگونىڭ سوت ٴتارتىبى ينفورماتسياسىن جاريا ۇستاۋ تورابىندا اشىق جاريالانعان دەلو ينفورماتسيالارى 370 ميلليون تۇرگە، جۇڭگو سوتتا قاراۋ جاريا ۇستاۋ تورابى 2 ميلليون 590 مىڭ دەلوعا جۇرىلگەن سوتتا قاراۋدى تىكە تاراتتى، جۇڭگو ۇكىم-كەسىم قۇجاتتار تورابىندا 63 ميلليون 820 مىڭ قۇجاتتى اشىق جاريالادى، مۇنى كورۋشىلەر 22 ميلليارد 600 ميلليون ادام رەتكە جەتىپ، اشىق، جىلجىمالى، جاريا، حالىققا قولايلى، جاريا ٴادىليا مەحانيزمى ەل-ٴىشى سىرتىنداعىلاردىڭ جاپپاي نازارىن اۋداردى.

  اقىل-پاراساتتىق سوت مەكەمەسىن جاپپاي قۇردىق. ٴادىليالىق ٴىرى ساندى مالىمەتتى باسقارۋ جانە قىزمەت وتەۋ تەكشەسىنىڭ رولىن ساۋلەلەندىرىپ، بۇقارانىڭ ارىز-شاعىم ىستەرى ٴۇشىن قىزمەت وتەپ، عىلىمي شەشىم جاساۋ جاعىندا نەگىزبەن قامدادىق. ”ۇقساس تۇردەگى دەلونى زەردەلى جەتكىزۋ“، ”زاڭ ينفورماتسيالارعا زەردەلى جاۋاپ بەرۋ بەتى“سىندى جەلىدەگى جۇيەدە، زەردەلى دىبىستىق بۇلت تەكشەسىن قۇرىپ، سۋديالاردىڭ دەلونى ٴبىرجاقتىلى ەتۋىنە زەردەلى كومەكتەستىك. ەلەكتروندى ارىز-شاعىمدى قـولدانۋدى ىلگـەرىلەتىپ، تـوراپتـان دەلـو مـاتـەريـالىن كورۋ، دالەل-سىپات اۋىستىرۋ، توراپتا سوت اشۋ جانە ەلەكتروندى جەتكىزۋدى بىرتىندەپ جۇزەگە اسىردىق. جىجياڭ ولكەسىنىڭ سوت مەكەمەسى سوت جۇمىستارىن قولفون نەمەسە ٴۇنحات ارقىلى جۇرگىزۋدى تۇيىندە سىناق ەتۋدى ورىستەتىپ، داۋگەر مەن سۋدياعا ”قولفون ارقىلى شاعىم ايتۋ، قولفون ارقىلى دەلونى ٴبىرجاقتىلى ەتۋدىڭ“ قولايلى جاقتارىن شىنايى سەزىندىردى. ينتەرنەت سوت مەكەمەسى قاراعان دەلولارعا ٴادىليالىق تۇسىندىرمە جاساپ، بەيجيڭ، گۋاڭجوۋ ينتەرنەت سوت مـەكـەمەسىـن قـۇرىپ، حاڭـجوۋ ينتەرنەت ســوت مـەكـەمەسـى ” توراي ــ پەپپا“ فيلمىنىــڭ اۆتـورلىـق ۇقـىعىنا قاتىستى ەل ارالىق داۋ-شار سياقتى دەلونى تەكسەرىپ، حالىقارادا ينتەرنەت ٴادىليا ىستەرىنىڭ جاڭا ۇلگىلەرىن جاراتۋ جاعىندا ەڭ الدىمەن ىزدەنىس جاسادى.
جاۋاپتى رەداكتورى : مانەپ ەربول ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
 
  بۇل حابارعا باعاڭىز
  • 1. جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
    2. قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
    3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
    4. ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
  • ورتالىق
  • ەل ءىشى
  • شينجياڭ
  • حالىقارا

سۋرەتتى حابار